कहानजैनशास्त्रमाळा ]
न मुच्यते; सरागवीतरागयोः स्वपरिणामयोः सद्भावात्तस्याध्यवसायस्याभावेऽपि बध्यते, मुच्यते च । ततः परत्राकिञ्चित्करत्वान्नेदमध्यवसानं स्वार्थक्रियाकारि; ततश्च मिथ्यैवेति भावः ।
पोताना सराग-वीतराग परिणामना सद्भावथी, ते अध्यवसायनो अभाव होवा छतां पण, बंधाय छे, मुकाय छे. माटे परमां अकिंचित्कर होवाथी (अर्थात् कांई नहि करी शकतुं होवाथी ) आ अध्यवसान पोतानी अर्थक्रिया करनारुं नथी; अने तेथी मिथ्या ज छे. — आवो भाव (आशय) छे.
भावार्थः — जे हेतु कांई पण न करे ते अकिंचित्कर कहेवाय छे. आ बांधवा-छोडवानुं अध्यवसान पण परमां कांई करतुं नथी; कारण के ते अध्यवसान न होय तोपण जीव पोताना सराग-वीतराग परिणामथी बंध-मोक्षने पामे छे, अने ते अध्यवसान होय तोपण पोताना सराग-वीतराग परिणामना अभावथी बंध-मोक्षने नथी पामतो. आ रीते अध्यवसान परमां अकिंचित्कर होवाथी स्व-अर्थक्रिया करनारुं नथी अने तेथी मिथ्या छे.
हवे आ अर्थना कळशरूपे अने आगळना कथननी सूचनिकारूपे श्लोक कहे छेः —
श्लोकार्थः — [अनेन निष्फलेन अध्यवसायेन मोहितः] आ निष्फळ (निरर्थक) अध्यवसायथी मोहित थयो थको [आत्मा] आत्मा [तत् किञ्चन अपि न एव अस्ति यत् आत्मानं न करोति] पोताने सर्वरूप करे छे, — एवुं कांई पण नथी के जे-रूप पोताने न करतो होय.
भावार्थः — आ आत्मा मिथ्या अभिप्रायथी भूल्यो थको चतुर्गति-संसारमां जेटली अवस्थाओ छे, जेटला पदार्थो छे ते सर्वरूप पोताने थयेलो माने छे; पोताना शुद्ध स्वरूपने नथी ओळखतो. १७१.
हवे आ अर्थने स्पष्ट रीते गाथामां कहे छेः —