Page 568 of 642
PDF/HTML Page 601 of 675
single page version
Page 569 of 642
PDF/HTML Page 602 of 675
single page version
anya hai
Page 570 of 642
PDF/HTML Page 603 of 675
single page version
[j~nAnam anyat ] j~nAn anya hai, [rUpa.n anyat ] rUp anya hai
anya hai
[j~nAnam anyat ] j~nAn anya hai, [ga.ndha.n anya.n ] ga.ndh anya hai
ras anya hai
[j~nAnam anyat ] j~nAn anya hai, [sparsha.n anya.n ] sparsha anya hai
karma anya hai
Page 571 of 642
PDF/HTML Page 604 of 675
single page version
hai, [tasmAt ] isaliye [j~nAnam anyat ] j~nAn anya hai, [dharma.n anya.n ] dharma anya hai
isalie [j~nAnam anyat ] j~nAn anya hai.n, [adharma.n anyam ] adharma anya hai
hai, [kAla.n anya.n ] kAl anya hai
kuCh jAnatA nahI.n hai, [tasmAt ] isaliye [j~nAna.n anyat ] j~nAn anya hai, [AkAsham anyat ]
AkAsh anya hai
isaliye [j~nAnam anyat ] j~nAn anya hai [tathA adhyavasAna.n anyat ] tathA adhyavasAn anya hai (
Page 572 of 642
PDF/HTML Page 605 of 675
single page version
(puNya-pAp) [tathA pravrajyAm ] tathA dIkShA [abhyupayAnti ] mAnate hai.n
vyatirek hai (arthAt dono.n bhinna hai.n)
vyatirek (
Page 573 of 642
PDF/HTML Page 606 of 675
single page version
nishchayasAdhito draShTavyaH
chAritrasthitirUpa.n svasamayamavApya mokShamArgamAtmanyev pariNata.n kR^itvA samavAptasampUrNavij~nAnaghanasvabhAva.n
adhyavasAnake vyatirek hai
hI j~nAn hai
anAdi vibhram jisakA mUl hai aise dharma-adharmarUp (puNya-pAparUp, shubh-ashubharUp,)
parasamayako dUr karake, svaya.n hI pravrajyArUpako prApta karake (arthAt svaya.n hI nishchayachAritrarUp
dIkShAbhAvako prApta karake), darshan-j~nAn-chAritrame.n sthitirUp svasamayako prApta karake,
mokShamArgako apaneme.n hI pariNat karake, jisane sampUrNa vij~nAnaghanasvabhAvako prApta kiyA hai
aisA, tyAgagrahaNase rahit, sAkShAt samayasArabhUt paramArtharUp shuddhaj~nAn ek avasthit
Page 574 of 642
PDF/HTML Page 607 of 675
single page version
ativyAptivAlA nahI.n hai, aur apanI sarva avasthAo.nme.n hai; isalie avyAptivAlA nahI.n hai
kitane hI to
(dharma) paradravyake nimittase huye hai.n unhe.n kahanese paramArthabhUt AtmAkA shuddha svarUp kaise jAnA
jA sakatA hai ? isalie j~nAnake kahanese hI Chadmastha j~nAnI AtmAko pahichAn sakatA hai
svasamayako prApta karake, aise svasamayarUp pariNamanasvarUp mokShamArgame.n apaneko pariNamit
karake, sampUrNavij~nAnaghanasvabhAvako prApta huA hai, aur jisame.n koI tyAg-grahaN nahI.n hai, aise
sAkShAt samayasArasvarUp, paramArthabhUt, nishchal rahA huA, shuddha, pUrNa j~nAnako (pUrNa
Atmadravyako) dekhanA chAhie
Page 575 of 642
PDF/HTML Page 608 of 675
single page version
mAdAnojjhanashUnyametadamala.n j~nAna.n tathAvasthitam
shuddhaj~nAnaghano yathA.asya mahimA nityoditastiShThati
ekAgra
pUrNa j~nAnakA pratyakSha dekhanA hai
[AdAn-ujjhan-shUnyam ] grahaNatyAgase rahit, [etat amala.n j~nAna.n ] yah amal (
mahimA ] Adi-madhya-antarUp vibhAgo.nse rahit aisI sahaj phai lI huI prabhAke dvArA dedIpyamAn
aisI usakI shuddhaj~nAnaghanasvarUp mahimA [nitya-uditaH-tiShThati ] nitya-udit rahe (
sadA udit rahatI hai
Page 576 of 642
PDF/HTML Page 609 of 675
single page version
tathAttamAdeyamasheShatastat
pUrNasya sandhAraNamAtmanIh
aur [Adeyam tat asheShataH Attam ] grahaN karane yogya sab grahaN kiyA hai
jo kuCh thA use grahaN kiyA hai
hai ki jisase usake dehakI sha.nkA kI jA sake ? (j~nAnake deh ho hI nahI.n sakatI, kyo.nki usake
karma-nokarmarUp AhAr hI nahI.n hai
Page 577 of 642
PDF/HTML Page 610 of 675
single page version
[mUrtaH ] mUrtik hai, [yasmAt ] kyo.nki [saH tu pudgalamayaH ] vah pudgalamay hai
[tasya ] usakA (
Page 578 of 642
PDF/HTML Page 611 of 675
single page version
svAbhAvik) guNakI sAmarthyase j~nAnake dvArA paradravyakA grahaN tathA tyAg karanA ashakya hai
kAraN nahI.n hai
Page 579 of 642
PDF/HTML Page 612 of 675
single page version
[vadanti ] yah kahate hai.n ki [ida.n li~N.hgam ] yah (bAhya) li.ng [mokShamArgaH iti ] mokShamArga hai
[darshanaj~nAnachAritrANi sevante ] darshan-j~nAn-chAritrakA hI sevan karate hai.n
Page 580 of 642
PDF/HTML Page 613 of 675
single page version
darshanAt
upAsanA dekhI jAtI hai (arthAt ve sharIrAshrit dravyali.ngakA tyAg karake darshanaj~nAnachAritrako
mokShamArgake rUpame.n sevan karate hue dekhe jAte hai.n)
nishchay huA ki
Page 581 of 642
PDF/HTML Page 614 of 675
single page version
Page 582 of 642
PDF/HTML Page 615 of 675
single page version
hai.n; un vrato.nko yahA.N nahI.n Chu.DAyA hai, kintu yah kahA hai ki un vrato.nkA bhI mamatva Cho.Dkar paramArtha
mokShamArgame.n laganese mokSha hotA hai, keval veshamAtrase
hai); [mumukShuNA mokShamArgaH ekaH ev sadA sevyaH ] isaliye mokShake ichChuk puruShako (yah
darshanaj~nAnachAritrasvarUp) mokShamArga ek hI sadA sevan karane yogya hai
vihAr mat kar
Page 583 of 642
PDF/HTML Page 616 of 675
single page version
nirodhenAtyantamekAgro bhUtvA darshanaj~nAnachAritrANyev dhyAyasva; tathA sakalakarmakarmaphalachetanAsa.nnyAsen
shuddhaj~nAnachetanAmayo bhUtvA darshanaj~nAnachAritrANyev chetayasva; tathA dravyasvabhAvavashataH pratikShaN-
vijR^imbhamANapariNAmatayA tanmayapariNAmo bhUtvA darshanaj~nAnachAritreShvev vihar; tathA j~nAnarUp-
mekamevAchalitamavalambamAno j~neyarUpeNopAdhitayA sarvat ev pradhAvatsvapi paradravyeShu sarveShvapi manAgapi
mA vihArShIH
so.avashya.n samayasya sAramachirAnnityodaya.n vindati
samasta anya chintAke nirodh dvArA atyanta ekAgra hokar darshan-j~nAn-chAritrakA hI dhyAn kar; tathA
samasta karmachetanA aur karmaphalachetanAke tyAg dvArA shuddhaj~nAnachetanAmay hokar darshan-j~nAn-chAritrako
hI chet
avalamban karatA huA, jo j~neyarUp honese upAdhisvarUp hai.n aise sarva orase phai late hue samasta
paradravyo.nme.n ki.nchit mAtra bhI vihAr mat kar
nahI.n karanA chAhie
Page 584 of 642
PDF/HTML Page 617 of 675
single page version
li.nge dravyamaye vahanti mamatA.n tattvAvabodhachyutAH
prAgbhAra.n samayasya sAramamala.n nAdyApi pashyanti te
chetati ] usIko chetatA hai
nitya-udaya.n samayasya sAram achirAt avashya.n vindati ] vah puruSh, jisakA uday nitya rahatA hai
aise samayake sArako (arthAt paramAtmAke rUpako) alpa kAlame.n hI avashya prApta karatA hai arthAt
usakA anubhav karatA hai
apane AtmAke dvArA dravyamay li.ngame.n mamatA karate hai.n (arthAt yah mAnate hai.n ki yah dravyali.ng hI
hame.n mokSha prApta karA degA), [te tattva-avabodh-chyutAH adya api samayasya sAram na pashyanti ]
ve puruSh tattvake yathArtha j~nAnase rahit hote hue abhI tak samayake sArako (arthAt shuddha AtmAko)
nahI.n dekhate
[akhaNDam ] akhaNDa hai (arthAt jisame.n anya j~ney Adike nimitta khaNDa nahI.n hote), [ekam ]
ek hai (arthAt paryAyo.nse anek avasthArUp hone par bhI jo ekarUpatvako nahI.n Cho.DtA),
[atul-Aloka.n ] atul (
chaitanyaprakAshakA samUharUp hai), [amala.n ] amal hai (arthAt rAgAdi-vikArarUpI malase rahit hai)
Page 585 of 642
PDF/HTML Page 618 of 675
single page version
pashyanti
ki yah dravyali.ng hI mokShakA dAtA hai), [taiH samayasAraH na j~nAtaH ] unho.nne samayasArako nahI.n jAnA
vyavahArame.n mU.Dh.h.h (mohI) hote hue, prau.Dh.h.h vivekavAle nishchay (
parantu jisase bhedaj~nAn hotA hai aise nishchayako ve nahI.n jAnate
Page 586 of 642
PDF/HTML Page 619 of 675
single page version
j~nAnamekamidamev hi svataH
buddhayaH tuSha.n kalayanti, na taNDulam ] jaise jagatame.n jinakI buddhi tuShake j~nAname.n hI mohit hai
(
(arthAt jo sharIrAdikI kriyAme.n mamatva kiyA karate hai.n), unho.nne shuddhAtmAnubhavanarUp paramArthako
jAnA nahI.n hai; arthAt aise jIv sharIrAdi paradravyako hI AtmA jAnate hai.n, ve paramArtha AtmAke
svarUpako jAnate hI nahI.n
j~nAnam ev hi ekam svataH ] mAtra yah j~nAn hI nijase (Atmadravyase) hotA hai
hai.n
Page 587 of 642
PDF/HTML Page 620 of 675
single page version
bhAvAt; yadev shramaNashramaNopAsakavikalpAtikrAnta.n
kahatA hai); [nishchayanayaH ] nishchayanay [sarvali~N.hgAni ] sabhI li.ngo.nko (arthAt kisI bhI li.ngako)
[mokShapathe na ichChati ] mokShamArgame.n nahI.n mAnatA
paramArtha nahI.n, kyo.nki vah (prarUpaNA) svaya.n ashuddha dravyakI anubhavanasvarUp hai, isaliye usako
paramArthatAkA abhAv hai; shramaN aur shramaNopAsakake bhedo.nse atikrAnta, darshanaj~nAname.n pravR^itta
pariNatimAtra (