158samādhitantra तेषामविपर्यासात् । स्वरूपसंवित्तिवैकल्यासम्भवाच्च । यदि सुप्ताद्यवस्थायामप्यात्मदर्शनं स्यात्तदा जाग्रदवस्थावत्तत्राप्यात्मनः कथं सुप्तादिब्यपदेश इत्युप्युक्तम् । यतस्तत्रेन्द्रियाणां स्वविषये निद्रया प्रतिबन्धात्तद्व्यपदेशो न पुनरात्मदर्शनप्रतिबन्धादिति । तर्हि कस्याऽसौ विभ्रमो भवति ? अक्षीणदोषस्य बहिरात्मनः । कथम्भूतस्य ? सर्वावस्थात्मदर्शिनः सर्वावस्थां बालकुमारादिलक्षणां सुप्तोन्मत्तादिरूपां चात्मेति पश्यत्येवं शीलस्य ।।९३।।
jo suptādi avasthāmān paṇ ātmadarshan hoy to jāgr̥ut avasthānī jem, temān paṇ ātmāne suptādino vyapadesh (kathan) kevī rīte ghaṭe? māṭe te paṇ ayogya chhe.
(samādhān) — tyān indriyone svaviṣhayamān nidrāne līdhe pratibandh chhe, parantu tyān ātmadarshanano pratibandh nathī, māṭe teno vyapadesh ghaṭe chhe.
tyāre konī te vibhramarūp lāge chhe? akṣhīṇ doṣhavāḷā bahirātmānī. kevā (bahirātmānī)? sarva avasthāomān ātmā mānanāranī – arthāt bālakumārādirūp ane supta – unmattādirūp sarva avasthāne je ātmā māne chhe tevā svabhāvavāḷānī (bahirātmānī).
bhāvārtha : — sanskr̥it ṭīkākāre prastut shlokane nīchenā rūpamān samajī bījo artha paṇ karyo chheḥ —
arthaḥ — ātmadarshī puruṣhonī nidrāvasthā ane unmattāvasthā paṇ vibhramarūp hotī nathī ane sarva avasthāomān ātmā mānanāranī (bahirātmānī) – jenā mithyātvādi doṣho kṣhīṇ thayā nathī tevānī – te (nidrāvasthā ane jāgratāvasthādi sarva avasthāo) vibhramarūp chhe.
je ātmadarshī antarātmā chhe tene suptādi avasthā vibhram nathī, to jāgratādi avasthāo to vibhramarūp kem ja hoy? na ja hoy, kāraṇ ke ātmasvarūpanā draḍhatar abhyāsanā kāraṇe tenun gnān te avasthāomān ātmasvarūpathī chyut thatun nathī. indriyonī shithilatā ane rogādivash kadāchit tene unmattatā paṇ āvī jāy, to paṇ tenā ātmānubhav sanskār chhūṭatā nathī – barābar kāyam ja rahe chhe; parantu agnānī bahirātmane bāl, kumārādirūp tathā supta – unmattādirūp sarva avasthāomān dehādhyās – ātmabuddhi hovāthī tenī badhī kriyāo vibhramarūp – mithyā chhe.
antarātmāne nirantar gnānachetanānun pariṇaman hovāthī badhī avasthāomāno – supta ke jāgrat, unmatta ke anunmatta avasthāmān – tenī kriyāo vibhramarūp hotī nathī, parantu