संसारदुःखजननीं चतुर्गतिक दुःखोत्पत्तिहेतुभूतां । यतस्तथाभूतां तां त्यजेत् । किं कृत्वा ? अधिगम्य । किं तत् ? समाधितंत्रं समाधेः परमात्मस्वरूपसंवेदनैकाग्रतायाः परमोदासीनताया वा तन्त्रं प्रतिपादकं शास्त्रं । कथम्भूतं तत् ? तन्मार्ग तस्य ज्योतिर्मयसुखस्य मार्गमुपायमिति ।।१०५।।
टीका – प्रशस्तिः
मोक्षोऽनन्तचतुष्टयाऽमलवपुः सद्ध्यानतः कीर्तितः ।
prakāranī te (buddhi)no tyāg karavo. shun karīne? jāṇīne. shun (jāṇīne)? samādhitantrane – samādhinā eṭale paramātmasvarūpanā samvedanamān ekāgratānā athavā param udāsīnatānā tantrane eṭale pratipādak shāstrane. te kevun chhe? tenā mārgarūp chhe, tenā eṭale jyotirmay sukhanā mārgarūp eṭale upāyarūp (shāstra) chhe.
bhāvārtha : — shrī pūjyapādāchārya – virachit ā ‘samādhitantra’ shāstra, paramātmasvarūpanā samvedanamān ekāgratā ja samādhi chhe – arthāt paramapadanī prāptino upāy chhe – tenun pratipādan kare chhe. ā ‘samādhitantra’no sārī rīte abhyās karīne, sharīrādi par padārthomān je antarātmā ahambuddhi ane parabuddhino tyāg kare chhe ane paramātmānī bhāvanāmān chitta sthir kare chhe te sansāranā duḥkhothī mukta thaī kevaḷagnānamay param sukhane prāpta kare chhe.
e rīte āchāryadeve prastut ‘samādhitantra’nī agatyatā darshāvī param padanī prāptino upāy batāvyo chhe.
jyān sudhī sva – paranun bhedagnān thāy nahi, tyān sudhī jīv agnānī rahe chhe ane agnānajanit bhramane līdhe te sharīrādi parapadārthomān ahambuddhi – ātmabuddhi kare chhe, arthāt temān potānā ātmānī kalpanā karī kartā – buddhi seve chhe. te sharīranī kriyā athavā paranān kāryo hun karun chhun – em māne chhe. vaḷī tene sharīr ane parapadārtho pratye mamakārabuddhi hoy chhe, arthāt sharīr mārun, strī – putra – makānādi mārān – evī bhramajanit mānyatā te kare chhe. ā agnānamūlak mānyatānā kāraṇe jīvane rāg – dveṣhādi kaṣhāyabhāv thāy chhe je chaturgatirūp sansār – bhramaṇanun mūl kāraṇ chhe. svasanmukh thaī ātmasvarūpamān sthir thavānī bhāvanā karavī te ja sansāranān duḥkhothī muktino ane param padanī prāptino upāy chhe. 105.
jemaṇe ātmāne barhi, antar ne uttam – em traṇ prakāre varṇavī batāvyo chhe, jemaṇe