104samAdhitantra
टीका — आत्मनो देहमात्मसम्बन्धिशरीरं अनात्मचेतसा इदं ममात्मा न भवतीति बुद्ध्या अन्तरात्मा पश्येत् । निरन्तरं सर्वदा । तथा अन्येषां देहं परेषामात्मा न भवतीति बुद्ध्या पश्येत् । किं विशिष्टः ? आत्मतत्त्वे व्यवस्थितः आत्मस्वरूपनिष्ठः ।।५७।।
anvayArtha : — gnAnIe (आत्मतत्त्वे) AtmasvarUpamAn (व्यवस्थितः) sthit thaI (आत्मनः देहं) potAnA sharIrane (अनात्मचेतसा) ‘A mAro AtmA nathI’ evI buddhithI (निरंतरं पश्येत्) nirantar jovun – anubhavavun ane (अन्येषां) bIjA jIvonA sharIrane paN (अपरात्मधिया) ‘A bIjAno AtmA nathI’ evI buddhithI (पश्येत्) sadA avalokavun.
TIkA : — potAnA sharIrane eTale AtmA sAthe sambandh rAkhanAr sharIrane, anAtmabuddhie arthAt ‘A mAro AtmA nathI’ evI buddhie antarAtmAe nirantar – sarvadA dekhavun (anubhavavun) tathA bIjAonA dehane, ‘e parano AtmA nathI’ evI buddhie jovun. kevA thaIne (tem karavun)? AtmatattvamAn, vyavasthit thaIne eTale AtmasvarUpamAn sthit thaIne (tem karavun).
bhAvArtha : — gnAnIe AtmasvarUpamAn sthit thaIne potAnA sharIrane anAtmabuddhie nirantar jovun – anubhavavun arthAt ‘A sharIr te mAro AtmA nathI’ evI bhedabuddhithI sadA jANavun. bIjAnA sharIrane paN tevI bhedabuddhithI dekhavun – arthAt bIjAnun sharIr te teno AtmA nathI em bhedabuddhie sadA dekhavun.
AchArya upadesharUpe kahe chhe —
‘he jIv, tun anAdithI sharIrAdi bAhya padArthomAn Atmabuddhi karI sansAramAn rakhaDI dukhI thayo, paN have sukhI thavun hoy to dehamAn Atmabuddhino tyAg karI AtmasvarUpamAn sthir thA, arthAt bahirAtmapaNun chhoDI daI have antarAtmA ban. tAro AtmA chaitanyasvarUp chhe ane tArun sharIr to achetan chhe. e tArun svarUp nathI, chhatAn tun tene tAro AtmA mAne chhe ane