ज्ञानी कर्ममध्यगतोऽपि कर्मणा न लिप्यते, सर्वपरद्रव्यकृतरागत्यागशीलत्वे सति तदलेप- स्वभावत्वात् । यथा लोहं कर्दममध्यगतं सत्कर्दमेन लिप्यते, तल्लेपस्वभावत्वात्; तथा किलाज्ञानी कर्ममध्यगतः सन् कर्मणा लिप्यते, सर्वपरद्रव्यकृतरागोपादानशीलत्वे सति तल्लेपस्वभावत्वात् ।
ज्ञानिन् भुंक्ष्व परापराधजनितो नास्तीह बन्धस्तव ।।१५०।।
(arthAt tene kAT lAgato nathI) kAraN ke te kAdavathI alipta rahevAnA svabhAvavALun chhe, tevI rIte kharekhar gnAnI karma madhye rahyo hoy topaN karmathI lepAto nathI kAraN ke sarva paradravya pratye karavAmAn Avato je rAg tenA tyAgarUp svabhAvapaNun hovAthI gnAnI karmathI alipta rahevAnA svabhAvavALo chhe. jem lokhanD kAdav madhye paDyu thakun kAdavathI lepAy chhe (arthAt tene kAT lAge chhe) kAraN ke te kAdavathI lepAvAnA svabhAvavALun chhe, tevI rIte kharekhar agnAnI karma madhye rahyo thako karmathI lepAy chhe kAraN ke sarva paradravya pratye karavAmAn Avato je rAg tenA grahaNarUp svabhAvapaNun hovAthI agnAnI karmathI lepAvAnA svabhAvavALo chhe.
bhAvArtha — jem kAdavamAn paDelA suvarNane kAT lAgato nathI ane lokhanDane kAT lAge chhe, tem karma madhye rahelo gnAnI karmathI bandhAto nathI ane agnAnI karmathI bandhAy chhe. A gnAn-agnAnano mahimA chhe.
have A arthanun ane AgaLanA kathananI sUchanAnun kaLasharUp kAvya kahe chhe —
shlokArtha — [ इह ] A lokamAn [ यस्य याद्रक् यः हि स्वभावः ताद्रक् तस्य वशतः अस्ति ] je vastuno jevo svabhAv hoy chhe teno tevo svabhAv te vastunA potAnA vashathI ja (arthAt potAne AdhIn ja) hoy chhe. [ एषः ] evo vastuno je svabhAv te, [ परैः ] paravastuo vaDe [ कथञ्चन अपि हि ] koI paN rIte [ अन्याद्रशः ] bIjA jevo [ कर्तुं न शक्यते ] karI shakAto nathI. [ हि ] mATe [ सन्ततं ज्ञानं भवत् ] je nirantar gnAnapaNe pariName chhe te [ कदाचन अपि अज्ञानं न भवेत् ] kadI paN agnAn thatun nathI; [ ज्ञानिन् ] tethI he gnAnI! [ भुंक्ष्व ] tun (karmodayajanit) upabhogane bhogav, [ इह ] A jagatamAn [ पर-अपराध-जनितः बन्धः तव नास्ति ] paranA aparAdhathI Upajato bandh tane nathI (arthAt paranA aparAdhathI tane bandh thato nathI).
bhAvArtha — vastuno svabhAv vastune potAne AdhIn ja chhe. mATe je AtmA pote
342