kahAnajainashAstramALA ]
व्यवहारनयो हि सर्व एवाभूतार्थत्वादभूतमर्थं प्रद्योतयति, शुद्धनय एक एव भूतार्थत्वात् भूतमर्थं प्रद्योतयति । तथाहि — यथा प्रबलपङ्कसंवलनतिरोहितसहजैकाच्छभावस्य पयसोऽनुभवितारः पुरुषाः पङ्कपयसोर्विवेकमकुर्वन्तो बहवोऽनच्छमेव तदनुभवन्ति; केचित्तु स्वकरविकीर्णक तकनिपातमात्रोपजनितपङ्कपयोविवेकतया स्वपुरुषकाराविर्भावितसहजैकाच्छभावत्वाद- च्छमेव तदनुभवन्ति; तथा प्रबलकर्मसंवलनतिरोहितसहजैकज्ञायकभावस्यात्मनोऽनुभवितारः पुरुषा आत्मकर्मणोर्विवेकमकुर्वन्तो व्यवहारविमोहितहृदयाः प्रद्योतमानभाववैश्वरूप्यं तमनुभवन्ति; भूतार्थ- दर्शिनस्तु स्वमतिनिपातितशुद्धनयानुबोधमात्रोपजनितात्मकर्मविवेकतया स्वपुरुषकाराविर्भावित-
gAthArtha — [व्यवहारः] vyavahAranay [अभूतार्थः] abhUtArtha chhe [तु] ane [शुद्धनयः] shuddhanay [भूतार्थः] bhUtArtha chhe em [दर्शितः] RIShshvaroe darshAvyun chhe; [जीवः] je jIv [भूतार्थं] bhUtArthano [आश्रितः] Ashray kare chhe te jIv [खलु] nishchayathI [सम्यग्द्रष्टिः] samyagdraShTi [भवति] chhe.
TIkA — vyavahAranay badhoy abhUtArtha hovAthI avidyamAn, asatya, abhUt arthane pragaT kare chhe; shuddhanay ek ja bhUtArtha hovAthI vidyamAn, satya, bhUt arthane pragaT kare chhe. A vAt draShTAntathI batAvIe chhIe — jem prabaL kAdavanA maLavAthI jeno sahaj ek nirmaLabhAv tirobhUt (AchchhAdit) thaI gayo chhe evA jaLano anubhav karanAr puruSho — jaL ane kAdavano vivek nahi karanArA ghaNA to, tene (jaLane) malin ja anubhave chhe; paN keTalAk potAnA hAthathI nAkhelA katakaphaL(nirmaLI auShadhi)nA paDavAmAtrathI UpajelA jaL-kAdavanA vivekapaNAthI, potAnA puruShArtha dvArA AvirbhUt karavAmAn AvelA sahaj ek nirmaLabhAvapaNAne lIdhe, tene (jaLane) nirmaL ja anubhave chhe; evI rIte prabaL karmanA maLavAthI jeno sahaj ek gnAyakabhAv tirobhUt thaI gayo chhe evA AtmAno anubhav karanAr puruSho — AtmA ane karmano vivek nahi karanArA, vyavahArathI vimohit hRudayavALAo to, tene (AtmAne) jemAn bhAvonun vishvarUpapaNun (anekarUpapaNun) pragaT chhe evo anubhave chhe; paN bhUtArthadarshIo (shuddhanayane dekhanArAo) potAnI buddhithI nAkhelA shuddhanay anusAr bodh thavAmAtrathI UpajelA Atma-karmanA vivekapaNAthI, potAnA puruShArtha dvArA