टीका — अथवा आत्मानमेव चित्स्वरूपमेव चिदानन्दमयमुपास्य आत्मा परमः परमात्मा जायते । अमुमेवार्थं दृष्टान्तद्वारेण समर्थयमानः प्राह – मथित्वेत्यादि । यथाऽऽत्मानमेव मथित्वा घर्षयित्वा तरुरात्मां (?) तरुरूषः स्वभावः स्वत एवाग्निर्जायते ।।९८।।
anvayārtha : — (अथवा) athavā (आत्मा) ātmā (आत्मानं एव) potānā ātmānī ja (उपास्य) upāsanā karī (परमः) paramātmā (जायते) thaī jāy chhe; (यथा) jem (तरुः) vānsanun jhāḍ (आत्मानं) potāne (आत्मा एव) pote ja (मथित्वा) mathīne – ragaḍīne (अग्निः) agnirūp (जायते) thaī jāy chhe tem.
ṭīkā : — athavā ātmānī ja eṭale chidānandamay chitsvarūpanī ja upāsanā karīne ātmā param eṭale paramātmā thāy chhe. ā ja arthanun draṣhṭānta dvārā samarthan karī kahe chhe — mathīne ityādi – jem pote potāne ja mathīne (ragaḍīne) – ghasīne, vr̥ukṣha arthāt vr̥ukṣharūp svabhāv svataḥ ja agnirūp thāy chhe, tem (ātmā ātmāne ja mathīne – upāsīne – paramātmārūp thāy chhe).
bhāvārtha : — jem vānsanun vr̥ukṣha vāns sāthe ragaḍī (mathī) svayam agnirūp thaī jāy chhe, tem ātmā paṇ potānā chidānandamay chitsvarūpanī upāsanā karīne svayam paramātmārūp thaī jāy chhe.
jem vānsanā vr̥ukṣhamān agni shaktirūpe vidyamān chhe ane te gharṣhaṇathī pragaṭ thāy chhe, tem ātmāmān paṇ pūrṇa gnānādi guṇo shaktirūpe vidyamān chhe ane te ātmānī ātmā sāthe ekarūpatā thatān pragaṭ thāy chhe – arthāt ātmā anya bāhyābhyantar saṅkalpa – vikalparūp vyāpārothī potānā upayogane haṭhāvī svarūpamān ekāgra karī de chhe tyāre tenā te guṇ (shuddha paryāyo) pragaṭ thāy chhe. ātmānā ātmā sāthenā saṅgharṣhathī dhyānarūpī agni pragaṭ thāy chhe. tenā nimitte jyāre karmarūpī indhan sarvathā baḷī jāy chhe. tyāre te ātmā paramātmā thaī jāy chhe.