बोधितेऽपि चान्तस्तत्त्वे बहिरात्मनो न तत्रानुरागः सम्भवति । मोहोदयात्तस्य बहिरर्थ एवानुरागादिति दर्शयन्नाह —
टीका — बहिः शरीराद्यर्थे तुष्यति प्रीतिं करोति । कोऽसौ ? मूढात्मा कथम्भूतः ? पिहितज्योतिर्मोहाभिभूतज्ञानः । क्व ? अन्तरे अन्तस्तत्त्वविषये । प्रबुद्धात्मा मोहानभिभूतज्ञानः अन्तस्तुष्यति स्वस्वरूपे प्रीतिं करोति । किं विशिष्टः सन् ? बहिर्व्यावृत्तकौतुकः शरीरादौ निवृत्तानुरागः ।।६०।।
AtmasvarUpano bodh ApavA chhatAn bahirAtmAne temAn anurAg sambhavato nathI; mohanA udayathI tene bAhya padArthamAn ja anurAg hoy chhe – em darshAvatAn kahe chhe —
anvayArtha : — (अन्तरे पिहितज्योतिः) antarangamAn jenI gnAnajyoti mohathI AchchhAdit thaI gaI tevo (मूढात्मा) bahirAtmA (बहिः) bAhyamAn eTale sharIrAdi par padArthomAn (तुष्यति) santuShTa rahe chhe – anurAg kare chhe; parantu (प्रबुद्धात्मा) jene svarUp – vivek jAgRut thayo chhe tevo antarAtmA (बहिर्व्यावृत्तकौतुकः) bAhya sharIrAdi padArthomAn kautuk (anurAg) rahit thaI (अन्तः) antarang AtmasvarUpamAn (तुष्यति) santoSh kare chhe.
TIkA : — bAhyamAn eTale sharIrAdi padArthamAn te santoSh kare chhe – prIti kare chhe. koN te? mUDhAtmA (bahirAtmA). te kevo chhe? jenI jyoti DhankAI gaI chhe, arthAt mohathI jenun gnAn parAbhav pAmyun chhe. kyAn? antarangamAn eTale arnta – tattvanA viShayamAn. prabuddhAtmA eTale jenun gnAn mohathI abhibhUt thayun nathI (parAbhav pAmyun nathI) tevo (AtmasvarUpamAn jAgRut) AtmA, antarangamAn santoSh kare chhe – sva – svarUpamAn prIti kare chhe, kevo thaIne? bAhyamAn kautukarahit thaIne – sharIrAdimAn anurAgarahit thaIne (AtmasvarUpamAn prIti kare chhe).
bhAvArtha : — gnAnIne prashna pUchhelo ke, ‘tame bahirAtmAne AtmasvarUpano bodh kem karatA nathI? tenA pratyuttaramAn em kahyun ke —