156samādhitantra
टीका — दृष्टभेदः पंग्बन्धयोः प्रतिपन्नभेदः पुरुषो यथा पंगोर्दष्टिमन्धे न योजयेत् । तथा आत्मनो दृष्टिं देहे न योजयेत् । कोऽसौ ? दृष्टात्मा देहाद्भेदेन प्रतिपन्नात्मा ।।९२।।
बहिरन्तरात्मनोः काऽवस्था भ्रान्तिः का वाऽभ्रान्तिरित्याह — (दृष्टात्मा) ātmāne sharīrādithī bhinna anubhavanār antarātmā (आत्मनः दृष्टिं) ātmānī draṣhṭine – tenā gnān – darshan – svabhāvane – (देहे) dehamān (न योजयेत्) āropato nathī – arthāt deh sāthe ekarūp karato nathī.
ṭīkā : — bhed jāṇanār arthāt laṅgaḍā ane andhano bhed (taphāvat) jāṇanār puruṣh, jem laṅgaḍānī draṣhṭine andhamān yojato (āropato) nathī, tem te ātmānī draṣhṭine dehamān āropato nathī. koṇ te? draṣhṭātmā – arthāt jeṇe dehathī bhed karīne ātmā jāṇyo chhe te (antarātmā).
bhāvārtha : — je āndhaḷā ane laṅgaḍāno bhed barābar jāṇe chhe, te bannenā sanyoganā kāraṇe bhramamān paḍī laṅgaḍānī draṣhṭine āndhaḷāmān āropato nathī – arthāt āndhaḷāne draṣhṭihīn ane laṅgaḍāne draṣhṭivān samaje chhe; tevī rīte bhedagnānī antarātmā, ātmā ane sharīranā sanyogasambandhathī bhramamān paḍī kadī paṇ sharīramān ātmānī kalpanā karato nathī, arthāt te sharīrane chetanārahit jaḍ ane ātmāne gnān – darshanasvarūp ja samaje chhe.
ātmā ane sharīrano ekakṣhetrāvagāh sambandh hovā chhatān upayogarūp lakṣhaṇathī ātmā parakhāy chhe; jem sonā – rūpāno ekapaṇārūp sambandh hovā chhatān, temanā varṇādi dvārā te banne bhinna bhinna pārakhī shakāy chhe tem.1
antarātmāne sharīr ane ātmānā lakṣhaṇonun barābar gnān chhe, tethī te bannene ekarūp athavā ekane bījārūp mānato nathī. 92.
bahirātmā ane antarātmānī avasthā bhrāntirūp chhe ane kaī abhrāntirūp chhe te kahe chheḥ — 1. sarvārthasiddhi – a. 2/sūtra 8nī san. ṭīkā.