156samAdhitantra
टीका — दृष्टभेदः पंग्बन्धयोः प्रतिपन्नभेदः पुरुषो यथा पंगोर्दष्टिमन्धे न योजयेत् । तथा आत्मनो दृष्टिं देहे न योजयेत् । कोऽसौ ? दृष्टात्मा देहाद्भेदेन प्रतिपन्नात्मा ।।९२।।
बहिरन्तरात्मनोः काऽवस्था भ्रान्तिः का वाऽभ्रान्तिरित्याह — (दृष्टात्मा) AtmAne sharIrAdithI bhinna anubhavanAr antarAtmA (आत्मनः दृष्टिं) AtmAnI draShTine – tenA gnAn – darshan – svabhAvane – (देहे) dehamAn (न योजयेत्) Aropato nathI – arthAt deh sAthe ekarUp karato nathI.
TIkA : — bhed jANanAr arthAt langaDA ane andhano bhed (taphAvat) jANanAr puruSh, jem langaDAnI draShTine andhamAn yojato (Aropato) nathI, tem te AtmAnI draShTine dehamAn Aropato nathI. koN te? draShTAtmA – arthAt jeNe dehathI bhed karIne AtmA jANyo chhe te (antarAtmA).
bhAvArtha : — je AndhaLA ane langaDAno bhed barAbar jANe chhe, te bannenA sanyoganA kAraNe bhramamAn paDI langaDAnI draShTine AndhaLAmAn Aropato nathI – arthAt AndhaLAne draShTihIn ane langaDAne draShTivAn samaje chhe; tevI rIte bhedagnAnI antarAtmA, AtmA ane sharIranA sanyogasambandhathI bhramamAn paDI kadI paN sharIramAn AtmAnI kalpanA karato nathI, arthAt te sharIrane chetanArahit jaD ane AtmAne gnAn – darshanasvarUp ja samaje chhe.
AtmA ane sharIrano ekakShetrAvagAh sambandh hovA chhatAn upayogarUp lakShaNathI AtmA parakhAy chhe; jem sonA – rUpAno ekapaNArUp sambandh hovA chhatAn, temanA varNAdi dvArA te banne bhinna bhinna pArakhI shakAy chhe tem.1
antarAtmAne sharIr ane AtmAnA lakShaNonun barAbar gnAn chhe, tethI te bannene ekarUp athavA ekane bIjArUp mAnato nathI. 92.
bahirAtmA ane antarAtmAnI avasthA bhrAntirUp chhe ane kaI abhrAntirUp chhe te kahe chhe — 1. sarvArthasiddhi – a. 2/sUtra 8nI san. TIkA.