kahAnajainashAstramALA ]
चिति द्वयोर्द्वाविति पक्षपातौ ।
स्तस्यास्ति नित्यं खलु चिच्चिदेव ।।८९।।
मेवं व्यतीत्य महतीं नयपक्षकक्षाम् ।
स्वं भावमेकमुपयात्यनुभूतिमात्रम् ।।९०।।
तत्त्ववेदी च्युतपक्षपातः ] je tattvavedI pakShapAtarahit chhe [ तस्य ] tene [ नित्यं ] nirantar [ चित् ] chitsvarUp jIv [ खलु चित् एव अस्ति ] chitsvarUp ja chhe. 88.
shlokArtha — [ भातः ] jIv ‘bhAt’ (prakAshamAn arthAt vartamAn pratyakSha) chhe [ एकस्य ] evo ek nayano pakSha chhe ane [ न तथा ] jIv ‘bhAt’ nathI [ परस्य ] evo bIjA nayano pakSha chhe; [ इति ] Am [ चिति ] chitsvarUp jIv viShe [ द्वयोः ] be nayonA [ द्वौ पक्षपातौ ] be pakShapAt chhe. [ यः तत्त्ववेदी च्युतपक्षपातः ] je tattvavedI pakShapAtarahit chhe [ तस्य ] tene [ नित्यं ] nirantar [ चित् ] chitsvarUp jIv [ खलु चित् एव अस्ति ] chitsvarUp ja chhe (arthAt tene chitsvarUp jIv jevo chhe tevo nirantar anubhavAy chhe).
bhAvArtha — baddha abaddha, mUDh amUDh, rAgI arAgI, dveShI adveShI, kartA akartA, bhoktA abhoktA, jIv ajIv, sUkShma sthUl, kAraN akAraN, kArya akArya, bhAv abhAv, ek anek, sAnta ananta, nitya anitya, vAchya avAchya, nAnA anAnA, chetya achetya, drashya adrashya, vedya avedya, bhAt abhAt ityAdi nayonA pakShapAt chhe. je puruSh nayonA kathan anusAr yathAyogya vivakShApUrvak tattvano — vastusvarUpano nirNay karIne nayonA pakShapAtane chhoDe chhe te puruShane chitsvarUp jIvano chitsvarUpe anubhav thAy chhe.
jIvamAn anek sAdhAraN dharmo chhe parantu chitsvabhAv teno pragaT anubhavagochar asAdhAraN dharma chhe tethI tene mukhya karIne ahIn jIvane chitsvarUp kahyo chhe. 89.
uparanA 20 kaLashanA kathanane have sameTe chhe —
shlokArtha — [ एवं ] e pramANe [ स्वेच्छा-समुच्छलद्-अनल्प-विकल्प-जालाम् ] jemAn bahu vikalponI jALo ApoAp UThe chhe evI [ महतीं ] moTI [ नयपक्षकक्षाम् ] nayapakShakakShAne