kahānajainashāstramāḷā ]
वारिधिस्वभावमुपेत्यानुभूयमानतायामभूतार्थम्, तथात्मनो वृद्धिहानिपर्यायेणानुभूयमानतायामनियतत्वं भूतार्थमपि नित्यव्यवस्थितमात्मस्वभावमुपेत्यानुभूयमानतायामभूतार्थम् ।
यथा च काञ्चनस्य स्निग्धपीतगुरुत्वादिपर्यायेणानुभूयमानतायां विशेषत्वं भूतार्थमपि प्रत्यस्तमितसमस्तविशेषं काञ्चनस्वभावमुपेत्यानुभूयमानतायामभूतार्थम्, तथात्मनो ज्ञानदर्शनादि- पर्यायेणानुभूयमानतायां विशेषत्वं भूतार्थमपि प्रत्यस्तमितसमस्तविशेषमात्मस्वभावमुपेत्यानुभूय- मानतायामभूतार्थम् ।
यथा चापां सप्तार्चिःप्रत्ययौष्ण्यसमाहितत्वपर्यायेणानुभूयमानतायां संयुक्तत्वं भूतार्थमप्ये-
कान्ततः शीतमप्स्वभावमुपेत्यानुभूयमानतायामभूतार्थम्, तथात्मनः कर्मप्रत्ययमोहसमाहितत्व-
पर्यायेणानुभूयमानतायां संयुक्तत्वं भूतार्थमप्येकान्ततः स्वयं बोधं जीवस्वभावमुपेत्यानुभूय-
(nishchal) evā ātmasvabhāvanī samīp jaīne anubhav karatān aniyatapaṇun abhūtārtha chhe —
asatyārtha chhe.
jem suvarṇano, chīkaṇāpaṇun, pīḷāpaṇun, bhārepaṇun ādi guṇarūp bhedothī anubhav karatān visheṣhapaṇun bhūtārtha chhe — satyārtha chhe, topaṇ jemān sarva visheṣho vilay thaī gayā chhe evā suvarṇasvabhāvanī samīp jaīne anubhav karatān visheṣhapaṇun abhūtārtha chhe — asatyārtha chhe; evī rīte ātmāno, gnān, darshan ādi guṇarūp bhedothī anubhav karatān visheṣhapaṇun bhūtārtha chhe — satyārtha chhe, topaṇ jemān sarva visheṣho vilay thaī gayā chhe evā ātmasvabhāvanī samīp jaīne anubhav karatān visheṣhapaṇun abhūtārtha chhe — asatyārtha chhe.
jem jaḷano, agni jenun nimitta chhe evī uṣhṇatā sāthe sanyuktapaṇārūp — taptapaṇārūp — avasthāthī anubhav karatān (jaḷane) uṣhṇapaṇārūp sanyuktapaṇun bhūtārtha chhe — satyārtha chhe, topaṇ ekānt shītaḷatārūp jaḷasvabhāvanī samīp jaīne anubhav karatān (uṣhṇatā sāthe) sanyuktapaṇun abhūtārtha chhe — asatyārtha chhe; evī rīte ātmāno, karma jenun nimitta chhe evā moh sāthe sanyuktapaṇārūp avasthāthī anubhav karatān sanyuktapaṇun bhūtārtha chhe — satyārtha chhe, topaṇ je pote ekānt bodharūp (gnānarūp) chhe evā jīvasvabhāvanī samīp jaīne anubhav karatān sanyuktapaṇun abhūtārtha chhe — asatyārtha chhe.
bhāvārthaḥ — ātmā pāñch prakārathī anekarūp dekhāy chheḥ (1) anādi kāḷathī karmapudgalanā sambandhathī bandhāyelo karmapudgalanā sparshavāḷo dekhāy chhe, (2) karmanā nimittathī thatā nar, nārak ādi paryāyomān bhinna bhinna svarūpe dekhāy chhe, (3) shaktinā avibhāg