टीका — सुप्तोन्मत्ताद्यवस्थैव विभ्रमः प्रतिभासते । केषाम् ? अनात्मदर्शिनां यथा – वदात्मस्वरूपपरिज्ञानरहितानां बहिरात्मनाम् । आत्मदर्शिनोऽन्तरात्मनः पुनरक्षीणदोषस्य मोहाक्रान्तस्य बहिरात्मनः सम्बंधिन्यः सर्वावस्थाः सुप्तोन्मत्ताद्यवस्थावत् जाग्रत्प्रबुद्धानुन्मत्ताद्यवस्थाऽपि विभ्रमः प्रतिभासते यथावद्वस्तुप्रतिभासाभावात् । अथवासुप्तोन्मत्ताद्यवस्थैव एवकारोऽपिशब्दार्थे तेन सुप्तोन्मत्ताद्यवस्थाऽपि न विभ्रमः । केषाम् ? आत्मदर्शिनां दृढतराभ्यासात्तदवस्थायामपि आत्मनि
anvayArtha : — (अनात्मदर्शिनाम्) jemane AtmasvarUpanun vAstavik gnAn nathI tevA bahirAtmAone, (सुप्तोन्मत्तादि अवस्था एव) supta avasthA ane unmattAdi avasthA ja (विभ्रमः) vibhramarUp lAge chhe, parantu (आत्मदर्शिनः) AtmAnubhavI antarAtmAne, (अक्षीणदोषस्य) mithyAtvAdi doSho jenA kShIN thayA nathI tevA bahirAtmAnI (सर्वावस्थाः) badhIy avasthAo (विभ्रमः) vibhramarUp lAge chhe.
TIkA : — supta ane unmattAdi avasthA ja vibhramarUp pratibhAse chhe. kone? AtmasvarUp nahi jANanArAone – arthAt AtmasvarUpanA yathArtha parignAnathI rahit bahirAtmAone, AtmadarshIne eTale antarAtmAne, akShIN doShavALA eTale jenA doSh kShIN thayA nathI tevA mohathI gherAelA bahirAtmA sambandhInI sarva avasthAo – jAgrat, prabaddha, anunmattAdi avasthA paN supta, unmattAdi avasthAnI jem, vibhramarUp pratibhAse chhe; kAraN ke tene (bahirAtmAone) yathArthapaNe vastunA pratibhAsano abhAv chhe;
athavA supta unmattAdi avasthA paN (ahIn एव shabda अपिnA arthamAn chhe) vibhramarUp (bhAsatI nathI). konI? AtmadarshIonI, kAraN ke draDhatar abhyAsane lIdhe te avasthAmAn paN temane AtmA viShe aviparyAs (aviparItatA) hoy chhe ane svarUp – samvedanamAn vaikalyano (chyutino) abhAv hoy chhe.