kahAnajainashAstramALA ]
यतो यस्यैव यथोदितं भेदविज्ञानमस्ति स एव तत्सद्भावात् ज्ञानी सन्नेवं जानाति — यथा प्रचण्डपावकप्रतप्तमपि सुवर्णं न सुवर्णत्वमपोहति तथा प्रचण्डकर्मविपाकोपष्टब्धमपि ज्ञानं न ज्ञानत्वमपोहति, कारणसहस्रेणापि स्वभावस्यापोढुमशक्यत्वात्; तदपोहे तन्मात्रस्य वस्तुन एवोच्छेदात्; न चास्ति वस्तूच्छेदः, सतो नाशासम्भवात् । एवं जानंश्च कर्माक्रान्तोऽपि न रज्यते, न द्वेष्टि, न मुह्यति, किन्तु शुद्धमात्मानमेवोपलभते । यस्य तु यथोदितं भेदविज्ञानं नास्ति स तदभावादज्ञानी सन्नज्ञानतमसाच्छन्नतया चैतन्यचमत्कारमात्रमात्मस्वभावमजानन् रागमेवात्मानं मन्यमानो रज्यते द्वेष्टि मुह्यति च, न जातु शुद्धमात्मानमुपलभते । ततो भेदविज्ञानादेव शुद्धात्मोपलम्भः । paN [ तं ] tenA [ कनकभावं ] suvarNapaNAne [ न परित्यजति ] chhoDatun nathI [ तथा ] tem [ ज्ञानी ] gnAnI [ कर्मोदयतप्तः तु ] karmanA udayathI tapta thayo thako paN [ ज्ञानित्वम् ] gnAnIpaNAne [ न जहाति ] chhoDato nathI. — [ एवं ] Avun [ ज्ञानी ] gnAnI [ जानाति ] jANe chhe, ane [ अज्ञानी ] agnAnI [ अज्ञानतमोऽवच्छन्नः ] agnAn-andhakArathI AchchhAdit hovAthI [ आत्मस्वभावम् ] AtmAnA svabhAvane [ अजानन् ] nahi jANato thako [ रागम् एव ] rAgane ja [ आत्मानम् ] AtmA [ मनुते ] mAne chhe.
TIkA — jene upar kahyun tevun bhedavignAn chhe te ja tenA (bhedavignAnanA) sadbhAvathI gnAnI thayo thako A pramANe jANe chhe — jem prachanD agni vaDe tapta thayun thakun paN suvarNa suvarNatva chhoDatun nathI tem prachanD karmoday vaDe gherAyun thakun paN (arthAt vidhna karavAmAn AvatAn chhatAn paN) gnAn gnAnatva chhoDatun nathI, kem ke hajAr kAraNo bhegAn thavA chhatAn svabhAvane chhoDavo ashakya chhe; kAraN ke tene chhoDatAn svabhAvamAtra vastuno ja uchchhed thAy, ane vastuno uchchhed to thato nathI kAraN ke satnA nAshano asambhav chhe. Avun jANato thako gnAnI karmathI AkrAnt (gherAyelo, AkramaN pAmelo) hovA chhatAn paN rAgI thato nathI, dveShI thato nathI, mohI thato nathI, parantu shuddha AtmAne ja anubhave chhe. ane jene upar kahyun tevun bhedavignAn nathI te tenA abhAvathI agnAnI thayo thako, agnAn-andhakAr vaDe AchchhAdit hovAthI chaitanyachamatkAramAtra AtmasvabhAvane nahi jANato thako, rAgane ja AtmA mAnato thako, rAgI thAy chhe, dveShI thAy chhe, mohI thAy chhe, parantu shuddha AtmAne bilakul anubhavato nathI. mATe em siddha thayun ke bhedavignAnathI ja shuddha AtmAnI upalabdhi (anubhav) thAy chhe.