122samādhitantra
यद्यात्मनः स्वरूपमात्मत्वेन बहिरात्मानो न बुद्ध्यन्ते तदा किमात्मत्वेन ते बुद्धयन्ते इत्याह —
टीका — तं देहामात्मानं प्रपद्यन्ते । के ते ? अबुद्धयो बहिरात्मानः । कया कृत्वा ? स्थितिभ्रान्त्या । क्व ? देहे ? कथम्भूते देहे ? व्यूहे समूहे । केषां ? अणूनां परमाणूनां । किं विशिष्टानां ? प्रविशद्गलतां अनुप्रविशतां निर्गच्छतां च । पुनरपि कथम्भूते ? समाकृतौ समानाकारे सदृशपरापरोत्पादेन । आत्मना सहैकक्षेत्रे समानावगाहेन वा । इत्थम्भूते देहे या स्थितिभ्रान्तिः स्थित्या thaelāone mohasahit karmoday vyavahārathī nimitta thāy chhe, paṇ nishchayathī to potāno rāgādi agnān bhāv ja ashuddha upādān kāraṇ chhe.’’1 68.
jo bahirātmāo ātmasvarūpane ātmapaṇe na jāṇatā hoy, to teo kone ātmapaṇe jāṇe chhe? te kahe chheḥ —
anvayārtha : — (अबुद्धयः) agnānī bahirātmā jīvo, (प्रविशद् गलतां अणूनां व्यूहे देहे) pravesh karatā ane bahār nīkaḷatā – evā paramāṇuonā samūharūp dehamān, (समाकृतौ) ātmā ane sharīranī ākr̥utinā samānarūpamān (स्थितिभ्रान्त्या) ātmā sthit hovāthī – arthāt sharīr ane ātmā ek kṣhetramān sthit hovāthī – bannene ekarūp samajavānī bhrāntithī (तम्) tene eṭale sharīrane (आत्मानं) ātmā (प्रतिपद्यते) samajī le chhe.
ṭīkā : — teo dehane ātmā samaje chhe. koṇ teo? buddhi vinānā bahirātmāo. shāthī (em samaje chhe)? sthitinī bhrāntithī. shāmān? dehamān. kevā dehamān? vyūharūp eṭale samūharūp (dehamān). konā (samūharūp)? aṇuonā – paramāṇuonā (samūharūp). kevā prakāranā (paramāṇuonā)? praveshatā – galatā arthāt pravesh karatā ane nīkaḷatā (paramāṇuonā). vaḷī kevā (dehamān)? samākr̥ut – ekabījānā sadrash utpādathī samān ākāravāḷā (dehamān) – arthāt 1. juo – shrī samayasār gā. 164 – 165nī shrī jayasenāchāryakr̥ut sanskr̥it ṭīkā.