kahAnajainashAstramALA ]
अतत्त्वोपलब्धिरूपेण ज्ञाने स्वदमानो अज्ञानोदयः । मिथ्यात्वासंयमकषाययोगोदयाः कर्महेतवस्तन्मयाश्चत्वारो भावाः । तत्त्वाश्रद्धानरूपेण ज्ञाने स्वदमानो मिथ्यात्वोदयः, अविरमणरूपेण ज्ञाने स्वदमानोऽसंयमोदयः, कलुषोपयोगरूपेण ज्ञाने स्वदमानः कषायोदयः, शुभाशुभप्रवृत्ति- निवृत्तिव्यापाररूपेण ज्ञाने स्वदमानो योगोदयः । अथैतेषु पौद्गलिकेषु मिथ्यात्वाद्युदयेषु हेतुभूतेषु यत्पुद्गलद्रव्यं कर्मवर्गणागतं ज्ञानावरणादिभावैरष्टधा स्वयमेव परिणमते तत्खलु कर्मवर्गणागतं जीवनिबद्धं यदा स्यात्तदा जीवः स्वयमेवाज्ञानात्परात्मनोरेकत्वाध्यासेनाज्ञानमयानां तत्त्वाश्रद्धानादीनां स्वस्य परिणामभावानां हेतुर्भवति । [ परिणामभावानाम् ] (potAnA agnAnamay) pariNAmabhAvono [ हेतुः ] hetu [ भवति ] thAy chhe.
TIkA — tattvanA agnAnarUpe (arthAt vastusvarUpanI anyathA upalabdhirUpe) gnAnamAn svAdarUp thato ( – svAdamAn Avato) agnAnano uday chhe. mithyAtva, asanyam, kaShAy ane yoganA udayo — ke jeo (navAn) karmanA hetuo chhe teo — te-may arthAt agnAnamay chAr bhAvo chhe. tattvanA ashraddhAnarUpe gnAnamAn svAdarUp thato mithyAtvano uday chhe; aviramaNarUpe (atyAgabhAvarUpe) gnAnamAn svAdarUp thato asanyamano uday chhe; kaluSh (malin) upayogarUpe gnAnamAn svAdarUp thato kaShAyano uday chhe; shubhAshubh pravRutti ke nivRuttinA vyApArarUpe gnAnamAn svAdarUp thato yogano uday chhe. A paudgalik mithyAtvAdinA udayo hetubhUt thatAn je kArmaN- vargaNAgat pudgaladravya gnAnAvaraNAdibhAve ATh prakAre svayamev pariName chhe, te kArmaNavargaNAgat pudgaladravya jyAre jIvamAn nibaddha thAy tyAre jIv svayamev agnAnathI svaparanA ekatvanA adhyAsane lIdhe tattva-ashraddhAn Adi potAnA agnAnamay pariNAmabhAvono hetu thAy chhe.
bhAvArtha — agnAnabhAvanA bhedarUp je mithyAtva, avirati, kaShAy ane yoganA udayo te pudgalanA pariNAm chhe ane temano svAd atattvashraddhAnAdirUpe gnAnamAn Ave chhe. te udayo nimittabhUt thatAn, kArmaNavargaNArUp navAn pudgalo svayamev gnAnAvaraNAdi karmarUpe pariName chhe ane jIv sAthe bandhAy chhe; ane te samaye jIv paN svayamev potAnA agnAnabhAvathI atattvashraddhAnAdi bhAvorUpe pariName chhe ane e rIte potAnA agnAnamay bhAvonun kAraN pote ja thAy chhe.
mithyAtvAdino uday thavo, navAn pudgalonun karmarUpe pariNamavun tathA bandhAvun, ane jIvanun potAnA atattvashraddhAnAdi bhAvorUpe pariNamavun — e traNey ek samaye ja thAy chhe; sau svatantrapaNe potAnI meLe ja pariName chhe, koI koIne pariNamAvatun nathI.