kahAnajainashAstramALA ]

करोति, चारित्रमोहाख्यकर्मोदयमन्तरेण तदनुपपत्तेः । कर्मैवोर्ध्वाधस्तिर्यग्लोकं भ्रमयति, आनुपूर्व्याख्यकर्मोदयमन्तरेण तदनुपपत्तेः । अपरमपि यद्यावत्किञ्चिच्छुभाशुभं तत्तावत्सकलमपि कर्मैव करोति, प्रशस्ताप्रशस्तरागाख्यकर्मोदयमन्तरेण तदनुपपत्तेः । यत एवं समस्तमपि स्वतन्त्रं कर्म करोति, कर्म ददाति, कर्म हरति च, ततः सर्व एव जीवाः नित्यमेवैकान्तेनाकर्तार एवेति निश्चिनुमः । किञ्च--श्रुतिरप्येनमर्थमाह; पुंवेदाख्यं कर्म स्त्रियमभिलषति, स्त्रीवेदाख्यं कर्म पुमांसमभिलषति इति वाक्येन कर्मण एव कर्माभिलाषकर्तृत्वसमर्थनेन जीवस्याब्रह्मकर्तृत्व- प्रतिषेधात्, तथा यत्परं हन्ति, येन च परेण हन्यते तत्परघातकर्मेति वाक्येन कर्मण एव कर्मघातकर्तृत्वसमर्थनेन जीवस्य घातकर्तृत्वप्रतिषेधाच्च सर्वथैवाकर्तृत्वज्ञापनात् । एवमीद्रशं सांख्यसमयं स्वप्रज्ञापराधेन सूत्रार्थमबुध्यमानाः केचिच्छ्रमणाभासाः प्ररूपयन्ति; तेषां प्रकृतेरेकान्तेन kare chhe, kAraN ke mithyAtvakarmanA uday vinA tenI anupapatti chhe; karma ja asanyamI kare chhe, kAraN ke chAritramoh nAmanA karmanA uday vinA tenI anupapatti chhe; karma ja UrdhvalokamAn, adholokamAn ane tiryaglokamAn bhamAve chhe, kAraN ke AnupUrvI nAmanA karmanA uday vinA tenI anupapatti chhe; bIjun paN je kAI paN jeTalun shubh-ashubh chhe te badhuy karma ja kare chhe, kAraN ke prashasta-aprashasta rAg nAmanA karmanA uday vinA tenI anupapatti chhe. e rIte badhuy svatantrapaNe karma ja kare chhe, karma ja Ape chhe, karma ja harI le chhe, tethI ame em nishchay karIe chhIe ke — sarve jIvo sadAy ekAnte akartA ja chhe. vaLI shruti (bhagavAnanI vANI, shAstra) paN e ja arthane kahe chhe; kAraN ke, (te shruti) ‘puruShaved nAmanun karma strInI abhilAShA kare chhe ane strIved nAmanun karma puruShanI abhilAShA kare chhe’ e vAkyathI karmane ja karmanI abhilAShAnA kartApaNAnA samarthan vaDe jIvane abrahmacharyanA kartApaNAno niShedh kare chhe, tathA ‘je parane haNe chhe ane je parathI haNAy chhe te paraghAtakarma chhe’ e vAkyathI karmane ja karmanA ghAtanun kartApaNun hovAnA samarthan vaDe jIvane ghAtanA kartApaNAno niShedh kare chhe, ane e rIte (abrahmacharyanA tathA ghAtanA kartApaNAnA niShedh dvArA) jIvanun sarvathA ja akartApaNun jaNAve chhe.’’

(AchAryadev kahe chhe ke — ) A pramANe AvA sAnkhyamatane, potAnI pragnAnA (buddhinA) aparAdhathI sUtranA arthane nahi jANanArA keTalAk *shramaNAbhAso prarUpe chhe; temanI, ekAnte prakRitinA kartApaNAnI mAnyatAthI, samasta jIvone ekAnte akartApaNun AvI paDe chhe tethI ‘jIv

* shramaNAbhAs = muninA guNo nahi hovA chhatAn potAne muni kahevarAvanAr