ज्ञानं ज्ञानं भवति न पुनर्बोध्यतां याति बोध्यम् ।
भावाभावौ भवति तिरयन् येन पूर्णस्वभावः ।।२१७।।
shlokArtha — [शुद्ध-द्रव्य-स्वरस-भवनात्] shuddha dravyanun (AtmA Adi dravyanun) nijarasarUpe (arthAt gnAn Adi svabhAve) pariNaman thatun hovAthI, [शेषम् अन्यत्-द्रव्यं किं स्वभावस्य भवति] bAkInun koI anyadravya shun te (gnAnAdi) svabhAvanun thaI shake? (na ja thaI shake.) [यदि वा स्वभावः किं तस्य स्यात्] athavA shun te (gnAnAdi) svabhAv koI anyadravyano thaI shake? (na ja thaI shake. paramArthe ek dravyane anya dravya sAthe sambandh nathI.) [ज्योत्स्नारूपं भुवं स्नपयति] chAndanInun rUp pRithvIne ujjvaL kare chhe [भूमिः तस्य न एव अस्ति] topaN pRithvI chAndanInI thatI ja nathI; [ज्ञानं ज्ञेयं सदा कलयति] tevI rIte gnAn gneyane sadA jANe chhe [ज्ञेयम् अस्य अस्ति न एव] topaN gney gnAnanun thatun ja nathI.
bhAvArtha — shuddhanayanI draShTithI jovAmAn Ave to koI dravyano svabhAv koI anya dravyarUpe thato nathI. jem chAndanI pRithvIne ujjvaL kare chhe parantu pRithvI chAndanInI jarA paN thatI nathI, tem gnAn gneyane jANe chhe parantu gney gnAnanun jarA paN thatun nathI. AtmAno gnAnasvabhAv hovAthI tenI svachchhatAmAn gney svayamev jhaLake chhe, parantu gnAnamAn te gneyono pravesh nathI. 216.
have AgaLanI gAthAonI sUchanArUp kAvya kahe chhe —
shlokArtha — [तावत् राग-द्वेष-द्वयम् उदयते] tyAn sudhI rAg-dveShanun dvandva uday pAme chhe ( – utpanna thAy chhe) [यावत् एतत् ज्ञानं ज्ञानं न भवति] ke jyAn sudhI A gnAn gnAnarUp na thAy [पुनः बोध्यम् बोध्यतां न याति] ane gney gneyapaNAne na pAme. [तत् इदं ज्ञानं न्यक्कृत-अज्ञानभावं ज्ञानं भवतु] mATe A gnAn, agnAnabhAvane dUr karIne, gnAnarUp thAo — [येन भाव-अभावौ तिरयन् पूर्णस्वभावः भवति] ke jethI bhAv-abhAvane (rAg-dveShane) aTakAvI deto pUrNasvabhAv (pragaT) thAy.
bhAvArtha — jyAn sudhI gnAn gnAnarUp na thAy, gney gneyarUp na thAy, tyAn sudhI rAgadveSh Upaje chhe; mATe A gnAn, agnAnabhAvane dUr karIne, gnAnarUp thAo, ke jethI gnAnamAn je bhAv ane abhAvarUp be avasthAo thAy chhe te maTI jAy ane gnAn pUrNasvabhAvane pAmI jAy. e prArthanA chhe. 217.
516