ज्ञानं तत्स्वयमेव शाश्वततया नोच्छिद्यते जातुचित् ।
निश्शङ्क सततं स्वयं स सहजं ज्ञानं सदा विन्दति ।।१५९।।
svarUp chhe; (tethI gnAn AtmAnI param gupti chhe.) [अतः अस्य न काचन अगुप्तिः भवेत्] mATe AtmAnun jarA paN aguptapaNun nahi hovAthI [ज्ञानिनः तद्-भीः कुतः] gnAnIne aguptino bhay kyAthi hoy? [सः स्वयं सततं निश्शंकः सहजं ज्ञानं सदा विन्दति] te to pote nirantar nishank vartato thako sahaj gnAnane sadA anubhave chhe.
bhAvArtha — ‘gupti’ eTale jemAn koI chor vagere pravesh na karI shake evo killo, bhonyarun vagere; temAn prANI nirbhayapaNe vasI shake chhe. evo gupta pradesh na hoy paN khullo pradesh hoy to temAn rahenAr prANIne aguptapaNAne lIdhe bhay rahe chhe. gnAnI jANe chhe ke — vastunA nij svarUpamAn koI bIjun pravesh karI shakatun nathI mATe vastunun svarUp ja vastunI param gupti arthAt abhedya killo chhe. puruShanun arthAt AtmAnun svarUp gnAn chhe; te gnAnasvarUpamAn rahelo AtmA gupta chhe kAraN ke gnAnasvarUpamAn bIjun koI praveshI shakatun nathI. Avun jANatA gnAnIne aguptapaNAno bhay kyAthi hoy? te to nishank vartato thako potAnA svAbhAvik gnAnasvarUpane nirantar anubhave chhe. 158.
have maraNabhayanun kAvya kahe chhe —
shlokArtha — [प्राणोच्छेदम् मरणं उदाहरन्ति] prANonA nAshane (loko) maraN kahe chhe. [अस्य आत्मनः प्राणाः किल ज्ञानं] A AtmAnA prAN to nishchayathI gnAn chhe. [तत् स्वयमेव शाश्वततया जातुचित् न उच्छिद्यते] te (gnAn) svayamev shAshvat hovAthI teno kadApi nAsh thato nathI; [अतः तस्य मरणं किञ्चन न भवेत्] mATe AtmAnun maraN bilakul thatun nathI. [ज्ञानिनः तद्-भीः कुतः] tethI (Avun jANatA) gnAnIne maraNano bhay kyAthi hoy? [सः स्वयं सततं निश्शङ्कः सहजं ज्ञानं सदा विन्दति] te to pote nirantar nishank vartato thako sahaj gnAnane sadA anubhave chhe.
bhAvArtha — indriyAdi prANo nAsh pAme tene loko maraN kahe chhe. parantu AtmAne paramArthe indriyAdi prAN nathI, tene to gnAn prAN chhe. gnAn avinAshI chhe — teno nAsh thato nathI; tethI AtmAne maraN nathI. gnAnI Am jANato hovAthI tene maraNano bhay nathI; te
354