Samaysar-Gujarati (English transliteration). Kalash: 222-227 ; Gatha: 383-389.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 29 of 34

 

Page 530 of 642
PDF/HTML Page 561 of 673
single page version

तं प्रकाशयितुमायाति; किन्तु वस्तुस्वभावस्य परेणोत्पादयितुमशक्यत्वात् परमुत्पादयितुमशक्तत्वाच्च यथा तदसन्निधाने तथा तत्सन्निधानेऽपि स्वरूपेणैव प्रकाशते स्वरूपेणैव प्रकाशमानस्य चास्य वस्तुस्वभावादेव विचित्रां परिणतिमासादयन् कमनीयोऽकमनीयो वा घटपटादिर्न मनागपि विक्रियायै कल्प्यते तथा बहिरर्थाः शब्दो, रूपं, गन्धो, रसः, स्पर्शो, गुणद्रव्ये च, देवदत्तो यज्ञदत्तमिव हस्ते गृहीत्वा, ‘मां शृणु, मां पश्य, मां जिघ्र, मां रसय, मां स्पृश, मां बुध्यस्व’ इति स्वज्ञाने नात्मानं प्रयोजयन्ति, न चात्माप्ययःकान्तोपलकृष्टायःसूचीवत् स्वस्थानात्प्रच्युत्य तान् ज्ञातुमायाति; किन्तु वस्तुस्वभावस्य परेणोत्पादयितुमशक्यत्वात् परमुत्पादयितुमशक्त त्वाच्च यथा तदसन्निधाने तथा तत्सन्निधानेऽपि स्वरूपेणैव जानीते स्वरूपेणैव जानतश्चास्य वस्तुस्वभावादेव विचित्रां परिणतिमासादयन्तः कमनीया अकमनीया वा शब्दादयो बहिरर्था न मनागपि विक्रियायै (arthAt bAhyapadArthane prakAshavAnA kAryamAn) joDato nathI ke ‘tun mane prakAsh’, ane dIvo paN


lohachumbak-pAShANathI khenchAyelI lokhanDanI soyanI jem potAnA sthAnathI chyut thaIne tene (bAhyapadArthane) prakAshavA jato nathI; parantu, vastusvabhAv par vaDe utpanna karI shakAto nahi hovAthI tem ja vastusvabhAv parane utpanna karI shakato nahi hovAthI, dIvo jem bAhyapadArthanI asamIpatAmAn (potAnA svarUpathI ja prakAshe chhe) tem bAhyapadArthanI samIpatAmAn paN potAnA svarUpathI ja prakAshe chhe. (em) potAnA svarUpathI ja prakAshatA evA tene (dIvAne), vastusvabhAvathI ja vichitra pariNatine pAmato evo manohar ke amanohar ghaTapaTAdi bAhyapadArtha jarAy vikriyA utpanna karato nathI.

evI rIte have dArShTAnt chhe bAhyapadArthoshabda, rUp, gandh, ras, sparsha tathA guN ne dravya, jem devadatta yagnadattane hAth pakaDIne koI kAryamAn joDe tem, AtmAne svagnAnamAn (bAhyapadArthone jANavAnA kAryamAn) joDatA nathI ke ‘tun mane sAmbhaL, tun mane jo, tun mane sUngh, tun mane chAkh, tun mane sparsha, tun mane jAN’, ane AtmA paN lohachumbak-pAShANathI khenchAyelI lokhanDanI soyanI jem potAnA sthAnathI chyut thaIne temane (bAhyapadArthone) jANavA jato nathI; parantu, vastusvabhAv par vaDe utpanna karI shakAto nahi hovAthI tem ja vastusvabhAv parane utpanna karI shakato nahi hovAthI, AtmA jem bAhyapadArthonI asamIpatAmAn (potAnA svarUpathI ja jANe chhe) tem bAhyapadArthonI samIpatAmAn paN potAnA svarUpathI ja jANe chhe. (em) potAnA svarUpathI ja jANatA evA tene (AtmAne), vastusvabhAvathI ja vichitra pariNatine pAmatA evA manohar ke amanohar shabdAdi bAhyapadArtho jarAy vikriyA utpanna karatA nathI.


Page 531 of 642
PDF/HTML Page 562 of 673
single page version

कल्प्येरन् एवमात्मा प्रदीपवत् परं प्रति उदासीनो नित्यमेवेति वस्तुस्थितिः, तथापि यद्रागद्वेषौ तदज्ञानम्

(शार्दूलविक्रीडित)
पूर्णैकाच्युतशुद्धबोधमहिमा बोधो न बोध्यादयं
यायात्कामपि विक्रियां तत इतो दीपः प्रकाश्यादिव
तद्वस्तुस्थितिबोधवन्ध्यधिषणा एते किमज्ञानिनो
रागद्वेषमयीभवन्ति सहजां मुञ्चन्त्युदासीनताम्
।।२२२।।

A rIte AtmA dIvAnI jem par pratye sadAy udAsIn chhe (arthAt sambandh vagarano, taTastha chhe)evI vastusthiti chhe, topaN je rAgadveSh thAy chhe te agnAn chhe.

bhAvArthashabdAdik jaD pudgaladravyanA guNo chhe. teo AtmAne kAI kahetAn nathI, ke ‘tun amane grahaN kar (arthAt tun amane jAN)’; ane AtmA paN potAnA sthAnathI chyut thaIne temane grahavA (jANavA) temanA pratye jato nathI. jem shabdAdik samIp na hoy tyAre AtmA potAnA svarUpathI ja jANe chhe, tem shabdAdik samIp hoy tyAre paN AtmA potAnA svarUpathI ja jANe chhe. Am potAnA svarUpathI ja jANatA evA AtmAne potapotAnA svabhAvathI ja pariNamatAn shabdAdik kinchitmAtra paN vikAr karatAn nathI, jem potAnA svarUpathI ja prakAshatA evA dIvAne ghaTapaTAdi padArtho vikAr karatA nathI tem. Avo vastusvabhAv chhe, topaN jIv shabdane sAmbhaLI, rUpane dekhI, gandhane sUnghI, rasane AsvAdI, sparshane sparshI, guN- dravyane jANI, temane sArAn-narasAn mAnI rAgadveSh kare chhe, te agnAn ja chhe.

have A ja arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe

shlokArtha[पूर्ण-एक-अच्युत-शुद्ध-बोध-महिमा अयं बोधः] pUrNa, ek, achyut ane shuddha (vikAr rahit) evun gnAn jeno mahimA chhe evo A gnAyak AtmA [ततः इतः बोध्यात्] te (asamIpavartI) ke A (samIpavartI) gney padArthothI [काम् अपि विक्रियां न यायात्] jarA paN vikriyA pAmato nathI, [दीपः प्रकाश्यात् इव] jem dIvo prakAshya padArthothI (prakAshAvAyogya ghaTapaTAdi padArthothI) vikriyA pAmato nathI tem. to pachhI [तद्-वस्तुस्थिति-बोध-बन्ध्य-धिषणाः एते अज्ञानिनः] evI vastusthitinA gnAnathI rahit jemanI buddhi chhe evA A agnAnI jIvo [किम् सहजाम् उदासीनताम् मुञ्चन्ति, रागद्वेषमयीभवन्ति] potAnI sahaj udAsInatAne kem chhoDe chhe ane rAgadveShamay kem thAy chhe? (em AchAryadeve shoch karyo chhe.)


Page 532 of 642
PDF/HTML Page 563 of 673
single page version

(शार्दूलविक्रीडित)
रागद्वेषविभावमुक्तमहसो नित्यं स्वभावस्पृशः
पूर्वागामिसमस्तकर्मविकला भिन्नास्तदात्वोदयात्
दूरारूढचरित्रवैभवबलाच्चञ्चच्चिदर्चिर्मयीं
विन्दन्ति स्वरसाभिषिक्तभुवनां ज्ञानस्य सञ्चेतनाम्
।।२२३।।

bhAvArthagnAnano svabhAv gneyane jANavAno ja chhe, jem dIpakano svabhAv ghaTapaTAdine prakAshavAno chhe. evo vastusvabhAv chhe. gneyane jANavAmAtrathI gnAnamAn vikAr thato nathI. gneyone jANI, temane sArAn-narasAn mAnI, AtmA rAgIdveShIvikArI thAy chhe te agnAn chhe. mATe AchAryadeve shoch karyo chhe ke‘vastuno svabhAv to Avo chhe, chhatAn A AtmA agnAnI thaIne rAgadveSharUpe kem pariName chhe? potAnI svAbhAvik udAsIn-avasthArUp kem raheto nathI?’ A pramANe AchAryadeve je shoch karyo chhe te yukta chhe, kAraN ke jyAn sudhI shubh rAg chhe tyAn sudhI prANIone agnAnathI dukhI dekhI karuNA Upaje chhe ane tethI shoch thAy chhe. 222.

have AgaLanA kathananI sUchanArUp kAvya kahe chhe

shlokArtha[राग-द्वेष-विभाव-मुक्त-महसः] jemanun tej rAgadveSharUp vibhAvathI rahit chhe, [नित्यं स्वभाव-स्पृशः] jeo sadA (potAnA chaitanyachamatkAramAtra) svabhAvane sparshanArA chhe, [पूर्व- आगामि-समस्त-कर्म-विकलाः] jeo bhUt kALanAn tem ja bhaviShya kALanAn samasta karmathI rahit chhe ane [तदात्व-उदयात्-भिन्नाः] jeo vartamAn kALanA karmodayathI bhinna chhe, [दूर-आरूढ-चरित्र- वैभव-बलात् ज्ञानस्य सञ्चेतनाम् विन्दन्ति] teo (evA gnAnIo) ati prabaL chAritranA vaibhavanA baLathI gnAnanI sanchetanAne anubhave chhe[चञ्चत्-चिद्-अर्चिर्मयीं] ke je gnAn-chetanA chamakatI chaitanyajyotimay chhe ane [स्व-रस-अभिषिक्त-भुवनाम्] jeNe nij rasathI (potAnA gnAnarUp rasathI) samasta lokane sinchyo chhe.

bhAvArthajemane rAgadveSh gayA, potAnA chaitanyasvabhAvano angIkAr thayo ane atIt, anAgat tathA vartamAn karmanun mamatva gayun evA gnAnIo sarva paradravyathI judA thaIne chAritra angIkAr kare chhe. te chAritranA baLathI, karmachetanA ane karmaphaLachetanAthI judI je potAnI chaitanyanA pariNamanasvarUp gnAnachetanA tenun anubhavan kare chhe.

ahIn tAtparya Am jANavunjIv pahelAn to karmachetanA ane karmaphaLachetanAthI bhinna potAnI gnAnachetanAnun svarUp Agam-pramAN, anumAn-pramAN ane svasamvedan-pramANathI jANe chhe ane tenun shraddhAn (pratIti) draDh kare chhe; e to avirat, deshavirat ane pramatta


Page 533 of 642
PDF/HTML Page 564 of 673
single page version

कम्मं जं पुव्वकयं सुहासुहमणेयवित्थरविसेसं
तत्तो णियत्तदे अप्पयं तु जो सो पडिक्कमणं ।।३८३।।
कम्मं जं सुहमसुहं जम्हि य भावम्हि बज्झदि भविस्सं
तत्तो णियत्तदे जो सो पच्चक्खाणं हवदि चेदा ।।३८४।।
जं सुहमसुहमुदिण्णं संपडि य अणेयवित्थरविसेसं
तं दोसं जो चेददि सो खलु आलोयणं चेदा ।।३८५।।

avasthAmAn paN thAy chhe. ane jyAre apramatta avasthA thAy chhe tyAre jIv potAnA svarUpanun ja dhyAn kare chhe; te vakhate, je gnAnachetanAnun teNe pratham shraddhAn karyun hatun temAn te lIn thAy chhe ane shreNi chaDI, kevaLagnAn upajAvI, sAkShAt *gnAnachetanArUp thAy chhe. 223.

atIt karma pratye mamatva chhoDe te AtmA pratikramaN chhe, anAgat karma na karavAnI pratignA kare (arthAt je bhAvothI AgAmI karma bandhAy te bhAvonun mamatva chhoDe) te AtmA pratyAkhyAn chhe ane udayamAn AvelA vartamAn karmanun mamatva chhoDe te AtmA AlochanA chhe; sadAy AvAn pratikramaN, pratyAkhyAn ane AlochanApUrvak vartato AtmA chAritra chhe.Avun chAritranun vidhAn havenI gAthAomAn kahe chhe

shubh ne ashubh anekavidh pUrve karelun karma je,
tethI nivarte Atmane, te AtamA pratikramaN chhe; 383.
shubh ne ashubh bhAvI karam je bhAvamAn bandhAy chhe,
tethI nivartan je kare, te AtamA pachakhAN chhe. 384.
shubh ne ashubh anekavidh chhe vartamAne udit je,
te doShane je chetato, te jIv Alochan khare. 385.

* kevaLagnAnI jIvane sAkShAt gnAnachetanA hoy chhe. kevaLagnAn thayA pahelAn paN, nirvikalpa anubhav vakhate

jIvane upayogAtmak gnAnachetanA hoy chhe. gnAnachetanAnA upayogAtmakapaNAne mukhya na karIe to,
samyagdraShTine gnAnachetanA nirantar hoy chhe, karmachetanA ane karmaphaLachetanA nathI hotI; kAraN ke tene
nirantar gnAnanA svAmitvabhAve pariNaman hoy chhe, karmanA ane karmaphaLanA svAmitvabhAve pariNaman
nathI hotun.

Page 534 of 642
PDF/HTML Page 565 of 673
single page version

णिच्चं पच्चक्खाणं कुव्वदि णिच्चं पडिक्कमदि जो य
णिच्चं आलोचेयदि सो हु चरित्तं हवदि चेदा ।।३८६।।
कर्म यत्पूर्वकृतं शुभाशुभमनेकविस्तरविशेषम्
तस्मान्निवर्तयत्यात्मानं तु यः स प्रतिक्रमणम् ।।३८३।।
कर्म यच्छुभमशुभं यस्मिंश्च भावे बध्यते भविष्यत्
तस्मान्निवर्तते यः स प्रत्याख्यानं भवति चेतयिता ।।३८४।।
यच्छुभमशुभमुदीर्णं सम्प्रति चानेकविस्तरविशेषम्
तं दोषं यः चेतयते स खल्वालोचनं चेतयिता ।।३८५।।
नित्यं प्रत्याख्यानं करोति नित्यं प्रतिक्रामति यश्च
नित्यमालोचयति स खलु चरित्रं भवति चेतयिता ।।३८६।।
pachakhAN nitya kare ane pratikramaN je nitye kare,
nitye kare AlochanA, te AtamA chAritra chhe. 386.

gAthArtha[पूर्वकृतं] pUrve karelun [यत्] je [अनेकविस्तरविशेषम्] anek prakAranA vistAravALun [शुभाशुभम् कर्म] (gnAnAvaraNIyAdi) shubhAshubh karma [तस्मात्] tenAthI [यः] je AtmA [आत्मानं तु] potAne [निवर्तयति] *nivartAve chhe, [सः] te AtmA [प्रतिक्रमणम्] pratikramaN chhe.

[भविष्यत्] bhaviShya kALanun [यत्] je [शुभम् अशुभम् कर्म] shubh-ashubh karma [यस्मिन् भावे च] te je bhAvamAn [बध्यते] bandhAy chhe [तस्मात्] te bhAvathI [यः] je AtmA [निवर्तते] nivarte chhe, [सः चेतयिता] te AtmA [प्रत्याख्यानं भवति] pratyAkhyAn chhe.

[सम्प्रति च] vartamAn kALe [उदीर्णं] udayamAn Avelun [यत्] je [अनेकविस्तरविशेषम्] anek prakAranA vistAravALun [शुभम् अशुभम्] shubh-ashubh karma [तं दोषं] te doShane [यः] je AtmA [चेतयते] chete chheanubhave chhegnAtAbhAve jANI le chhe (arthAt tenun svAmitva kartApaNun chhoDe chhe), [सः चेतयिता] te AtmA [खलु] kharekhar [आलोचनम्] AlochanA chhe.

[यः] je [नित्यं] sadA [प्रत्याख्यानं करोति] pratyAkhyAn kare chhe, [नित्यं प्रतिक्रामति च] * nivartAvavun = pAchhA vALavun; aTakAvavun; dUr rAkhavun.


Page 535 of 642
PDF/HTML Page 566 of 673
single page version

यः खलु पुद्गलकर्मविपाकभवेभ्यो भावेभ्यश्चेतयितात्मानं निवर्तयति, स तत्कारणभूतं पूर्वं कर्म प्रतिक्रामन् स्वयमेव प्रतिक्रमणं भवति स एव तत्कार्यभूतमुत्तरं कर्म प्रत्याचक्षाणः प्रत्याख्यानं भवति स एव वर्तमानं कर्मविपाकमात्मनोऽत्यन्तभेदेनोपलभमानः आलोचना भवति एवमयं नित्यं प्रतिक्रामन्, नित्यं प्रत्याचक्षाणो, नित्यमालोचयंश्च, पूर्वकर्मकार्येभ्य उत्तरकर्मकारणेभ्यो भावेभ्योऽत्यन्तं निवृत्तः, वर्तमानं कर्मविपाकमात्मनोऽत्यन्तभेदेनोपलभमानः, स्वस्मिन्नेव खलु ज्ञानस्वभावे निरन्तरचरणाच्चारित्रं भवति चारित्रं तु भवन् स्वस्य ज्ञानमात्रस्य चेतनात् स्वयमेव ज्ञानचेतना भवतीति भावः


sadA pratikramaN kare chhe ane [नित्यम् आलोचयति] sadA AlochanA kare chhe, [सः चेतयिता] te AtmA [खलु] kharekhar [चरित्रं भवति] chAritra chhe.

TIkAje AtmA pudgalakarmanA vipAkathI (udayathI) thatA bhAvothI potAne nivartAve chhe, te AtmA te bhAvonA kAraNabhUt pUrvakarmane (bhUtakALanA karmane) pratikramato thako pote ja pratikramaN chhe; te ja AtmA, te bhAvonA kAryabhUt uttarakarmane (bhaviShyakALanA karmane) pachakhato thako, pratyAkhyAn chhe; te ja AtmA, vartamAn karmavipAkane potAthI (AtmAthI) atyant bhedapUrvak anubhavato thako, AlochanA chhe. e rIte te AtmA sadA pratikramato (arthAt pratikramaN karato) thako, sadA pachakhato (arthAt pratyAkhyAn karato) thako ane sadA Alochato (arthAt AlochanA karato) thako, pUrvakarmanA kAryarUp ane uttarakarmanA kAraNarUp bhAvothI atyant nivRutta thayo thako, vartamAn karmavipAkane potAthI (AtmAthI) atyant bhedapUrvak anubhavato thako, potAmAn ja gnAnasvabhAvamAn janirantar charato (vicharato, AcharaN karato) hovAthI chAritra chhe (arthAt pote ja chAritrasvarUp chhe). ane chAritrasvarUp vartato thako potAnegnAnamAtranechetato (anubhavato) hovAthI (te AtmA) pote ja gnAnachetanA chhe, evo bhAv (Ashay) chhe.

bhAvArthachAritramAn pratikramaN, pratyAkhyAn ane AlochanAnun vidhAn chhe. temAn, pUrve lAgelA doShathI AtmAne nivartAvavo te pratikramaN chhe, bhaviShyamAn doSh lagADavAno tyAg karavo te pratyAkhyAn chhe ane vartamAn doShathI AtmAne judo karavo te AlochanA chhe. ahIn to nishchayachAritrane pradhAn karIne kathan chhe; mATe nishchayathI vichAratAn to, je AtmA traNe kALanAn karmothI potAne bhinna jANe chhe, shraddhe chhe ane anubhave chhe, te AtmA pote ja pratikramaN chhe, pote ja pratyAkhyAn chhe ane pote ja AlochanA chhe. em pratikramaNasvarUp, pratyAkhyAn- svarUp ane AlochanAsvarUp AtmAnun nirantar anubhavan te ja nishchayachAritra chhe. je A


Page 536 of 642
PDF/HTML Page 567 of 673
single page version

(उपजाति)
ज्ञानस्य सञ्चेतनयैव नित्यं
प्रकाशते ज्ञानमतीव शुद्धम्
अज्ञानसञ्चेतनया तु धावन्
बोधस्य शुद्धिं निरुणद्धि बन्धः
।।२२४।।
वेदंतो कम्मफलं अप्पाणं कुणदि जो दु कम्मफलं
सो तं पुणो वि बंधदि बीयं दुक्खस्स अट्ठविहं ।।३८७।।

nishchayachAritra, te ja gnAnachetanA (arthAt gnAnanun anubhavan) chhe. te ja gnAnachetanAthI (arthAt gnAnanA anubhavanathI) sAkShAt gnAnachetanAsvarUp kevaLagnAnamay AtmA pragaT thAy chhe.

have AgaLanI gAthAonI sUchanArUp kAvya kahe chhe, jemAn gnAnachetanAnun phaL ane agnAnachetanAnun (arthAt karmachetanAnun ane karmaphaLachetanAnun) phaL pragaT kare chhe

shlokArtha[नित्यं ज्ञानस्य सञ्चेतनया एव ज्ञानम् अतीव शुद्धम् प्रकाशते] nirantar gnAnanI sanchetanAthI ja gnAn atyant shuddha prakAshe chhe; [तु] ane [अज्ञानसञ्चेतनया] agnAnanI sanchetanAthI [बन्धः धावन] bandh doDato thako [बोधस्य शुद्धिं निरुणद्धि] gnAnanI shuddhatAne roke chhe gnAnanI shuddhatA thavA deto nathI.

bhAvArthakoI (vastu) pratye ekAgra thaIne teno ja anubhavarUp svAd lIdhA karavo te tenun sanchetan kahevAy. gnAn pratye ja ekAgra upayukta thaIne tenA taraph ja chet rAkhavI te gnAnanun sanchetan arthAt gnAnachetanA chhe. tenAthI gnAn atyant shuddha thaIne prakAshe chhe arthAt kevaLagnAn Upaje chhe. kevaLagnAn UpajatAn sampUrNa gnAnachetanA kahevAy chhe.

agnAnarUp (arthAt karmarUp ane karmaphaLarUp) upayogane karavo, tenA taraph ja (karma ane karmaphaL taraph ja) ekAgra thaI teno ja anubhav karavo, te agnAnachetanA chhe. tenAthI karmano bandh thAy chhe, ke je bandh gnAnanI shuddhatAne roke chhe. 224.

have A kathanane gAthA dvArA kahe chhe

je karmaphaLane vedato nijarUp karamaphaLane kare,
te pharIy bAndhe aShTavidhanA karmanedukhabIjane; 387.

Page 537 of 642
PDF/HTML Page 568 of 673
single page version

वेदंतो कम्मफलं मए कदं मुणदि जो दु कम्मफलं
सो तं पुणो वि बंधदि बीयं दुक्खस्स अट्ठविहं ।।३८८।।
वेदंतो कम्मफलं सुहिदो दुहिदो य हवदि जो चेदा
सो तं पुणो वि बंधदि बीयं दुक्खस्स अट्ठविहं ।।३८९।।
वेदयमानः कर्मफलमात्मानं करोति यस्तु कर्मफलम्
स तत्पुनरपि बध्नाति बीजं दुःखस्याष्टविधम् ।।३८७।।
वेदयमानः कर्मफलं मया कृतं जानाति यस्तु कर्मफलम्
स तत्पुनरपि बध्नाति बीजं दुःखस्याष्टविधम् ।।३८८।।
वेदयमानः कर्मफलं सुखितो दुःखितश्च भवति यश्चेतयिता
स तत्पुनरपि बध्नाति बीजं दुःखस्याष्टविधम् ।।३८९।।
je karmaphaLane vedato jANe ‘karamaphaL men karyun’,
te pharIy bAndhe aShTavidhanA karmanedukhabIjane; 388.
je karmaphaLane vedato AtmA sukhI-dukhI thAy chhe,
te pharIy bAndhe aShTavidhanA karmanedukhabIjane. 389.

gAthArtha[कर्मफलम् वेदयमानः] karmanA phaLane vedato thako [यः तु] je AtmA [कर्मफलम्] karmaphaLane [आत्मानं करोति] potArUp kare chhe (mAne chhe), [सः] te [पुनः अपि] pharIne paN [अष्टविधम् तत्] ATh prakAranA karmane[दुःखस्य बीजं] dukhanA bIjane[बध्नाति] bAndhe chhe.

[कर्मफलं वेदयमानः] karmanA phaLane vedato thako [यः तु] je AtmA [कर्मफलम् मया कृतं जानाति] ‘karmaphaL men karyun’ em jANe chhe, [सः] te [पुनः अपि] pharIne paN [अष्टविधम् तत्] ATh prakAranA karmane[दुःखस्य बीजं] dukhanA bIjane[बध्नाति] bAndhe chhe.

[कर्मफलं वेदयमानः] karmanA phaLane vedato thako [यः चेतयिता] je AtmA [सुखितः दुखितः च] sukhI ane dukhI [भवति] thAy chhe, [सः] te [पुनः अपि] pharIne paN [अष्टविधम् तत्] ATh prakAranA karmane[दुःखस्य बीजं] dukhanA bIjane[बध्नाति] bAndhe chhe.

68

Page 538 of 642
PDF/HTML Page 569 of 673
single page version

ज्ञानादन्यत्रेदमहमिति चेतनम् अज्ञानचेतना सा द्विधाकर्मचेतना कर्मफलचेतना च तत्र ज्ञानादन्यत्रेदमहं करोमीति चेतनं कर्मचेतना; ज्ञानादन्यत्रेदं वेदयेऽहमिति चेतनं कर्मफलचेतना सा तु समस्तापि संसारबीजं; संसारबीजस्याष्टविधकर्मणो बीजत्वात् ततो मोक्षार्थिना पुरुषेणाज्ञानचेतनाप्रलयाय सकलकर्मसंन्यासभावनां सकलकर्मफलसंन्यासभावनां च नाटयित्वा स्वभावभूता भगवती ज्ञानचेतनैवैका नित्यमेव नाटयितव्या

तत्र तावत्सकलकर्मसंन्यासभावनां नाटयति

(आर्या)
कृतकारितानुमननैस्त्रिकालविषयं मनोवचनकायैः
परिहृत्य कर्म सर्वं परमं नैष्कर्म्यमवलम्बे ।।२२५।।

TIkAgnAnathI anyamAn (gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun (anubhavavun) ke ‘A hun chhun’, te agnAnachetanA chhe. te be prakAre chhekarmachetanA ane karmaphaLachetanA. temAn, gnAnathI anyamAn (arthAt gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun ke ‘Ane hun karun chhun’, te karmachetanA chhe; ane gnAnathI anyamAn em chetavun ke ‘Ane hun bhogavun chhun’, te karmaphaLachetanA chhe. (em be prakAre agnAnachetanA chhe.) te samasta agnAnachetanA sansAranun bIj chhe; kAraN ke sansAranun bIj je ATh prakAranun (gnAnAvaraNAdi) karma, tenun te agnAnachetanA bIj chhe (arthAt tenAthI karma bandhAy chhe). mATe mokShArthI puruShe agnAnachetanAno pralay karavA mATe sakaL karmanA sanyAsanI (tyAganI) bhAvanAne tathA sakaL karmaphaLanA sanyAsanI bhAvanAne nachAvIne, svabhAvabhUt evI bhagavatI gnAnachetanAne ja ekane sadAy nachAvavI.

temAn pratham, sakaL karmanA sanyAsanI bhAvanAne nachAve chhe

(tyAn pratham, kAvya kahe chhe)

shlokArtha[त्रिकालविषयं] traNe kALanA (arthAt atIt, vartamAn ane anAgat kAL sambandhI) [सर्वं कर्म] samasta karmane [कृत-कारित-अनुमननैः] kRut-kArit-anumodanAthI ane [मनः- वचन-कायैः] man-vachan-kAyAthI [परिहृत्य] tyAgIne [परमं नैष्कर्म्यम् अवलम्बे] hun param naiShkarmyane (utkRuShTa niShkarma avasthAne) avalambun chhun. (e pramANe, sarva karmano tyAg karanAr gnAnI pratignA kare chhe.) 225.

(have TIkAmAn pratham, pratikramaN-kalpa arthAt pratikramaNano vidhi kahe chhe)

(pratikramaN karanAr kahe chhe ke)


Page 539 of 642
PDF/HTML Page 570 of 673
single page version

यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ५ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ६ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ७ यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ८ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ९ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च

je men (pUrve karma) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. (karma karavun, karAvavun ane anya karanArane anumodavun te sansAranun bIj chhe em jANIne te duShkRut pratye heyabuddhi AvI tyAre jIve tenA pratyenun mamatva chhoDyun, te ja tenun mithyA karavun chhe). 1.

je men (pUrve karma) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 2. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 3. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 4.

je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 5. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 6. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 7.

je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 8. je men (pUrve) karyun, ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 9. je men (pUrve) karAvyun ane anya


Page 540 of 642
PDF/HTML Page 571 of 673
single page version

कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १० यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ११ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १२ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १३ यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १४ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १५ यदहमचीकरं यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १६ यदहमकार्षं, यदचीकरं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १७ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १८ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १९ यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २० यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २१


karato hoy tenun anumodan karyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 10.

je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 11. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 12. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 13. je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 14. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 15. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 16. je men (pUrve) karyun ane karAvyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 17. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 18. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 19.

je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 20. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 21.


Page 541 of 642
PDF/HTML Page 572 of 673
single page version

यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २२ यदहमकार्षं, यदचीकरं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २३ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २४ यदहम- चीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २५ यदहमकार्षं, यदचीकरं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २६ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २७ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २८ यदहमकार्षं मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २९ यदहमचीकरं मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३० यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३१ यदहमकार्षं मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३२ यदहमचीकरं मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३३ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३४ यदहमकार्षं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३५


je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 22. je men (pUrve) karyun ane karAvyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 23. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 24. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 25. je men (pUrve) karyun ane karAvyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 26. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 27. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 28.

je men (pUrve) karyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 29. je men (pUrve) karAvyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 30. je men anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 31.

je men (pUrve) karyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 32. je men (pUrve) karAvyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 33. je men (pUrve) anya karato hoy


Page 542 of 642
PDF/HTML Page 573 of 673
single page version

यदहमचीकरं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३६ यत्कुर्वन्त- मप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३७ यदहमकार्षं वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३८ यदहमचीकरं वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३९ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४० यदहमकार्षं मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४१ यदहमचीकरं मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४२ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४३ यदहमकार्षं वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४४ यदहमचीकरं वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४५ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४६ यदहमकार्षं कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४७ यदहमचीकरं कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४८ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४९


tenun anumodan karyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 34. je men (pUrve) karyun, manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 35. je men (pUrve) karAvyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 36. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 37. je men (pUrve) karyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 38. je men (pUrve) karAvyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 39. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 40.

je men (pUrve) karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 41. je men (pUrve) karAvyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 42. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 43. je men (pUrve) karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 44. je men (pUrve) karAvyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 45. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 46. je men (pUrve) karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 47. je men (pUrve) karAvyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 48. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 49.

(A 49 bhangonI andar, pahelA bhangamAn kRut, kArit, anumodanAe traNe lIdhAn ane tenA par man, vachan, kAyAe traNe lagAvyAn. e rIte banelA A ek bhangane


Page 543 of 642
PDF/HTML Page 574 of 673
single page version

(आर्या)
मोहाद्यदहमकार्षं समस्तमपि कर्म तत्प्रतिक्रम्य
आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते ।।२२६।।

*‘33’nI samasyAthIsangnAthIoLakhI shakAy. 2 thI 4 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanA traNe laIne tenA par man, vachan, kAyAmAnthI babbe lagAvyAn. e rIte banelA A traN bhangone +‘32’nI sangnAthI oLakhI shakAy. 5 thI 7 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanA traNe laIne tenA par man, vachan, kAyAmAnthI ekek lagAvyun. A traN bhangone ‘31’nI sangnAthI oLakhI shakAy. 8 thI 10 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI babbe laIne temanA par man, vachan, kAyA traNe lagAvyAn. A traN bhangone ‘23’nI sangnAvALA bhango tarIke oLakhI shakAy. 11thI 19 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI babbe laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI babbe lagAvyAn. A nav bhangone ‘22’nI sangnAthI oLakhI shakAy. 20 thI 28 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI babbe laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI ekek lagAvyAn. A nav bhangone ‘21’nI sangnAvALA bhango tarIke oLakhI shakAy. 29 thI 31 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI ekek laIne temanA par man, vachan, kAyA traNe lagAvyAn. A traN bhangone ‘13’nI sangnAthI oLakhI shakAy. 32 thI 40 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI ekek laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI babbe lagAvyAn. A nav bhangone ‘12’nI sangnAthI oLakhI shakAy. 41 thI 49 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI ekek laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI ekek lagAvyun. A nav bhangone ‘11’nI sangnAthI oLakhI shakAy. badhA maLIne 49 bhang thayA.)

have A kathananA kaLasharUpe kAvya kahe chhe

shlokArtha[यद् अहम् मोहात् अकार्षम्] je men mohathI arthAt agnAnathI (bhUt kALamAn) karma karyAn, [तत् समस्तम् अपि कर्म प्रतिक्रम्य] te samasta karmane pratikramIne [निष्कर्मणि * kRut, kArit, anumodanAe traNe lIdhAn te batAvavA pratham ‘3’no AnkaDo mUkavo, ane pachhI man,

vachan, kAyAe traNe lIdhAn te batAvavA tenI pAse bIjo ‘3’no AnkaDo mUkavo. A rIte ‘33’nI
samasyA thaI.

+kRut, kArit, anumodanA traNe lIdhAn te batAvavA pratham ‘3’no AnkaDo mUkavo; ane pachhI man, vachan, kAyAmAnthI be lIdhAn te batAvavA ‘3’nI pAse ‘2’no AnkaDo mUkavo. e rIte ‘32’nI sangnA thaI.


Page 544 of 642
PDF/HTML Page 575 of 673
single page version

इति प्रतिक्रमणकल्पः समाप्तः

न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा चेति २ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च कायेन चेति ३ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा च कायेन चेति ४ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा चेति ५ न करोमि, चैतन्य-आत्मनि आत्मनि आत्मना नित्यम् वर्ते] hun niShkarma (arthAt sarva karmothI rahit)


chaitanyasvarUp AtmAmAn AtmAthI ja (potAthI ja) nirantar vartun chhun (em gnAnI anubhav kare chhe).

bhAvArthabhUt kALamAn karelA karmane 49 bhangapUrvak mithyA karanArun pratikramaN karIne gnAnI gnAnasvarUp AtmAmAn lIn thaIne nirantar chaitanyasvarUp AtmAno anubhav kare, tenun A vidhAn (vidhi) chhe. ‘mithyA’ kahevAnun prayojan A pramANe chhejevI rIte, koIe pahelAn dhan kamAIne gharamAn rAkhyun hatun; pachhI tenA pratye mamatva chhoDyun tyAre tene bhogavavAno abhiprAy na rahyo; te vakhate, bhUt kALamAn je dhan kamAyo hato te nahi kamAyA samAn ja chhe; tevI rIte, jIve pahelAn karma bAndhyun hatun; pachhI jyAre tene ahitarUp jANIne tenA pratye mamatva chhoDyun ane tenA phaLamAn lIn na thayo, tyAre bhUt kALamAn je karma bAndhyun hatun te nahi bAndhyA samAn mithyA ja chhe. 226.

A rIte pratikramaN-kalpa (arthAt pratikramaNano vidhi) samApta thayo.

(have TIkAmAn AlochanAkalpa kahe chhe)

hun (vartamAnamAn karma) karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 1.

hun (vartamAnamAn karma) karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA vachanathI. 2. hun (vartamAnamAn) karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA kAyAthI. 3. hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI tathA kAyAthI 4.

hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI. 5. hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI,


Page 545 of 642
PDF/HTML Page 576 of 673
single page version

न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा चेति ६ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, कायेन चेति ७ न करोमि, न कारयामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ८ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ९ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १० न करोमि, न कारयामि, मनसा च वाचा चेति ११ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा चेति १२ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा चेति १३ न करोमि, न कारयामि, मनसा च कायेन चेति १४ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च कायेन चेति १५ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च कायेन चेति १६ न करोमि, न कारयामि, वाचा च कायेन चेति १७ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा च कायेन चेति १८ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा च कायेन चेति १९ न करोमि, न कारयामि, मनसा चेति २० न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि,


vachanathI. 6. hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, kAyAthI. 7.

hun karato nathI, karAvato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 8. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 9. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 10.

hun karato nathI, karAvato nathI, manathI tathA vachanathI. 11. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA vachanathI. 12. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA vachanathI. 13. hun karato nathI, karAvato nathI, manathI tathA kAyAthI. 14. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA kAyAthI. 15. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA kAyAthI. 16. hun karato nathI, karAvato nathI, vachanathI tathA kAyAthI. 17. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI tathA kAyAthI. 18. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI tathA kAyAthI. 19.

hun karato nathI, karAvato nathI, manathI. 20. hun karato nathI, anya karato hoy tene

69

Page 546 of 642
PDF/HTML Page 577 of 673
single page version

मनसा चेति २१ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा चेति २२ करोमि, न कारयामि, वाचा चेति २३ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा चेति २४ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा चेति २५ न करोमि, न कारयामि, कायेन चेति २६ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, कायेन चेति २७ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, कायेन चेति २८ न करोमि मनसा च वाचा च कायेन चेति २९ न कारयामि मनसा च वाचा च कायेन चेति ३० कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा च वाचा च कायेन चेति ३१ न करोमि मनसा च वाचा चेति ३२ न कारयामि मनसा च वाचा चेति ३३ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा च वाचा चेति ३४ न करोमि मनसा च कायेन चेति ३५ न कारयामि मनसा च कायेन चेति ३६ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा च कायेन चेति ३७ न करोमि वाचा च कायेन चेति ३८ न कारयामि वाचा च कायेन चेति ३९ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि वाचा च कायेन चेति ४० न करोमि मनसा चेति ४१ न कारयामि मनसा


anumodato nathI, manathI. 21. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI. 22. hun karato nathI, karAvato nathI, vachanathI. 23. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI. 24. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI. 25. hun karato nathI, karAvato nathI, kAyAthI. 26. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, kAyAthI. 27. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, kAyAthI. 28.

hun karato nathI manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 29. hun karAvato nathI manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 30. hun anya karato hoy tene anumodato nathI manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 31.

hun karato nathI manathI tathA vachanathI. 32. hun karAvato nathI manathI tathA vachanathI. 33. hun anya karato hoy tene anumodato nathI manathI tathA vachanathI. 34. hun karato nathI manathI tathA kAyAthI. 35. hun karAvato nathI manathI tathA kAyAthI. 36. hun anya karato hoy tene anumodato nathI manathI tathA kAyAthI. 37. hun karato nathI vachanathI tathA kAyAthI. 38. hun karAvato nathI vachanathI tathA kAyAthI. 39. hun anya karato hoy tene anumodato nathI vachanathI tathA kAyAthI. 40.

hun karato nathI manathI. 41. hun karAvato nathI manathI. 42. hun anya karato hoy tene


Page 547 of 642
PDF/HTML Page 578 of 673
single page version

चेति ४२ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा चेति ४३ न करोमि वाचा चेति ४४ न कारयामि वाचा चेति ४५ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि वाचा चेति ४६ न करोमि कायेन चेति ४७ न कारयामि कायेन चेति ४८ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि कायेन चेति ४९

(आर्या)
मोहविलासविजृम्भितमिदमुदयत्कर्म सकलमालोच्य
आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते ।।२२७।।

इत्यालोचनाकल्पः समाप्तः anumodato nathI manathI. 43. hun karato nathI vachanathI. 44. hun karAvato nathI vachanathI. 45. hun anya karato hoy tene anumodato nathI vachanathI. 46. hun karato nathI kAyAthI. 47. hun karAvato nathI kAyAthI. 48. hun anya karato hoy tene anumodato nathI kAyAthI. 49. (A rIte, pratikramaNanA jevA ja AlochanAmAn paN 49 bhang kahyA.)

have A kathananA kaLasharUpe kAvya kahe chhe

shlokArtha(nishchayachAritrane angIkAr karanAr kahe chhe ke) [मोहविलास- -विजृम्भितम् इदम् उदयत् कर्म] mohanA vilAsathI phelAyelun je A udayamAn (udayamAn Avatun) karma [सकलम् आलोच्य] te samastane AlochIne (te sarva karmanI AlochanA karIne) [निष्कर्मणि चैतन्य-आत्मनि आत्मनि आत्मना नित्यम् वर्ते] hun niShkarma (arthAt sarva karmothI rahit) chaitanyasvarUp AtmAmAn AtmAthI ja (potAthI ja) nirantar vartun chhun.

bhAvArthavartamAn kALamAn karmano uday Ave tenA viShe gnAnI em vichAre chhe kepUrve je karma bAndhyun hatun tenun A kArya chhe, mArun to A kArya nathI. hun Ano kartA nathI, hun to shuddhachaitanyamAtra AtmA chhun. tenI darshanagnAnarUp pravRutti chhe. te darshanagnAnarUp pravRutti vaDe hun A udayamAn AvelA karmano dekhanAr-jANanAr chhun. mArA svarUpamAn ja hun vartun chhun. Avun anubhavan karavun te ja nishchayachAritra chhe. 227.

A rIte AlochanAkalpa samApta thayo. (have TIkAmAn pratyAkhyAnakalpa arthAt

pratyAkhyAnano vidhi kahe chhe

(pratyAkhyAn karanAr kahe chhe ke)


Page 548 of 642
PDF/HTML Page 579 of 673
single page version

न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा चेति २ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च कायेन चेति ३ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा च कायेन चेति ४ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चेति ५ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा चेति ६ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, कायेन चेति ७ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ८ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ९ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १० न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा च वाचा चेति ११ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा चेति १२ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं

hun (bhaviShyamAn karma) karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 1.

hun (bhaviShyamAn karma) karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 2. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA kAyAthI. 3. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 4.

hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI. 5. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI. 6. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, kAyAthI. 7.

hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 8. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 9. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 10.

hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 11. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 12. hun karAvIsh nahi, anya


Page 549 of 642
PDF/HTML Page 580 of 673
single page version

समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा चेति १३ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा च कायेन चेति १४ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च कायेन चेति १५ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चग कायेन चेति १६ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, वाचा च कायेन चेति १७ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा च कायेन चेति १८ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा च कायेन चेति १९ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा चेति २० न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चेति २१ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चेति २२ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, वाचा चेति २३ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा चेति २४ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा चेति २५ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, कायेन चेति २६ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, कायेन चेति २७ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, कायेन चेति २८ न करिष्यामि,


karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 13. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI tathA kAyAthI. 14. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA kAyAthI. 15. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahI, manathI tathA kAyAthI. 16. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 17. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 18. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 19.

hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI. 20. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI. 21. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI. 22. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, vachanathI. 23. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI. 24. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI. 25. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, kAyAthI. 26. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, kAyAthI. 27. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, kAyAthI. 28.