कहानजैनशास्त्रमाळा ]
ज्ञानी हि तावद् ध्रुवत्वात् स्वभावभावस्य टङ्कोत्कीर्णैकज्ञायकभावो नित्यो भवति, यौ तु
वेद्यवेदकभावौ तौ तूत्पन्नप्रध्वंसित्वाद्विभावभावानां क्षणिकौ भवतः । तत्र यो भावः कांक्षमाणं
वेद्यभावं वेदयते स यावद्भवति तावत्कांक्षमाणो वेद्यो भावो विनश्यति; तस्मिन् विनष्टे वेदको भावः
वांछा ते केम करे? वर्तमान उपभोग प्रत्ये राग नथी; कारण के जेने हेय जाणे छे तेना प्रत्ये राग केम होय? आ रीते ज्ञानीने जे त्रण काळ संबंधी कर्मोदयनो उपभोग ते परिग्रह नथी. ज्ञानी जे वर्तमानमां उपभोगनां साधनो भेळां करे छे ते तो पीडा सही शकाती नथी तेनो इलाज करे छे — रोगी जेम रोगनो इलाज करे तेम. आ, नबळाईनो दोष छे.
हवे पूछे छे के अनागत कर्मोदय-उपभोगने ज्ञानी केम वांछतो नथी? तेनो उत्तर कहे छेः —
गाथार्थः — [ यः वेदयते ] जे भाव वेदे छे (अर्थात् वेदकभाव) अने [ वेद्यते ] जे भाव वेदाय छे (अर्थात् वेद्यभाव) [ उभयम् ] ते बन्ने भावो [ समये समये ] समये समये [ विनश्यति ] विनाश पामे छे — [ तद्ज्ञायकः तु ] एवुं जाणनार [ ज्ञानी ] ज्ञानी [ उभयम् अपि ] ते बन्ने भावोने [ कदापि ] कदापि [ न कांक्षति ] वांछतो नथी.
टीकाः — ज्ञानी तो, स्वभावभावनुं ध्रुवपणुं होवाथी, टंकोत्कीर्ण एक ज्ञायकभावस्वरूप नित्य छे; अने जे *वेद्य-वेदक (बे) भावो छे तेओ, विभावभावोनुं उत्पन्न थवापणुं अने विनाश थवापणुं होवाथी, क्षणिक छे. त्यां, जे भाव कांक्षमाण (अर्थात् वांछा करनारा) एवा वेद्यभावने वेदे छे अर्थात् वेद्यभावने अनुभवनार छे ते (वेदकभाव) ज्यां सुधीमां उत्पन्न थाय त्यां सुधीमां कांक्षमाण (अर्थात् वांछा करनारो) वेद्यभाव विनाश पामी जाय छे; ते
* वेद्य = वेदावायोग्य. वेदक = वेदनार, अनुभवनार.