Page 568 of 642
PDF/HTML Page 601 of 675
single page version
Page 569 of 642
PDF/HTML Page 602 of 675
single page version
anya hai
Page 570 of 642
PDF/HTML Page 603 of 675
single page version
[gnānam anyat ] gnān anya hai, [rūpan anyat ] rūp anya hai
anya hai
[gnānam anyat ] gnān anya hai, [gandhan anyan ] gandh anya hai
ras anya hai
[gnānam anyat ] gnān anya hai, [sparshan anyan ] sparsha anya hai
karma anya hai
Page 571 of 642
PDF/HTML Page 604 of 675
single page version
hai, [tasmāt ] isaliye [gnānam anyat ] gnān anya hai, [dharman anyan ] dharma anya hai
isalie [gnānam anyat ] gnān anya hain, [adharman anyam ] adharma anya hai
hai, [kālan anyan ] kāl anya hai
kuchh jānatā nahīn hai, [tasmāt ] isaliye [gnānan anyat ] gnān anya hai, [ākāsham anyat ]
ākāsh anya hai
isaliye [gnānam anyat ] gnān anya hai [tathā adhyavasānan anyat ] tathā adhyavasān anya hai (
Page 572 of 642
PDF/HTML Page 605 of 675
single page version
(puṇya-pāp) [tathā pravrajyām ] tathā dīkṣhā [abhyupayānti ] mānate hain
vyatirek hai (arthāt donon bhinna hain)
vyatirek (
Page 573 of 642
PDF/HTML Page 606 of 675
single page version
nishchayasādhito draṣhṭavyaḥ
chāritrasthitirūpan svasamayamavāpya mokṣhamārgamātmanyev pariṇatan kr̥utvā samavāptasampūrṇavignānaghanasvabhāvan
adhyavasānake vyatirek hai
hī gnān hai
anādi vibhram jisakā mūl hai aise dharma-adharmarūp (puṇya-pāparūp, shubh-ashubharūp,)
parasamayako dūr karake, svayam hī pravrajyārūpako prāpta karake (arthāt svayam hī nishchayachāritrarūp
dīkṣhābhāvako prāpta karake), darshan-gnān-chāritramen sthitirūp svasamayako prāpta karake,
mokṣhamārgako apanemen hī pariṇat karake, jisane sampūrṇa vignānaghanasvabhāvako prāpta kiyā hai
aisā, tyāgagrahaṇase rahit, sākṣhāt samayasārabhūt paramārtharūp shuddhagnān ek avasthit
Page 574 of 642
PDF/HTML Page 607 of 675
single page version
ativyāptivālā nahīn hai, aur apanī sarva avasthāommen hai; isalie avyāptivālā nahīn hai
kitane hī to
(dharma) paradravyake nimittase huye hain unhen kahanese paramārthabhūt ātmākā shuddha svarūp kaise jānā
jā sakatā hai ? isalie gnānake kahanese hī chhadmastha gnānī ātmāko pahichān sakatā hai
svasamayako prāpta karake, aise svasamayarūp pariṇamanasvarūp mokṣhamārgamen apaneko pariṇamit
karake, sampūrṇavignānaghanasvabhāvako prāpta huā hai, aur jisamen koī tyāg-grahaṇ nahīn hai, aise
sākṣhāt samayasārasvarūp, paramārthabhūt, nishchal rahā huā, shuddha, pūrṇa gnānako (pūrṇa
ātmadravyako) dekhanā chāhie
Page 575 of 642
PDF/HTML Page 608 of 675
single page version
mādānojjhanashūnyametadamalan gnānan tathāvasthitam
shuddhagnānaghano yathā‘sya mahimā nityoditastiṣhṭhati
ekāgra
pūrṇa gnānakā pratyakṣha dekhanā hai
[ādān-ujjhan-shūnyam ] grahaṇatyāgase rahit, [etat amalan gnānan ] yah amal (
mahimā ] ādi-madhya-antarūp vibhāgonse rahit aisī sahaj phai lī huī prabhāke dvārā dedīpyamān
aisī usakī shuddhagnānaghanasvarūp mahimā [nitya-uditaḥ-tiṣhṭhati ] nitya-udit rahe (
sadā udit rahatī hai
Page 576 of 642
PDF/HTML Page 609 of 675
single page version
tathāttamādeyamasheṣhatastat
pūrṇasya sandhāraṇamātmanīh
aur [ādeyam tat asheṣhataḥ āttam ] grahaṇ karane yogya sab grahaṇ kiyā hai
jo kuchh thā use grahaṇ kiyā hai
hai ki jisase usake dehakī shaṅkā kī jā sake ? (gnānake deh ho hī nahīn sakatī, kyoṅki usake
karma-nokarmarūp āhār hī nahīn hai
Page 577 of 642
PDF/HTML Page 610 of 675
single page version
[mūrtaḥ ] mūrtik hai, [yasmāt ] kyoṅki [saḥ tu pudgalamayaḥ ] vah pudgalamay hai
[tasya ] usakā (
Page 578 of 642
PDF/HTML Page 611 of 675
single page version
svābhāvik) guṇakī sāmarthyase gnānake dvārā paradravyakā grahaṇ tathā tyāg karanā ashakya hai
kāraṇ nahīn hai
Page 579 of 642
PDF/HTML Page 612 of 675
single page version
[vadanti ] yah kahate hain ki [idan liṅgam ] yah (bāhya) liṅg [mokṣhamārgaḥ iti ] mokṣhamārga hai
[darshanagnānachāritrāṇi sevante ] darshan-gnān-chāritrakā hī sevan karate hain
Page 580 of 642
PDF/HTML Page 613 of 675
single page version
darshanāt
upāsanā dekhī jātī hai (arthāt ve sharīrāshrit dravyaliṅgakā tyāg karake darshanagnānachāritrako
mokṣhamārgake rūpamen sevan karate hue dekhe jāte hain)
nishchay huā ki
Page 581 of 642
PDF/HTML Page 614 of 675
single page version
Page 582 of 642
PDF/HTML Page 615 of 675
single page version
hain; un vratoṅko yahān̐ nahīn chhuṛāyā hai, kintu yah kahā hai ki un vratoṅkā bhī mamatva chhoṛakar paramārtha
mokṣhamārgamen laganese mokṣha hotā hai, keval veshamātrase
hai); [mumukṣhuṇā mokṣhamārgaḥ ekaḥ ev sadā sevyaḥ ] isaliye mokṣhake ichchhuk puruṣhako (yah
darshanagnānachāritrasvarūp) mokṣhamārga ek hī sadā sevan karane yogya hai
vihār mat kar
Page 583 of 642
PDF/HTML Page 616 of 675
single page version
nirodhenātyantamekāgro bhūtvā darshanagnānachāritrāṇyev dhyāyasva; tathā sakalakarmakarmaphalachetanāsannyāsen
shuddhagnānachetanāmayo bhūtvā darshanagnānachāritrāṇyev chetayasva; tathā dravyasvabhāvavashataḥ pratikṣhaṇ-
vijr̥umbhamāṇapariṇāmatayā tanmayapariṇāmo bhūtvā darshanagnānachāritreṣhvev vihar; tathā gnānarūp-
mekamevāchalitamavalambamāno gneyarūpeṇopādhitayā sarvat ev pradhāvatsvapi paradravyeṣhu sarveṣhvapi manāgapi
mā vihārṣhīḥ
so‘vashyan samayasya sāramachirānnityodayan vindati
samasta anya chintāke nirodh dvārā atyanta ekāgra hokar darshan-gnān-chāritrakā hī dhyān kar; tathā
samasta karmachetanā aur karmaphalachetanāke tyāg dvārā shuddhagnānachetanāmay hokar darshan-gnān-chāritrako
hī chet
avalamban karatā huā, jo gneyarūp honese upādhisvarūp hain aise sarva orase phai late hue samasta
paradravyommen kiñchit mātra bhī vihār mat kar
nahīn karanā chāhie
Page 584 of 642
PDF/HTML Page 617 of 675
single page version
liṅge dravyamaye vahanti mamatān tattvāvabodhachyutāḥ
prāgbhāran samayasya sāramamalan nādyāpi pashyanti te
chetati ] usīko chetatā hai
nitya-udayan samayasya sāram achirāt avashyan vindati ] vah puruṣh, jisakā uday nitya rahatā hai
aise samayake sārako (arthāt paramātmāke rūpako) alpa kālamen hī avashya prāpta karatā hai arthāt
usakā anubhav karatā hai
apane ātmāke dvārā dravyamay liṅgamen mamatā karate hain (arthāt yah mānate hain ki yah dravyaliṅg hī
hamen mokṣha prāpta karā degā), [te tattva-avabodh-chyutāḥ adya api samayasya sāram na pashyanti ]
ve puruṣh tattvake yathārtha gnānase rahit hote hue abhī tak samayake sārako (arthāt shuddha ātmāko)
nahīn dekhate
[akhaṇḍam ] akhaṇḍa hai (arthāt jisamen anya gney ādike nimitta khaṇḍa nahīn hote), [ekam ]
ek hai (arthāt paryāyonse anek avasthārūp hone par bhī jo ekarūpatvako nahīn chhoṛatā),
[atul-ālokan ] atul (
chaitanyaprakāshakā samūharūp hai), [amalan ] amal hai (arthāt rāgādi-vikārarūpī malase rahit hai)
Page 585 of 642
PDF/HTML Page 618 of 675
single page version
pashyanti
ki yah dravyaliṅg hī mokṣhakā dātā hai), [taiḥ samayasāraḥ na gnātaḥ ] unhonne samayasārako nahīn jānā
vyavahāramen mūrḥ (mohī) hote hue, praurḥ vivekavāle nishchay (
parantu jisase bhedagnān hotā hai aise nishchayako ve nahīn jānate
Page 586 of 642
PDF/HTML Page 619 of 675
single page version
gnānamekamidamev hi svataḥ
buddhayaḥ tuṣhan kalayanti, na taṇḍulam ] jaise jagatamen jinakī buddhi tuṣhake gnānamen hī mohit hai
(
(arthāt jo sharīrādikī kriyāmen mamatva kiyā karate hain), unhonne shuddhātmānubhavanarūp paramārthako
jānā nahīn hai; arthāt aise jīv sharīrādi paradravyako hī ātmā jānate hain, ve paramārtha ātmāke
svarūpako jānate hī nahīn
gnānam ev hi ekam svataḥ ] mātra yah gnān hī nijase (ātmadravyase) hotā hai
hain
Page 587 of 642
PDF/HTML Page 620 of 675
single page version
bhāvāt; yadev shramaṇashramaṇopāsakavikalpātikrāntan
kahatā hai); [nishchayanayaḥ ] nishchayanay [sarvaliṅgāni ] sabhī liṅgoṅko (arthāt kisī bhī liṅgako)
[mokṣhapathe na ichchhati ] mokṣhamārgamen nahīn mānatā
paramārtha nahīn, kyoṅki vah (prarūpaṇā) svayam ashuddha dravyakī anubhavanasvarūp hai, isaliye usako
paramārthatākā abhāv hai; shramaṇ aur shramaṇopāsakake bhedonse atikrānta, darshanagnānamen pravr̥utta
pariṇatimātra (