टीका — यदुत्प्रेक्षाजालं चिंताजालं कथम्भूतं ? अन्तर्जल्पसंपृक्तं अन्तर्वचनव्यापारोपेतं । आत्मनो दुःखस्य मूलं कारणं । तन्नाशे तस्योत्प्रेक्षाजालस्य विनाशे । इष्टमभिलषितं यत्पदं तच्छिष्टं प्रतिपादितम् ।।८५।।
anvayārtha : — (अन्तर्जल्पसंपृक्तं) antaraṅg jalpayukta (यत् उत्प्रेक्षाजालं) je vikalpajāl chhe te (आत्मनः) ātmānā (दुःखस्य) duḥkhanun (मूलं) mūl – kāraṇ chhe. (तन्नाशे) teno eṭale vikalpajālano nāsh thatān (इष्ट) hitakārī (परमं पदं शिष्टम्) param padanī prāpti thāy chhe – em pratipādan karyun chhe.
ṭīkā : — je utprekṣhājāl eṭale vikalpajāl chhe, te kevī chhe? antarjalpathī yukta arthāt antaraṅg vachan – vyāpārathī yukta chhe, te ātmānā duḥkhanun mūl eṭale kāraṇ chhe. teno nāsh thatān arthāt te utprekṣhājālano (vikalpajālano) nāsh thatān, e pad iṣhṭa eṭale abhilaṣhit chhe (je padanī abhilāṣhā karavāmān āvī chhe) te shiṣhṭa chhe arthāt tenun pratipādan karavāmān āvyun chhe.
bhāvārtha : — antaraṅg jalpa (sūkṣhma – vachan – pravr̥utti) yukta je anek prakāranā vikalparūp kalpanājāl chhe te sansārī ātmāne duḥkhanun mūl chhe. teno nāsh thāy to ja param vītarāg padanī prāpti thāy.
ā jīv potānā chidānandamay param atīndriy avināshī nirvikalpa svarūpane bhūlī, jyān sudhī bāhya viṣhayonā lakṣhe duḥkhonā mūl kāraṇabhūt antarjalparūp anek vikalponī jāḷamān phasāyelo rahe chhe, tyān sudhī tene sukhamay param vītarāg padanī prāpti thatī nathī. te padanī prāpti to tene hoy je antarjalparūp vikalponī jālano sarvathā tyāg karī potānā chaitanya chamatkārarūp vignānaghan ātmāmān līn thaī jāy.
hinsādi avratarūp ashubh vikalpo ane ahinsādi vratarūp shubh vikalpo – banne prakāranā vikalpo rāg – dveṣhādirūp hovāthī ātmasvarūpanā ghātak chhe. bhagavānanī pūjā – bhakti, aṇuvrat mahāvratādi tathā tapādi karavānā bhāv paṇ shubh vikalpa chhe. ā samasta shubh – ashubh vikalpothī haṭhī upayog jyāre ātmasvarūpamān sthir thāy chhe tyāre ja param vītarāg padanī prāpti thāy chhe.