kahAnajainashAstramALA ]
सद्भावाच्चाकाशधर्माधर्मकालपुद्गलेभ्यो भिन्नोऽत्यन्तमनन्तद्रव्यसङ्करेऽपि स्वरूपादप्रच्यवनाट्टङ्कोत्कीर्ण- चित्स्वभावो जीवो नाम पदार्थः स समयः, समयत एकत्वेन युगपज्जानाति गच्छति चेति निरुक्तेः ।
अयं खलु यदा सकलभावस्वभावभासनसमर्थविद्यासमुत्पादकविवेक ज्योतिरुद्गमना-
त्समस्तपरद्रव्यात्प्रच्युत्य दृशिज्ञप्तिस्वभावनियतवृत्तिरूपात्मतत्त्वैकत्वगतत्वेन वर्तते तदा दर्शनज्ञान- चारित्रस्थितत्वात्स्वमेकत्वेन युगपज्जानन् गच्छंश्च स्वसमय इति, यदा त्वनाद्यविद्याकन्दलीमूल- कन्दायमानमोहानुवृत्तितन्त्रतया दृशिज्ञप्तिस्वभावनियतवृत्तिरूपादात्मतत्त्वात्प्रच्युत्य परद्रव्यप्रत्यय- मोहरागद्वेषादिभावैकत्वगतत्वेन वर्तते तदा पुद्गलकर्मप्रदेशस्थितत्वात्परमेकत्वेन युगपज्जानन् गच्छंश्च परसमय इति प्रतीयते । एवं किल समयस्य द्वैविध्यमुद्धावति ।
prApta karyun chhe (arthAt jemAn anek vastuonA AkAr pratibhAse chhe evA ek gnAnanA AkArarUp te chhe). A visheShaNathI, gnAn potAne ja jANe chhe, parane nathI jANatun em ekAkAr ja mAnanArano, tathA potAne nathI jANatun paN parane jANe chhe em anekAkAr ja mAnanArano, vyavachchhed thayo. vaLI te kevo chhe? anya dravyonA je vishiShTa guNo — avagAhan-gati-sthiti- vartanAhetupaNun ane rUpIpaNun — temanA abhAvane lIdhe ane asAdhAraN chaitanyarUpatA-svabhAvanA sadbhAvane lIdhe AkAsh, dharma, adharma, kAL ane pudgal — e pAnch dravyothI je bhinna chhe. A visheShaNathI, ek brahmavastune ja mAnanArano vyavachchhed thayo. vaLI te kevo chhe? anant anyadravyo sAthe atyant ekakShetrAvagAharUp hovA chhatAn paN potAnA svarUpathI nahi chhUTavAthI je TankotkIrNa chaitanyasvabhAvarUp chhe. A visheShaNathI vastusvabhAvano niyam batAvyo. — Avo jIv nAmano padArtha samay chhe.
jyAre A (jIv), sarva padArthonA svabhAvane prakAshavAmAn samartha evA kevaLagnAnane utpanna karanArI bhedagnAnajyotino uday thavAthI, sarva paradravyothI chhUTI darshanagnAnasvabhAvamAn niyat vRuttirUp (astitvarUp) Atmatattva sAthe ekatvagatapaNe varte chhe tyAre darshan-gnAn- chAritramAn sthit hovAthI yugapad svane ekatvapUrvak jANato tathA sva-rUpe ekatvapUrvak pariNamato evo te ‘svasamay’ em pratItarUp karavAmAn Ave chhe; paN jyAre te, anAdi avidyArUpI je keL tenA mULanI gAnTh jevo je (puShTa thayelo) moh tenA uday anusAr pravRuttinA AdhInapaNAthI, darshanagnAnasvabhAvamAn niyat vRuttirUp AtmatattvathI chhUTI paradravyanA nimittathI utpanna moharAgadveShAdi bhAvo sAthe ekatvagatapaNe (ekapaNun mAnIne) varte chhe tyAre pudgalakarmanA pradeshomAn sthit hovAthI yugapad parane ekatvapUrvak jANato tathA pararUpe ekatvapUrvak pariNamato evo te ‘parasamay’ em pratItarUp karavAmAn Ave chhe. A rIte jIv nAmanA padArthane svasamay ane parasamay — evun dvividhapaNun pragaT thAy chhe.