kahAnajainashAstramALA ]
तिष्ठति, तथा तिष्ठंश्च ज्ञायककर्तृत्वयोरत्यन्तविरुद्धत्वान्मिथ्यात्वादिभावानां न कर्ता भवति, भवन्ति च मिथ्यात्वादिभावाः, ततस्तेषां कर्मैव कर्तृ प्ररूप्यत इति वासनोन्मेषः स तु नितरामात्मात्मानं करोतीत्यभ्युपगममुपहन्त्येव । ततो ज्ञायकस्य भावस्य सामान्यापेक्षया ज्ञानस्वभावावस्थितत्वेऽपि कर्मजानां मिथ्यात्वादिभावानां ज्ञान- समयेऽनादिज्ञेयज्ञानभेदविज्ञानशून्यत्वात् परमात्मेति जानतो विशेषापेक्षया त्वज्ञानरूपस्य ज्ञानपरिणामस्य करणात्कर्तृत्वमनुमन्तव्यं; तावद्यावत्तदादिज्ञेयज्ञानभेदविज्ञानपूर्णत्वादात्मानमेवात्मेति जानतो विशेषापेक्षयापि ज्ञानरूपेणैव ज्ञानपरिणामेन परिणममानस्य केवलं ज्ञातृत्वात्साक्षाद- कर्तृत्वं स्यात्
sthit raheto thako, gnAyakapaNAne ane kartApaNAne atyant viruddhatA hovAthI, mithyAtvAdi bhAvono kartA thato nathI; ane mithyAtvAdi bhAvo to thAy chhe; tethI temano kartA karma ja chhe em prarUpaN karavAmAn Ave chhe’’ — AvI je vAsanA (abhiprAy, valaN) pragaT karavAmAn Ave chhe te paN ‘AtmA AtmAne kare chhe’ evI (pUrvokta) mAnyatAne atishayapaNe haNe ja chhe (kAraN ke sadAy gnAyak mAnavAthI AtmA akartA ja Tharyo).
mATe, gnAyak bhAv sAmAnya apekShAe gnAnasvabhAve avasthit hovA chhatAn, karmathI utpanna thatA mithyAtvAdi bhAvonA gnAnasamaye, anAdikALathI gney ane gnAnanA bhedavignAnathI shUnya hovAne lIdhe, parane AtmA tarIke jANato evo te (gnAyak bhAv) visheSh apekShAe agnAnarUp gnAnapariNAmane karato hovAthI ( – agnAnarUp evun je gnAnanun pariNaman tene karato hovAthI), tene kartApaNun sammat karavun (arthAt te kartA chhe em svIkAravun); te tyAn sudhI ke jyAn sudhI bhedavignAnanA AdithI gney ane gnAnanA bhedavignAnathI pUrNa (arthAt bhedavignAn sahit) thavAne lIdhe AtmAne ja AtmA tarIke jANato evo te (gnAyak bhAv), visheSh apekShAe paN gnAnarUp ja gnAnapariNAme pariNamato thako ( – gnAnarUp evun je gnAnanun pariNaman te-rUpe ja pariNamato thako), kevaL gnAtApaNAne lIdhe sAkShAt akartA thAy.
bhAvArtha — keTalAk jain munio paN syAdvAd-vANIne barAbar nahi samajIne sarvathA ekAntano abhiprAy kare chhe ane vivakShA palaTIne em kahe chhe ke — ‘‘AtmA to bhAvakarmano akartA ja chhe, karmaprakRitino uday ja bhAvakarmane kare chhe; agnAn, gnAn, sUvun, jAgavun, sukh, dukh, mithyAtva, asanyam, chAr gatiomAn bhramaN — e badhAnne, tathA je kAI shubh- ashubh bhAvo chhe te badhAyane karma ja kare chhe; jIv to akartA chhe.’’ vaLI te munio shAstrano paN evo ja artha kare chhe ke — ‘‘vedanA udayathI strI-puruShano vikAr thAy chhe ane upaghAt