256
सम्यक्त्वस्य मोक्षहेतोः स्वभावस्य प्रतिबन्धकं किल मिथ्यात्वं, तत्तु स्वयं कर्मैव,
तदुदयादेव ज्ञानस्य मिथ्यादृष्टित्वम् । ज्ञानस्य मोक्षहेतोः स्वभावस्य प्रतिबन्धकं किलाज्ञानं, तत्तु
स्वयं कर्मैव, तदुदयादेव ज्ञानस्याज्ञानित्वम् । चारित्रस्य मोक्षहेतोः स्वभावस्य प्रतिबन्धक : किल
कषायः, स तु स्वयं कर्मैव, तदुदयादेव ज्ञानस्याचारित्रत्वम् । अतः स्वयं मोक्षहेतुतिरोधायि-
भावत्वात्कर्म प्रतिषिद्धम् ।
[ मिथ्यादृष्टिः ] mithyAdraShTi thAy chhe [ इति ज्ञातव्यः ] em jANavun. [ ज्ञानस्य प्रतिनिबद्धं ] gnAnane
rokanArun [ अज्ञानं ] agnAn chhe em [ जिनवरैः ] jinavaroe [ परिकथितम् ] kahyun chhe; [ तस्य उदयेन ] tenA udayathI [ जीवः ] jIv [ अज्ञानी ] agnAnI [ भवति ] thAy chhe [ ज्ञातव्यः ] em jANavun. [ चारित्रप्रतिनिबद्धः ] chAritrane rokanAr [ कषायः ] kaShAy chhe em [ जिनवरैः ] jinavaroe [ परिकथितः ] kahyun chhe; [ तस्य उदयेन ] tenA udayathI [ जीवः ] jIv [ अचारित्रः ] achAritrI [ भवति ] thAy chhe [ ज्ञातव्यः ] em jANavun.
TIkA — samyaktva ke je mokShanA kAraNarUp svabhAv chhe tene rokanArun mithyAtva chhe; te (mithyAtva) to pote karma ja chhe, tenA udayathI ja gnAnane mithyAdraShTipaNun thAy chhe. gnAn ke je mokShanA kAraNarUp svabhAv chhe tene rokanArun agnAn chhe; te to pote karma ja chhe, tenA udayathI ja gnAnane agnAnIpaNun thAy chhe. chAritra ke je mokShanA kAraNarUp svabhAv chhe tene rokanAr kaShAy chhe; te to pote karma ja chhe, tenA udayathI ja gnAnane achAritrIpaNun thAy chhe. mATe, (karma) pote mokShanA kAraNanA tirodhAyibhAvasvarUp hovAthI karmane niShedhavAmAn Avyun chhe.
bhAvArtha — samyagdarshan, gnAn ane chAritra mokShanA kAraNarUp bhAvo chhe temanAthI viparIt mithyAtvAdi bhAvo chhe; karma te mithyAtvAdi bhAvo-svarUp chhe. A rIte karma mokShanA kAraNabhUt bhAvothI viparIt bhAvo-svarUp chhe.
pahelAn traN gAthAomAn kahyun hatun ke karma mokShanA kAraNarUp bhAvonun – samyaktvAdinun – ghAtak chhe. pachhInI ek gAthAmAn em kahyun ke karma pote ja bandhasvarUp chhe. A chhellI traN gAthAomAn kahyun ke karma mokShanA kAraNarUp bhAvothI virodhI bhAvosvarUp chhe — mithyAtvAdisvarUp chhe. A pramANe em batAvyun ke karma mokShanA kAraNanun ghAtak chhe, bandhasvarUp chhe ane bandhanA kAraNasvarUp chhe, mATe niShiddha chhe.
ashubh karma to mokShanun kAraN chhe ja nahi, bAdhak ja chhe, tethI niShiddha ja chhe; parantu shubh karma paN karmasAmAnyamAn AvI jatun hovAthI te paN bAdhak ja chhe tethI niShiddha ja chhe em jANavun.