Page 568 of 642
PDF/HTML Page 601 of 675
single page version
Page 569 of 642
PDF/HTML Page 602 of 675
single page version
anya hai
Page 570 of 642
PDF/HTML Page 603 of 675
single page version
[jñānam anyat ] jñān anya hai, [rūpaṁ anyat ] rūp anya hai
anya hai
[jñānam anyat ] jñān anya hai, [gaṁdhaṁ anyaṁ ] gaṁdh anya hai
ras anya hai
[jñānam anyat ] jñān anya hai, [sparśaṁ anyaṁ ] sparśa anya hai
karma anya hai
Page 571 of 642
PDF/HTML Page 604 of 675
single page version
hai, [tasmāt ] isaliye [jñānam anyat ] jñān anya hai, [dharmaṁ anyaṁ ] dharma anya hai
isalie [jñānam anyat ] jñān anya haiṁ, [adharmaṁ anyam ] adharma anya hai
hai, [kālaṁ anyaṁ ] kāl anya hai
kuch jānatā nahīṁ hai, [tasmāt ] isaliye [jñānaṁ anyat ] jñān anya hai, [ākāśam anyat ]
ākāś anya hai
isaliye [jñānam anyat ] jñān anya hai [tathā adhyavasānaṁ anyat ] tathā adhyavasān anya hai (
Page 572 of 642
PDF/HTML Page 605 of 675
single page version
(puṇya-pāp) [tathā pravrajyām ] tathā dīkṣā [abhyupayānti ] mānate haiṁ
vyatirek hai (arthāt donoṁ bhinna haiṁ)
vyatirek (
Page 573 of 642
PDF/HTML Page 606 of 675
single page version
niścayasādhito draṣṭavyaḥ
cāritrasthitirūpaṁ svasamayamavāpya mokṣamārgamātmanyev pariṇataṁ kr̥tvā samavāptasampūrṇavijñānaghanasvabhāvaṁ
adhyavasānake vyatirek hai
hī jñān hai
anādi vibhram jisakā mūl hai aise dharma-adharmarūp (puṇya-pāparūp, śubh-aśubharūp,)
parasamayako dūr karake, svayaṁ hī pravrajyārūpako prāpta karake (arthāt svayaṁ hī niścayacāritrarūp
dīkṣābhāvako prāpta karake), darśan-jñān-cāritrameṁ sthitirūp svasamayako prāpta karake,
mokṣamārgako apanemeṁ hī pariṇat karake, jisane sampūrṇa vijñānaghanasvabhāvako prāpta kiyā hai
aisā, tyāgagrahaṇase rahit, sākṣāt samayasārabhūt paramārtharūp śuddhajñān ek avasthit
Page 574 of 642
PDF/HTML Page 607 of 675
single page version
ativyāptivālā nahīṁ hai, aur apanī sarva avasthāoṁmeṁ hai; isalie avyāptivālā nahīṁ hai
kitane hī to
(dharma) paradravyake nimittase huye haiṁ unheṁ kahanese paramārthabhūt ātmākā śuddha svarūp kaise jānā
jā sakatā hai ? isalie jñānake kahanese hī chadmastha jñānī ātmāko pahicān sakatā hai
svasamayako prāpta karake, aise svasamayarūp pariṇamanasvarūp mokṣamārgameṁ apaneko pariṇamit
karake, sampūrṇavijñānaghanasvabhāvako prāpta huā hai, aur jisameṁ koī tyāg-grahaṇ nahīṁ hai, aise
sākṣāt samayasārasvarūp, paramārthabhūt, niścal rahā huā, śuddha, pūrṇa jñānako (pūrṇa
ātmadravyako) dekhanā cāhie
Page 575 of 642
PDF/HTML Page 608 of 675
single page version
mādānojjhanaśūnyametadamalaṁ jñānaṁ tathāvasthitam
śuddhajñānaghano yathā‘sya mahimā nityoditastiṣṭhati
ekāgra
pūrṇa jñānakā pratyakṣa dekhanā hai
[ādān-ujjhan-śūnyam ] grahaṇatyāgase rahit, [etat amalaṁ jñānaṁ ] yah amal (
mahimā ] ādi-madhya-antarūp vibhāgoṁse rahit aisī sahaj phai lī huī prabhāke dvārā dedīpyamān
aisī usakī śuddhajñānaghanasvarūp mahimā [nitya-uditaḥ-tiṣṭhati ] nitya-udit rahe (
sadā udit rahatī hai
Page 576 of 642
PDF/HTML Page 609 of 675
single page version
tathāttamādeyamaśeṣatastat
pūrṇasya sandhāraṇamātmanīh
aur [ādeyam tat aśeṣataḥ āttam ] grahaṇ karane yogya sab grahaṇ kiyā hai
jo kuch thā use grahaṇ kiyā hai
hai ki jisase usake dehakī śaṁkā kī jā sake ? (jñānake deh ho hī nahīṁ sakatī, kyoṁki usake
karma-nokarmarūp āhār hī nahīṁ hai
Page 577 of 642
PDF/HTML Page 610 of 675
single page version
[mūrtaḥ ] mūrtik hai, [yasmāt ] kyoṁki [saḥ tu pudgalamayaḥ ] vah pudgalamay hai
[tasya ] usakā (
Page 578 of 642
PDF/HTML Page 611 of 675
single page version
svābhāvik) guṇakī sāmarthyase jñānake dvārā paradravyakā grahaṇ tathā tyāg karanā aśakya hai
kāraṇ nahīṁ hai
Page 579 of 642
PDF/HTML Page 612 of 675
single page version
[vadanti ] yah kahate haiṁ ki [idaṁ liṅgam ] yah (bāhya) liṁg [mokṣamārgaḥ iti ] mokṣamārga hai
[darśanajñānacāritrāṇi sevante ] darśan-jñān-cāritrakā hī sevan karate haiṁ
Page 580 of 642
PDF/HTML Page 613 of 675
single page version
darśanāt
upāsanā dekhī jātī hai (arthāt ve śarīrāśrit dravyaliṁgakā tyāg karake darśanajñānacāritrako
mokṣamārgake rūpameṁ sevan karate hue dekhe jāte haiṁ)
niścay huā ki
Page 581 of 642
PDF/HTML Page 614 of 675
single page version
Page 582 of 642
PDF/HTML Page 615 of 675
single page version
haiṁ; un vratoṁko yahān̐ nahīṁ chuṛāyā hai, kintu yah kahā hai ki un vratoṁkā bhī mamatva choṛakar paramārtha
mokṣamārgameṁ laganese mokṣa hotā hai, keval veśamātrase
hai); [mumukṣuṇā mokṣamārgaḥ ekaḥ ev sadā sevyaḥ ] isaliye mokṣake icchuk puruṣako (yah
darśanajñānacāritrasvarūp) mokṣamārga ek hī sadā sevan karane yogya hai
vihār mat kar
Page 583 of 642
PDF/HTML Page 616 of 675
single page version
nirodhenātyantamekāgro bhūtvā darśanajñānacāritrāṇyev dhyāyasva; tathā sakalakarmakarmaphalacetanāsaṁnyāsen
śuddhajñānacetanāmayo bhūtvā darśanajñānacāritrāṇyev cetayasva; tathā dravyasvabhāvavaśataḥ pratikṣaṇ-
vijr̥mbhamāṇapariṇāmatayā tanmayapariṇāmo bhūtvā darśanajñānacāritreṣvev vihar; tathā jñānarūp-
mekamevācalitamavalambamāno jñeyarūpeṇopādhitayā sarvat ev pradhāvatsvapi paradravyeṣu sarveṣvapi manāgapi
mā vihārṣīḥ
so‘vaśyaṁ samayasya sāramacirānnityodayaṁ vindati
samasta anya cintāke nirodh dvārā atyanta ekāgra hokar darśan-jñān-cāritrakā hī dhyān kar; tathā
samasta karmacetanā aur karmaphalacetanāke tyāg dvārā śuddhajñānacetanāmay hokar darśan-jñān-cāritrako
hī cet
avalamban karatā huā, jo jñeyarūp honese upādhisvarūp haiṁ aise sarva orase phai late hue samasta
paradravyoṁmeṁ kiṁcit mātra bhī vihār mat kar
nahīṁ karanā cāhie
Page 584 of 642
PDF/HTML Page 617 of 675
single page version
liṁge dravyamaye vahanti mamatāṁ tattvāvabodhacyutāḥ
prāgbhāraṁ samayasya sāramamalaṁ nādyāpi paśyanti te
cetati ] usīko cetatā hai
nitya-udayaṁ samayasya sāram acirāt avaśyaṁ vindati ] vah puruṣ, jisakā uday nitya rahatā hai
aise samayake sārako (arthāt paramātmāke rūpako) alpa kālameṁ hī avaśya prāpta karatā hai arthāt
usakā anubhav karatā hai
apane ātmāke dvārā dravyamay liṁgameṁ mamatā karate haiṁ (arthāt yah mānate haiṁ ki yah dravyaliṁg hī
hameṁ mokṣa prāpta karā degā), [te tattva-avabodh-cyutāḥ adya api samayasya sāram na paśyanti ]
ve puruṣ tattvake yathārtha jñānase rahit hote hue abhī tak samayake sārako (arthāt śuddha ātmāko)
nahīṁ dekhate
[akhaṇḍam ] akhaṇḍa hai (arthāt jisameṁ anya jñey ādike nimitta khaṇḍa nahīṁ hote), [ekam ]
ek hai (arthāt paryāyoṁse anek avasthārūp hone par bhī jo ekarūpatvako nahīṁ choṛatā),
[atul-ālokaṁ ] atul (
caitanyaprakāśakā samūharūp hai), [amalaṁ ] amal hai (arthāt rāgādi-vikārarūpī malase rahit hai)
Page 585 of 642
PDF/HTML Page 618 of 675
single page version
paśyanti
ki yah dravyaliṁg hī mokṣakā dātā hai), [taiḥ samayasāraḥ na jñātaḥ ] unhoṁne samayasārako nahīṁ jānā
vyavahārameṁ mūrḥ (mohī) hote hue, praurḥ vivekavāle niścay (
parantu jisase bhedajñān hotā hai aise niścayako ve nahīṁ jānate
Page 586 of 642
PDF/HTML Page 619 of 675
single page version
jñānamekamidamev hi svataḥ
buddhayaḥ tuṣaṁ kalayanti, na taṇḍulam ] jaise jagatameṁ jinakī buddhi tuṣake jñānameṁ hī mohit hai
(
(arthāt jo śarīrādikī kriyāmeṁ mamatva kiyā karate haiṁ), unhoṁne śuddhātmānubhavanarūp paramārthako
jānā nahīṁ hai; arthāt aise jīv śarīrādi paradravyako hī ātmā jānate haiṁ, ve paramārtha ātmāke
svarūpako jānate hī nahīṁ
jñānam ev hi ekam svataḥ ] mātra yah jñān hī nijase (ātmadravyase) hotā hai
haiṁ
Page 587 of 642
PDF/HTML Page 620 of 675
single page version
bhāvāt; yadev śramaṇaśramaṇopāsakavikalpātikrāntaṁ
kahatā hai); [niścayanayaḥ ] niścayanay [sarvaliṅgāni ] sabhī liṁgoṁko (arthāt kisī bhī liṁgako)
[mokṣapathe na icchati ] mokṣamārgameṁ nahīṁ mānatā
paramārtha nahīṁ, kyoṁki vah (prarūpaṇā) svayaṁ aśuddha dravyakī anubhavanasvarūp hai, isaliye usako
paramārthatākā abhāv hai; śramaṇ aur śramaṇopāsakake bhedoṁse atikrānta, darśanajñānameṁ pravr̥tta
pariṇatimātra (