Samaysar-Hindi (Kannada transliteration). Kalash: 115-125 ; Gatha: 170-183 ; Sanvar adhikar.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 16 of 34

 

Page 268 of 642
PDF/HTML Page 301 of 675
single page version

ಯೇ ಖಲು ಪೂರ್ವಮಜ್ಞಾನೇನ ಬದ್ಧಾ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾವಿರತಿಕಷಾಯಯೋಗಾ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಭೂತಾಃ ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ,
ತೇ ಜ್ಞಾನಿನೋ ದ್ರವ್ಯಾನ್ತರಭೂತಾ ಅಚೇತನಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮತ್ವಾತ್ ಪೃಥ್ವೀಪಿಣ್ಡಸಮಾನಾಃ . ತೇ ತು ಸರ್ವೇಽಪಿ-
ಸ್ವಭಾವತ ಏವ ಕಾರ್ಮಾಣಶರೀರೇಣೈವ ಸಮ್ಬದ್ಧಾಃ, ನ ತು ಜೀವೇನ . ಅತಃ ಸ್ವಭಾವಸಿದ್ಧ ಏವ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಾಭಾವೋ
ಜ್ಞಾನಿನಃ .
(ಉಪಜಾತಿ)
ಭಾವಾಸ್ರವಾಭಾವಮಯಂ ಪ್ರಪನ್ನೋ
ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೇಭ್ಯಃ ಸ್ವತ ಏವ ಭಿನ್ನಃ
.
ಜ್ಞಾನೀ ಸದಾ ಜ್ಞಾನಮಯೈಕಭಾವೋ
ನಿರಾಸ್ರವೋ ಜ್ಞಾಯಕ ಏಕ ಏವ
..೧೧೫..
ಸಮಸ್ತ [ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ] ಪ್ರತ್ಯಯ [ಪೃಥ್ವೀಪಿಣ್ಡಸಮಾನಾಃ ] ಮಿಟ್ಟೀಕೇ ಢೇಲೇಕೇ ಸಮಾನ ಹೈಂ [ತು ] ಔರ [ತೇ ] ವೇ
[ಕ ರ್ಮಶರೀರೇಣ ] (ಮಾತ್ರ) ಕಾರ್ಮಣ ಶರೀರಕೇ ಸಾಥ [ಬದ್ಧಾಃ ] ಬಂಧೇ ಹುಏ ಹೈಂ
.
ಟೀಕಾ :ಜೋ ಪಹಲೇ ಅಜ್ಞಾನಸೇ ಬಂಧೇ ಹುಏ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ, ಅವಿರತಿ, ಕಷಾಯ ಔರ ಯೋಗರೂಪ
ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಭೂತ ಪ್ರತ್ಯಯ ಹೈಂ, ವೇ ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯಸ್ವರೂಪ ಪ್ರತ್ಯಯ ಅಚೇತನ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮವಾಲೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನೀಕೇ
ಲಿಯೇ ಮಿಟ್ಟೀಕೇ ಢೇಲೇಕೇ ಸಮಾನ ಹೈಂ (
ಜೈಸೇ ಮಿಟ್ಟೀ ಆದಿ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧ ಹೈಂ ವೈಸೇ ಹೀ ಯಹ ಪ್ರತ್ಯಯ ಹೈಂ); ವೇ
ತೋ ಸಮಸ್ತ ಹೀ, ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಮಾತ್ರ ಕಾರ್ಮಣ ಶರೀರಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧೇ ಹುಏ ಹೈಂಸಮ್ಬನ್ಧಯುಕ್ತ ಹೈಂ, ಜೀವಕೇ ಸಾಥ
ನಹೀಂ; ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಕಾ ಅಭಾವ ಸಿದ್ಧ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಜೋ ಪಹಲೇ ಅಜ್ಞಾನದಶಾಮೇಂ ಬಂಧೇ ಹುಏ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಭೂತ ಪ್ರತ್ಯಯ ಹೈಂ
ವೇ ತೋ ಮಿಟ್ಟೀಕೇ ಢೇಲೇಕೀ ಭಾಂತಿ ಪುದ್ಗಲಮಯ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಅಮೂರ್ತಿಕ ಚೈತನ್ಯಸ್ವರೂಪ ಜೀವಸೇ
ಭಿನ್ನ ಹೈಂ
. ಉನಕಾ ಬನ್ಧ ಅಥವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಪುದ್ಗಲಮಯ ಕಾರ್ಮಣಶರೀರಕೇ ಸಾಥ ಹೀ ಹೈ, ಚಿನ್ಮಯ ಜೀವಕೇ ಸಾಥ
ನಹೀಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಕಾ ಅಭಾವ ತೋ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಹೈ . (ಔರ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಭಾವಾಸ್ರವಕಾ ಅಭಾವ
ಹೋನೇಸೇ, ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ನವೀನ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಆಸ್ರವಣಕೇ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತೇ, ಇಸಲಿಯೇ ಇಸ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಭೀ ಜ್ಞಾನೀಕೇ
ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ
.)..೧೬೯..
ಅಬ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಭಾವಾಸ್ರವ-ಅಭಾವಮ್ ಪ್ರಪನ್ನಃ ] ಭಾವಾಸ್ರವೋಂಕೇ ಅಭಾವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಔರ
[ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೇಭ್ಯಃ ಸ್ವತಃ ಏವ ಭಿನ್ನಃ ] ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೋಂಸೇ ತೋ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಭಿನ್ನ [ಅಯಂ ಜ್ಞಾನೀ ] ಯಹ ಜ್ಞಾನೀ
[ಸದಾ ಜ್ಞಾನಮಯ-ಏಕ -ಭಾವಃ ] ಜೋ ಕಿ ಸದಾ ಏಕ ಜ್ಞಾನಮಯ ಭಾವವಾಲಾ ಹೈ[ನಿರಾಸ್ರವಃ ] ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ
ಹೈ, [ಏಕ : ಜ್ಞಾಯಕ : ಏವ ] ಮಾತ್ರ ಏಕ ಜ್ಞಾಯಕ ಹೀ ಹೈ .

Page 269 of 642
PDF/HTML Page 302 of 675
single page version

ಕಥಂ ಜ್ಞಾನೀ ನಿರಾಸ್ರವ ಇತಿ ಚೇತ್
ಚಉವಿಹ ಅಣೇಯಭೇಯಂ ಬಂಧಂತೇ ಣಾಣದಂಸಣಗುಣೇಹಿಂ .
ಸಮಏ ಸಮಏ ಜಮ್ಹಾ ತೇಣ ಅಬಂಧೋ ತ್ತಿ ಣಾಣೀ ದು ..೧೭೦..
ಚತುರ್ವಿಧಾ ಅನೇಕಭೇದಂ ಬಧ್ನನ್ತಿ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಗುಣಾಭ್ಯಾಮ್ .
ಸಮಯೇ ಸಮಯೇ ಯಸ್ಮಾತ್ ತೇನಾಬನ್ಧ ಇತಿ ಜ್ಞಾನೀ ತು ..೧೭೦..
ಜ್ಞಾನೀ ಹಿ ತಾವದಾಸ್ರವಭಾವಭಾವನಾಭಿಪ್ರಾಯಾಭಾವಾನ್ನಿರಾಸ್ರವ ಏವ . ಯತ್ತು ತಸ್ಯಾಪಿ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಾಃ
ಪ್ರತಿಸಮಯಮನೇಕ ಪ್ರಕಾರಂ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮ ಬಧ್ನನ್ತಿ, ತತ್ರ ಜ್ಞಾನಗುಣಪರಿಣಾಮ ಏವ ಹೇತುಃ .
ಕಥಂ ಜ್ಞಾನಗುಣಪರಿಣಾಮೋ ಬನ್ಧಹೇತುರಿತಿ ಚೇತ್
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನೀಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಸ್ವರೂಪ ಭಾವಾಸ್ರವಕಾ ಅಭಾವ ಹುಆ ಹೈ ಔರ ವಹ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಸೇ
ತೋ ಸದಾ ಹೀ ಸ್ವಯಮೇವ ಭಿನ್ನ ಹೀ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಔರ ಜ್ಞಾನೀ
ಚೈತನ್ಯಸ್ವರೂಪ ಹೈ
. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಭಾವಾಸ್ರವ ತಥಾ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ವಹ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ
ಹೈ .೧೧೫.
ಅಬ ಯಹ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನೀ ನಿರಾಸ್ರವ ಕೈಸೇ ಹೈೈಂ? ಉಸಕೇ ಉತ್ತರಸ್ವರೂಪ ಗಾಥಾ ಕಹತೇ
ಹೈಂ :
ಚಉವಿಧಾಸ್ರವ ಸಮಯ ಸಮಯ ಜು, ಜ್ಞಾನದರ್ಶನ ಗುಣಹಿಸೇ .
ಬಹುಭೇದ ಬಾಂಧೇ ಕರ್ಮ, ಇಸಸೇ ಜ್ಞಾನಿ ಬನ್ಧಕ ನಾಹಿಂ ಹೈ ..೧೭೦..
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ಯಸ್ಮಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಚತುರ್ವಿಧಾಃ ] ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ [ಜ್ಞಾನದರ್ಶನ-
ಗುಣಾಭ್ಯಾಮ್ ] ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಗುಣೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಸಮಯೇ ಸಮಯೇ ] ಸಮಯ ಸಮಯ ಪರ [ಅನೇಕ ಭೇದಂ ] ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕಾ
ಕ ರ್ಮ [ಬಧ್ನನ್ತಿ ] ಬಾಂಧತೇ ಹೈಂ, [ತೇನ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಜ್ಞಾನೀ ತು ] ಜ್ಞಾನೀ ತೋ [ಅಬನ್ಧಃ ಇತಿ ] ಅಬನ್ಧ ಹೈ
.
ಟೀಕಾ :ಪಹಲೇ, ಜ್ಞಾನೀ ತೋ ಆಸ್ರವಭಾವಕೀ ಭಾವನಾಕೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ನಿರಾಸ್ರವ
ಹೀ ಹೈ; ಪರನ್ತು ಜೋ ಉಸೇ ಭೀ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ಪ್ರತಿ ಸಮಯ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮ ಬಾಂಧತೇ ಹೈಂ, ವಹಾಂ
ಜ್ಞಾನಗುಣಕಾ ಪರಿಣಮನ ಹೀ ಕಾರಣ ಹೈ
..೧೭೦..
ಅಬ ಯಹ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನಗುಣಕಾ ಪರಿಣಮನ ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ ಕೈಸೇ ಹೈ ? ಉಸಕೇ ಉತ್ತರಕೀ
ಗಾಥಾ ಕಹತೇ ಹೈಂ :

Page 270 of 642
PDF/HTML Page 303 of 675
single page version

ಜಮ್ಹಾ ದು ಜಹಣ್ಣಾದೋ ಣಾಣಗುಣಾದೋ ಪುಣೋ ವಿ ಪರಿಣಮದಿ .
ಅಣ್ಣತ್ತಂ ಣಾಣಗುಣೋ ತೇಣ ದು ಸೋ ಬಂಧಗೋ ಭಣಿದೋ ..೧೭೧..
ಯಸ್ಮಾತ್ತು ಜಘನ್ಯಾತ್ ಜ್ಞಾನಗುಣಾತ್ ಪುನರಪಿ ಪರಿಣಮತೇ .
ಅನ್ಯತ್ವಂ ಜ್ಞಾನಗುಣಃ ತೇನ ತು ಸ ಬನ್ಧಕೋ ಭಣಿತಃ ..೧೭೧..
ಜ್ಞಾನಗುಣಸ್ಯ ಹಿ ಯಾವಜ್ಜಘನ್ಯೋ ಭಾವಃ ತಾವತ್ ತಸ್ಯಾನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತವಿಪರಿಣಾಮಿತ್ವಾತ್ ಪುನಃ ಪುನರನ್ಯ-
ತಯಾಸ್ತಿ ಪರಿಣಾಮಃ . ಸ ತು, ಯಥಾಖ್ಯಾತಚಾರಿತ್ರಾವಸ್ಥಾಯಾ ಅಧಸ್ತಾದವಶ್ಯಮ್ಭಾವಿರಾಗಸದ್ಭಾವಾತ್, ಬನ್ಧಹೇತುರೇವ
ಸ್ಯಾತ್ .
ಏವಂ ಸತಿ ಕಥಂ ಜ್ಞಾನೀ ನಿರಾಸ್ರವ ಇತಿ ಚೇತ್
ಜೋ ಜ್ಞಾನಗುಣಕೀ ಜಘನತಾಮೇಂ, ವರ್ತತಾ ಗುಣ ಜ್ಞಾನಕಾ .
ಫಿ ರ ಫಿ ರ ಪ್ರಣಮತಾ ಅನ್ಯರೂಪ ಜು, ಉಸಹಿಸೇ ಬನ್ಧಕ ಕಹಾ ..೧೭೧..
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ಯಸ್ಮಾತ್ ತು ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಜ್ಞಾನಗುಣಃ ] ಜ್ಞಾನಗುಣ, [ಜಘನ್ಯಾತ್ ಜ್ಞಾನಗುಣಾತ್ ] ಜಘನ್ಯ
ಜ್ಞಾನಗುಣಕೇ ಕಾರಣ [ಪುನರಪಿ ] ಫಿ ರಸೇ ಭೀ [ಅನ್ಯತ್ವಂ ] ಅನ್ಯರೂಪಸೇ [ಪರಿಣಮತೇ ] ಪರಿಣಮನ ಕರತಾ ಹೈ,
[ತೇನ ತು ] ಇಸಲಿಯೇ [ಸಃ ] ವಹ (ಜ್ಞಾನಗುಣ) [ಬನ್ಧಕ : ] ಕ ರ್ಮೋಂಕಾ ಬಂಧಕ [ಭಣಿತಃ ] ಕ ಹಾ ಗಯಾ ಹೈ
.
ಟೀಕಾ :ಜಬ ತಕ ಜ್ಞಾನಗುಣಕಾ ಜಘನ್ಯ ಭಾವ ಹೈ (ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಭಾವ ಹೈ) ತಬ ತಕ
ವಹ (ಜ್ಞಾನಗುಣ) ಅನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತಮೇಂ ವಿಪರಿಣಾಮಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಪುನಃ ಪುನಃ ಉಸಕಾ ಅನ್ಯರೂಪ
ಪರಿಣಮನ ಹೋತಾ ಹೈ
. ವಹ (ಜ್ಞಾನಗುಣಕಾ ಜಘನ್ಯ ಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮನ), ಯಥಾಖ್ಯಾತಚಾರಿತ್ರ-ಅವಸ್ಥಾಕೇ ನೀಚೇ
ಅವಶ್ಯಮ್ಭಾವೀ ರಾಗಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ, ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ ಹೀ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಜ್ಞಾನ ಏಕ ಜ್ಞೇಯ ಪರ ಅನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತ ಹೀ ಠಹರತಾ ಹೈ, ಫಿ ರ ವಹ ಅವಶ್ಯ ಹೀ
ಅನ್ಯ ಜ್ಞೇಯಕೋ ಅವಲಮ್ಬತಾ ಹೈ; ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಭೀ ವಹ ಅನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತ ಹೀ ಟಿಕ ಸಕತಾ ಹೈ, ಫಿ ರ ವಹ ವಿಪರಿಣಾಮಕೋ
ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ
. ಇಸಲಿಯೇ ಐಸಾ ಅನುಮಾನ ಭೀ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ಕಿ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಆತ್ಮಾ ಸವಿಕಲ್ಪ ದಶಾಮೇಂ
ಹೋ ಯಾ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಅನುಭವದಶಾಮೇಂ ಹೋಉಸೇ ಯಥಾಖ್ಯಾತಚಾರಿತ್ರ-ಅವಸ್ಥಾ ಹೋನೇಕೇ ಪೂರ್ವ ಅವಶ್ಯ ಹೀ
ರಾಗಭಾವಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ರಾಗ ಹೋನೇಸೇ ಬನ್ಧ ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನಗುಣಕೇ ಜಘನ್ಯ ಭಾವಕೋ
ಬನ್ಧಕಾ ಹೇತು ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ..೧೭೧..
ಅಬ ಪುನಃ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿಯದಿ ಐಸಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಗುಣಕಾ ಜಘನ್ಯ ಭಾವ ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ
ಹೈ) ತೋ ಫಿ ರ ಜ್ಞಾನೀ ನಿರಾಸ್ರವ ಕೈಸೇ ಹೈ ? ಉಸಕೇ ಉತ್ತರಸ್ವರೂಪ ಗಾಥಾ ಕಹತೇ ಹೈಂ :

Page 271 of 642
PDF/HTML Page 304 of 675
single page version

ದಂಸಣಣಾಣಚರಿತ್ತಂ ಜಂ ಪರಿಣಮದೇ ಜಹಣ್ಣಭಾವೇಣ .
ಣಾಣೀ ತೇಣ ದು ಬಜ್ಝದಿ ಪೋಗ್ಗಲಕಮ್ಮೇಣ ವಿವಿಹೇಣ ..೧೭೨..
ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಂ ಯತ್ಪರಿಣಮತೇ ಜಘನ್ಯಭಾವೇನ .
ಜ್ಞಾನೀ ತೇನ ತು ಬಧ್ಯತೇ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಣಾ ವಿವಿಧೇನ ..೧೭೨..
ಯೋ ಹಿ ಜ್ಞಾನೀ ಸ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪಾಸ್ರವಭಾವಾಭಾವಾತ್ ನಿರಾಸ್ರವ ಏವ . ಕಿನ್ತು ಸೋಽಪಿ
ಯಾವಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟಭಾವೇನ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಜ್ಞಾತುಮನುಚರಿತುಂ ವಾಽಶಕ್ತಃ ಸನ್ ಜಘನ್ಯಭಾವೇನೈವ ಜ್ಞಾನಂ ಪಶ್ಯತಿ
ಜಾನಾತ್ಯನುಚರತಿ ಚ ತಾವತ್ತಸ್ಯಾಪಿ, ಜಘನ್ಯಭಾವಾನ್ಯಥಾನುಪಪತ್ತ್ಯಾಽನುಮೀಯಮಾನಾಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕಕಲಂವಿಪಾಕ-
ಸದ್ಭಾವಾತ್, ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಬನ್ಧಃ ಸ್ಯಾತ್
. ಅತಸ್ತಾವಜ್ಜ್ಞಾನಂ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಂ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮನುಚರಿತವ್ಯಂ ಚ ಯಾವಜ್ಜ್ಞಾನಸ್ಯ
ಯಾವಾನ್ ಪೂರ್ಣೋ ಭಾವಸ್ತಾವಾನ್ ದೃಷ್ಟೋ ಜ್ಞಾತೋಽನುಚರಿತಶ್ಚ ಸಮ್ಯಗ್ಭವತಿ . ತತಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಜ್ಞಾನೀಭೂತಃ ಸರ್ವಥಾ
ನಿರಾಸ್ರವ ಏವ ಸ್ಯಾತ್ .
ಚಾರಿತ್ರ, ದರ್ಶನ, ಜ್ಞಾನ ತೀನ, ಜಘನ್ಯ ಭಾವ ಜು ಪರಿಣಮೇ .
ಉಸಸೇ ಹಿ ಜ್ಞಾನೀ ವಿವಿಧ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಸೇ ಬನ್ಧಾತ ಹೈ ..೧೭೨..
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ಯತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಂ ] ದರ್ಶನ-ಜ್ಞಾನ-ಚಾರಿತ್ರ [ಜಘನ್ಯಭಾವೇನ ]
ಜಘನ್ಯ ಭಾವಸೇ [ಪರಿಣಮತೇ ] ಪರಿಣಮನ ಕರತೇ ಹೈಂ, [ತೇನ ತು ] ಇಸಲಿಯೇ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಜ್ಞಾನೀ [ವಿವಿಧೇನ ]
ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ [ಪುದ್ಗಲಕ ರ್ಮಣಾ ] ಪುದ್ಗಲಕ ರ್ಮಸೇ [ಬಧ್ಯತೇ ] ಬಂಧತಾ ಹೈ
.
ಟೀಕಾ :ಜೋ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜ್ಞಾನೀ ಹೈ, ಉಸಕೇ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ (ಇಚ್ಛಾಪೂರ್ವಕ) ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ
ಆಸ್ರವಭಾವೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ, ವಹ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ ಹೈ . ಪರನ್ತು ವಹಾಂ ಇತನಾ ವಿಶೇಷ ಹೈ ಕಿವಹ
ಜ್ಞಾನೀ ಜಬ ತಕ ಜ್ಞಾನಕೋ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟ ಭಾವಸೇ ದೇಖನೇ, ಜಾನನೇ ಔರ ಆಚರಣ ಕರನೇಮೇಂ ಅಶಕ್ತ ವರ್ತತಾ ಹುಆ
ಜಘನ್ಯ ಭಾವಸೇ ಹೀ ಜ್ಞಾನಕೋ ದೇಖತಾ ಜಾನತಾ ಔರ ಆಚರಣ ಕರತಾ ಹೈ ತಬ ತಕ ಉಸೇ ಭೀ, ಜಘನ್ಯಭಾವಕೀ
ಅನ್ಯಥಾ ಅನುಪಪತ್ತಿಕೇ ದ್ವಾರಾ (ಜಘನ್ಯ ಭಾವ ಅನ್ಯ ಪ್ರಕಾರಸೇ ನಹೀಂ ಬನತಾ ಇಸಲಿಯೇ) ಜಿಸಕಾ ಅನುಮಾನ ಹೋ
ಸಕತಾ ಹೈ ಐಸೇ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಕರ್ಮಕಲಂಕಕೇ ವಿಪಾಕಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ, ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕಾ ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ,
ಇಸಲಿಯೇ ತಬತಕ ಜ್ಞಾನಕೋ ದೇಖನಾ, ಜಾನನಾ ಔರ ಆಚರಣ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಜಬ ತಕ ಜ್ಞಾನಕಾ ಜಿತನಾ ಪೂರ್ಣ
ಭಾವ ಹೈ ಉತನಾ ದೇಖನೇ, ಜಾನನೇ ಔರ ಆಚರಣಮೇಂ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಆ ಜಾಯೇ
. ತಬಸೇ ಲೇಕರ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ
ಹುಆ (ವಹ ಆತ್ಮಾ) ಸರ್ವಥಾ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ (ಅಜ್ಞಾನಮಯ) ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ವಹ ನಿರಾಸ್ರವ
ಹೀ ಹೈ . ಪರನ್ತು ಜಬ ತಕ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ತಬ ತಕ ವಹ ಜ್ಞಾನೀ ಜ್ಞಾನಕೋ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟ ಭಾವಸೇ ನ ತೋ

Page 272 of 642
PDF/HTML Page 305 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಸಂನ್ಯಸ್ಯನ್ನಿಜಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಮನಿಶಂ ರಾಗಂ ಸಮಗ್ರಂ ಸ್ವಯಂ
ವಾರಂವಾರಮಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಮಪಿ ತಂ ಜೇತುಂ ಸ್ವಶಕ್ತಿಂ ಸ್ಪೃಶನ್
.
ಉಚ್ಛಿನ್ದನ್ಪರವೃತ್ತಿಮೇವ ಸಕಲಾಂ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಪೂರ್ಣೋ ಭವ-
ನ್ನಾತ್ಮಾ ನಿತ್ಯನಿರಾಸ್ರವೋ ಭವತಿ ಹಿ ಜ್ಞಾನೀ ಯದಾ ಸ್ಯಾತ್ತದಾ
..೧೧೬..
ದೇಖ ಸಕತಾ ಹೈ, ನ ಜಾನ ಸಕತಾ ಹೈ ಔರ ನ ಆಚರಣ ಕರ ಸಕತಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಜಘನ್ಯ ಭಾವಸೇ ದೇಖ ಸಕತಾ
ಹೈ, ಜಾನ ಸಕತಾ ಹೈ ಔರ ಆಚರಣ ಕರ ಸಕತಾ ಹೈ; ಇಸಸೇ ಯಹ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಉಸ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಅಭೀ
ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಕರ್ಮಕಲಂಕಕಾ ವಿಪಾಕ (ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಸಮ್ಬನ್ಧೀ ರಾಗದ್ವೇಷ) ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ ಔರ ಇಸಸೇ ಉಸಕೇ
ಬನ್ಧ ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ
. ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಯಹ ಉಪದೇಶ ಹೈ ಕಿಜಬ ತಕ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಉತ್ಪನ್ನ ನ ಹೋ ತಬ ತಕ
ನಿರನ್ತರ ಜ್ಞಾನಕಾ ಹೀ ಧ್ಯಾನ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಜ್ಞಾನಕೋ ಹೀ ದೇಖನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಜ್ಞಾನಕೋ ಹೀ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಔರ
ಜ್ಞಾನಕಾ ಹೀ ಆಚರಣ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ
. ಇಸೀ ಮಾರ್ಗಸೇ ದರ್ಶನ-ಜ್ಞಾನ-ಚಾರಿತ್ರಕಾ ಪರಿಣಮನ ಬಢತಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಔರ
ಐಸಾ ಕರತೇ ಕರತೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಹೈ . ಜಬ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟತಾ ಹೈ ತಬಸೇ ಆತ್ಮಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಜ್ಞಾನೀ
ಹೈ ಔರ ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರಸೇ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೈ .
ಜಬ ತಕ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಜ್ಞಾನ ಹೈ ತಬ ತಕ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ (ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕಾ) ರಾಗ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ,
ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ರಾಗಕೇ ಅಭಾವಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ನಿರಾಸ್ರವತ್ವ ಕಹಾ ಹೈ ಔರ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ರಾಗಕಾ ಅಭಾವ
ಹೋನೇ ಪರ ತಥಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇ ಪರ ಸರ್ವಥಾ ನಿರಾಸ್ರವತ್ವ ಕಹಾ ಹೈ
. ಯಹ, ವಿವಕ್ಷಾಕೀ ವಿಚಿತ್ರತಾ ಹೈ .
ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಸಮಝನೇ ಪರ ಯಹ ಸರ್ವ ಕಥನ ಯಥಾರ್ಥ ಹೈ ..೧೭೨..
ಅಬ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಆತ್ಮಾ ಯದಾ ಜ್ಞಾನೀ ಸ್ಯಾತ್ ತದಾ ] ಆತ್ಮಾ ಜಬ ಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ, [ಸ್ವಯಂ ]
ಸ್ವಯಂ [ನಿಜಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಮ್ ಸಮಗ್ರಂ ರಾಗಂ ] ಅಪನೇ ಸಮಸ್ತ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ರಾಗಕೋ [ಅನಿಶಂ ] ನಿರನ್ತರ [ಸಂನ್ಯಸ್ಯನ್ ]
ಛೋಡತಾ ಹುಆ ಅರ್ಥಾತ್ ನ ಕ ರತಾ ಹುಆ, [ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಮ್ ] ಔರ ಜೋ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ರಾಗ ಹೈ [ತಂ ಅಪಿ ] ಉಸೇ
ಭೀ [ಜೇತುಂ ] ಜೀತನೇಕೇ ಲಿಯೇ [ವಾರಮ್ವಾರಮ್ ] ಬಾರಮ್ಬಾರ [ಸ್ವಶಕ್ತಿಂ ಸ್ಪೃಶನ್ ] (ಜ್ಞಾನಾನುಭವನರೂಪ)
ಸ್ವಶಕ್ತಿಕೋ ಸ್ಪರ್ಶ ಕರತಾ ಹುಆ ಔರ (ಇಸಪ್ರಕಾರ) [ಸಕ ಲಾಂ ಪರವೃತ್ತಿಮ್ ಏವ ಉಚ್ಛಿನ್ದನ್ ] ಸಮಸ್ತ
ಪರವೃತ್ತಿಕೋ
ಪರಪರಿಣತಿಕೋಉಖಾಡತಾ ಹುಆ [ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಪೂರ್ಣಃ ಭವನ್ ] ಜ್ಞಾನಕೇ ಪೂರ್ಣಭಾವರೂಪ ಹೋತಾ ಹುಆ,
[ಹಿ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ನಿತ್ಯನಿರಾಸ್ರವಃ ಭವತಿ ] ಸದಾ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನೀನೇ ಸಮಸ್ತ ರಾಗಕೋ ಹೇಯ ಜಾನಾ ಹೈ . ವಹ ರಾಗಕೋ ಮಿಟಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಉದ್ಯಮ ಕರತಾ
ಹೈ; ಉಸಕೇ ಆಸ್ರವಭಾವಕೀ ಭಾವನಾಕಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ನಹೀಂ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಸದಾ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ .
ಪರವೃತ್ತಿ (ಪರಪರಿಣತಿ) ದೋ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಹೈಅಶ್ರದ್ಧಾರೂಪ ಔರ ಅಸ್ಥಿರತಾರೂಪ . ಜ್ಞಾನೀನೇ

Page 273 of 642
PDF/HTML Page 306 of 675
single page version

(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಸರ್ವಸ್ಯಾಮೇವ ಜೀವನ್ತ್ಯಾಂ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಸನ್ತತೌ .
ಕುತೋ ನಿರಾಸ್ರವೋ ಜ್ಞಾನೀ ನಿತ್ಯಮೇವೇತಿ ಚೇನ್ಮತಿಃ ..೧೧೭..
ಸವ್ವೇ ಪುವ್ವಣಿಬದ್ಧಾ ದು ಪಚ್ಚಯಾ ಅತ್ಥಿ ಸಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ .
ಉವಓಗಪ್ಪಾಓಗಂ ಬಂಧಂತೇ ಕಮ್ಮಭಾವೇಣ ..೧೭೩..
35
ಅಶ್ರದ್ಧಾರೂಪ ಪರವೃತ್ತಿಕೋ ಛೋಡ ದಿಯಾ ಹೈ ಔರ ವಹ ಅಸ್ಥಿರತಾರೂಪ ಪರವೃತ್ತಿಕೋ ಜೀತನೇಕೇ ಲಿಯೇ ನಿಜ
ಶಕ್ತಿಕೋ ಬಾರಮ್ಬಾರ ಸ್ಪರ್ಶ ಕರತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಿಣತಿಕೋ ಸ್ವರೂಪಕೇ ಪ್ರತಿ ಬಾರಮ್ಬಾರ ಉನ್ಮುಖ ಕಿಯಾ ಕರತಾ
ಹೈ
. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಕಲ ಪರವೃತ್ತಿಕೋ ಉಖಾಡ ಕರಕೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಕರತಾ ಹೈ .
‘ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ’ ಔರ ‘ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ’ ಕಾ ಅರ್ಥ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ :ಜೋ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ಇಚ್ಛಾ
ಸಹಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಸೋ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಹೈಂ ಔರ ಜೋ ಇಚ್ಛಾ ರಹಿತಪರನಿಮಿತ್ತಕೀ ಬಲವತ್ತಾಸೇ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಸೋ
ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಹೈಂ . ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಜೋ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ಹೋತೇ ಹೈಂ ವೇ ಸಭೀ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಹೀ ಹೈಂ; ಸವಿಕಲ್ಪ ದಶಾಮೇಂ
ಹೋನೇವಾಲೇ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಜ್ಞಾತ ತೋ ಹೈಂ ತಥಾಪಿ ವೇ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ ಬಿನಾ ಹೀ ಇಚ್ಛಾಕೇ
ಹೋತೇ ಹೈಂ
.
(ಪಣ್ಡಿತ ರಾಜಮಲಜೀನೇ ಇಸ ಕಲಶಕೀ ಟೀಕಾ ಕರತೇ ಹುಏ ‘ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ’ ಔರ ‘ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ’
ಕಾ ಅರ್ಥ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಕಿಯಾ ಹೈ :ಜೋ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ಮನಕೇ ದ್ವಾರಾ, ಬಾಹ್ಯ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಲೇಕರ
ಪ್ರವರ್ತತೇ ಹುಏ ಜೀವಕೋ ಸ್ವಯಂಕೋ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ತಥಾ ದೂಸರೋಂಕೋ ಭೀ ಅನುಮಾನಸೇ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ವೇ ಪರಿಣಾಮ
ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಹೈಂ; ಔರ ಜೋ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ಇನ್ದ್ರಿಯ-ಮನಕೇ ವ್ಯಾಪಾರಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಮಾತ್ರ ಮೋಹೋದಯಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ
ಹೋತೇ ಹೈಂ ತಥಾ ಜೀವಕೋ ಜ್ಞಾತ ನಹೀಂ ಹೋತೇ ವೇ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಹೈಂ
. ಇನ ಅಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೋ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಜ್ಞಾನೀ
ಜಾನತಾ ಹೈ ಔರ ಉನಕೇ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಚಿಹ್ನೋಂಸೇ ವೇ ಅನುಮಾನಸೇ ಭೀ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೇ ಹೈಂ .) .೧೧೬.
ಅಬ ಶಿಷ್ಯಕೀ ಆಶಂಕಾಕಾ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಸರ್ವಸ್ಯಾಮ್ ಏವ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಸಂತತೌ ಜೀವನ್ತ್ಯಾಂ ] ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವಕೀ
ಸನ್ತತಿ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ [ಕುತಃ ] ಯಹ ಕ್ಯೋಂ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಜ್ಞಾನೀ [ನಿತ್ಯಮ್ ಏವ ] ಸದಾ
ಹೀ [ನಿರಾಸ್ರವಃ ] ನಿರಾಸ್ರವ ಹೈ ?’
[ಇತಿ ಚೇತ್ ಮತಿಃ ] ಯದಿ ತೇರೀ ಯಹ ಮತಿ (ಆಶಂಕಾ) ಹೈ ತೋ ಅಬ
ಉಸಕಾ ಉತ್ತರ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ .೧೧೭.
ಅಬ, ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಆಶಂಕಾಕೇ ಸಮಾಧಾನಾರ್ಥ ಗಾಥಾ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಜೋ ಸರ್ವ ಪೂರ್ವನಿಬದ್ಧ ಪ್ರತ್ಯಯ, ವರ್ತತೇ ಸದ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ .
ಉಪಯೋಗಕೇ ಪ್ರಾಯೋಗ್ಯ ಬನ್ಧನ, ಕರ್ಮಭಾವೋಂಸೇ ಕರೇ ..೧೭೩..

Page 274 of 642
PDF/HTML Page 307 of 675
single page version

ಹೋದೂಣ ಣಿರುವಭೋಜ್ಜಾ ತಹ ಬಂಧದಿ ಜಹ ಹವಂತಿ ಉವಭೋಜ್ಜಾ .
ಸತ್ತಟ್ಠವಿಹಾ ಭೂದಾ ಣಾಣಾವರಣಾದಿಭಾವೇಹಿಂ ..೧೭೪..
ಸಂತಾ ದು ಣಿರುವಭೋಜ್ಜಾ ಬಾಲಾ ಇತ್ಥೀ ಜಹೇಹ ಪುರಿಸಸ್ಸ .
ಬಂಧದಿ ತೇ ಉವಭೋಜ್ಜೇ ತರುಣೀ ಇತ್ಥೀ ಜಹ ಣರಸ್ಸ ..೧೭೫..
ಏದೇಣ ಕಾರಣೇಣ ದು ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀ ಅಬಂಧಗೋ ಭಣಿದೋ .
ಆಸವಭಾವಾಭಾವೇ ಣ ಪಚ್ಚಯಾ ಬಂಧಗಾ ಭಣಿದಾ ..೧೭೬..
ಸರ್ವೇ ಪೂರ್ವನಿಬದ್ಧಾಸ್ತು ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ಸನ್ತಿ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟೇಃ .
ಉಪಯೋಗಪ್ರಾಯೋಗ್ಯಂ ಬಧ್ನನ್ತಿ ಕರ್ಮಭಾವೇನ ..೧೭೩..
ಭೂತ್ವಾ ನಿರುಪಭೋಗ್ಯಾನಿ ತಥಾ ಬಧ್ನಾತಿ ಯಥಾ ಭವನ್ತ್ಯುಪಭೋಗ್ಯಾನಿ .
ಸಪ್ತಾಷ್ಟವಿಧಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಭಾವೈಃ ..೧೭೪..
ಸನ್ತಿ ತು ನಿರುಪಭೋಗ್ಯಾನಿ ಬಾಲಾ ಸ್ತ್ರೀ ಯಥೇಹ ಪುರುಷಸ್ಯ .
ಬಧ್ನಾತಿ ತಾನಿ ಉಪಭೋಗ್ಯಾನಿ ತರುಣೀ ಸ್ತ್ರೀ ಯಥಾ ನರಸ್ಯ ..೧೭೫..
ಏತೇನ ಕಾರಣೇನ ತು ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿರಬನ್ಧಕೋ ಭಣಿತಃ .
ಆಸ್ರವಭಾವಾಭಾವೇ ನ ಪ್ರತ್ಯಯಾ ಬನ್ಧಕಾ ಭಣಿತಾಃ ..೧೭೬..
ಅನಭೋಗ್ಯ ರಹ ಉಪಭೋಗ್ಯ ಜಿಸ ವಿಧ ಹೋಯ ಉಸ ವಿಧ ಬಾಂಧತೇ .
ಜ್ಞಾನಾವರಣ ಇತ್ಯಾದಿ ಕರ್ಮ ಜು ಸಪ್ತ-ಅಷ್ಟ ಪ್ರಕಾರಕೇ ..೧೭೪..
ಸತ್ತಾ ವಿಷೈಂ ವೇ ನಿರುಪಭೋಗ್ಯ ಹಿ, ಬಾಲಿಕಾ ಜ್ಯೋಂ ಪುರುಷಕೋ .
ಉಪಭೋಗ್ಯ ಬನತೇ ವೇ ಹಿ ಬಾಂಧೇಂ, ಯೌವನಾ ಜ್ಯೋಂ ಪುರುಷಕೋ ..೧೭೫..
ಇಸ ಹೇತುಸೇ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಸಂಯುತ, ಜೀವ ಅನಬನ್ಧಕ ಕಹೇ .
ಆಸರವಭಾವಅಭಾವಮೇಂ ಪ್ರತ್ಯಯ ನಹೀಂ ಬನ್ಧಕ ಕಹೇ ..೧೭೬..
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟೇಃ ] ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ [ಸರ್ವೇ ] ಸಮಸ್ತ [ಪೂರ್ವನಿಬದ್ಧಾಃ ತು ] ಪೂರ್ವಬದ್ಧ
[ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ] ಪ್ರತ್ಯಯ (ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ) [ಸನ್ತಿ ] ಸತ್ತಾರೂಪಮೇಂ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈಂ ವೇ [ಉಪಯೋಗಪ್ರಾಯೋಗ್ಯಂ ] ಉಪಯೋಗಕೇ
ಪ್ರಯೋಗಾನುಸಾರ, [ಕ ರ್ಮಭಾವೇನ ] ಕ ರ್ಮಭಾವಕೇ ದ್ವಾರಾ (
ರಾಗಾದಿಕೇ ದ್ವಾರಾ) [ಬಧ್ನನ್ತಿ ] ನವೀನ ಬನ್ಧ ಕ ರತೇ ಹೈಂ .
ತೇ ಪ್ರತ್ಯಯ, [ನಿರುಪಭೋಗ್ಯಾನಿ ] ನಿರುಪಭೋಗ್ಯ [ಭೂತ್ವಾ ] ಹೋಕರ ಫಿ ರ [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಉಪಭೋಗ್ಯಾನಿ ]

Page 275 of 642
PDF/HTML Page 308 of 675
single page version

ಯತಃ ಸದವಸ್ಥಾಯಾಂ ತದಾತ್ವಪರಿಣೀತಬಾಲಸ್ತ್ರೀವತ್ ಪೂರ್ವಮನುಪಭೋಗ್ಯತ್ವೇಽಪಿ ವಿಪಾಕಾವಸ್ಥಾಯಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತ-
ಯೌವನಪೂರ್ವಪರಿಣೀತಸ್ತ್ರೀವತ್ ಉಪಭೋಗ್ಯತ್ವಾತ್ ಉಪಯೋಗಪ್ರಾಯೋಗ್ಯಂ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ಸನ್ತೋಽಪಿ ಕರ್ಮೋದಯ-
ಕಾರ್ಯಜೀವಭಾವಸದ್ಭಾವಾದೇವ ಬಧ್ನನ್ತಿ, ತತೋ ಜ್ಞಾನಿನೋ ಯದಿ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ಪೂರ್ವಬದ್ಧಾಃ ಸನ್ತಿ ಸನ್ತು, ತಥಾಪಿ
ಸ ತು ನಿರಾಸ್ರವ ಏವ ಕರ್ಮೋದಯಕಾರ್ಯಸ್ಯ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪಸ್ಯಾಸ್ರವಭಾವಸ್ಯಾಭಾವೇ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಾನಾಮಬನ್ಧ-
ಹೇತುತ್ವಾತ್
.
ಉಪಭೋಗ್ಯ [ಭವನ್ತಿ ] ಹೋತೇ ಹೈಂ [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ, [ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಭಾವೈಃ ] ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ ಭಾವಸೇ
[ಸಪ್ತಾಷ್ಟವಿಧಾನಿ ಭೂತಾನಿ ] ಸಾತ-ಆಠ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ಕರ್ಮೋಂಕೋ [ಬಧ್ನಾತಿ ] ಬಾಂಧತೇ ಹೈಂ
. [ಸನ್ತಿ ತು ]
ಸತ್ತಾ-ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ವೇ [ನಿರುಪಭೋಗ್ಯಾನಿ ] ನಿರೂಪಭೋಗ್ಯ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಭೋಗನೇಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈಂ[ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ
[ಇಹ ] ಇಸ ಜಗತಮೇಂ [ಬಾಲಾ ಸ್ತ್ರೀ ] ಬಾಲ ಸ್ತ್ರೀ [ಪುರುಷಸ್ಯ ] ಪುರುಷಕೇ ಲಿಯೇ ನಿರುಪಭೋಗ್ಯ ಹೈ . [ಯಥಾ ]
ಜೈಸೇ [ತರುಣೀ ಸ್ತ್ರೀ ] ತರುಣ ಸ್ತ್ರೀ (ಯುವತೀ) [ನರಸ್ಯ ] ಪುರುಷಕೋ [ಬಧ್ನಾತಿ ] ಬಾಂಧ ಲೇತೀ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ
[ತಾನಿ ] ವೇ [ಉಪಭೋಗ್ಯಾನಿ ] ಉಪಭೋಗ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಭೋಗನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೋನೇ ಪರ ಬನ್ಧನ ಕರತೇ ಹೈಂ [ಏತೇನ ತು
ಕಾರಣೇನ ]
ಇಸ ಕಾರಣಸೇ [ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಃ ] ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೋ [ಅಬನ್ಧಕ : ] ಅಬನ್ಧಕ [ಭಣಿತಃ ] ಕ ಹಾ ಹೈ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಆಸ್ರವಭಾವಾಭಾವೇ ] ಆಸ್ರವಭಾವಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ [ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ] ಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೋ [ಬನ್ಧಕಾಃ ]
(ಕ ರ್ಮೋಂಕಾ) ಬನ್ಧಕ [ನ ಭಣಿತಾಃ ] ನಹೀಂ ಕಹಾ ಹೈ
.
ಟೀಕಾ :ಜೈಸೇ ಪಹಲೇ ತೋ ತತ್ಕಾಲಕೀ ಪರಿಣೀತ ಬಾಲ ಸ್ತ್ರೀ ಅನುಪಭೋಗ್ಯ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಯೌವನಕೋ
ಪ್ರಾಪ್ತ ವಹ ಪಹಲೇಕೀ ಪರಿಣೀತ ಸ್ತ್ರೀ ಯೌವನಾವಸ್ಥಾಮೇಂ ಉಪಭೋಗ್ಯ ಹೋತೀ ಹೈ ಔರ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಉಪಭೋಗ್ಯ ಹೋ ತದನುಸಾರ
ವಹ, ಪುರುಷಕೇ ರಾಗಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಹೀ, ಪುರುಷಕೋ ಬನ್ಧನ ಕರತೀ ಹೈ
ವಶಮೇಂ ಕರತೀ ಹೈ, ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಜೋ ಪಹಲೇ
ತೋ ಸತ್ತಾವಸ್ಥಾಮೇಂ ಅನುಪಭೋಗ್ಯ ಹೈಂ, ಕಿನ್ತು ವಿಪಾಕ-ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಉಪಭೋಗಯೋಗ್ಯ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಐಸೇ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮರೂಪ
ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವೇ ಉಪಯೋಗಕೇ ಪ್ರಯೋಗ ಅನುಸಾರ (ಅರ್ಥಾತ್ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೇ ಉಪಭೋಗಮೇಂ ಉಪಯೋಗ ಪ್ರಯುಕ್ತ
ಹೋ ತದನುಸಾರ), ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ಕಾರ್ಯರೂಪ ಜೀವಭಾವಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಹೀ, ಬನ್ಧನ ಕರತೇ ಹೈಂ
. ಇಸಲಿಯೇ
ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಯದಿ ಪೂರ್ವಬದ್ಧ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈಂ, ತೋ ಭಲೇ ರಹೇಂ; ತಥಾಪಿ ವಹ (ಜ್ಞಾನೀ) ತೋ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೀ ಹೈ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ ಕರ್ಮೋದಯಕಾ ಕಾರ್ಯ ಜೋ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಆಸ್ರವಭಾವ ಹೈ ಉಸಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ಬನ್ಧಕೇ
ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈಂ
. (ಜೈಸೇ ಯದಿ ಪುರುಷಕೋ ರಾಗಭಾವ ಹೋ ತೋ ಹೀ ಯೌವನಾವಸ್ಥಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಸ್ತ್ರೀ ಉಸೇ ವಶ ಕರ ಸಕತೀ
ಹೈ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಜೀವಕೇ ಆಸ್ರವಭಾವ ಹೋ ತಬ ಹೀ ಉದಯಪ್ರಾಪ್ತ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ನವೀನ ಬನ್ಧ ಕರ ಸಕತೇ ಹೈಂ .)
ಭಾವಾರ್ಥ :ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೋಂಕೇ ಉದಯ ಔರ ಜೀವಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಭಾವಕಾ ನಿಮಿತ್ತ-ನೈಮಿತ್ತಿಕಭಾವ ಹೈ .
ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೋಂಕೇ ಉದಯ ಬಿನಾ ಜೀವಕೇ ಭಾವಾಸ್ರವ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ ಔರ ಇಸಲಿಯೇ ಬನ್ಧ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ .
ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೋಂಕಾ ಉದಯ ಹೋನೇ ಪರ ಜೀವ ಜೈಸೇ ಉಸಮೇಂ ಯುಕ್ತ ಹೋ ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಉಸೇ ಭಾವಾಸ್ರವ ಹೋ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ
ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ನವೀನ ಬನ್ಧಕೇ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ
. ಯದಿ ಜೀವ ಭಾವಾಸ್ರವ ನ ಕರೇ ತೋ ಉಸಕೇ ನವೀನ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ
ಹೋತಾ .

Page 276 of 642
PDF/HTML Page 309 of 675
single page version

(ಮಾಲಿನೀ)
ವಿಜಹತಿ ನ ಹಿ ಸತ್ತಾಂ ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ಪೂರ್ವಬದ್ಧಾಃ
ಸಮಯಮನುಸರನ್ತೋ ಯದ್ಯಪಿ ದ್ರವ್ಯರೂಪಾಃ
.
ತದಪಿ ಸಕಲರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹವ್ಯುದಾಸಾ-
ದವತರತಿ ನ ಜಾತು ಜ್ಞಾನಿನಃ ಕರ್ಮಬನ್ಧಃ
..೧೧೮..
ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕಾ ಔರ ಅನನ್ತಾನುಬಂಧೀ ಕಷಾಯಕಾ ಉದಯ ನ ಹೋನೇಸೇ ಉಸೇ ಉಸಪ್ರಕಾರಕೇ
ಭಾವಾಸ್ರವ ತೋ ಹೋತೇ ಹೀ ನಹೀಂ ಔರ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ತಥಾ ಅನನ್ತಾನುಬಂಧೀ ಕಷಾಯ ಸಂಬಂಧೀ ಬನ್ಧ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
(ಕ್ಷಾಯಿಕ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಸತ್ತಾಮೇಂಸೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋತೇ ಸಮಯ ಹೀ ಅನನ್ತಾನುಬಂಧೀ ಕಷಾಯಕಾ ತಥಾ
ತತ್ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಅವಿರತಿ ಔರ ಯೋಗಭಾವಕಾ ಭೀ ಕ್ಷಯ ಹೋ ಗಯಾ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಉಸಪ್ರಕಾರಕಾ ಬನ್ಧ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಔಪಶಮಿಕ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ತಥಾ ಅನನ್ತಾನುಬಂಧೀ ಕಷಾಯ ಮಾತ್ರ ಉಪಶಮಮೇಂ
ಸತ್ತಾಮೇಂ
ಹೀ ಹೋನೇಸೇ ಸತ್ತಾಮೇಂ ರಹಾ ಹುಆ ದ್ರವ್ಯ ಉದಯಮೇಂ ಆಯೇ ಬಿನಾ ಉಸಪ್ರಕಾರಕೇ ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಔರ
ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೋ ಭೀ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಮೋಹನೀಯಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಛಹ ಪ್ರಕೃತಿಯಾಂ ವಿಪಾಕ-ಉದಯಮೇಂ ನಹೀಂ
ಆತೀ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಪ್ರಕಾರಕಾ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
.)
ಅವಿರತಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಇತ್ಯಾದಿಕೇ ಜೋ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕಾ ಉದಯ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ ಉಸಮೇಂ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಜೀವ ಯುಕ್ತ
ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಉಸೇ ನವೀನ ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಕೇ ವರ್ಣನಮೇಂ ಅವಿರತ-ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಆದಿ
ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಮೇಂ ಅಮುಕ ಅಮುಕ ಪ್ರಕೃತಿಯೋಂಕಾ ಬನ್ಧ ಕಹಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ವಹ ಬನ್ಧ ಅಲ್ಪ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ
ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಸಾರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಬನ್ಧಮೇಂ ನಹೀಂ ಗಿನಾ ಜಾತಾ
. ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕೇ ಉದಯಮೇಂ ಸ್ವಾಮಿತ್ವಭಾವಸೇ
ಯುಕ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ವಹ ಮಾತ್ರ ಅಸ್ಥಿರತಾರೂಪಸೇ ಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ಅಸ್ಥಿರತಾರೂಪ ಯುಕ್ತತಾ ನಿಶ್ಚಯದೃಷ್ಟಿಮೇಂ
ಯುಕ್ತತಾ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೈ
. ಇಸಲಿಯೇ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ ಅಭಾವ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಜಬ ತಕ ಜೀವ
ಕರ್ಮಕಾ ಸ್ವಾಮಿತ್ವ ರಖಕರ ಕರ್ಮೋದಯಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ತಕ ಹೀ ವಹ ಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಹೈ; ಉದಯಕಾ
ಜ್ಞಾತಾದೃಷ್ಟಾ ಹೋಕರ ಪರಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಮಾತ್ರ ಅಸ್ಥಿರತಾರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ಕರ್ತಾ ನಹೀಂ; ಕಿನ್ತು ಜ್ಞಾತಾ
ಹೀ ಹೈ
. ಇಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ, ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಹೋನೇಕೇ ಬಾದ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕೇ ಉದಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹುಏ ಭೀ ಉಸೇ
ಜ್ಞಾನೀ ಔರ ಅಬನ್ಧಕ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಜಬ ತಕ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕಾ ಉದಯ ಹೈ ಔರ ಉಸಮೇಂ ಯುಕ್ತ ಹೋಕರ ಜೀವ
ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ತಕ ಹೀ ಉಸೇ ಅಜ್ಞಾನೀ ಔರ ಬನ್ಧಕ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಜ್ಞಾನೀ-ಅಜ್ಞಾನೀ ಔರ ಬನ್ಧ-ಅಬನ್ಧಕಾ ಯಹ ಭೇದ ಜಾನನಾ . ಔರ ಶುದ್ಧ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಲೀನ ರಹನೇಕೇ ಅಭ್ಯಾಸ
ದ್ವಾರಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇಸೇ ಜಬ ಜೀವ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಮ್ಪೂರ್ಣಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ವಹ ಸರ್ವಥಾ ನಿರಾಸ್ರವ ಹೋ
ಜಾತಾ ಹೈ ಯಹ ಪಹಲೇ ಕಹಾ ಜಾ ಚುಕಾ ಹೈ
..೧೭೩ ಸೇ ೧೭೬..
ಅಬ ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಯದ್ಯಪಿ ] ಯದ್ಯಪಿ [ಸಮಯಮ್ ಅನುಸರನ್ತಃ ] ಅಪನೇ ಅಪನೇ ಸಮಯಕಾ ಅನುಸರಣ

Page 277 of 642
PDF/HTML Page 310 of 675
single page version

(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ರಾಗದ್ವೇಷವಿಮೋಹಾನಾಂ ಜ್ಞಾನಿನೋ ಯದಸಮ್ಭವಃ .
ತತ ಏವ ನ ಬನ್ಧೋಽಸ್ಯ ತೇ ಹಿ ಬನ್ಧಸ್ಯ ಕಾರಣಮ್ ..೧೧೯..
ರಾಗೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಯ ಆಸವಾ ಣತ್ಥಿ ಸಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ .
ತಮ್ಹಾ ಆಸವಭಾವೇಣ ವಿಣಾ ಹೇದೂ ಣ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋಂತಿ ..೧೭೭..
ಹೇದೂ ಚದುವ್ವಿಯಪ್ಪೋ ಅಟ್ಠವಿಯಪ್ಪಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ಭಣಿದಂ .
ತೇಸಿಂ ಪಿ ಯ ರಾಗಾದೀ ತೇಸಿಮಭಾವೇ ಣ ಬಜ್ಝಂತಿ ..೧೭೮..
ಕರನೇವಾಲಾ (ಅಪನೇ ಅಪನೇ ಸಮಯಮೇಂ ಉದಯಮೇಂ ಆನೇವಾಲೇ) [ಪೂರ್ವಬದ್ಧಾಃ ] ಪೂರ್ವಬದ್ಧ (ಪಹಲೇ ಅಜ್ಞಾನ-
ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಬಂಧೇ ಹುವೇ) [ದ್ರವ್ಯರೂಪಾಃ ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ] ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಪ್ರತ್ಯಯ [ಸತ್ತಾಂ ] ಅಪನೀ ಸತ್ತಾಕೋ [ನ ಹಿ
ವಿಜಹತಿ ]
ನಹೀಂ ಛೋಡತೇ (ವೇ ಸತ್ತಾಮೇಂ ರಹತೇ ಹೈಂ ), [ತದಪಿ ] ತಥಾಪಿ [ಸಕ ಲರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹವ್ಯುದಾಸಾತ್ ] ಸರ್ವ
ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ [ಜ್ಞಾನಿನಃ ] ಜ್ಞಾನೀಕೇ [ಕ ರ್ಮಬನ್ಧಃ ] ಕ ರ್ಮಬನ್ಧ [ಜಾತು ] ಕ ದಾಪಿ
[ಅವತರತಿ ನ ] ಅವತಾರ ನಹೀಂ ಧರತಾ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಭೀ ಪಹಲೇ ಅಜ್ಞಾನ-ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಬಾಂಧೇ ಹುಏ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ಸತ್ತಾಅವಸ್ಥಾಮೇಂ
ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈಂ ಔರ ವೇ ಅಪನೇ ಉದಯಕಾಲಮೇಂ ಉದಯಮೇಂ ಆತೇ ರಹತೇ ಹೈಂ . ಕಿನ್ತು ವೇ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕೇ
ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಸಮಸ್ತ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಭಾವೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ . ಯಹಾಂ ಸಮಸ್ತ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ
ಅಭಾವ ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ .೧೧೮.
ಅಬ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕೋ ದೃಢ ಕರನೇವಾಲೀ ಆಗಾಮೀ ದೋ ಗಾಥಾಓಂಕಾ ಸೂಚಕ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಯತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಜ್ಞಾನಿನಃ ರಾಗದ್ವೇಷವಿಮೋಹಾನಾಂ ಅಸಮ್ಭವಃ ] ಜ್ಞಾನೀಕೇ
ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ ಅಸಮ್ಭವ ಹೈ, [ತತಃ ಏವ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಅಸ್ಯ ಬನ್ಧಃ ನ ] ಉಸಕೋ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಹಿ ]
ಕಾರಣ ಕಿ [ತೇ ಬನ್ಧಸ್ಯ ಕಾರಣಮ್ ] ವೇ (ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹ) ಹೀ ಬಂಧಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ
.೧೧೯.
ಅಬ ಇಸ ಅರ್ಥಕೀ ಸಮರ್ಥಕ ದೋ ಗಾಥಾಏಂ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ನಹಿಂ ರಾಗದ್ವೇಷ, ನ ಮೋಹವೇ ಆಸ್ರವ ನಹೀಂ ಸದ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ .
ಇಸಸೇ ಹಿ ಆಸ್ರವಭಾವ ಬಿನ, ಪ್ರತ್ಯಯ ನಹೀಂ ಹೇತು ಬನೇ ..೧೭೭..
ಹೇತೂ ಚತುರ್ವಿಧ ಕರ್ಮ ಅಷ್ಟ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಕಾರಣ ಕಹಾ .
ಉನಕಾ ಹಿ ರಾಗಾದಿಕ ಕಹಾ, ರಾಗಾದಿ ನಹಿಂ ವಹಾಂ ಬಂಧ ನಾ ..೧೭೮..

Page 278 of 642
PDF/HTML Page 311 of 675
single page version

ರಾಗೋ ದ್ವೇಷೋ ಮೋಹಶ್ಚ ಆಸ್ರವಾ ನ ಸನ್ತಿ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟೇಃ .
ತಸ್ಮಾದಾಸ್ರವಭಾವೇನ ವಿನಾ ಹೇತವೋ ನ ಪ್ರತ್ಯಯಾ ಭವನ್ತಿ ..೧೭೭..
ಹೇತುಶ್ಚತುರ್ವಿಕಲ್ಪಃ ಅಷ್ಟವಿಕಲ್ಪಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ಭಣಿತಮ್ .
ತೇಷಾಮಪಿ ಚ ರಾಗಾದಯಸ್ತೇಷಾಮಭಾವೇ ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ ..೧೭೮..
ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಾ ನ ಸನ್ತಿ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟೇಃ, ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿತ್ವಾನ್ಯಥಾನುಪಪತ್ತೇಃ . ತದಭಾವೇ ನ ತಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯ-
ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಹೇತುತ್ವಂ ಬಿಭ್ರತಿ, ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಾನಾಂ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಹೇತುತ್ವಸ್ಯ ರಾಗಾದಿಹೇತುತ್ವಾತ್ . ತತೋ
ಹೇತುಹೇತ್ವಭಾವೇ ಹೇತುಮದಭಾವಸ್ಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾನಿನೋ ನಾಸ್ತಿ ಬನ್ಧಃ .
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ರಾಗಃ ] ರಾಗ, [ದ್ವೇಷಃ ] ದ್ವೇಷ [ಚ ಮೋಹಃ ] ಔರ ಮೋಹ[ಆಸ್ರವಾಃ ] ಯಹ ಆಸ್ರವ
[ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟೇಃ ] ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ [ನ ಸನ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೋತೇ, [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಆಸ್ರವಭಾವೇನ ವಿನಾ ]
ಆಸ್ರವಭಾವಕೇ ಬಿನಾ [ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ] ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ [ಹೇತವಃ ] ಕ ರ್ಮಬನ್ಧಕೇ ಕಾರಣ [ನ ಭವನ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೋತೇ
.
[ಚತುರ್ವಿಕ ಲ್ಪ ಹೇತುಃ ] (ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ) ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಹೇತು [ಅಷ್ಟವಿಕ ಲ್ಪಸ್ಯ ] ಆಠ ಪ್ರಕಾರಕೇ
ಕ ರ್ಮೋಂಕೋ [ಕಾರಣಂ ] ಕಾರಣ [ಭಣಿತಮ್ ] ಕ ಹೇ ಗಯೇ ಹೈಂ, [ಚ ] ಔರ [ತೇಷಾಮ್ ಅಪಿ ] ಉನಕೇ ಭೀ
[ರಾಗಾದಯಃ ] (ಜೀವಕೇ) ರಾಗಾದಿ ಭಾವ ಕಾರಣ ಹೈಂ; [ತೇಷಾಮ್ ಅಭಾವೇ ] ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ
[ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ ] ಕ ರ್ಮ ನಹೀಂ ಬಂಧತೇ
. (ಇಸಲಿಯೇ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ .)
ಟೀಕಾ :ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೀ ಅನ್ಯಥಾ ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ
(ಅರ್ಥಾತ್ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಬಿನಾ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿತ್ವ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ); ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ ಉಸೇ
(ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೋ) ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕೇ ಬನ್ಧಕಾ) ಹೇತುತ್ವ ಧಾರಣ ನಹೀಂ
ಕರತೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೇ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕೇ ಹೇತುತ್ವಕೇ ಹೇತು ರಾಗಾದಿಕ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ ಹೇತುಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ
ಹೇತುಮಾನ್ಕಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕಾರಣಕಾ ಜೋ ಕಾರಣ ಹೈ ಉಸಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ ಕಾರ್ಯಕಾ) ಅಭಾವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ
ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಬನ್ಧ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಯಹಾಂ, ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಬಿನಾ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿತ್ವ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ ಐಸಾ
ಅವಿನಾಭಾವೀ ನಿಯಮ ಬತಾಯಾ ಹೈ ಸೋ ಯಹಾಂ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಸಮ್ಬನ್ಧೀ ರಾಗಾದಿಕಾ ಅಭಾವ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ಯಹಾಂ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಸಂಬಂಧೀ ರಾಗಾದಿಕೋ ಹೀ ರಾಗ ಮಾನಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಹೋನೇಕೇ ಬಾದ ಜೋ ಕುಛ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಸಮ್ಬನ್ಧೀ
ರಾಗ ರಹ ಜಾತಾ ಹೈ ಉಸೇ ಯಹಾಂ ನಹೀಂ ಲಿಯಾ ಹೈ; ವಹ ಗೌಣ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಭಾವಾಸ್ರವಕಾ ಅರ್ಥಾತ್
ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ . ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೋಂಕೋ ಬನ್ಧಕಾ ಹೇತು ಹೋನೇಮೇಂ ಜೋ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹ ಹೈಂ ಉನಕಾ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ
ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಬನ್ಧಕೇ ಹೇತು ನಹೀಂ ಹೋತೇ, ಔರ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ಬನ್ಧಕೇ ಹೇತು ನಹೀಂ ಹೋತೇ, ಇಸಲಿಯೇ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ
ಜ್ಞಾನೀಕೇಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .

Page 279 of 642
PDF/HTML Page 312 of 675
single page version

(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಅಧ್ಯಾಸ್ಯ ಶುದ್ಧನಯಮುದ್ಧತಬೋಧಚಿಹ್ನ-
ಮೈಕಾಗ್ಯ್ರಮೇವ ಕಲಯನ್ತಿ ಸದೈವ ಯೇ ತೇ
.
ರಾಗಾದಿಮುಕ್ತಮನಸಃ ಸತತಂ ಭವನ್ತಃ
ಪಶ್ಯನ್ತಿ ಬನ್ಧವಿಧುರಂ ಸಮಯಸ್ಯ ಸಾರಮ್
..೧೨೦..
ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೋ ಜ್ಞಾನೀ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ವಹ ಯೋಗ್ಯ ಹೀ ಹೈ . ‘ಜ್ಞಾನೀ’ ಶಬ್ದ ಮುಖ್ಯತಯಾ ತೀನ
ಅಪೇಕ್ಷಾಓಂಕೋ ಲೇಕರ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ :(೧) ಪ್ರಥಮ ತೋ, ಜಿಸೇ ಜ್ಞಾನ ಹೋ ವಹ ಜ್ಞಾನೀ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ;
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಸಭೀ ಜೀವ ಜ್ಞಾನೀ ಹೈ . (೨) ಯದಿ ಸಮ್ಯಕ್ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಮಿಥ್ಯಾ
ಜ್ಞಾನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾಯೇ ತೋ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೋ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಏ ಉಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ವಹ ಜ್ಞಾನೀ ಹೈ, ಔರ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೈ
. (೩) ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಅಪೂರ್ಣ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ವಿಚಾರ
ಕಿಯಾ ಜಾಯೇ ತೋ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನ ಜ್ಞಾನೀ ಹೈಂ ಔರ ಛದ್ಮಸ್ಥ ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸಿದ್ಧಾನ್ತಮೇಂ ಪಾಂಚ ಭಾವೋಂಕಾ
ಕಥನ ಕರನೇ ಪರ ಬಾರಹವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನ ತಕ ಅಜ್ಞಾನಭಾವ ಕಹಾ ಹೈ
. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅನೇಕಾನ್ತಸೇ ಅಪೇಕ್ಷಾಕೇ ದ್ವಾರಾ
ವಿಧಿನಿಷೇಧನಿರ್ಬಾಧರೂಪಸೇ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ; ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತಸೇ ಕುಛ ಭೀ ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ..೧೭೭-೧೭೮..
ಅಬ, ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಯಹ ಶುದ್ಧನಯಕಾ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಶುದ್ಧನಯಕೀ ಮಹಿಮಾ
ದರ್ಶಕ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಉದ್ಧತಬೋಧಚಿಹ್ನಮ್ ಶುದ್ಧನಯಮ್ ಅಧ್ಯಾಸ್ಯ ] ಉದ್ಧತ ಜ್ಞಾನ (ಜೋ ಕಿ ಕಿಸೀಕೇ
ದಬಾಯೇ ನಹೀಂ ದಬ ಸಕ ತಾ ಐಸಾ ಉನ್ನತ ಜ್ಞಾನ) ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೇ ಶುದ್ಧನಯಮೇಂ ರಹಕರ ಅರ್ಥಾತ್
ಶುದ್ಧನಯಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇಕರ [ಯೇ ] ಜೋ [ಸದಾ ಏವ ] ಸದಾ ಹೀ [ಐಕಾಗ್ಯ್ರಾಮ್ ಏವ ] ಏಕಾಗ್ರತಾಕಾ ಹೀ
[ಕ ಲಯನ್ತಿ ] ಅಭ್ಯಾಸ ಕ ರತೇ ಹೈಂ [ತೇ ] ವೇ, [ಸತತಂ ] ನಿರನ್ತರ [ರಾಗಾದಿಮುಕ್ತಮನಸಃ ಭವನ್ತಃ ] ರಾಗಾದಿಸೇ
ರಹಿತ ಚಿತ್ತವಾಲೇ ವರ್ತತೇ ಹುಏ, [ಬನ್ಧವಿಧುರಂ ಸಮಯಸ್ಯ ಸಾರಮ್ ] ಬಂಧರಹಿತ ಸಮಯಕೇ ಸಾರಕೋ (ಅಪನೇ ಶುದ್ಧ
ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕೋ) [ಪಶ್ಯನ್ತಿ ] ದೇಖತೇ ಹೈಂ
ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಯಹಾಂ ಶುದ್ಧನಯಕೇ ದ್ವಾರಾ ಏಕಾಗ್ರತಾಕಾ ಅಭ್ಯಾಸ ಕರನೇಕೋ ಕಹಾ ಹೈ . ‘ಮೈಂ ಕೇವಲ
ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೂಂ, ಶುದ್ಧ ಹೂಂ’ಐಸಾ ಜೋ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕಾ ಪರಿಣಮನ ವಹ ಶುದ್ಧನಯ . ಐಸೇ ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ
ವೃತ್ತಿ ಜ್ಞಾನಕೀ ಓರ ಉನ್ಮುಖ ಹೋತೀ ರಹೇ ಔರ ಸ್ಥಿರತಾ ಬಢತೀ ಜಾಯೇ ಸೋ ಏಕಾಗ್ರತಾಕಾ ಅಭ್ಯಾಸ .
ಶುದ್ಧನಯ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನಕಾ ಅಂಶ ಹೈ ಔರ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನ ತೋ ಪರೋಕ್ಷ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಇಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಶುದ್ಧನಯಕೇ
ದ್ವಾರಾ ಹೋನೇವಾಲಾ ಶುದ್ಧ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಅನುಭವ ಭೀ ಪರೋಕ್ಷ ಹೈ . ಔರ ವಹ ಅನುಭವ ಏಕದೇಶ ಶುದ್ಧ ಹೈ ಇಸ
ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಉಸೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಭೀ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ . ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶುದ್ಧನಯ ತೋ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಹೋನೇ ಪರ ಹೋತಾ
ಹೈ .೧೨೦.

Page 280 of 642
PDF/HTML Page 313 of 675
single page version

(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಪ್ರಚ್ಯುತ್ಯ ಶುದ್ಧನಯತಃ ಪುನರೇವ ಯೇ ತು
ರಾಗಾದಿಯೋಗಮುಪಯಾನ್ತಿ ವಿಮುಕ್ತಬೋಧಾಃ
.
ತೇ ಕರ್ಮಬನ್ಧಮಿಹ ಬಿಭ್ರತಿ ಪೂರ್ವಬದ್ಧ-
ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೈಃ ಕೃತವಿಚಿತ್ರವಿಕಲ್ಪಜಾಲಮ್
..೧೨೧..
ಅಬ ಯಹ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಜೋ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ವೇ ಕರ್ಮ ಬಾಂಧತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಇಹ ] ಜಗತ್ಮೇಂ [ಯೇ ] ಜೋ [ಶುದ್ಧನಯತಃ ಪ್ರಚ್ಯುತ್ಯ ] ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋಕರ
[ಪುನಃ ಏವ ತು ] ಪುನಃ [ರಾಗಾದಿಯೋಗಮ್ ] ರಾಗಾದಿಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಕೋ [ಉಪಯಾನ್ತಿ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ [ತೇ ]
ಐಸೇ ಜೀವ, [ವಿಮುಕ್ತಬೋಧಾಃ ] ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ಜ್ಞಾನಕೋ ಛೋಡಾ ಹೈ ಐಸೇ ಹೋತೇ ಹುಏ, [ಪೂರ್ವಬದ್ಧದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೈಃ ]
ಪೂರ್ವಬದ್ಧ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಕ ರ್ಮಬನ್ಧಮ್ ] ಕ ರ್ಮಬಂಧಕೋ [ವಿಭ್ರತಿ ] ಧಾರಣ ಕ ರತೇ ಹೈಂ (
ಕ ರ್ಮೋಂಕೋ
ಬಾಂಧತೇ ಹೈಂ)[ಕೃತ-ವಿಚಿತ್ರ-ವಿಕ ಲ್ಪ-ಜಾಲಮ್ ] ಜೋ ಕಿ ಕ ರ್ಮಬನ್ಧ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ವಿಕಲ್ಪ
ಜಾಲಕೋ ಕರತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಕ ರ್ಮಬನ್ಧ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈ) .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋನಾ ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಮೈಂ ಶುದ್ಧ ಹೂಂ’ ಐಸೇ ಪರಿಣಮನಸೇ ಛೂಟಕರ
ಅಶುದ್ಧರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೋ ಜಾನಾ . ಐಸಾ ಹೋನೇ ಪರ, ಜೀವಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ
ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ರಾಗಾದಿಕ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಜಿಸಸೇ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕೇ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಇಸಲಿಯೇ
ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಕರ್ಮ ಬಂಧತೇ ಹೈಂ
. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಯಹಾಂ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋನೇಕಾ ಅರ್ಥ ಶುದ್ಧತಾಕೀ
ಪ್ರತೀತಿಸೇ (ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಸೇ) ಚ್ಯುತ ಹೋನಾ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಏ . ಯಹಾಂ ಉಪಯೋಗಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಗೌಣ ಹೈ,
ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋನಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಶುದ್ಧ ಉಪಯೋಗಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋನಾ ಐಸಾ ಅರ್ಥ ಯಹಾಂ ಮುಖ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗರೂಪ ರಹನೇಕಾ ಸಮಯ ಅಲ್ಪ ರಹತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಪ ಕಾಲ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗರೂಪ ರಹಕರ
ಔರ ಫಿ ರ ಉಸಸೇ ಛೂಟಕರ ಜ್ಞಾನ ಅನ್ಯ ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ಉಪಯುಕ್ತ ಹೋ ತೋ ಭೀ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೇ ಬಿನಾ ಜೋ ರಾಗಕಾ
ಅಂಶ ಹೈ ವಹ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪೂರ್ವಕ ನಹೀಂ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಪ ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಅಲ್ಪ
ಬನ್ಧ ಸಂಸಾರಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈ
. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ ಉಪಯೋಗಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಮುಖ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಅಬ ಯದಿ ಉಪಯೋಗಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಲೀ ಜಾಯೇ ತೋ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅರ್ಥ ಘಟಿತ ಹೋತಾ ಹೈ :ಯದಿ
ಜೀವ ಶುದ್ಧಸ್ವರೂಪಕೇ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಅನುಭವಸೇ ಛೂಟೇ, ಪರನ್ತು ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಸೇ ನ ಛೂಟೇ ತೋ ಉಸೇ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕೇ
ರಾಗಸೇ ಕುಛ ಬನ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ
. ಯದ್ಯಪಿ ವಹ ಬನ್ಧ ಅಜ್ಞಾನಕೇ ಪಕ್ಷಮೇಂ ನಹೀಂ ಹೈ ತಥಾಪಿ ವಹ ಬನ್ಧ ತೋ
ಹೈ ಹೀ . ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಮಿಟಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಸಮ್ಯದೃಷ್ಟಿ ಜ್ಞಾನಿಕೋ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ನ ಛೂಟನೇಕಾ ಅರ್ಥಾತ್
ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಮೇಂ ಲೀನ ರಹನೇಕಾ ಉಪದೇಶ ಹೈ . ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಹೋನೇ ಪರ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶುದ್ಧನಯ ಹೋತಾ ಹೈ .೧೨೧.

Page 281 of 642
PDF/HTML Page 314 of 675
single page version

ಜಹ ಪುರಿಸೇಣಾಹಾರೋ ಗಹಿದೋ ಪರಿಣಮದಿ ಸೋ ಅಣೇಯವಿಹಂ .
ಮಂಸವಸಾರುಹಿರಾದೀ ಭಾವೇ ಉದರಗ್ಗಿಸಂಜುತ್ತೋ ..೧೭೯..
ತಹ ಣಾಣಿಸ್ಸ ದು ಪುವ್ವಂ ಜೇ ಬದ್ಧಾ ಪಚ್ಚಯಾ ಬಹುವಿಯಪ್ಪಂ .
ಬಜ್ಝಂತೇ ಕಮ್ಮಂ ತೇ ಣಯಪರಿಹೀಣಾ ದು ತೇ ಜೀವಾ ..೧೮೦..
ಯಥಾ ಪುರುಷೇಣಾಹಾರೋ ಗೃಹೀತಃ ಪರಿಣಮತಿ ಸೋಽನೇಕವಿಧಮ್ .
ಮಾಂಸವಸಾರುಧಿರಾದೀನ್ ಭಾವಾನ್ ಉದರಾಗ್ನಿಸಂಯುಕ್ತಃ ..೧೭೯..
ತಥಾ ಜ್ಞಾನಿನಸ್ತು ಪೂರ್ವಂ ಯೇ ಬದ್ಧಾಃ ಪ್ರತ್ಯಯಾ ಬಹುವಿಕಲ್ಪಮ್ .
ಬಧ್ನನ್ತಿ ಕರ್ಮ ತೇ ನಯಪರಿಹೀನಾಸ್ತು ತೇ ಜೀವಾಃ ..೧೮೦..
ಯದಾ ತು ಶುದ್ಧನಯಾತ್ ಪರಿಹೀಣೋ ಭವತಿ ಜ್ಞಾನೀ ತದಾ ತಸ್ಯ ರಾಗಾದಿಸದ್ಭಾವಾತ್,
ಪೂರ್ವಬದ್ಧಾಃ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯಾಃ, ಸ್ವಸ್ಯ ಹೇತುತ್ವಹೇತುಸದ್ಭಾವೇ ಹೇತುಮದ್ಭಾವಸ್ಯಾನಿವಾರ್ಯತ್ವಾತ್, ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಭಾವೈಃ
36
ಅಬ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕೋ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ದ್ವಾರಾ ದೃಢ ಕರತೇ ಹೈಂ :
ಜನಸೇ ಗ್ರಹಿತ ಆಹಾರ ಜ್ಯೋಂ, ಉದರಾಗ್ನಿಕೇ ಸಂಯೋಗಸೇ .
ಬಹುಭೇದ ಮಾಂಸ, ವಸಾ ಅರು, ರುಧಿರಾದಿ ಭಾವೋಂ ಪರಿಣಮೇ ..೧೭೯..
ತ್ಯೋಂ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಭೀ ಪೂರ್ವಕಾಲನಿಬದ್ಧ ಜೋ ಪ್ರತ್ಯಯ ರಹೇ .
ಬಹುಭೇದ ಬಾಂಧೇ ಕರ್ಮ, ಜೋ ಜೀವ ಶುದ್ಧನಯಪರಿಚ್ಯುತ ಬನೇ ..೧೮೦..
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಪುರುಷೇಣ ] ಪುರುಷಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಗೃಹೀತಃ ] ಗ್ರಹಾಣ ಕಿಯಾ ಹುಆ
[ಆಹಾರಃ ] ಜೋ ಆಹಾರ ಹೈ [ಸಃ ] ವಹ [ಉದರಾಗ್ನಿಸಂಯುಕ್ತಃ ] ಉದರಾಗ್ನಿಸೇ ಸಂಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ
[ಅನೇಕ ವಿಧಮ್ ] ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರ [ಮಾಂಸವಸಾರುಧಿರಾದೀನ್ ] ಮಾಂಸ, ಚರ್ಬೀ, ರುಧಿರ ಆದಿ [ಭಾವಾನ್ ] ಭಾವರೂಪ
[ಪರಿಣಮತಿ ] ಪರಿಣಮನ ಕರತಾ ಹೈ, [ತಥಾ ತು ] ಇಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನಿನಃ ] ಜ್ಞಾನೀಕೇ [ಪೂರ್ವಂ ಬದ್ಧಾಃ ] ಪೂರ್ವಬದ್ಧ
[ಯೇ ಪ್ರತ್ಯಯಾಃ ] ಜೋ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ಹೈಂ [ತೇ ] ವೇ [ಬಹುವಿಕ ಲ್ಪಮ್ ] ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ [ಕ ರ್ಮ ] ಕ ರ್ಮ [ಬಧ್ನನ್ತಿ ]
ಬಾಂಧತೇ ಹೈಂ;
[ತೇ ಜೀವಾಃ ] ಐಸೇ ಜೀವ [ನಯಪರಿಹೀನಾಃ ತು ] ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೈಂ . (ಜ್ಞಾನೀ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ
ಹೋವೇ ತೋ ಉಸಕೇ ಕ ರ್ಮ ಬಂಧತೇ ಹೈಂ .)
ಟೀಕಾ :ಜಬ ಜ್ಞಾನೀ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋ ತಬ ಉಸಕೇ ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ
ಇಸಲಿಯೇ, ಪೂರ್ವಬದ್ಧ ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ, ಅಪನೇ (ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೇ) ಕರ್ಮಬನ್ಧಕೇ ಹೇತುತ್ವಕೇ ಹೇತುಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇ
ರಾಗಾದಿಸದ್ಭಾವೇ .

Page 282 of 642
PDF/HTML Page 315 of 675
single page version

ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮ ಬನ್ಧಂ ಪರಿಣಮಯನ್ತಿ . ನ ಚೈತದಪ್ರಸಿದ್ಧಂ, ಪುರುಷಗೃಹೀತಾಹಾರಸ್ಯೋದರಾಗ್ನಿನಾ ರಸರುಧಿರಮಾಂಸಾದಿಭಾವೈಃ
ಪರಿಣಾಮಕರಣಸ್ಯ ದರ್ಶನಾತ್ .
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಇದಮೇವಾತ್ರ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ಹೇಯಃ ಶುದ್ಧನಯೋ ನ ಹಿ .
ನಾಸ್ತಿ ಬನ್ಧಸ್ತದತ್ಯಾಗಾತ್ತತ್ತ್ಯಾಗಾದ್ಬನ್ಧ ಏವ ಹಿ ..೧೨೨..
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಧೀರೋದಾರಮಹಿಮ್ನ್ಯನಾದಿನಿಧನೇ ಬೋಧೇ ನಿಬಧ್ನನ್ ನ್ಧೃತಿಂ
ತ್ಯಾಜ್ಯಃ ಶುದ್ಧನಯೋ ನ ಜಾತು ಕೃತಿಭಿಃ ಸರ್ವಂಕ ಷಃ ಕರ್ಮಣಾಮ್
.
ತತ್ರಸ್ಥಾಃ ಸ್ವಮರೀಚಿಚಕ್ರಮಚಿರಾತ್ಸಂಹೃತ್ಯ ನಿರ್ಯದ್ಬಹಿಃ
ಪೂರ್ಣ ಜ್ಞಾನಘನೌಘಮೇಕಮಚಲಂ ಪಶ್ಯನ್ತಿ ಶಾನ್ತಂ ಮಹಃ
..೧೨೩..
ಪರ ಹೇತುಮಾನ ಭಾವಕಾ (ಕಾರ್ಯಭಾವಕಾ) ಅನಿವಾರ್ಯತ್ವ ಹೋನೇಸೇ, ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ ಭಾವಸೇ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕೋ
ಬನ್ಧರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ . ಔರ ಯಹ ಅಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಇಸಕಾ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ಜಗತಮೇಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧ
ಹೈಸರ್ವ ಜ್ಞಾತ ಹೈ); ಕ್ಯೋಂಕಿ ಮನುಷ್ಯಕೇ ದ್ವಾರಾ ಗ್ರಹಣ ಕಿಯೇ ಗಯೇ ಆಹಾರಕಾ ಜಠರಾಗ್ನಿ ರಸ, ರುಧಿರ, ಮಾಂಸ
ಇತ್ಯಾದಿರೂಪಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಕರತೀ ಹೈ ಯಹ ದೇಖಾ ಜಾತಾ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜಬ ಜ್ಞಾನೀ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋ ತಬ ಉಸಕೇ ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ,
ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ರವ ಅವಶ್ಯ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕೇ ಕಾರಣ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಇಸಲಿಯೇ ಕಾರ್ಮಣವರ್ಗಣಾ
ಬನ್ಧರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೀ ಹೈ
. ಟೀಕಾಮೇಂ ಜೋ ಯಹ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ ‘‘ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕೋ ಬನ್ಧರೂಪ
ಪರಿಣಮಿತ ಕರಾತೇ ಹೈಂ ’’, ಸೋ ನಿಮಿತ್ತಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಕಹಾ ಹೈ . ವಹಾಂ ಯಹ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಏ ಕಿ
‘‘ದ್ರವ್ಯಪ್ರತ್ಯಯೋಂಕೇ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೋನೇ ಪರ ಕಾರ್ಮಣವರ್ಗಣಾ ಸ್ವಯಂ ಬನ್ಧರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೀ ಹೈ’’ .೧೭೯-೧೮೦.
ಅಬ ಇಸ ಸರ್ವ ಕಥನಕಾ ತಾತ್ಪರ್ಯರೂಪ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಅತ್ರ ] ಯಹಾಂ [ಇದಮ್ ಏವ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ ] ಯಹೀ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೈ ಕಿ [ಶುದ್ಧನಯಃ ನ ಹಿ
ಹೇಯಃ ] ಶುದ್ಧನಯ ತ್ಯಾಗನೇ ಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಹಿ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ತತ್-ಅತ್ಯಾಗಾತ್ ಬನ್ಧಃ ನಾಸ್ತಿ ] ಉಸಕೇ
ಅತ್ಯಾಗಸೇ (ಕ ರ್ಮಕಾ) ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಔರ [ತತ್-ತ್ಯಾಗಾತ್ ಬನ್ಧಃ ಏವ ] ಉಸಕೇ ತ್ಯಾಗಸೇ ಬನ್ಧ ಹೀ ಹೋತಾ
ಹೈ
.೧೨೨.
‘ಶುದ್ಧನಯ ತ್ಯಾಗ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಇಸ ಅರ್ಥಕೋ ದೃಢ ಕರನೇವಾಲಾ ಕಾವ್ಯ ಪುನಃ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಧೀರ-ಉದಾರ-ಮಹಿಮ್ನಿ ಅನಾದಿನಿಧನೇ ಬೋಧೇ ಧೃತಿಂ ನಿಬಧ್ನನ್ ಶುದ್ಧನಯಃ ] ಧೀರ
(ಚಲಾಚಲತಾ ರಹಿತ) ಔರ ಉದಾರ (ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ವಿಸ್ತಾರಯುಕ್ತ) ಜಿಸಕೀ ಮಹಿಮಾ ಹೈ ಐಸೇ ಅನಾದಿನಿಧನ

Page 283 of 642
PDF/HTML Page 316 of 675
single page version

(ಮನ್ದಾಕ್ರಾನ್ತಾ)
ರಾಗಾದೀನಾಂ ಝಗಿತಿ ವಿಗಮಾತ್ಸರ್ವತೋಽಪ್ಯಾಸ್ರವಾಣಾಂ
ನಿತ್ಯೋದ್ಯೋತಂ ಕಿಮಪಿ ಪರಮಂ ವಸ್ತು ಸಮ್ಪಶ್ಯತೋಽನ್ತಃ
.
ಸ್ಫಾರಸ್ಫಾರೈಃ ಸ್ವರಸವಿಸರೈಃ ಪ್ಲಾವಯತ್ಸರ್ವಭಾವಾ-
ನಾಲೋಕಾನ್ತಾದಚಲಮತುಲಂ ಜ್ಞಾನಮುನ್ಮಗ್ನಮೇತತ್
..೧೨೪..
ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸ್ಥಿರತಾಕೋ ಬಾಂಧತಾ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಪರಿಣತಿಕೋ ಸ್ಥಿರ ರಖತಾ ಹುಆ) ಶುದ್ಧನಯ
[ಕ ರ್ಮಣಾಮ್ ಸರ್ವಂಕ ಷಃ ] ಜೋ ಕಿ ಕ ರ್ಮೋಂಕಾ ಸಮೂಲ ನಾಶ ಕ ರನೇವಾಲಾ ಹೈ[ಕೃತಿಭಿಃ ] ಪವಿತ್ರ ಧಮರತ್ಮಾ
(ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ) ಪುರುಷೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಜಾತು ] ಕ ಭೀ ಭೀ [ನ ತ್ಯಾಜ್ಯಃ ] ಛೋಡನೇ ಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ . [ತತ್ರಸ್ಥಾಃ ]
ಶುದ್ಧನಯಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ವೇ ಪುರುಷ, [ಬಹಿಃ ನಿರ್ಯತ್ ಸ್ವ-ಮರೀಚಿ-ಚಕ್ರಮ್ ಅಚಿರಾತ್ ಸಂಹೃತ್ಯ ] ಬಾಹಾರ ನಿಕ ಲತೀ
ಹುಈ ಅಪನೀ ಜ್ಞಾನಕಿ ರಣೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕ ರ್ಮಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಪರೋನ್ಮುಖ ಜಾನೇವಾಲೀ ಜ್ಞಾನಕೀ ವಿಶೇಷ
ವ್ಯಕ್ತಿಯೋಂಕೋ) ಅಲ್ಪಕಾಲಮೇಂ ಹೀ ಸಮೇಟಕರ, [ಪೂರ್ಣಂ ಜ್ಞಾನ-ಘನ-ಓಘಮ್ ಏಕ ಮ್ ಅಚಲಂ ಶಾನ್ತಂ ಮಹಃ ]
ಪೂರ್ಣ, ಜ್ಞಾನಘನಕೇ ಪುಞ್ಜರೂಪ, ಏಕ , ಅಚಲ, ಶಾನ್ತ ತೇಜಕೋ
ತೇಜಃಪುಂಜಕೋ[ಪಶ್ಯನ್ತಿ ] ದೇಖತೇ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್
ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಶುದ್ಧನಯ, ಜ್ಞಾನಕೇ ಸಮಸ್ತ ವಿಶೇಷೋಂಕೋ ಗೌಣ ಕರಕೇ ತಥಾ ಪರನಿಮಿತ್ತಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ
ಸಮಸ್ತ ಭಾವೋಂಕೋ ಗೌಣ ಕರಕೇ, ಆತ್ಮಾಕೋ ಶುದ್ಧ, ನಿತ್ಯ, ಅಭೇದರೂಪ, ಏಕ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ಗ್ರಹಣ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ
ಇಸಲಿಯೇ ಪರಿಣತಿ ಶುದ್ಧನಯಕೇ ವಿಷಯಸ್ವರೂಪ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಏಕಾಗ್ರ
ಸ್ಥಿರಹೋತೀ ಜಾತೀ ಹೈ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಶುದ್ಧನಯಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇನೇವಾಲೇ ಜೀವ ಬಾಹರ ನಿಕಲತೀ ಹುಈ ಜ್ಞಾನಕೀ ವಿಶೇಷ ವ್ಯಕ್ತತಾಓಂಕೋ
ಅಲ್ಪಕಾಲಮೇಂ ಹೀ ಸಮೇಟಕರ, ಶುದ್ಧನಯಮೇಂ (ಆತ್ಮಾಕೀ ಶುದ್ಧತಾಕೇ ಅನುಭವಮೇಂ) ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪತಯಾ ಸ್ಥಿರ ಹೋನೇ ಪರ
ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಸರ್ವ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಭಿನ್ನ, ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ, ಅಮೂರ್ತಿಕ ಪುರುಷಾಕಾರ, ವೀತರಾಗ ಜ್ಞಾನಮೂರ್ತಿಸ್ವರೂಪ
ದೇಖತೇ ಹೈಂ ಔರ ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರಕೇ ಅನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತಮೇಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಕರತೇ ಹೈಂ
. ಶುದ್ಧನಯಕಾ ಐಸಾ
ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಶ್ರೀ ಗುರುಓಂಕಾ ಯಹ ಉಪದೇಶ ಹೈ ಕಿ ಜಬ ತಕ ಶುದ್ಧನಯಕೇ ಅವಲಮ್ಬನಸೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ
ಉತ್ಪನ್ನ ನ ಹೋ ತಬ ತಕ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಜೀವೋಂಕೋ ಶುದ್ಧನಯಕಾ ತ್ಯಾಗ ನಹೀಂ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ೧೨೩.
ಅಬ, ಆಸ್ರವೋಂಕಾ ಸರ್ವಥಾ ನಾಶ ಕರನೇಸೇ ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹುಆ ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೀ ಮಹಿಮಾಕಾ ಸೂಚಕ
ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ನಿತ್ಯ-ಉದ್ಯೋತಂ ] ಜಿಸಕಾ ಉದ್ಯೋತ (ಪ್ರಕಾಶ) ನಿತ್ಯ ಹೈ ಐಸೀ [ಕಿ ಮ್ ಅಪಿ ಪರಮಂ
ವಸ್ತು ] ಕಿಸೀ ಪರಮ ವಸ್ತುಕೋ [ಅನ್ತಃ ಸಮ್ಪಶ್ಯತಃ ] ಅನ್ತರಂಗಮೇಂ ದೇಖನೇವಾಲೇ ಪುರುಷಕೋ, [ರಾಗಾದೀನಾಂ
ಆಸ್ರವಾಣಾಂ ]
ರಾಗಾದಿ ಆಸ್ರವೋಂಕಾ [ಝಗಿತಿ ] ಶೀಘ್ರ ಹೀ [ಸರ್ವತಃ ಅಪಿ ] ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರ [ವಿಗಮಾತ್ ] ನಾಶ
ಹೋನೇಸೇ, [ಏತತ್ ಜ್ಞಾನಮ್ ] ಯಹ ಜ್ಞಾನ [ಉನ್ಮಗ್ನಮ್ ] ಪ್ರಗಟ ಹುಆ
[ಸ್ಫಾರಸ್ಫಾರೈಃ ] ಕಿ ಜೋ ಜ್ಞಾನ
ಅತ್ಯನ್ತಾತ್ಯನ್ತ (ಅನನ್ತಾನನ್ತ) ವಿಸ್ತಾರಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ [ಸ್ವರಸವಿಸರೈಃ ] ನಿಜರಸಕೇ ಪ್ರಸಾರಸೇ [ಆ-ಲೋಕ -

Page 284 of 642
PDF/HTML Page 317 of 675
single page version

ಇತಿ ಆಸ್ರವೋ ನಿಷ್ಕ್ರಾನ್ತಃ .
ಇತಿ ಶ್ರೀಮದಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿವಿರಚಿತಾಯಾಂ ಸಮಯಸಾರವ್ಯಾಖ್ಯಾಯಾಮಾತ್ಮಖ್ಯಾತೌ ಆಸ್ರವಪ್ರರೂಪಕಃ ಚತುರ್ಥೋಽಙ್ಕಃ ..
ಅನ್ತಾತ್ ] ಲೋಕ ಕೇ ಅನ್ತ ತಕಕೇ [ಸರ್ವಭಾವಾನ್ ] ಸರ್ವ ಭಾವೋಂಕೋ [ಪ್ಲಾವಯತ್ ] ವ್ಯಾಪ್ತ ಕ ರ ದೇತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್
ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ, [ಅಚಲಮ್ ] ವಹ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹುಆ ತಭೀಸೇ ಸದಾಕಾಲ ಅಚಲ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಗಟ
ಹೋನೇಕೇ ಪಶ್ಚಾತ್ ಸದಾ ಜ್ಯೋಂಕಾ ತ್ಯೋಂ ಹೀ ಬನಾ ರಹತಾ ಹೈ
ಚಲಾಯಮಾನ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಔರ [ಅತುಲಂ ] ವಹ ಜ್ಞಾನ
ಅತುಲ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸಕೇ ಸಮಾನ ದೂಸರಾ ಕೋಈ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜೋ ಪುರುಷ ಅಂತರಂಗಮೇಂ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ಪರಮ ವಸ್ತುಕೋ ದೇಖತಾ ಹೈ ಔರ ಶುದ್ಧನಯಕೇ
ಆಲಮ್ಬನ ದ್ವಾರಾ ಉಸಮೇಂ ಏಕಾಗ್ರ ಹೋತಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಉಸ ಪುರುಷಕೋ, ತತ್ಕಾಲ ಸರ್ವ ರಾಗಾದಿಕ ಆಸ್ರವಭಾವೋಂಕಾ
ಸರ್ವಥಾ ಅಭಾವ ಹೋಕರ, ಸರ್ವ ಅತೀತ, ಅನಾಗತ ಔರ ವರ್ತಮಾನ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನನೇವಾಲಾ ನಿಶ್ಚಲ, ಅತುಲ
ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಹೈ
. ವಹ ಜ್ಞಾನ ಸಬಸೇ ಮಹಾನ ಹೈ . ಉಸಕೇ ಸಮಾನ ದೂಸರಾ ಕೋಈ ನಹೀಂ ಹೈ .೧೨೪.
ಟೀಕಾ :ಇಸಪ್ರಕಾರ ಆಸ್ರವ (ರಂಗಭೂಮಿಮೇಂಸೇ) ಬಾಹರ ನಿಕಲ ಗಯಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ :ರಂಗಭೂಮಿಮೇಂ ಆಸ್ರವಕಾ ಸ್ವಾಂಗ ಆಯಾ ಥಾ ಉಸೇ ಜ್ಞಾನನೇ ಉಸಕೇ ಯಥಾರ್ಥ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಜಾನ
ಲಿಯಾ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಬಾಹರ ನಿಕಲ ಗಯಾ .
ಯೋಗ ಕಷಾಯ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಅಸಂಯಮ ಆಸ್ರವ ದ್ರವ್ಯತ ಆಗಮ ಗಾಯೇ,
ರಾಗ ವಿರೋಧ ವಿಮೋಹ ವಿಭಾವ ಅಜ್ಞಾನಮಯೀ ಯಹ ಭಾವ ಜತಾಯೇ;
ಜೇ ಮುನಿರಾಜ ಕರೈಂ ಇನಿ ಪಾಲ ಸುರಿದ್ಧಿ ಸಮಾಜ ಲಯೇ ಸಿವ ಥಾಯೇ,
ಕಾಯ ನವಾಯ ನಮೂಂ ಚಿತ ಲಾಯ ಕಹೂಂ ಜಯ ಪಾಯ ಲಹೂಂ ಮನ ಭಾಯೇ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರಕೀ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರ
ಪರಮಾಗಮಕೀ) ಶ್ರೀಮದ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಾಚಾರ್ಯದೇವವಿರಚಿತ ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ ಆಸ್ರವಕಾ ಪ್ರರೂಪಕ
ಚೌಥಾ ಅಂಕ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ .

Page 285 of 642
PDF/HTML Page 318 of 675
single page version

(ದೋಹಾ)
ಮೋಹರಾಗರೂಪ ದೂರಿ ಕರಿ, ಸಮಿತಿ ಗುಪ್ತಿ ವ್ರತ ಪಾರಿ .
ಸಂವರಮಯ ಆತಮ ಕಿಯೋ, ನಮೂಂ ತಾಹಿ, ಮನ ಧಾರಿ ..
ಪ್ರಥಮ ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ ‘‘ಅಬ ಸಂವರ ಪ್ರವೇಶ ಕರತಾ ಹೈ’’ . ಆಸ್ರವಕೇ
ರಂಗಭೂಮಿಮೇಂಸೇ ಬಾಹರ ನಿಕಲ ಜಾನೇಕೇ ಬಾದ ಅಬ ಸಂವರ ರಂಗಭೂಮಿಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ಕರತಾ ಹೈ .
ಯಹಾಂ ಪಹಲೇ ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಸರ್ವ ಸ್ವಾಂಗಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಕೀ ಮಹಿಮಾದರ್ಶಕ
ಮಂಗಲಾಚರಣ ಕರತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಆಸಂಸಾರ-ವಿರೋಧಿ-ಸಂವರ-ಜಯ-ಏಕಾನ್ತ-ಅವಲಿಪ್ತ-ಆಸ್ರವ-ನ್ಯಕ್ಕಾರಾತ್ ]
ಅನಾದಿ ಸಂಸಾರಸೇ ಲೇಕರ ಅಪನೇ ವಿರೋಧೀ ಸಂವರಕೋ ಜೀತನೇಸೇ ಜೋ ಏಕಾನ್ತ-ಗರ್ವಿತ (ಅತ್ಯನ್ತ ಅಹಂಕಾರಯುಕ್ತ)
ಹುಆ ಹೈ ಐಸೇ ಆಸ್ರವಕಾ ತಿರಸ್ಕಾರ ಕ ರನೇಸೇ [ಪ್ರತಿಲಬ್ಧ-ನಿತ್ಯ-ವಿಜಯಂ ಸಂವರಮ್ ] ಜಿಸನೇೇ ಸದಾ ವಿಜಯ
ಪ್ರಾಪ್ತ ಕೀ ಹೈ ಐಸೇ ಸಂವರಕೋ [ಸಮ್ಪಾದಯತ್ ] ಉತ್ಪನ್ನ ಕ ರತೀ ಹುಈ, [ಪರರೂಪತಃ ವ್ಯಾವೃತ್ತಂ ] ಪರರೂಪಸೇ ಭಿನ್ನ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಪರದ್ರವ್ಯ ಔರ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ಭಾವೋಂಸೇ ಭಿನ್ನ), [ಸಮ್ಯಕ್-ಸ್ವರೂಪೇ ನಿಯಮಿತಂ
ಸ್ಫು ರತ್ ]
ಅಪನೇ ಸಮ್ಯಕ್ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ನಿಶ್ಚಲತಾಸೇ ಪ್ರಕಾಶ ಕರತೀ ಹುಈ, [ಚಿನ್ಮಯಮ್ ] ಚಿನ್ಮಯ, [ಉಜ್ಜ್ವಲಂ ]
ಉಜ್ಜ್ವಲ (
ನಿರಾಬಾಧ, ನಿರ್ಮಲ, ದೈದೀಪ್ಯಮಾನ) ಔರ [ನಿಜ-ರಸ-ಪ್ರಾಗ್ಭಾರಮ್ ] ನಿಜರಸಕೇ (ಅಪನೇ
ಚೈತನ್ಯರಸಕೇ) ಭಾರಸೇ ಯುಕ್ತಅತಿಶಯತಾಸೇ ಯುಕ್ತ [ಜ್ಯೋತಿಃ ] ಜ್ಯೋತಿ [ಉಜ್ಜೃಮ್ಭತೇ ] ಪ್ರಗಟ ಹೋತೀ ಹೈ,
ಪ್ರಸಾರಿತ ಹೋತೀ ಹೈ .
ಅಥ ಪ್ರವಿಶತಿ ಸಂವರಃ .
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಆಸಂಸಾರವಿರೋಧಿಸಂವರಜಯೈಕಾನ್ತಾವಲಿಪ್ತಾಸ್ರವ-
ನ್ಯಕ್ಕಾರಾತ್ಪ್ರತಿಲಬ್ಧನಿತ್ಯವಿಜಯಂ ಸಮ್ಪಾದಯತ್ಸಂವರಮ್
.
ವ್ಯಾವೃತ್ತಂ ಪರರೂಪತೋ ನಿಯಮಿತಂ ಸಮ್ಯಕ್ಸ್ವರೂಪೇ ಸ್ಫು ರ-
ಜ್ಜ್ಯೋತಿಶ್ಚಿನ್ಮಯಮುಜ್ಜ್ವಲಂ ನಿಜರಸಪ್ರಾಗ್ಭಾರಮುಜ್ಜೃಮ್ಭತೇ
..೧೨೫..
- -
ಸಂವರ ಅಧಿಕಾರ

Page 286 of 642
PDF/HTML Page 319 of 675
single page version

ತತ್ರಾದಾವೇವ ಸಕಲಕರ್ಮಸಂವರಣಸ್ಯ ಪರಮೋಪಾಯಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮಭಿನನ್ದತಿ
ಉವಓಗೇ ಉವಓಗೋ ಕೋಹಾದಿಸು ಣತ್ಥಿ ಕೋ ವಿ ಉವಓಗೋ .
ಕೋಹೋ ಕೋಹೇ ಚೇವ ಹಿ ಉವಓಗೇ ಣತ್ಥಿ ಖಲು ಕೋಹೋ ..೧೮೧..
ಅಟ್ಠವಿಯಪ್ಪೇ ಕಮ್ಮೇ ಣೋಕಮ್ಮೇ ಚಾವಿ ಣತ್ಥಿ ಉವಓಗೋ .
ಉವಓಗಮ್ಹಿ ಯ ಕಮ್ಮಂ ಣೋಕಮ್ಮಂ ಚಾವಿ ಣೋ ಅತ್ಥಿ ..೧೮೨..
ಏದಂ ತು ಅವಿವರೀದಂ ಣಾಣಂ ಜಇಯಾ ದು ಹೋದಿ ಜೀವಸ್ಸ .
ತಇಯಾ ಣ ಕಿಂಚಿ ಕುವ್ವದಿ ಭಾವಂ ಉವಓಗಸುದ್ಧಪ್ಪಾ ..೧೮೩..
ಉಪಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗಃ ಕ್ರೋಧಾದಿಷು ನಾಸ್ತಿ ಕೋಽಪ್ಯುಪಯೋಗಃ .
ಕ್ರೋಧಃ ಕ್ರೋಧೇ ಚೈವ ಹಿ ಉಪಯೋಗೇ ನಾಸ್ತಿ ಖಲು ಕ್ರೋಧಃ ..೧೮೧..
ಭಾವಾರ್ಥ :ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಜೋ ಆಸ್ರವಕಾ ವಿರೋಧೀ ಹೈ ಐಸೇ ಸಂವರಕೋ ಜೀತಕರ ಆಸ್ರವ ಮದಸೇ
ಗರ್ವಿತ ಹುಆ ಹೈ . ಉಸ ಆಸ್ರವಕಾ ತಿರಸ್ಕಾರ ಕರಕೇ ಉಸ ಪರ ಜಿಸನೇ ಸದಾಕೇ ಲಿಯೇ ವಿಜಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕೀ ಹೈ
ಐಸೇ ಸಂವರಕೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹುಆ, ಸಮಸ್ತ ಪರರೂಪಸೇ ಭಿನ್ನ ಔರ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ನಿಶ್ಚಲ ಯಹ
ಚೈತನ್ಯಪ್ರಕಾಶ ನಿಜರಸಕೀ ಅತಿಶಯತಾಪೂರ್ವಕ ನಿರ್ಮಲತಾಸೇ ಉದಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ
.೧೨೫.
ಸಂವರ ಅಧಿಕಾರಕೇ ಪ್ರಾರಮ್ಭಮೇಂ ಹೀ, ಶ್ರೀ ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯ ಸಕಲ ಕರ್ಮಕಾ ಸಂವರ ಕರನೇಕಾ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ
ಉಪಾಯ ಜೋ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೈ ಉಸಕೀ ಪ್ರಶಂಸಾ ಕರತೇ ಹೈಂ :
ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಉಪಯೋಗ, ಕೋ ಉಪಯೋಗ ನಹಿಂ ಕ್ರೋಧಾದಿಮೇಂ .
ಹೈ ಕ್ರೋಧ ಕ್ರೋಧವಿಷೈ ಹಿ ನಿಶ್ಚಯ, ಕ್ರೋಧ ನಹಿಂ ಉಪಯೋಗಮೇಂ ..೧೮೧..
ಉಪಯೋಗ ಹೈ ನಹಿಂ ಅಷ್ಟವಿಧ, ಕರ್ಮೋಂ ಅವರು ನೋಕರ್ಮಮೇಂ .
ಯೇ ಕರ್ಮ ಅರು ನೋಕರ್ಮ ಭೀ ಕುಛ ಹೈಂ ನಹೀಂ ಉಪಯೋಗಮೇಂ ..೧೮೨..
ಐಸಾ ಅವಿಪರೀತ ಜ್ಞಾನ ಜಬ ಹೀ ಪ್ರಗಟತಾ ಹೈ ಜೀವಕೇ .
ತಬ ಅನ್ಯ ನಹಿಂ ಕುಛ ಭಾವ ವಹ ಉಪಯೋಗಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ಕರೇ ..೧೮೩..
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ಉಪಯೋಗಃ ] ಉಪಯೋಗ [ಉಪಯೋಗೇ ] ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಹೈ, [ಕ್ರೋಧಾದಿಷು ] ಕ್ರೋಧಾದಿಮೇಂ
[ಕೋಽಪಿ ಉಪಯೋಗಃ ] ಕೋಈ ಭೀ ಉಪಯೋಗ [ನಾಸ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೈ; [ಚ ] ಔರ [ಕ್ರೋಧಃ ] ಕ್ರೋಧ [ಕ್ರೋಧೇ ಏವ
ಹಿ ]
ಕ್ರೋಧಮೇಂ ಹೀ ಹೈ, [ಉಪಯೋಗೇ ] ಉಪಯೋಗಮೇಂ [ಖಲು ] ನಿಶ್ಚಯಸೇ [ಕ್ರೋಧಃ ] ಕ್ರೋಧ [ನಾಸ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೈ
.

Page 287 of 642
PDF/HTML Page 320 of 675
single page version

ಅಷ್ಟವಿಕಲ್ಪೇ ಕರ್ಮಣಿ ನೋಕರ್ಮಣಿ ಚಾಪಿ ನಾಸ್ತ್ಯುಪಯೋಗಃ .
ಉಪಯೋಗೇ ಚ ಕರ್ಮ ನೋಕರ್ಮ ಚಾಪಿ ನೋ ಅಸ್ತಿ ..೧೮೨..
ಏತತ್ತ್ವವಿಪರೀತಂ ಜ್ಞಾನಂ ಯದಾ ತು ಭವತಿ ಜೀವಸ್ಯ .
ತದಾ ನ ಕಿಞ್ಚಿತ್ಕರೋತಿ ಭಾವಮುಪಯೋಗಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ..೧೮೩..
ನ ಖಲ್ವೇಕಸ್ಯ ದ್ವಿತೀಯಮಸ್ತಿ, ದ್ವಯೋರ್ಭಿನ್ನಪ್ರದೇಶತ್ವೇನೈಕಸತ್ತಾನುಪಪತ್ತೇಃ . ತದಸತ್ತ್ವೇ ಚ ತೇನ
ಸಹಾಧಾರಾಧೇಯಸಮ್ಬನ್ಧೋಽಪಿ ನಾಸ್ತ್ಯೇವ . ತತಃ ಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಲಕ್ಷಣ ಏವಾಧಾರಾಧೇಯಸಮ್ಬನ್ಧೋಽವತಿಷ್ಠತೇ . ತೇನ
ಜ್ಞಾನಂ ಜಾನತ್ತಾಯಾಂ ಸ್ವರೂಪೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ, ಜಾನತ್ತಾಯಾ ಜ್ಞಾನಾದಪೃಥಗ್ಭೂತತ್ವಾತ್, ಜ್ಞಾನೇ ಏವ ಸ್ಯಾತ್ . ಕ್ರೋಧಾದೀನಿ
ಕ್ರುಧ್ಯತ್ತಾದೌ ಸ್ವರೂಪೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಾನಿ, ಕ್ರುಧ್ಯತ್ತಾದೇಃ ಕ್ರೋಧಾದಿಭ್ಯೋಽಪೃಥಗ್ಭೂತತ್ವಾತ್, ಕ್ರೋಧಾದಿಷ್ವೇವ ಸ್ಯುಃ .
ಪುನಃ ಕ್ರೋಧಾದಿಷು ಕರ್ಮಣಿ ನೋಕರ್ಮಣಿ ವಾ ಜ್ಞಾನಮಸ್ತಿ, ನ ಚ ಜ್ಞಾನೇ ಕ್ರೋಧಾದಯಃ ಕರ್ಮ ನೋಕರ್ಮ ವಾ ಸನ್ತಿ,
[ಅಷ್ಟವಿಕ ಲ್ಪೇ ಕ ರ್ಮಣಿ ] ಆಠ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಕ ರ್ಮೋಂಮೇಂ [ಚ ಅಪಿ ] ಔರ [ನೋಕ ರ್ಮಣಿ ] ನೋಕ ರ್ಮಮೇಂ [ಉಪಯೋಗಃ ]
ಉಪಯೋಗ [ನಾಸ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೈ [ಚ ] ಔರ [ಉಪಯೋಗೇ ] ಉಪಯೋಗಮೇಂ [ಕ ರ್ಮ ] ಕ ರ್ಮ [ಚ ಅಪಿ ] ತಥಾ
[ನೋಕ ರ್ಮ ] ನೋಕ ರ್ಮ [ನೋ ಅಸ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೈ
.[ಏತತ್ ತು ] ಐಸಾ [ಅವಿಪರೀತಂ ] ಅವಿಪರೀತ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ
[ಯದಾ ತು ] ಜಬ [ಜೀವಸ್ಯ ] ಜೀವಕೇ [ಭವತಿ ] ಹೋತಾ ಹೈ, [ತದಾ ] ತಬ [ಉಪಯೋಗಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ] ವಹ
ಉಪಯೋಗಸ್ವರೂಪ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ [ಕಿ ಞ್ಚಿತ್ ಭಾವಮ್ ] ಉಪಯೋಗಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಅನ್ಯ ಕಿಸೀ ಭೀ ಭಾವಕೋ [ನ
ಕ ರೋತಿ ]
ನಹೀಂ ಕ ರತಾ
.
ಟೀಕಾ :ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಏಕ ವಸ್ತುಕೀ ದೂಸರೀ ವಸ್ತು ನಹೀಂ ಹೈ, (ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕ ವಸ್ತು ದೂಸರೀ ವಸ್ತುಕೇ
ಸಾಥ ಕೋಈ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ರಖತೀ) ಕ್ಯೋಂಕಿ ದೋನೋಂಕೇ ಪ್ರದೇಶ ಭಿನ್ನ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಉನಮೇಂ ಏಕ ಸತ್ತಾಕೀ
ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ದೋನೋಂಕೀ ಸತ್ತಾಐಂ ಭಿನ್ನ-ಭಿನ್ನ ಹೈಂ); ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಬ ಕಿ ಏಕ ವಸ್ತುಕೀ ದೂಸರೀ
ವಸ್ತು ನಹೀಂ ಹೈ ತಬ ಏಕಕೇ ಸಾಥ ದೂಸರೀಕೋ ಆಧಾರಆಧೇಯಸಮ್ಬನ್ಧ ಭೀ ಹೈ ಹೀ ನಹೀಂ
. ಇಸಲಿಯೇ (ಪ್ರತ್ಯೇಕ
ವಸ್ತುಕಾ) ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾರೂಪ (ದೃಢತಾಪೂರ್ವಕ ರಹನೇರೂಪ) ಹೀ ಆಧಾರಆಧೇಯಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ
ಜ್ಞಾನ ಜೋ ಕಿ ಜಾನನಕ್ರಿಯಾರೂಪ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಹೈ ವಹ, ಜಾನನಕ್ರಿಯಾಕಾ ಜ್ಞಾನಸೇ ಅಭಿನ್ನತ್ವ
ಹೋನೇಸೇ, ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೀ ಹೈ; ಕ್ರೋಧಾದಿಕ ಜೋ ಕಿ ಕ್ರೋಧಾದಿಕ್ರಿಯಾರೂಪ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಹೈ ವಹ,
ಕ್ರೋಧಾದಿಕ್ರಿಯಾಕಾ ಕ್ರೋಧಾದಿಸೇ ಅಭಿನ್ನತ್ವ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ, ಕ್ರೋಧಾದಿಕಮೇಂ ಹೀ ಹೈ
. (ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವರೂಪ
ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನ ಆಧೇಯ ಹೈ ಔರ ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಆಧಾರ ಹೈ . ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಆಧಾರ ಹೋನೇಸೇ
ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಆಧಾರ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಭಿನ್ನ ನಹೀಂ ಹೈಂ . ತಾತ್ಪರ್ಯ ಯಹ
ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೀ ಹೈ . ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಕ್ರೋಧ ಕ್ರೋಧಮೇಂ ಹೀ ಹೈ .) ಔರ ಕ್ರೋಧಾದಿಕಮೇಂ, ಕರ್ಮಮೇಂ ಯಾ ನೋಕರ್ಮಮೇಂ
ಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ ತಥಾ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಕ್ರೋಧಾದಿಕ, ಕರ್ಮ ಯಾ ನೋಕರ್ಮ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉನಕೇ ಪರಸ್ಪರ ಅತ್ಯನ್ತ ಸ್ವರೂಪ-
ವಿಪರೀತತಾ ಹೋನೇಸೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಔರ ಕ್ರೋಧಾದಿಕ ತಥಾ ಕರ್ಮ-ನೋಕರ್ಮಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಅತ್ಯನ್ತ