Page 628 of 642
PDF/HTML Page 661 of 675
single page version
iti shrīmadamr̥utachandrāchāryakr̥utā samayasāravyākhyā ātmakhyātiḥ samāptā . amuk kārya kiyā hai. is nyāyase yah ātmakhyāti nāmak ṭīkā bhī amr̥utachandrāchāryakr̥ut hai hī. isaliye isake parḥane – sunanevāloṅko unakā upakār mānanā bhī yukta hai; kyoṅki isake parḥane – sunanese pāramārthik ātmākā svarūp gnāt hotā hai, usakā shraddhān tathā ācharaṇ hotā hai, mithyā gnān, shraddhān tathā ācharaṇ dūr hotā hai aur paramparāse mokṣhakī prāpti hotī hai. mumukṣhuoṅko isakā nirantar abhyās karanā chāhiye.278.
isaprakār shrī samayasārakī (shrīmadbhagavatkundakundāchāryadevapraṇīt shrī samayasār paramāgamakī) shrīmad amr̥utachandrāchāryadevavirachit ātmakhyāti nāmak ṭīkā samāpta huī.
(ab, paṇḍit jayachandrajī bhāṣhāṭīkā pūrṇa karate huye kahate hain : — )
sudhāchandrasūri karī sanskr̥it ṭīkāvar ātmakhyāti nām yathātathya bhāvanūn;
deshakī vachanikāmen likhi jayachandra parḥai saṅkṣhep artha alpabuddhikūn pāvanūn,
parḥo suno man lāy shuddha ātamā lakhāy gnānarūp gahau chidānanda darasāvanūn..1..
isaprakār is samayaprābhr̥ut (athavā samayasār) nāmak shāstrakī ātmakhyāti nāmakī sanskr̥it ṭīkākī deshabhāṣhāmay vachanikā likhī hai. isamen sanskr̥it ṭīkākā artha likhā hai aur ati saṅkṣhipta bhāvārtha likhā hai, vistār nahīn kiyā hai. sanskr̥it ṭīkāmen nyāyase siddha hue prayog hain. yadi unakā vistār kiyā jāy to anumānapramāṇake pāñch aṅgapūrvak — pratignā, hetu, udāharaṇ, upanay aur nigamanapūrvak — spaṣhṭatāse vyākhyā karane par grantha bahut barḥ jāy; isaliye āyu, buddhi, bal aur sthiratākī alpatāke kāraṇ, jitanā ban sakā hai utanā, saṅkṣhepase prayojanamātra likhā hai. ise parḥakar bhavyajan padārthako samajhanā. kisī arthamen hīnādhikatā ho to buddhimānajan mūl granthānusār jaisā ho vaisā yathārtha samajh lenā. is granthake gurusampradāyakā ( – gurūparamparāgat upadeshakā) vyuchchhed ho gayā hai, isaliye jitanā ho sake utanā – yathāshakti abhyās ho sakatā hai. tathāpi jo syādvādamay jinamatakī āgnā mānate hain, unhen viparīt shraddhān nahīn hotā. yadi kahīn arthako anyathā samajhanā bhī ho jāy to
Page 629 of 642
PDF/HTML Page 662 of 675
single page version
visheṣh buddhimānakā nimitta milane par vah yathārtha ho jātā hai. jinamatake shraddhālu haṭhagrāhī nahīn hote.
ab, antim maṅgalake lie pañchaparameṣhṭhīko namaskār karake shāstrako samāpta karate hainḥ —
maṅgal siddha mahanta karma āṭhon parajāre,
āchāraj uvajjhāy muni maṅgalamay sāre,
dīkṣhā shikṣhā dey bhavyajīvanikūn tāre;
main namūn pañchagurucharaṇakūn maṅgal hetu karār hain..1..
chausaṭhi kātik badi dashain, pūraṇ grantha suṭhaur.3.
isaprakār shrīmadbhagavatkundakundāchāryadevapraṇīt samayaprābhr̥ut nāmak prākr̥itagāthābaddha paramāgamakī shrīmad amr̥utachandrāchāryadevavirachit ātmakhyāti nāmak sanskr̥it ṭīkā anusār paṇḍit jayachandrajīkr̥ut saṅkṣhepabhāvārthamātra deshabhāṣhāmay vachanikāke ādhārase shrī himmatalāl jeṭhālāl shāh kr̥ut gujarātī anuvādakā hindī rūpāntar samāpta huā.
Page 630 of 642
PDF/HTML Page 663 of 675
single page version
adhyātmamen sadā nishchayanay hī mukhya hai; usīke āshrayase dharma hotā hai. shāstrommen jahān̐ vikārī paryāyoṅkā vyavahāranayase kathan kiyā jāye vahān̐ bhī nishchayanayako hī mukhya aur vyavahāranayako gauṇ karanekā āshay hai — aisā samajhanā; kyoṅki puruṣhārtha dvārā apanemen shuddhaparyāy pragaṭ karane arthāt vikārī paryāy ṭālaneke liye sadā nishchayanay hī ādaraṇīy hai; us samay donon nayoṅkā gnān hotā hai parantu dharma pragaṭ karaneke liye donon nay kabhī ādaraṇīy nahīn haĩn. vyavahāranayake āshrayase kabhī dharma anshataḥ bhī nahīn hotā, parantu usake āshrayase to rāg-dveṣhake vikalpa hī uṭhate haĩn.
chhahon dravya, unake guṇ aur unakī paryāyoṅke svarūpakā gnān karāneke lie kabhī nishchayanayakī mukhyatā aur vyavahāranayakī gauṇatā rakhakar kathan kiyā jātā hai, aur kabhī vyavahāranayako mukhya karake tathā nishchayanayako gauṇ rakhakar kathan kiyā jātā hai; svayam vichār kare usamen bhī kabhī nishchayanayakī mukhyatā aur kabhī vyavahāranayakī mukhyatā kī jātī hai; adhyātmashāstramen bhī jīvakī vikārī paryāy jīv svayam karatā hai isaliye hotī hai aur vah jīvakā ananya pariṇām hai – aisā vyavahāranayase kahanemen – samajhānemen ātā hai; parantu vahān̐ pratyek samay nishchayanay ek hī mukhya tathā ādaraṇīy hai aisā gnāniyoṅkā kathan hai. shuddhatā pragaṭ karaneke lie kabhī nishchayanay ādaraṇīy hai aur kabhī vyavahāranay ādaraṇīy hai – aisā mānanā vah bhūl hai. tīnon kāl akele nishchayanayake āshrayase hī dharma pragaṭ hotā hai aisā samajhanā.
sādhak jīv prārambhase anta tak nishchayakī hī mukhyatā rakhakar vyavahārako gauṇ hī karate jāte hain, isalie sādhakadashāmen nishchayakī mukhyatāke balase sādhakako shuddhatākī vr̥uddhi hī hotī jātī hai aur ashuddhatā ṭalatī hī jātī hai. is prakār nishchayakī mukhyatāke pūrṇa balase kevalagnān hone par vahān̐ mukhya-gauṇapanā nahīn hotā aur nay bhī nahīn hote.
Page 631 of 642
PDF/HTML Page 664 of 675
single page version
gāthā
267
262
182
45
372
127
129
131
23
132
316
219
348
405
283
284
210
211
212
213
122
307
189
187
39
202
342
49
40
Page 632 of 642
PDF/HTML Page 665 of 675
single page version
gāthā
401
21
28
290
133
198
215
107
234
89
181
239
244
193
82
44
90
57
65
140
138
206
270
66
111
176
97
135
214
Page 633 of 642
PDF/HTML Page 666 of 675
single page version
gāthā
383
384
397
311
142
145
192
75
41
19
332
334
333
254
255
256
296
400
345
346
207
300
70
125
60
394
112
170
163
312
Page 634 of 642
PDF/HTML Page 667 of 675
single page version
gāthā
361
362
363
364
226
242
179
278
291
292
196
108
195
352
349
351
350
354
356
357
358
359
314
285
69
33
74
80
105
343
370
53
Page 635 of 642
PDF/HTML Page 668 of 675
single page version
gāthā
257
32
216
415
188
233
10
240
245
232
310
402
166
36
37
409
317
30
280
395
410
81
319
76
77
78
79
406
121
Page 636 of 642
PDF/HTML Page 669 of 675
single page version
gāthā
264
94
95
110
190
301
172
366
367
368
16
104
308
194
320
266
260
143
269
398
58
168
67
306
297
299
298
154
Page 637 of 642
PDF/HTML Page 670 of 675
single page version
gāthā
68
150
371
177
281
282
47
392
322
321
393
157
158
159
265
153
273
27
324
46
84
414
98
56
Page 638 of 642
PDF/HTML Page 671 of 675
single page version
195
14
144
141
57
68
169
58
61
197
188
233
247
113
183
120
259
187
41
171
235
23
257
244
29
276
Page 639 of 642
PDF/HTML Page 672 of 675
single page version
kalash
91
236
140
27
139
184
74
79
86
81
76
73
87
85
83
70
89
80
75
71
72
201
84
88
82
77
78
Page 640 of 642
PDF/HTML Page 673 of 675
single page version
kalash
268
270
92
126
275
167
63
33
43
97
66
149
224
60
59
151
148
67
198
50
251
261
161
134
166
100
Page 641 of 642
PDF/HTML Page 674 of 675
single page version
kalash
186
47
18
222
146
256
121
181
252
228
190
25
159
260
192
212
250
248
130
115
114
182
254
12
132
131
112
196
Page 642 of 642
PDF/HTML Page 675 of 675
single page version
kalash
119
218
219
174
179
124
133
163
162
165
155
39
37
42
213
95
230
118
34
258
172
249
107
106
207
147
237
242