Samaysar-Hindi (Kannada transliteration). Kalash: 126-135 ; Gatha: 184-196 ; NirjarA adhikar.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 17 of 34

 

Page 288 of 642
PDF/HTML Page 321 of 675
single page version

ಪರಸ್ಪರಮತ್ಯನ್ತಂ ಸ್ವರೂಪವೈಪರೀತ್ಯೇನ ಪರಮಾರ್ಥಾಧಾರಾಧೇಯಸಮ್ಬನ್ಧಶೂನ್ಯತ್ವಾತ್ . ನ ಚ ಯಥಾ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಜಾನತ್ತಾ
ಸ್ವರೂಪಂ ತಥಾ ಕ್ರುಧ್ಯತ್ತಾದಿರಪಿ, ಕ್ರೋಧಾದೀನಾಂ ಚ ಯಥಾ ಕ್ರುಧ್ಯತ್ತಾದಿ ಸ್ವರೂಪಂ ತಥಾ ಜಾನತ್ತಾಪಿ ಕ ಥಂಚನಾಪಿ
ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯಿತುಂ ಶಕ್ಯೇತ, ಜಾನತ್ತಾಯಾಃ ಕ್ರುಧ್ಯತ್ತಾದೇಶ್ಚ ಸ್ವಭಾವಭೇದೇನೋದ್ಭಾಸಮಾನತ್ವಾತ್ ಸ್ವಭಾವಭೇದಾಚ್ಚ ವಸ್ತುಭೇದ
ಏವ ಇತಿ ನಾಸ್ತಿ ಜ್ಞಾನಾಜ್ಞಾನಯೋರಾಧಾರಾಧೇಯತ್ವಮ್ . ಕಿಂಚ ಯದಾ ಕಿಲೈಕಮೇವಾಕಾಶಂ
ಸ್ವಬುದ್ಧಿಮಧಿರೋಪ್ಯಾಧಾರಾಧೇಯಭಾವೋ ವಿಭಾವ್ಯತೇ ತದಾ ಶೇಷದ್ರವ್ಯಾನ್ತರಾಧಿರೋಪನಿರೋಧಾದೇವ ಬುದ್ಧೇರ್ನ
ಭಿನ್ನಾಧಿಕರಣಾಪೇಕ್ಷಾ ಪ್ರಭವತಿ . ತದಪ್ರಭವೇ ಚೈಕಮಾಕಾಶಮೇವೈಕಸ್ಮಿನ್ನಾಕಾಶ ಏವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ವಿಭಾವಯತೋ
ನ ಪರಾಧಾರಾಧೇಯತ್ವಂ ಪ್ರತಿಭಾತಿ . ಏವಂ ಯದೈಕಮೇವ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವಬುದ್ಧಿಮಧಿರೋಪ್ಯಾಧಾರಾಧೇಯಭಾವೋ ವಿಭಾವ್ಯತೇ ತದಾ
ಶೇಷದ್ರವ್ಯಾನ್ತರಾಧಿರೋಪನಿರೋಧಾದೇವ ಬುದ್ಧೇರ್ನ ಭಿನ್ನಾಧಿಕರಣಾಪೇಕ್ಷಾ ಪ್ರಭವತಿ . ತದಪ್ರಭವೇ ಚೈಕಂ ಜ್ಞಾನಮೇವೈಕಸ್ಮಿನ್
ಜ್ಞಾನ ಏವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ವಿಭಾವಯತೋ ನ ಪರಾಧಾರಾಧೇಯತ್ವಂ ಪ್ರತಿಭಾತಿ . ತತೋ ಜ್ಞಾನಮೇವ ಜ್ಞಾನೇ ಏವ, ಕ್ರೋಧಾದಯ
ಏವ ಕ್ರೋಧಾದಿಷ್ವೇವೇತಿ ಸಾಧು ಸಿದ್ಧಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮ್ .
ವಿರುದ್ಧ ಹೋನೇಸೇ) ಉನಕೇ ಪರಮಾರ್ಥಭೂತ ಆಧಾರಆಧೇಯಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ . ಔರ ಜೈಸೇ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವರೂಪ
ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ (ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವರೂಪ) ಕ್ರೋಧಾದಿಕ್ರಿಯಾ ಭೀ ಹೋ, ಅಥವಾ ಜೈಸೇ ಕ್ರೋಧಾದಿಕಾ ಸ್ವರೂಪ
ಕ್ರೋಧಾದಿಕ್ರಿಯಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ (ಕ್ರೋಧಾದಿಕಾ ಸ್ವರೂಪ) ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಭೀ ಹೋ ಐಸಾ ಕಿಸೀ ಭೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ
ಸ್ಥಾಪಿತ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಔರ ಕ್ರೋಧಾದಿಕ್ರಿಯಾ ಭಿನ್ನ-ಭಿನ್ನ ಸ್ವಭಾವಸೇ
ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತೀ ಹೈಂ ಔರ ಇಸ ಭಾಂತಿ ಸ್ವಭಾವೋಂಕೇ ಭಿನ್ನ ಹೋನೇಸೇ ವಸ್ತುಏಂ ಭಿನ್ನ ಹೀ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನ ತಥಾ
ಅಜ್ಞಾನಮೇಂ (ಕ್ರೋಧಾದಿಕಮೇಂ) ಆಧಾರಾಧೇಯತ್ವ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಇಸೀಕೋ ವಿಶೇಷ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ : — ಜಬ ಏಕ ಹೀ ಆಕಾಶಕೋ ಅಪನೀ ಬುದ್ಧಿಮೇಂ ಸ್ಥಾಪಿತ ಕರಕೇ
(ಆಕಾಶಕೇ) ಆಧಾರಆಧೇಯಭಾವಕಾ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ತಬ ಆಕಾಶಕೋ ಶೇಷ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ
ಆರೋಪಿತ ಕರನೇಕಾ ನಿರೋಧ ಹೋನೇಸೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ಸ್ಥಾಪಿತ ಕರನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೋನೇಸೇ) ಬುದ್ಧಿಮೇಂ ಭಿನ್ನ
ಆಧಾರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ❃
ಪ್ರಭವಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ; ಔರ ಉನಕೇ ಪ್ರಭವಿತ ನಹೀಂ ಹೋನೇಸೇ ‘ಏಕ ಆಕಾಶ ಹೀ ಏಕ
ಆಕಾಶಮೇಂ ಹೀ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಹೈ’ ಯಹ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಸಮಝ ಲಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಔರ ಇಸಲಿಯೇ ಐಸಾ ಸಮಝ ಲೇನೇವಾಲೇಕೋ
ಪರ-ಆಧಾರಾಧೇಯತ್ವ ಭಾಸಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಬ ಏಕ ಹೀ ಜ್ಞಾನಕೋ ಅಪನೀ ಬುದ್ಧಿಮೇಂ ಸ್ಥಾಪಿತ ಕರಕೇ
(ಜ್ಞಾನಕೇ) ಆಧಾರಆಧೇಯಭಾವಕಾ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾಯೇ ತಬ ಜ್ಞಾನಕೋ ಶೇಷ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ಆರೋಪಿತ ಕರನೇಕಾ
ನಿರೋಧ ಹೀ ಹೋನೇಸೇ ಬುದ್ಧಿಮೇಂ ಭಿನ್ನ ಆಧಾರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಪ್ರಭವಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ; ಔರ ಉಸಕೇ ಪ್ರಭವಿತ ನಹೀಂ ಹೋನೇಸೇ,
‘ಏಕ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಏಕ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೀ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಹೈ’ ಯಹ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಸಮಝ ಲಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಔರ ಇಸಲಿಯೇ ಐಸಾ
ಸಮಝ ಲೇನೇವಾಲೇಕೋ ಪರ-ಆಧಾರಾಧೇಯತ್ವ ಭಾಸಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೀ ಹೈ, ಔರ
ಕ್ರೋಧಾದಿಕ ಹೀ ಕ್ರೋಧಾದಿಮೇಂ ಹೀ ಹೈ .
❃ಪ್ರಭವಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ = ಲಾಗೂ ನಹೀಂ ಹೋತೀ; ಲಗ ಸಕತೀ ನಹೀಂ; ಶಮನ ಹೋ ಜಾತೀ ಹೈ; ಉದ್ಭೂತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ .

Page 289 of 642
PDF/HTML Page 322 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಚೈದ್ರೂಪ್ಯಂ ಜಡರೂಪತಾಂ ಚ ದಧತೋಃ ಕೃತ್ವಾ ವಿಭಾಗಂ ದ್ವಯೋ-
ರನ್ತರ್ದಾರುಣದಾರಣೇನ ಪರಿತೋ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ರಾಗಸ್ಯ ಚ .
ಭೇದಜ್ಞಾನಮುದೇತಿ ನಿರ್ಮಲಮಿದಂ ಮೋದಧ್ವಮಧ್ಯಾಸಿತಾಃ
ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಘನೌಘಮೇಕಮಧುನಾ ಸನ್ತೋ ದ್ವಿತೀಯಚ್ಯುತಾಃ ..೧೨೬..
37
ಇಸಪ್ರಕಾರ (ಜ್ಞಾನಕಾ ಔರ ಕ್ರೋಧಾದಿಕ ತಥಾ ಕರ್ಮ-ನೋಕರ್ಮಕಾ) ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಸಿದ್ಧ
ಹುಆ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಉಪಯೋಗ ತೋ ಚೈತನ್ಯಕಾ ಪರಿಣಮನ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಔರ ಕ್ರೋಧಾದಿ ಭಾವಕರ್ಮ,
ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ ತಥಾ ಶರೀರಾದಿ ನೋಕರ್ಮ — ಸಭೀ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಪರಿಣಾಮ ಹೋನೇಸೇ ಜಡ ಹೈ; ಉನಮೇಂ
ಔರ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಪ್ರದೇಶಭೇದ ಹೋನೇಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಭೇದ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಕ್ರೋಧಾದಿಕ, ಕರ್ಮ ತಥಾ ನೋಕರ್ಮ ನಹೀಂ
ಹೈ ಔರ ಕ್ರೋಧಾದಿಮೇಂ, ಕರ್ಮಮೇಂ ತಥಾ ನೋಕರ್ಮಮೇಂ ಉಪಯೋಗ ನಹೀಂ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉನಮೇಂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ
ಆಧಾರಾಧೇಯಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ; ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಸ್ತುಕಾ ಅಪನಾ ಅಪನಾ ಆಧಾರಾಧೇಯತ್ವ ಅಪನೇ-ಅಪನೇಮೇಂ ಹೀ ಹೈ .
ಇಸಲಿಯೇ ಉಪಯೋಗ ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಹೀ ಹೈ ಔರ ಕ್ರೋಧ, ಕ್ರೋಧಮೇಂ ಹೀ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಸಿದ್ಧ
ಹೋ ಗಯಾ . (ಭಾವಕರ್ಮ ಇತ್ಯಾದಿಕಾ ಔರ ಉಪಯೋಗಕಾ ಭೇದ ಜಾನನಾ ಸೋ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೈ .).೧೮೧-೧೮೩.
ಅಬ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಚೈದ್ರೂಪ್ಯಂ ಜಡರೂಪತಾಂ ಚ ದಧತೋಃ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ರಾಗಸ್ಯ ಚ ] ಚಿದ್ರೂಪತಾಕೋ ಧಾರಣ
ಕರನೇವಾಲಾ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಜಡರೂಪತಾಕೋ ಧಾರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ರಾಗ — [ದ್ವಯೋಃ ] ದೋನೋಂಕಾ, [ಅನ್ತಃ ] ಅನ್ತರಂಗಮೇಂ
[ದಾರುಣದಾರಣೇನ ] ದಾರುಣ ವಿದಾರಣಕೇ ದ್ವಾರಾ (ಭೇದ ಕರನೇವಾಲಾ ಉಗ್ರ ಅಭ್ಯಾಸಕೇ ದ್ವಾರಾ), [ಪರಿತಃ ವಿಭಾಗಂ
ಕೃತ್ವಾ ] ಸಭೀ ಓರಸೇ ವಿಭಾಗ ಕ ರಕೇ ( — ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ದೋನೋಂಕೋ ಅಲಗ ಕರಕೇ — ), [ಇದಂ ನಿರ್ಮಲಮ್
ಭೇದಜ್ಞಾನಮ್ ಉದೇತಿ ] ಯಹ ನಿರ್ಮಲ ಭೇದಜ್ಞಾನ ಉದಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ; [ಅಧುನಾ ] ಇಸಲಿಯೇ ಅಬ [ಏಕ ಮ್
ಶುದ್ಧ-ಜ್ಞಾನಘನ-ಓಘಮ್ ಅಧ್ಯಾಸಿತಾಃ ] ಏಕ ಶುದ್ಧವಿಜ್ಞಾನಘನಕೇ ಪುಞ್ಜಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಔರ [ದ್ವಿತೀಯ-ಚ್ಯುತಾಃ ]
ಅನ್ಯಸೇ ಅರ್ಥಾತ್ ರಾಗಸೇ ರಹಿತ [ಸನ್ತಃ ] ಹೇ ಸತ್ಪುರುಷೋಂ ! [ಮೋದಧ್ವಮ್ ] ಮುದಿತ ಹೋಓ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜ್ಞಾನ ತೋ ಚೇತನಾಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಔರ ರಾಗಾದಿಕ ಪುದ್ಗಲವಿಕಾರ ಹೋನೇಸೇ ಜಡ ಹೈಂ; ಕಿನ್ತು
ಅಜ್ಞಾನಸೇ ಐಸಾ ಭಾಸಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಮಾನೋಂ ಜ್ಞಾನ ಭೀ ರಾಗಾದಿರೂಪ ಹೋ ಗಯಾ ಹೋ, ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಔರ ರಾಗಾದಿಕ
ದೋನೋಂ ಏಕರೂಪ – ಜಡರೂಪ – ಭಾಸಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಜಬ ಅಂತರಂಗಮೇಂ ಜ್ಞಾನ ಔರ ರಾಗಾದಿಕಾ ಭೇದ ಕರನೇಕಾ ತೀವ್ರ
ಅಭ್ಯಾಸ ಕರನೇಸೇ ಭೇದಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ಯಹ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವಭಾವ ತೋ ಮಾತ್ರ ಜಾನನೇಕಾ
ಹೀ ಹೈ, ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜೋ ರಾಗಾದಿಕೀ ಕಲುಷತಾ – ಆಕುಲತಾರೂಪ ಸಙ್ಕಲ್ಪ-ವಿಕಲ್ಪ ಭಾಸಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ವೇ ಸಬ
ಪುದ್ಗಲವಿಕಾರ ಹೈಂ, ಜಡ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನ ಔರ ರಾಗಾದಿಕೇ ಭೇದಕಾ ಸ್ವಾದ ಆತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಅನುಭವ
ಹೋತಾ ಹೈ . ಜಬ ಐಸಾ ಭೇದಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ಆತ್ಮಾ ಆನನ್ದಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸೇ ಜ್ಞಾತ ಹೈ ಕಿ ‘‘ಸ್ವಯಂ

Page 290 of 642
PDF/HTML Page 323 of 675
single page version

ಏವಮಿದಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಂ ಯದಾ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ವೈಪರೀತ್ಯಕಣಿಕಾಮಪ್ಯನಾಸಾದಯದವಿಚಲಿತಮವತಿಷ್ಠತೇ, ತದಾ
ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಮಯಾತ್ಮತ್ವೇನ ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞಾನಮೇವ ಕೇವಲಂ ಸನ್ನ ಕಿಂಚನಾಪಿ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪಂ ಭಾವಮಾರಚಯತಿ . ತತೋ
ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಾಚ್ಛುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭಃ ಪ್ರಭವತಿ . ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭಾತ್ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಾಭಾವಲಕ್ಷಣಃ ಸಂವರಃ ಪ್ರಭವತಿ .
ಕಥಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಾದೇವ ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭ ಇತಿ ಚೇತ್ —
ಜಹ ಕಣಯಮಗ್ಗಿತವಿಯಂ ಪಿ ಕಣಯಭಾವಂ ಣ ತಂ ಪರಿಚ್ಚಯದಿ .
ತಹ ಕಮ್ಮೋದಯತವಿದೋ ಣ ಜಹದಿ ಣಾಣೀ ದು ಣಾಣಿತ್ತಂ ..೧೮೪..
ಏವಂ ಜಾಣದಿ ಣಾಣೀ ಅಣ್ಣಾಣೀ ಮುಣದಿ ರಾಗಮೇವಾದಂ .
ಅಣ್ಣಾಣತಮೋಚ್ಛಣ್ಣೋ ಆದಸಹಾವಂ ಅಯಾಣಂತೋ ..೧೮೫..
ಯಥಾ ಕನಕಮಗ್ನಿತಪ್ತಮಪಿ ಕನಕಭಾವಂ ನ ತಂ ಪರಿತ್ಯಜತಿ .
ತಥಾ ಕರ್ಮೋದಯತಪ್ತೋ ನ ಜಹಾತಿ ಜ್ಞಾನೀ ತು ಜ್ಞಾನಿತ್ವಮ್ ..೧೮೪..
ಸದಾ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೀ ರಹಾ ಹೈ, ರಾಗಾದಿರೂಪ ಕಭೀ ನಹೀಂ ಹುಆ’’ . ಇಸಲಿಯೇ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ ‘‘ಹೇ
ಸತ್ಪುರುಷೋಂ ! ಅಬ ಮುದಿತ ಹೋಓ’’ .೧೨೬.
ಟೀಕಾ : — ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಬ ಯಹ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಜ್ಞಾನಕೋ ಅಣುಮಾತ್ರ ಭೀ (ರಾಗಾದಿವಿಕಾರರೂಪ)
ವಿಪರೀತತಾಕೋ ನ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಾತಾ ಹುಆ ಅವಿಚಲರೂಪಸೇ ರಹತಾ ಹೈ, ತಬ ಶುದ್ಧ-ಉಪಯೋಗಮಯಾತ್ಮಕತಾಕೇ ದ್ವಾರಾ
ಜ್ಞಾನ ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಹೀ ರಹತಾ ಹುಆ ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ಭೀ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಭಾವಕೋ ನಹೀಂ ಕರತಾ; ಇಸಲಿಯೇ
(ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ) ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ (ಅನುಭವ) ಹೋತೀ ಹೈ ಔರ ಶುದ್ಧ
ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಸೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ (ಆಸ್ರವಭಾವಕಾ) ಅಭಾವ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸಾ ಸಂವರ
ಹೋತಾ ಹೈ .
ಅಬ ಯಹ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಹೀ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ (ಅನುಭವ) ಕೈಸೇ ಹೋತೀ
ಹೈ ? ಉಸಕೇ ಉತ್ತರಮೇಂ ಗಾಥಾ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಜ್ಯೋಂ ಅಗ್ನಿತಪ್ತ ಸುವರ್ಣ ಭೀ, ನಿಜ ಸ್ವರ್ಣಭಾವ ನಹೀಂ ತಜೇ .
ತ್ಯೋಂ ಕರ್ಮಉದಯ-ಪ್ರತಪ್ತ ಭೀ, ಜ್ಞಾನೀ ನ ಜ್ಞಾನಿಪನಾ ತಜೇ ..೧೮೪..
ಜೀವ ಜ್ಞಾನಿ ಜಾನೇ ಯೋಂಹಿ, ಅರು ಅಜ್ಞಾನಿ ರಾಗ ಹೀ ಜೀವ ಗಿನೇಂ .
ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವ-ಅಜಾನ ಜೋ, ಅಜ್ಞಾನತಮಆಚ್ಛಾದಸೇ ..೧೮೫..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಕನಕಮ್ ] ಸುವರ್ಣ [ಅಗ್ನಿತಪ್ತಮ್ ಅಪಿ ] ಅಗ್ನಿಸೇ ತಪ್ತ ಹೋತಾ

Page 291 of 642
PDF/HTML Page 324 of 675
single page version

ಏವಂ ಜಾನಾತಿ ಜ್ಞಾನೀ ಅಜ್ಞಾನೀ ಮನುತೇ ರಾಗಮೇವಾತ್ಮಾನಮ್ .
ಅಜ್ಞಾನತಮೋಽವಚ್ಛನ್ನಃ ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವಮಜಾನನ್ ..೧೮೫..
ಯತೋ ಯಸ್ಯೈವ ಯಥೋದಿತಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮಸ್ತಿ ಸ ಏವ ತತ್ಸದ್ಭಾವಾತ್ ಜ್ಞಾನೀ ಸನ್ನೇವಂ ಜಾನಾತಿ —
ಯಥಾ ಪ್ರಚಣ್ಡಪಾವಕಪ್ರತಪ್ತಮಪಿ ಸುವರ್ಣಂ ನ ಸುವರ್ಣತ್ವಮಪೋಹತಿ ತಥಾ ಪ್ರಚಣ್ಡಕರ್ಮವಿಪಾಕೋಪಷ್ಟಬ್ಧಮಪಿ ಜ್ಞಾನಂ ನ
ಜ್ಞಾನತ್ವಮಪೋಹತಿ, ಕಾರಣಸಹಸ್ರೇಣಾಪಿ ಸ್ವಭಾವಸ್ಯಾಪೋಢುಮಶಕ್ಯತ್ವಾತ್; ತದಪೋಹೇ ತನ್ಮಾತ್ರಸ್ಯ ವಸ್ತುನ
ಏವೋಚ್ಛೇದಾತ್; ನ ಚಾಸ್ತಿ ವಸ್ತೂಚ್ಛೇದಃ, ಸತೋ ನಾಶಾಸಮ್ಭವಾತ್ . ಏವಂ ಜಾನಂಶ್ಚ ಕರ್ಮಾಕ್ರಾನ್ತೋಽಪಿ ನ ರಜ್ಯತೇ,
ನ ದ್ವೇಷ್ಟಿ, ನ ಮುಹ್ಯತಿ, ಕಿನ್ತು ಶುದ್ಧಮಾತ್ಮಾನಮೇವೋಪಲಭತೇ . ಯಸ್ಯ ತು ಯಥೋದಿತಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಂ ನಾಸ್ತಿ ಸ
ತದಭಾವಾದಜ್ಞಾನೀ ಸನ್ನಜ್ಞಾನತಮಸಾಚ್ಛನ್ನತಯಾ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರಮಾತ್ಮಸ್ವಭಾವಮಜಾನನ್ ರಾಗಮೇವಾತ್ಮಾನಂ
ಮನ್ಯಮಾನೋ ರಜ್ಯತೇ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಮುಹ್ಯತಿ ಚ, ನ ಜಾತು ಶುದ್ಧಮಾತ್ಮಾನಮುಪಲಭತೇ . ತತೋ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಾದೇವ
ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭಃ .
ಹುಆ ಭೀ [ತಂ ] ಅಪನೇ [ಕ ನಕ ಭಾವಂ ] ಸುವರ್ಣತ್ವಕೋ [ನ ಪರಿತ್ಯಜತಿ ] ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ [ತಥಾ ]
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಜ್ಞಾನೀ [ಕ ರ್ಮೋದಯತಪ್ತಃ ತು ] ಕ ರ್ಮಕೇ ಉದಯಸೇ ತಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಭೀ [ಜ್ಞಾನಿತ್ವಮ್ ]
ಜ್ಞಾನಿತ್ವಕೋ [ನ ಜಹಾತಿ ] ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ — [ಏವಂ ] ಐಸಾ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಜ್ಞಾನೀ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ, ಔರ
[ಅಜ್ಞಾನೀ ] ಅಜ್ಞಾನೀ [ಅಜ್ಞಾನತಮೋಽವಚ್ಛನ್ನಃ ] ಅಜ್ಞಾನಾಂಧಕಾರಸೇ ಆಚ್ಛಾದಿತ ಹೋನೇಸೇ [ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವಮ್ ]
ಆತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವಭಾವಕೋ [ಅಜಾನನ್ ] ನ ಜಾನತಾ ಹುಆ [ರಾಗಮ್ ಏವ ] ರಾಗಕೋ ಹೀ [ಆತ್ಮಾನಮ್ ] ಆತ್ಮಾ
[ಮನುತೇ ] ಮಾನತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಜಿಸೇ ಊ ಪರ ಕಹಾ ಗಯಾ ಐಸಾ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೈ ವಹೀ ಉಸಕೇ (ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೇ) ಸದ್ಭಾವಸೇ
ಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹುಆ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಾನತಾ ಹೈ : — ಜೈಸೇ ಪ್ರಚಣ್ಡ ಅಗ್ನಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ತಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಸುವರ್ಣ ಭೀ
ಸುವರ್ಣತ್ವಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಚಣ್ಡ ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ದ್ವಾರಾ ಘಿರಾ ಹುಆ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ (ವಿಘ್ನ ಕಿಯಾ
ಜಾಯ ತೋ ಭೀ) ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞಾನತ್ವಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಹಜಾರ ಕಾರಣೋಂಕೇ ಏಕತ್ರಿತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಸ್ವಭಾವಕೋ
ಛೋಡನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೈ; ಉಸೇ ಛೋಡ ದೇನೇ ಪರ ಸ್ವಭಾವಮಾತ್ರ ವಸ್ತುಕಾ ಹೀ ಉಚ್ಛೇದ ಹೋ ಜಾಯೇಗಾ, ಔರ ವಸ್ತುಕಾ
ಉಚ್ಛೇದ ತೋ ಹೋತಾ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸತ್ಕಾ ನಾಶ ಹೋನಾ ಅಸಮ್ಭವ ಹೈ . ಐಸಾ ಜಾನತಾ ಹುಆ ಜ್ಞಾನೀ ಕರ್ಮಸೇ
ಆಕ್ರಾನ್ತ ( – ಘಿರಾ ಹುಆ) ಹೋತಾ ಹುಆ ಭೀ ರಾಗೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ದ್ವೇಷೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಮೋಹೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಕಿನ್ತು
ವಹ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ . ಔರ ಜಿಸೇ ಉಪರೋಕ್ತ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ ವಹ ಉಸಕೇ ಅಭಾವಸೇ
ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಅಜ್ಞಾನಾಂಧಕಾರ ದ್ವಾರಾ ಆಚ್ಛಾದಿತ ಹೋನೇಸೇ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರ ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವಕೋ ನ
ಜಾನತಾ ಹುಆ, ರಾಗಕೋ ಹೀ ಆತ್ಮಾ ಮಾನತಾ ಹುಆ, ರಾಗೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ದ್ವೇಷೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಮೋಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು
ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ಭೀ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾ . ಅತಃ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಹೀ ಶುದ್ಧ
ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ (-ಅನುಭವ) ಹೋತೀ ಹೈ .

Page 292 of 642
PDF/HTML Page 325 of 675
single page version

ಕಥಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭಾದೇವ ಸಂವರ ಇತಿ ಚೇತ್ —
ಸುದ್ಧಂ ತು ವಿಯಾಣಂತೋ ಸುದ್ಧಂ ಚೇವಪ್ಪಯಂ ಲಹದಿ ಜೀವೋ .
ಜಾಣಂತೋ ದು ಅಸುದ್ಧಂ ಅಸುದ್ಧಮೇವಪ್ಪಯಂ ಲಹದಿ ..೧೮೬..
ಶುದ್ಧಂ ತು ವಿಜಾನನ್ ಶುದ್ಧಂ ಚೈವಾತ್ಮಾನಂ ಲಭತೇ ಜೀವಃ .
ಜಾನಂಸ್ತ್ವಶುದ್ಧಮಶುದ್ಧಮೇವಾತ್ಮಾನಂ ಲಭತೇ ..೧೮೬..
ಯೋ ಹಿ ನಿತ್ಯಮೇವಾಚ್ಛಿನ್ನಧಾರಾವಾಹಿನಾ ಜ್ಞಾನೇನ ಶುದ್ಧಮಾತ್ಮಾನಮುಪಲಭಮಾನೋಽವತಿಷ್ಠತೇ ಸ ಜ್ಞಾನಮಯಾತ್
ಭಾವಾತ್ ಜ್ಞಾನಮಯ ಏವ ಭಾವೋ ಭವತೀತಿ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯಗ್ರಕರ್ಮಾಸ್ರವಣನಿಮಿತ್ತಸ್ಯ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಸನ್ತಾನಸ್ಯ
ನಿರೋಧಾಚ್ಛುದ್ಧಮೇವಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ; ಯಸ್ತು ನಿತ್ಯಮೇವಾಜ್ಞಾನೇನಾಶುದ್ಧಮಾತ್ಮಾನಮುಪಲಭಮಾನೋಽವತಿಷ್ಠತೇ
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜಿಸೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹುಆ ಹೈ ವಹ ಆತ್ಮಾ ಜಾನತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಆತ್ಮಾ ಕ ಭೀ
ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಸೇ ಛೂಟತಾ ನಹೀಂ ಹೈ’ . ಐಸಾ ಜಾನತಾ ಹೋನೇಸೇ ವಹ, ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ದ್ವಾರಾ ತಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಭೀ, ರಾಗೀ,
ದ್ವೇಷೀ, ಮೋಹೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಪರನ್ತು ನಿರನ್ತರ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ . ಜಿಸೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೈ
ವಹ ಆತ್ಮಾ, ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಕೋ ನ ಜಾನತಾ ಹುಆ, ರಾಗಕೋ ಹೀ ಆತ್ಮಾ ಮಾನತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ
ರಾಗೀ, ದ್ವೇಷೀ, ಮೋಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಕಭೀ ಭೀ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತಾ . ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ಸಿದ್ಧ
ಹುಆ ಕಿ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಹೀ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ ಹೋತೀ ಹೈ ..೧೮೪-೧೮೫..
ಅಬ ಯಹ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಸೇ ಹೀ ಸಂವರ ಕೈಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ ? ಇಸಕಾ
ಉತ್ತರ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಜೋ ಶುದ್ಧ ಜಾನೇ ಆತ್ಮಕೋ, ವಹ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋ .
ಅನಶುದ್ಧ ಜಾನೇ ಆತ್ಮಕೋ, ಅನಶುದ್ಧ ಆತ್ಮ ಹಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋ ..೧೮೬..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಶುದ್ಧಂ ತು ] ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ [ವಿಜಾನನ್ ] ಜಾನತಾ ಹುಆ – ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ
[ಜೀವಃ ] ಜೀವ [ಶುದ್ಧಂ ಚ ಏವ ಆತ್ಮಾನಂ ] ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ [ಲಭತೇ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ [ತು ] ಔರ
[ಅಶುದ್ಧಮ್ ] ಅಶುದ್ಧ [ಆತ್ಮಾನಂ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಜಾನನ್ ] ಜಾನತಾ ಹುಆ – ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ ಜೀವ
[ಅಶುದ್ಧಮ್ ಏವ ] ಅಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ [ಲಭತೇ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಸದಾ ಹೀ ಅಚ್ಛಿನ್ನಧಾರಾವಾಹೀ ಜ್ಞಾನಸೇ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕಿಯಾ ಕರತಾ ಹೈ
ವಹ, ‘ಜ್ಞಾನಮಯ ಭಾವಮೇಂಸೇ ಜ್ಞಾನಮಯ ಭಾವ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ’ ಇಸ ನ್ಯಾಯಕೇ ಅನುಸಾರ ನಯೇ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಆಸ್ರವಣಕಾ
ನಿಮಿತ್ತ ಜೋ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೀ ಸಂತತಿ (ಪರಮ್ಪರಾ) ಉಸಕಾ ನಿರೋಧ ಹೋನೇಸೇ, ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ
ಹೈ; ಔರ ಜೋ ಸದಾ ಹೀ ಅಜ್ಞಾನಸೇ ಅಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕಿಯಾ ಕರತಾ ಹೈ ವಹ, ‘ಅಜ್ಞಾನಮಯ ಭಾವಮೇಂಸೇ

Page 293 of 642
PDF/HTML Page 326 of 675
single page version

ಸೋಽಜ್ಞಾನಮಯಾದ್ಭಾವಾದಜ್ಞಾನಮಯ ಏವ ಭಾವೋ ಭವತೀತಿ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯಗ್ರಕರ್ಮಾಸ್ರವಣನಿಮಿತ್ತಸ್ಯ ರಾಗದ್ವೇಷ-
ಮೋಹಸನ್ತಾನಸ್ಯಾನಿರೋಧಾದಶುದ್ಧಮೇವಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ . ಅತಃ ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭಾದೇವ ಸಂವರಃ .
(ಮಾಲಿನೀ)
ಯದಿ ಕಥಮಪಿ ಧಾರಾವಾಹಿನಾ ಬೋಧನೇನ
ಧ್ರುವಮುಪಲಭಮಾನಃ ಶುದ್ಧಮಾತ್ಮಾನಮಾಸ್ತೇ .
ತದಯಮುದಯದಾತ್ಮಾರಾಮಮಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮಾ
ಪರಪರಿಣತಿರೋಧಾಚ್ಛುದ್ಧಮೇವಾಭ್ಯುಪೈತಿ ..೧೨೭..
ಅಜ್ಞಾನಮಯ ಭಾವ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ’ ಇಸ ನ್ಯಾಯಕೇ ಅನುಸಾರ ನಯೇ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಆಸ್ರವಣಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಜೋ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೀ
ಸಂತತಿ ಉಸಕಾ ನಿರೋಧ ನ ಹೋನೇಸೇ, ಅಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ . ಅತಃ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ
ಉಪಲಬ್ಧಿಸೇ (ಅನುಭವಸೇ) ಹೀ ಸಂವರ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೋ ಜೀವ ಅಖಣ್ಡಧಾರಾವಾಹೀ ಜ್ಞಾನಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ನಿರನ್ತರ ಶುದ್ಧ ಅನುಭವ ಕಿಯಾ
ಕರತಾ ಹೈ ಉಸಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಭಾವಾಸ್ರವ ರುಕತೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ;
ಔರ ಜೋ ಜೀವ ಅಜ್ಞಾನಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅಶುದ್ಧ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ ಉಸಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಭಾವಾಸ್ರವ ನಹೀಂ
ರುಕತೇ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಅಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ
ಉಪಲಬ್ಧಿಸೇ (ಅನುಭವಸೇ) ಹೀ ಸಂವರ ಹೋತಾ ಹೈ ..೧೮೬..
ಅಬ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ] ಯದಿೇ [ಕ ಥಮ್ ಅಪಿ ] ಕಿಸೀ ಭೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ (ತೀವ್ರ ಪುರುಷಾರ್ಥ ಕರಕೇ)
[ಧಾರಾವಾಹಿನಾ ಬೋಧನೇನ ] ಧಾರಾವಾಹೀ ಜ್ಞಾನಸೇ [ಶುದ್ಧಮ್ ಆತ್ಮಾನಮ್ ] ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೋ [ಧ್ರುವಮ್ ಉಪಲಭಮಾನಃ
ಆಸ್ತೇ ] ನಿಶ್ಚಲತಯಾ ಅನುಭವ ಕಿಯಾ ಕ ರೇ [ತತ್ ] ತೋ [ಅಯಮ್ ಆತ್ಮಾ ] ಯಹ ಆತ್ಮಾ, [ಉದಯತ್-ಆತ್ಮ-
ಆರಾಮಮ್ ಆತ್ಮಾನಮ್ ] ಜಿಸಕಾ ಆತ್ಮಾನಂದ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಜಾತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಕೀ ಆತ್ಮಸ್ಥಿರತಾ ಬಢತೀ
ಜಾತೀ ಹೈ) ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ [ಪರ-ಪರಿಣತಿ-ರೋಧಾತ್ ] ಪರಪರಿಣತಿಕೇ ನಿರೋಧಸೇ [ಶುದ್ಧಮ್ ಏವ ಅಭ್ಯುಪೈತಿ ]
ಶುದ್ಧ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕ ರತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಧಾರಾವಾಹೀ ಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರನೇಸೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ
ಪರಪರಿಣತಿಕಾ (ಭಾವಾಸ್ರವೋಂಕಾ) ನಿರೋಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಉಸಸೇ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ .
ಧಾರಾವಾಹೀ ಜ್ಞಾನಕಾ ಅರ್ಥ ಹೈ ಪ್ರವಾಹರೂಪಜ್ಞಾನ – ಅಖಣ್ಡ ರಹನೇವಾಲಾ ಜ್ಞಾನ . ವಹ ದೋ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಕಹಾ
ಜಾತಾ ಹೈ : — ಏಕ ತೋ, ಜಿಸಮೇಂ ಬೀಚಮೇಂ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನ ನ ಆಯೇ ಐಸಾ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ ಧಾರಾವಾಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೈ . ದೂಸರಾ,
ಏಕ ಹೀ ಜ್ಞೇಯಮೇಂ ಉಪಯೋಗಕೇ ಉಪಯುಕ್ತ ರಹನೇಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಧಾರಾವಾಹಿಕತಾ ಕಹೀ ಜಾತೀ ಹೈ, ಅರ್ಥಾತ್
ಜಹಾಂ ತಕ ಉಪಯೋಗ ಏಕ ಜ್ಞೇಯಮೇಂ ಉಪಯುಕ್ತ ರಹತಾ ಹೈ ವಹಾಂ ತಕ ಧಾರಾವಾಹೀ ಜ್ಞಾನ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ; ಇಸಕೀ ಸ್ಥಿತಿ

Page 294 of 642
PDF/HTML Page 327 of 675
single page version

ಕೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಸಂವರೋ ಭವತೀತಿ ಚೇತ್ —
ಅಪ್ಪಾಣಮಪ್ಪಣಾ ರುಂಧಿಊಣ ದೋಪುಣ್ಣಪಾವಜೋಗೇಸು .
ದಂಸಣಣಾಣಮ್ಹಿ ಠಿದೋ ಇಚ್ಛಾವಿರದೋ ಯ ಅಣ್ಣಮ್ಹಿ ..೧೮೭..
ಜೋ ಸವ್ವಸಂಗಮುಕ್ಕೋ ಝಾಯದಿ ಅಪ್ಪಾಣಮಪ್ಪಣೋ ಅಪ್ಪಾ .
ಣ ವಿ ಕಮ್ಮಂ ಣೋಕಮ್ಮಂ ಚೇದಾ ಚಿಂತೇದಿ ಏಯತ್ತಂ ..೧೮೮..
ಅಪ್ಪಾಣಂ ಝಾಯಂತೋ ದಂಸಣಣಾಣಮಓ ಅಣಣ್ಣಮಓ .
ಲಹದಿ ಅಚಿರೇಣ ಅಪ್ಪಾಣಮೇವ ಸೋ ಕಮ್ಮಪವಿಮುಕ್ಕಂ ..೧೮೯..
ಆತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾ ರುನ್ಧ್ವಾ ದ್ವಿಪುಣ್ಯಪಾಪಯೋಗಯೋಃ .
ದರ್ಶನಜ್ಞಾನೇ ಸ್ಥಿತಃ ಇಚ್ಛಾವಿರತಶ್ಚಾನ್ಯಸ್ಮಿನ್ ..೧೮೭..
(ಛದ್ಮಸ್ಥಕೇ) ಅನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತ ಹೀ ಹೈ, ತತ್ಪಶ್ಚಾತ್ ವಹ ಖಣ್ಡಿತ ಹೋತೀ ಹೈ . ಇನ ದೋ ಅರ್ಥಮೇಂಸೇ ಜಹಾಂ ಜೈಸೀ ವಿವಕ್ಷಾ
ಹೋ ವಹಾಂ ವೈಸಾ ಅರ್ಥ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ಅವಿರತಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಇತ್ಯಾದಿ ನೀಚೇಕೇ ಗುಣಸ್ಥಾನವಾಲೇ ಜೀವೋಂಕೇ
ಮುಖ್ಯತಯಾ ಪಹಲೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಲಾಗೂ ಹೋಗೀ; ಔರ ಶ್ರೇಣೀ ಚಢನೇವಾಲೇ ಜೀವಕೇ ಮುಖ್ಯತಯಾ ದೂಸರೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಲಾಗೂ
ಹೋಗೀ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸಕಾ ಉಪಯೋಗ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೀ ಉಪಯುಕ್ತ ಹೈ .೧೨೭.
ಅಬ ಪ್ರಶ್ನ ಕರತಾ ಹೈ ಕಿ ಸಂವರ ಕಿಸ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ ? ಇಸಕಾ ಉತ್ತರ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶುಭ-ಅಶುಭಸೇ ಜೋ ರೋಕಕರ ನಿಜ ಆತ್ಮಕೋ ಆತ್ಮಾ ಹಿ ಸೇ .
ದರ್ಶನ ಅವರು ಜ್ಞಾನಹಿ ಠಹರ, ಪರದ್ರವ್ಯಇಚ್ಛಾ ಪರಿಹರೇ ..೧೮೭..
ಜೋ ಸರ್ವಸಂಗವಿಮುಕ್ತ, ಧ್ಯಾವೇ ಆತ್ಮಸೇ ಆತ್ಮಾ ಹಿ ಕೋ .
ನಹಿಂ ಕರ್ಮ ಅರು ನೋಕರ್ಮ, ಚೇತಕ ಚೇತತಾ ಏಕತ್ವಕೋ ..೧೮೮..
ವಹ ಆತ್ಮ ಧ್ಯಾತಾ, ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಮಯ, ಅನನ್ಯಮಯೀ ಹುಆ .
ಬಸ ಅಲ್ಪ ಕಾಲ ಜು ಕರ್ಮಸೇ ಪರಿಮೋಕ್ಷ ಪಾವೇ ಆತ್ಮಕಾ ..೧೮೯..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಆತ್ಮಾನಮ್ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಆತ್ಮನಾ ] ಆತ್ಮಾಕೇ ದ್ವಾರಾ [ದ್ವಿಪುಣ್ಯಪಾಪಯೋಗಯೋಃ ] ದೋ
ಪುಣ್ಯ-ಪಾಪರೂಪ ಶುಭಾಶುಭಯೋಗೋಂಸೇ [ರುನ್ಧ್ವಾ ] ರೋಕ ಕರ [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನೇ ] ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮೇಂ [ಸ್ಥಿತಃ ] ಸ್ಥಿತ ಹೋತಾ
ಹುಆ [ಚ ] ಔರ [ಅನ್ಯಸ್ಮಿನ್ ] ಅನ್ಯ (ವಸ್ತು)ಕೀ [ಇಚ್ಛಾವಿರತಃ ] ಇಚ್ಛಾಸೇ ವಿರತ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಯಃ

Page 295 of 642
PDF/HTML Page 328 of 675
single page version

ಯಃ ಸರ್ವಸಙ್ಗಮುಕ್ತೋ ಧ್ಯಾಯತ್ಯಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾತ್ಮಾ .
ನಾಪಿ ಕರ್ಮ ನೋಕರ್ಮ ಚೇತಯಿತಾ ಚಿನ್ತಯತ್ಯೇಕತ್ವಮ್ ..೧೮೮..
ಆತ್ಮಾನಂ ಧ್ಯಾಯನ್ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಯೋಽನನ್ಯಮಯಃ .
ಲಭತೇಽಚಿರೇಣಾತ್ಮಾನಮೇವ ಸ ಕರ್ಮಪ್ರವಿಮುಕ್ತಮ್ ..೧೮೯..
ಯೋ ಹಿ ನಾಮ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಮೂಲೇ ಶುಭಾಶುಭಯೋಗೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಂ ದೃಢತರಭೇದವಿಜ್ಞಾನಾವಷ್ಟಮ್ಭೇನ ಆತ್ಮಾನಂ
ಆತ್ಮನೈವಾತ್ಯನ್ತಂ ರುನ್ಧ್ವಾ ಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನಾತ್ಮನ್ಯಾತ್ಮದ್ರವ್ಯೇ ಸುಷ್ಠು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ಕೃತ್ವಾ ಸಮಸ್ತಪರದ್ರವ್ಯೇಚ್ಛಾಪರಿಹಾರೇಣ
ಸಮಸ್ತಸಂಗವಿಮುಕ್ತೋ ಭೂತ್ವಾ ನಿತ್ಯಮೇವಾತಿನಿಷ್ಪ್ರಕಮ್ಪಃ ಸನ್ ಮನಾಗಪಿ ಕರ್ಮನೋಕರ್ಮಣೋರಸಂಸ್ಪರ್ಶೇನ
ಆತ್ಮೀಯಮಾತ್ಮಾನಮೇವಾತ್ಮನಾ ಧ್ಯಾಯನ್ ಸ್ವಯಂ ಸಹಜಚೇತಯಿತೃತ್ವಾದೇಕತ್ವಮೇವ ಚೇತಯತೇ, ಸ ಖಲ್ವೇಕತ್ವ-
ಚೇತನೇನಾತ್ಯನ್ತವಿವಿಕ್ತಂ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರಮಾತ್ಮಾನಂ ಧ್ಯಾಯನ್ ಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಯಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಮವಾಪ್ತಃ,
ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭೇ ಸತಿ ಸಮಸ್ತಪರದ್ರವ್ಯಮಯತ್ವಮತಿಕ್ರಾನ್ತಃ ಸನ್ ಅಚಿರೇಣೈವ ಸಕಲಕರ್ಮ-
೧ಚೇತಯಿತಾ = ಜ್ಞಾತಾ-ದ್ರಷ್ಟಾ
ಆತ್ಮಾ ] ಜೋ ಆತ್ಮಾ, [ಸರ್ವಸಙ್ಗಮುಕ್ತಃ ] (ಇಚ್ಛಾರಹಿತ ಹೋನೇಸೇ) ಸರ್ವ ಸಂಗಸೇ ರಹಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ,
[ಆತ್ಮಾನಮ್ ] (ಅಪನೇ) ಆತ್ಮಾಕೋ [ಆತ್ಮನಾ ] ಆತ್ಮಾಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಧ್ಯಾಯತಿ ] ಧ್ಯಾತಾ ಹೈ, [ಕ ರ್ಮ ನೋಕ ರ್ಮ ]
ಕ ರ್ಮ ತಥಾ ನೋಕ ರ್ಮಕೋ [ನ ಅಪಿ ] ನಹೀಂ ಧ್ಯಾತಾ, ಏವಂ [ಚೇತಯಿತಾ ] (ಸ್ವಯಂ) ೧ಚೇತಯಿತಾ (ಹೋನೇಸೇ)
[ಏಕ ತ್ವಮ್ ] ಏಕತ್ವಕೋ ಹೀ [ಚಿನ್ತಯತಿ ] ಚಿನ್ತವನ ಕರತಾ ಹೈ — ಚೇತತಾ ಹೈ — ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ, [ಸಃ ]
ವಹ (ಆತ್ಮಾ), [ಆತ್ಮಾನಂ ಧ್ಯಾಯನ್ ] ಆತ್ಮಾಕೋ ಧ್ಯಾತಾ ಹುಆ, [ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಯಃ ] ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಯ ಔರ
[ಅನನ್ಯಮಯಃ ] ಅನನ್ಯಮಯ ಹೋತಾ ಹುಆ [ಅಚಿರೇಣ ಏವ ] ಅಲ್ಪ ಕಾಲಮೇಂ ಹೀ [ಕ ರ್ಮಪ್ರವಿಮುಕ್ತಮ್ ] ಕ ರ್ಮೋಂಸೇ
ರಹಿತ [ಆತ್ಮಾನಮ್ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಲಭತೇ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಜೀವ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹ ಜಿಸಕಾ ಮೂಲ ಹೈ ಐಸೇ ಶುಭಾಶುಭ ಯೋಗಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ
ಆತ್ಮಾಕೋ ದೃಢತರ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೇ ಆಲಮ್ಬನಸೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಅತ್ಯನ್ತ ರೋಕಕರ,
ಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನರೂಪ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಭಲೀ ಭಾಂತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ (ಸ್ಥಿರ) ಕರಕೇ, ಸಮಸ್ತ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಇಚ್ಛಾಕೇ
ತ್ಯಾಗಸೇ ಸರ್ವ ಸಂಗಸೇ ರಹಿತ ಹೋಕರ, ನಿರನ್ತರ ಅತಿ ನಿಷ್ಕಮ್ಪ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ಕರ್ಮ-ನೋಕರ್ಮಕಾ
ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ಭೀ ಸ್ಪರ್ಶ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ಆತ್ಮಾಕೇ ದ್ವಾರಾ ಧ್ಯಾತಾ ಹುಆ, ಸ್ವಯಂಕೋ
ಸಹಜ ಚೇತಯಿತಾಪನ ಹೋನೇಸೇ ಏಕತ್ವಕೋ ಹೀ ಚೇತತಾ ಹೈ (ಜ್ಞಾನಚೇತನಾರೂಪ ರಹತಾ ಹೈ), ವಹ ಜೀವ
ವಾಸ್ತವಮೇಂ, ಏಕತ್ವ-ಚೇತನ ದ್ವಾರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕತ್ವಕೇ ಅನುಭವನ ದ್ವಾರಾ (ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ) ಅತ್ಯನ್ತ ಭಿನ್ನ
ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರ ಆತ್ಮಾಕೋ ಧ್ಯಾತಾ ಹುಆ, ಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಯ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ,
ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ (ಪ್ರಾಪ್ತಿ) ಹೋನೇ ಪರ ಸಮಸ್ತ ಪರದ್ರವ್ಯಮಯತಾಸೇ ಅತಿಕ್ರಾನ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಅಲ್ಪ

Page 296 of 642
PDF/HTML Page 329 of 675
single page version

ವಿಮುಕ್ತಮಾತ್ಮಾನಮವಾಪ್ನೋತಿ . ಏಷ ಸಂವರಪ್ರಕಾರಃ .
(ಮಾಲಿನೀ)
ನಿಜಮಹಿಮರತಾನಾಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಶಕ್ತ್ಯಾ
ಭವತಿ ನಿಯತಮೇಷಾಂ ಶುದ್ಧತತ್ತ್ವೋಪಲಮ್ಭಃ .
ಅಚಲಿತಮಖಿಲಾನ್ಯದ್ರವ್ಯದೂರೇಸ್ಥಿತಾನಾಂ
ಭವತಿ ಸತಿ ಚ ತಸ್ಮಿನ್ನಕ್ಷಯಃ ಕರ್ಮಮೋಕ್ಷಃ ..೧೨೮..
ಕೇನ ಕ್ರಮೇಣ ಸಂವರೋ ಭವತೀತಿ ಚೇತ್ —
ತೇಸಿಂ ಹೇದೂ ಭಣಿದಾ ಅಜ್ಝವಸಾಣಾಣಿ ಸವ್ವದರಿಸೀಹಿಂ .
ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ ಅಣ್ಣಾಣಂ ಅವಿರಯಭಾವೋ ಯ ಜೋಗೋ ಯ ..೧೯೦..
ಕಾಲಮೇಂ ಹೀ ಸರ್ವ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ರಹಿತ ಆತ್ಮಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ . ಯಹ ಸಂವರಕಾ ಪ್ರಕಾರ (ವಿಧಿ) ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೋ ಜೀವ ಪಹಲೇ ತೋ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೇ ಸಾಥ ಮಿಲೇ ಹುಏ ಮನವಚನಕಾಯಕೇ ಶುಭಾಶುಭ
ಯೋಗೋಂಸೇ ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಭೇದಜ್ಞಾನಕೇ ಬಲಸೇ ಚಲಾಯಮಾನ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇ, ಔರ ಫಿ ರ ಉಸಕೋ
ಶುದ್ಧದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಯ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಮೇಂ ನಿಶ್ಚಲ ಕರೇ ತಥಾ ಸಮಸ್ತ ಬಾಹ್ಯಾಭ್ಯನ್ತರ ಪರಿಗ್ರಹಸೇ ರಹಿತ ಹೋಕರ ಕರ್ಮ-
ನೋಕರ್ಮಸೇ ಭಿನ್ನ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಏಕಾಗ್ರ ಹೋಕರ ಉಸೀಕಾ ಹೀ ಅನುಭವ ಕಿಯಾ ಕರೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸೀಕೇ ಧ್ಯಾನಮೇಂ
ರಹೇ, ವಹ ಜೀವ ಆತ್ಮಾಕಾ ಧ್ಯಾನ ಕರನೇಸೇ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಮಯ ಹೋತಾ ಹುಆ ಔರ ಪರದ್ರವ್ಯಮಯತಾಕಾ ಉಲ್ಲಂಘನ ಕರತಾ
ಹುಆ ಅಲ್ಪ ಕಾಲಮೇಂ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಮುಕ್ತ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ . ಯಹ ಸಂವರ ಹೋನೇಕೀ ರೀತಿ ಹೈ ..೧೮೭ ಸೇ ೧೮೯..
ಅಬ ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಶಕ್ತ್ಯಾ ನಿಜಮಹಿಮರತಾನಾಂ ಏಷಾಂ ] ಜೋ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೀ ಶಕ್ತಿಕೇ ದ್ವಾರಾ
ನಿಜ (ಸ್ವರೂಪಕೀ) ಮಹಿಮಾಮೇಂ ಲೀನ ರಹತೇ ಹೈಂ ಉನ್ಹೇೇಂ [ನಿಯತಮ್ ] ನಿಯಮಸೇ [ಶುದ್ಧತತ್ತ್ವೋಪಲಮ್ಭಃ ] ಶುದ್ಧ
ತತ್ತ್ವಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ [ಭವತಿ ] ಹೋತೀ ಹೈ; [ತಸ್ಮಿನ್ ಸತಿ ಚ ] ಶುದ್ಧ ತತ್ತ್ವಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ ಹೋನೇ ಪರ,
[ಅಚಲಿತಮ್ ಅಖಿಲ-ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯ-ದೂರೇ-ಸ್ಥಿತಾನಾಂ ] ಅಚಲಿತರೂಪಸೇ ಸಮಸ್ತ ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ ದೂರ ವರ್ತತೇ ಹುಏ
ಐಸೇ ಉನಕೇ, [ಅಕ್ಷಯಃ ಕ ರ್ಮಮೋಕ್ಷಃ ಭವತಿ ] ಅಕ್ಷಯ ಕ ರ್ಮಮೋಕ್ಷ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಉನಕಾ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಛುಟಕಾರಾ
ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ಪುನಃ ಕಭೀ ಕರ್ಮಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ) .೧೨೮.
ಅಬ ಯಹ ಪ್ರಶ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಸಂವರ ಕಿಸ ಕ್ರಮಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ ? ಉಸಕಾ ಉತ್ತರ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ರಾಗಾದಿಕೇ ಹೇತೂ ಕಹೇ, ಸರ್ವಜ್ಞ ಅಧ್ಯವಸಾನಕೋ .
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಅರು ಅಜ್ಞಾನ, ಅವಿರತಭಾವ ತ್ಯೋಂ ಹೀ ಯೋಗಕೋ ..೧೯೦..

Page 297 of 642
PDF/HTML Page 330 of 675
single page version

ಹೇದುಅಭಾವೇ ಣಿಯಮಾ ಜಾಯದಿ ಣಾಣಿಸ್ಸ ಆಸವಣಿರೋಹೋ .
ಆಸವಭಾವೇಣ ವಿಣಾ ಜಾಯದಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿ ಣಿರೋಹೋ ..೧೯೧..
ಕಮ್ಮಸ್ಸಾಭಾವೇಣ ಯ ಣೋಕಮ್ಮಾಣಂ ಪಿ ಜಾಯದಿ ಣಿರೋಹೋ .
ಣೋಕಮ್ಮಣಿರೋಹೇಣ ಯ ಸಂಸಾರಣಿರೋಹಣಂ ಹೋದಿ ..೧೯೨..
ತೇಷಾಂ ಹೇತವೋ ಭಣಿತಾ ಅಧ್ಯವಸಾನಾನಿ ಸರ್ವದರ್ಶಿಭಿಃ .
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮಜ್ಞಾನಮವಿರತಭಾವಶ್ಚ ಯೋಗಶ್ಚ ..೧೯೦..
ಹೇತ್ವಭಾವೇ ನಿಯಮಾಜ್ಜಾಯತೇ ಜ್ಞಾನಿನ ಆಸ್ರವನಿರೋಧಃ .
ಆಸ್ರವಭಾವೇನ ವಿನಾ ಜಾಯತೇ ಕರ್ಮಣೋಽಪಿ ನಿರೋಧಃ ..೧೯೧..
ಕರ್ಮಣೋಽಭಾವೇನ ಚ ನೋಕರ್ಮಣಾಮಪಿ ಜಾಯತೇ ನಿರೋಧಃ .
ನೋಕರ್ಮನಿರೋಧೇನ ಚ ಸಂಸಾರನಿರೋಧನಂ ಭವತಿ ..೧೯೨..
38
ಕಾರಣ ಅಭಾವ ಜರೂರ ಆಸ್ರವರೋಧ ಜ್ಞಾನೀಕೋ ಬನೇ .
ಆಸ್ರವಭಾವ ಅಭಾವಮೇಂ, ನಹಿಂ ಕರ್ಮಕಾ ಆನಾ ಬನೇ ..೧೯೧..
ಹೈ ಕರ್ಮಕೇ ಜು ಅಭಾವಸೇ, ನೋಕರ್ಮಕಾ ರೋಧನ ಬನೇ .
ನೋಕರ್ಮಕಾ ರೋಧನ ಹುಏ, ಸಂಸಾರಸಂರೋಧನ ಬನೇ ..೧೯೨..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ತೇಷಾಂ ] ಉನಕೇ (ಪೂರ್ವ ಕ ಥಿತ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಆಸ್ರವೋಂಕೇ) [ಹೇತವಃ ] ಹೇತು
[ಸರ್ವದರ್ಶಿಭಿಃ ] ಸರ್ವದರ್ಶಿಯೋಂನೇ [ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ ] ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ, [ಅಜ್ಞಾನಮ್ ] ಅಜ್ಞಾನ, [ಅವಿರತಭಾವಃ ಚ ]
ಔರ ಅವಿರತಭಾವ [ಯೋಗಃ ಚ ] ತಥಾ ಯೋಗ — [ಅಧ್ಯವಸಾನಾನಿ ] ಯಹ (ಚಾರ) ಅಧ್ಯವಸಾನ
[ಭಣಿತಾಃ ] ಕ ಹೇ ಹೈಂ . [ಜ್ಞಾನಿನಃ ] ಜ್ಞಾನೀಕೇ [ಹೇತ್ವಭಾವೇ ] ಹೇತುಓಂಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ [ನಿಯಮಾತ್ ] ನಿಯಮಸೇ
[ಆಸ್ರವನಿರೋಧಃ ] ಆಸ್ರವಕಾ ನಿರೋಧ [ಜಾಯತೇ ] ಹೋತಾ ಹೈ, [ಆಸ್ರವಭಾವೇನ ವಿನಾ ] ಆಸ್ರವಭಾವಕೇ
ಬಿನಾ [ಕ ರ್ಮಣಃ ಅಪಿ ] ಕ ರ್ಮಕಾ ಭೀ [ನಿರೋಧಃ ] ನಿರೋಧ [ಜಾಯತೇ ] ಹೋತಾ ಹೈ, [ಚ ] ಔರ [ಕ ರ್ಮಣಃ
ಅಭಾವೇನ ] ಕ ರ್ಮಕೇ ಅಭಾವಸೇ [ನೋಕ ರ್ಮಣಾಮ್ ಅಪಿ ] ನೋಕ ರ್ಮೋಂಕಾ ಭೀ [ನಿರೋಧಃ ] ನಿರೋಧ [ಜಾಯತೇ ]
ಹೋತಾ ಹೈ, [ಚ ] ಔರ [ನೋಕ ರ್ಮನಿರೋಧೇನ ] ನೋಕ ರ್ಮಕೇ ನಿರೋಧಸೇ [ಸಂಸಾರನಿರೋಧನಂ ] ಸಂಸಾರಕಾ ನಿರೋಧ
[ಭವತಿ ] ಹೋತಾ ಹೈ
.

Page 298 of 642
PDF/HTML Page 331 of 675
single page version

ಸನ್ತಿ ತಾವಜ್ಜೀವಸ್ಯ ಆತ್ಮಕರ್ಮೈಕತ್ವಾಧ್ಯಾಸಮೂಲಾನಿ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾಜ್ಞಾನಾವಿರತಿಯೋಗಲಕ್ಷಣಾನಿ
ಅಧ್ಯವಸಾನಾನಿ . ತಾನಿ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಲಕ್ಷಣಸ್ಯಾಸ್ರವಭಾವಸ್ಯ ಹೇತವಃ . ಆಸ್ರವಭಾವಃ ಕರ್ಮಹೇತುಃ . ಕರ್ಮ
ನೋಕರ್ಮಹೇತುಃ . ನೋಕರ್ಮ ಸಂಸಾರಹೇತುಃ ಇತಿ . ತತೋ ನಿತ್ಯಮೇವಾಯಮಾತ್ಮಾ ಆತ್ಮಕರ್ಮಣೋರೇಕತ್ವಾಧ್ಯಾಸೇನ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾಜ್ಞಾನಾವಿರತಿಯೋಗಮಯಮಾತ್ಮಾನಮಧ್ಯವಸ್ಯತಿ . ತತೋ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪಮಾಸ್ರವಭಾವಂ ಭಾವಯತಿ . ತತಃ
ಕರ್ಮ ಆಸ್ರವತಿ . ತತೋ ನೋಕರ್ಮ ಭವತಿ . ತತಃ ಸಂಸಾರಃ ಪ್ರಭವತಿ . ಯದಾ ತು ಆತ್ಮಕರ್ಮಣೋರ್ಭೇದವಿಜ್ಞಾನೇನ
ಶುದ್ಧಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರಮಾತ್ಮಾನಂ ಉಪಲಭತೇ ತದಾ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾಜ್ಞಾನಾವಿರತಿಯೋಗಲಕ್ಷಣಾನಾಂ ಅಧ್ಯವಸಾನಾನಾಂ
ಆಸ್ರವಭಾವಹೇತೂನಾಂ ಭವತ್ಯಭಾವಃ . ತದಭಾವೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪಾಸ್ರವಭಾವಸ್ಯ ಭವತ್ಯಭಾವಃ . ತದಭಾವೇ ಭವತಿ
ಕರ್ಮಾಭಾವಃ . ತದಭಾವೇಽಪಿ ಭವತಿ ನೋಕರ್ಮಾಭಾವಃ . ತದಭಾವೇಽಪಿ ಭವತಿ ಸಂಸಾರಾಭಾವಃ . ಇತ್ಯೇಷ ಸಂವರಕ್ರಮಃ .
ಟೀಕಾ : — ಪಹಲೇ ತೋ ಜೀವಕೇ, ಆತ್ಮಾ ಔರ ಕರ್ಮಕೇ ಏಕತ್ವಕಾ ಅಧ್ಯಾಸ (ಅಭಿಪ್ರಾಯ) ಜಿನಕಾ
ಮೂಲ ಹೈ ಐಸೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ-ಅಜ್ಞಾನ-ಅವಿರತಿ-ಯೋಗಸ್ವರೂಪ ಅಧ್ಯವಸಾನ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈಂ, ವೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಸ್ವರೂಪ
ಆಸ್ರವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಹೈಂ; ಆಸ್ರವಭಾವ ಕರ್ಮಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ; ಕರ್ಮ-ನೋಕರ್ಮಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ; ಔರ ನೋಕರ್ಮ
ಸಂಸಾರಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ — ಸದಾ ಹೀ ಯಹ ಆತ್ಮಾ, ಆತ್ಮಾ ಔರ ಕರ್ಮಕೇ ಏಕತ್ವಕೇ ಅಧ್ಯಾಸಸೇ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ-ಅಜ್ಞಾನ-ಅವಿರತಿ-ಯೋಗಮಯ ಆತ್ಮಾಕೋ ಮಾನತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಅಧ್ಯವಸಾನ ಕರತಾ
ಹೈ); ತತಃ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಆಸ್ರವಭಾವಕೋ ಭಾತಾ ಹೈ, ಉಸಸೇ ಕರ್ಮಾಸ್ರವ ಹೋತಾ ಹೈ; ಉಸಸೇ ನೋಕರ್ಮ ಹೋತಾ ಹೈ;
ಔರ ಉಸಸೇ ಸಂಸಾರ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ . ಕಿನ್ತು ಜಬ (ವಹ ಆತ್ಮಾ), ಆತ್ಮಾ ಔರ ಕರ್ಮಕೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೇ
ದ್ವಾರಾ ಶುದ್ಧ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರ ಆತ್ಮಾಕೋ ಉಪಲಬ್ಧ ಕರತಾ ಹೈ — ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ ತಬ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ,
ಅಜ್ಞಾನ, ಅವಿರತಿ ಔರ ಯೋಗಸ್ವರೂಪ ಅಧ್ಯವಸಾನ, ಜೋ ಕಿ ಆಸ್ರವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಹೈಂ ಉನಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ
ಹೈ; ಅಧ್ಯವಸಾನೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಆಸ್ರವಭಾವಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ; ಆಸ್ರವಭಾವಕಾ
ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ; ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ನೋಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ
ನೋಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ಸಂವರಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಯಹ ಸಂವರಕಾ ಕ್ರಮ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೀವಕೇ ಜಬ ತಕ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಕರ್ಮಕೇ ಏಕತ್ವಕಾ ಆಶಯ ಹೈ — ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ
ಹೈ ತಬ ತಕ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ, ಅಜ್ಞಾನ, ಅವಿರತಿ ಔರ ಯೋಗಸ್ವರೂಪ ಅಧ್ಯವಸಾನ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ, ಅಧ್ಯವಸಾನಸೇ
ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಆಸ್ರವಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ, ಆಸ್ರವಭಾವಸೇ ಕರ್ಮ ಬಂಧತಾ ಹೈ, ಕರ್ಮಸೇ ಶರೀರಾದಿ ನೋಕರ್ಮ ಉತ್ಪನ್ನ
ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ನೋಕರ್ಮಸೇ ಸಂಸಾರ ಹೈ . ಪರನ್ತು ಜಬ ಉಸೇ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಕರ್ಮಕಾ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ಶುದ್ಧ
ಆತ್ಮಾಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ ಹೋನೇಸೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಅಧ್ಯವಸಾನೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ, ಔರ ಅಧ್ಯವಸಾನಕೇ
ಅಭಾವಸೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹರೂಪ ಆಸ್ರವಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ, ಆಸ್ರವಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಕರ್ಮ ನಹೀಂ ಬಂಧತಾ, ಕರ್ಮಕೇ
ಅಭಾವಸೇ ಶರೀರಾದಿ ನೋಕರ್ಮ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹೋತೇ ಔರ ನೋಕರ್ಮಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಸಂಸಾರಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ .
— ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಂವರಕಾ ಅನುಕ್ರಮ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ ..೧೯೦ ಸೇ ೧೯೨..

Page 299 of 642
PDF/HTML Page 332 of 675
single page version

(ಉಪಜಾತಿ)
ಸಮ್ಪದ್ಯತೇ ಸಂವರ ಏಷ ಸಾಕ್ಷಾ-
ಚ್ಛುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಸ್ಯ ಕಿಲೋಪಲಮ್ಭಾತ್ .
ಸ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನತ ಏವ ತಸ್ಮಾತ್
ತದ್ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮತೀವ ಭಾವ್ಯಮ್ ..೧೨೯..
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಭಾವಯೇದ್ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮಿದಮಚ್ಛಿನ್ನಧಾರಯಾ .
ತಾವದ್ಯಾವತ್ಪರಾಚ್ಚ್ಯುತ್ವಾ ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞಾನೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠತೇ ..೧೩೦..
ಸಂವರ ಹೋನೇಕೇ ಕ್ರಮಮೇಂ ಸಂವರಕಾ ಪಹಲಾ ಹೀ ಕಾರಣ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಕಹಾ ಹೈ ಉಸಕೀ ಭಾವನಾಕೇ
ಉಪದೇಶಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಏಷಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಂವರಃ ] ಯಹ ಸಾಕ್ಷಾತ್ (ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರಸೇ) ಸಂವರ [ಕಿ ಲ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ
[ಶುದ್ಧ-ಆತ್ಮ-ತತ್ತ್ವಸ್ಯ ಉಪಲಮ್ಭಾತ್ ] ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಸೇ [ಸಮ್ಪದ್ಯತೇ ] ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ [ಸಃ ]
ವಹ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ [ಭೇದವಿಜ್ಞಾನತಃ ಏವ ] ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ . [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ
[ತತ್ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮ್ ] ವಹ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ [ಅತೀವ ] ಅತ್ಯಂತ [ಭಾವ್ಯಮ್ ] ಭಾನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜಬ ಜೀವಕೋ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಜಬ ಜೀವ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಕರ್ಮಕೋ
ಯಥಾರ್ಥತಯಾ ಭಿನ್ನ ಜಾನತಾ ಹೈ ತಬ ವಹ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ, ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೇ ಅನುಭವಸೇ
ಆಸ್ರವಭಾವ ರುಕತಾ ಹೈ ಔರ ಅನುಕ್ರಮಸೇ ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಸಂವರ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೋ ಅತ್ಯನ್ತ
ಭಾನೇಕಾ ಉಪದೇಶ ಕಿಯಾ ಹೈ .೧೨೯.
ಅಬ ಕಾವ್ಯ ದ್ವಾರಾ ಯಹ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಕಹಾಂ ತಕ ಭಾನಾ ಚಾಹಿಯೇ .
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಇದಮ್ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮ್ ] ಯಹ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ [ಅಚ್ಛಿನ್ನ-ಧಾರಯಾ ] ಅಚ್ಛಿನ್ನ-ಧಾರಾಸೇ
(ಜಿಸಮೇಂ ವಿಚ್ಛೇದ ನ ಪಡೇ಼ ಐಸೇ ಅಖಣ್ಡ ಪ್ರವಾಹರೂಪಸೇ) [ತಾವತ್ ] ತಬ ತಕ [ಭಾವಯೇತ್ ] ಭಾನಾ ಚಾಹಿಯೇ
[ಯಾವತ್ ] ಜಬ ತಕ [ಪರಾತ್ ಚ್ಯುತ್ವಾ ] ಪರಭಾವೋಂಸೇ ಛೂಟಕರ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ [ಜ್ಞಾನೇ ] ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಹೀ (ಅಪನೇ
ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಹೀ) [ಪ್ರತಿಷ್ಠತೇ ] ಸ್ಥಿರ ಹೋ ಜಾಯೇ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಯಹಾಂ ಜ್ಞಾನಕಾ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸ್ಥಿರ ಹೋನಾ ದೋ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ಏಕ ತೋ,
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕಾ ಅಭಾವ ಹೋಕರ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ ಹೋ ಔರ ಫಿ ರ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ನ ಆಯೇ ತಬ ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸ್ಥಿರ ಹುಆ
ಕಹಲಾತಾ ಹೈ; ದೂಸರೇ, ಜಬ ಜ್ಞಾನ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗರೂಪಸೇ ಸ್ಥಿರ ಹೋ ಜಾಯೇ ಔರ ಫಿ ರ ಅನ್ಯವಿಕಾರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ
ನ ಹೋ ತಬ ವಹ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸ್ಥಿರ ಹುಆ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ . ಜಬ ತಕ ಜ್ಞಾನ ದೋನೋಂ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸ್ಥಿರ ನ ಹೋ
ಜಾಯೇ ತಬ ತಕ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೋ ಭಾತೇ ರಹನಾ ಚಾಹಿಯೇ .೧೩೦.

Page 300 of 642
PDF/HTML Page 333 of 675
single page version

(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಭೇದವಿಜ್ಞಾನತಃ ಸಿದ್ಧಾಃ ಸಿದ್ಧಾ ಯೇ ಕಿಲ ಕೇಚನ .
ಅಸ್ಯೈವಾಭಾವತೋ ಬದ್ಧಾ ಬದ್ಧಾ ಯೇ ಕಿಲ ಕೇಚನ ..೧೩೧..
(ಮನ್ದಾಕ್ರಾನ್ತಾ)
ಭೇದಜ್ಞಾನೋಚ್ಛಲನಕಲನಾಚ್ಛುದ್ಧತತ್ತ್ವೋಪಲಮ್ಭಾ–
ದ್ರಾಗಗ್ರಾಮಪ್ರಲಯಕರಣಾತ್ಕರ್ಮಣಾಂ ಸಂವರೇಣ .
ಬಿಭ್ರತ್ತೋಷಂ ಪರಮಮಮಲಾಲೋಕಮಮ್ಲಾನಮೇಕಂ
ಜ್ಞಾನಂ ಜ್ಞಾನೇ ನಿಯತಮುದಿತಂ ಶಾಶ್ವತೋದ್ಯೋತಮೇತತ್ ..೧೩೨..
ಅಬ ಪುನಃ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೀ ಮಹಿಮಾ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಯೇ ಕೇಚನ ಕಿಲ ಸಿದ್ಧಾಃ ] ಜೋ ಕೋಈ ಸಿದ್ಧ ಹುಏ ಹೈಂ [ಭೇದವಿಜ್ಞಾನತಃ ಸಿದ್ಧಾಃ ]
ವೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಸಿದ್ಧ ಹುಏ ಹೈಂ; ಔರ [ಯೇ ಕೇಚನ ಕಿಲ ಬದ್ಧಾಃ ] ಜೋ ಕೋಈ ಬಂಧೇ ಹೈಂ [ಅಸ್ಯ ಏವ ಅಭಾವತಃ
ಬದ್ಧಾಃ ] ವೇ ಉಸೀಕೇ ( – ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೇ ಹೀ) ಅಭಾವಸೇ ಬಂಧೇ ಹೈಂ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಅನಾದಿಕಾಲಸೇ ಲೇಕರ ಜಬ ತಕ ಜೀವಕೋ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ನಹೀಂ ಹೋ ತಬ ತಕ ವಹ
ಕರ್ಮಸೇ ಬಂಧತಾ ಹೀ ರಹತಾ ಹೈ — ಸಂಸಾರಮೇಂ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಹೀ ಕರತಾ ರಹತಾ ಹೈ; ಜಿಸ ಜೀವಕೋ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ
ಹೈ ವಹ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಛೂಟ ಜಾತಾ ಹೈ — ಮೋಕ್ಷಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರ ಹೀ ಲೇತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಕರ್ಮಬನ್ಧಕಾ – ಸಂಸಾರಕಾ –
ಮೂಲ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕಾ ಅಭಾವ ಹೀ ಹೈ ಔರ ಮೋಕ್ಷಕಾ ಪ್ರಥಮ ಕಾರಣ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೀ ಹೈ . ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೇ ಬಿನಾ
ಕೋಈ ಸಿದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತಾ .
ಯಹಾಂ ಐಸಾ ಭೀ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ — ವಿಜ್ಞಾನಾದ್ವೈತವಾದೀ ಬೌದ್ಧ ಔರ ವೇದಾನ್ತೀ ಜೋ ಕಿ ವಸ್ತುಕೋ
ಅದ್ವೈತ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಔರ ಅದ್ವೈತಕೇ ಅನುಭವಸೇ ಹೀ ಸಿದ್ಧಿ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಉನಕಾ, ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಹೀ ಸಿದ್ಧಿ ಕಹನೇಸೇ,
ನಿಷೇಧ ಹೋ ಗಯಾ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಸರ್ವಥಾ ಅದ್ವೈತ ನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಜೋ ಸರ್ವಥಾ ಅದ್ವೈತ ಮಾನತೇ ಹೈಂ
ಉನಕೇ ಕಿಸೀ ಭೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಕಹಾ ಹೀ ನಹೀಂ ಜಾ ಸಕತಾ; ಜಹಾಂ ದ್ವೈತ (ದೋ ವಸ್ತುಏಂ) ಹೀ ನಹೀಂ ಮಾನತೇ
ವಹಾಂ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಕೈಸಾ ? ಯದಿ ಜೀವ ಔರ ಅಜೀವ — ದೋ ವಸ್ತುಏಂ ಮಾನೀ ಜಾಯೇ ಔರ ಉನಕಾ ಸಂಯೋಗ ಮಾನಾ
ಜಾಯೇ ತಭೀ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ, ಔರ ಸಿದ್ಧಿ ಹೋ ಸಕತೀ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಿಯೋಂಕೋ ಹೀ ಸಬ ಕು ಛ
ನಿರ್ಬಾಧತಯಾ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ .೧೩೧.
ಅಬ, ಸಂವರ ಅಧಿಕಾರ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹುಏ, ಸಂವರ ಹೋನೇಸೇ ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಹುಆ ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೀ ಮಹಿಮಾಕಾ
ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಭೇದಜ್ಞಾನ-ಉಚ್ಛಲನ-ಕ ಲನಾತ್ ] ಭೇದಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ ಕ ರನೇಕೇ ಅಭ್ಯಾಸಸೇ

Page 301 of 642
PDF/HTML Page 334 of 675
single page version

ಇತಿ ಸಂವರೋ ನಿಷ್ಕ್ರಾನ್ತಃ .
ಇತಿ ಶ್ರೀಮದಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿವಿರಚಿತಾಯಾಂ ಸಮಯಸಾರವ್ಯಾಖ್ಯಾಯಾಮಾತ್ಮಖ್ಯಾತೌ ಸಂವರಪ್ರರೂಪಕಃ ಪಂಚಮೋಽಙ್ಕಃ ..
[ಶುದ್ಧತತ್ತ್ವಉಪಲಮ್ಭಾತ್ ] ಶುದ್ಧ ತತ್ತ್ವಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿ ಹುಈ, ಶುದ್ಧ ತತ್ತ್ವಕೀ ಉಪಲಬ್ಧಿಸೇ
[ರಾಗಗ್ರಾಮಪ್ರಲಯಕರಣಾತ್ ] ರಾಗ-ಸಮೂಹಕಾ ವಿಲಯ ಹುಆ, ರಾಗ-ಸಮೂಹಕೇ ವಿಲಯ ಕ ರನೇಸೇ [ಕರ್ಮಣಾಂ
ಸಂವರೇಣ ] ಕ ರ್ಮೋಂಕಾ ಸಂವರ ಹುಆ ಔರ ಕ ರ್ಮೋಂಕಾ ಸಂವರ ಹೋನೇಸೇ, [ಜ್ಞಾನೇ ನಿಯತಮ್ ಏತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ಉದಿತಂ ] ಜ್ಞಾನಮೇಂ
ಹೀ ನಿಶ್ಚಲ ಹುಆ ಐಸಾ ಯಹ ಜ್ಞಾನ ಉದಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ — [ಬಿಭ್ರತ್ ಪರಮಮ್ ತೋಷಂ ] ಕಿ ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಪರಮ
ಸಂತೋಷಕೋ (ಪರಮ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಆನಂದಕೋ) ಧಾರಣ ಕ ರತಾ ಹೈ, [ಅಮಲ-ಆಲೋಕಮ್ ] ಜಿಸಕಾ ಪ್ರಕಾಶ
ನಿರ್ಮಲ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ರಾಗಾದಿಕ ಕೇ ಕಾರಣ ಮಲಿನತಾ ಥೀ ವಹ ಅಬ ನಹೀಂ ಹೈ), [ಅಮ್ಲಾನಮ್ ] ಜೋ ಅಮ್ಲಾನ
ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಜ್ಞಾನಕೀ ಭಾಂತಿ ಕುಮ್ಹಲಾಯಾ ಹುಆ – ನಿರ್ಬಲ ನಹೀಂ ಹೈ, ಸರ್ವ ಲೋಕಾಲೋಕ ಕೇ
ಜಾನನೇವಾಲಾ ಹೈ), [ಏಕಂ ] ಜೋ ಏಕ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಸೇ ಜೋ ಭೇದ ಥೇ ವಹ ಅಬ ನಹೀಂ ಹೈ) ಔರ
[ಶಾಶ್ವತ-ಉದ್ಯೋತಮ್ ] ಜಿಸಕಾ ಉದ್ಯೋೇತ ಶಾಶ್ವತ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಕಾ ಪ್ರಕಾಶ ಅವಿನಶ್ವರ ಹೈ).೧೩೨.
ಟೀಕಾ : — ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಂವರ (ರಂಗಭೂಮಿಮೇಂಸೇ) ಬಾಹರ ನಿಕಲ ಗಯಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ರಂಗಭೂಮಿಮೇಂ ಸಂವರಕಾ ಸ್ವಾಂಗ ಆಯಾ ಥಾ ಉಸೇ ಜ್ಞಾನನೇ ಜಾನ ಲಿಯಾ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ನೃತ್ಯ
ಕರಕೇ ಬಾಹರ ನಿಕಲ ಗಯಾ .
(ಸವೈಯಾ ತೇಈಸಾ)
ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕಲಾ ಪ್ರಗಟೈ ತಬ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವ ಲಹೈ ಅಪನಾ ಹೀ,
ರಾಗ-ದ್ವೇಷ-ವಿಮೋಹ ಸಬಹಿ ಗಲಿ ಜಾಯ, ಇಮೈ ದುಠ ಕರ್ಮ ರುಕಾಹೀ;
ಉಜ್ಜ್ವಲ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಕಾಶ ಕರೈ ಬಹು ತೋಷ ಧರೈ ಪರಮಾತಮಮಾಹೀಂ,
ಯೋಂ ಮುನಿರಾಜ ಭಲೀ ವಿಧಿ ಧಾರತ, ಕೇವಲ ಪಾಯ ಸುಖೀ ಶಿವ ಜಾಹೀಂ ..
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರಕೀ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರ
ಪರಮಾಗಮಕೀ) ಶ್ರೀಮದ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಾಚಾರ್ಚದೇವವಿರಚಿತ ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ ನಾಮಕ ಟೀಕಾಮೇಂ ಸಂವರಕಾ ಪ್ರರೂಪಕ
ಪಾಂಚವಾಂ ಅಂಕ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ .
❁

Page 302 of 642
PDF/HTML Page 335 of 675
single page version

ಅಥ ಪ್ರವಿಶತಿ ನಿರ್ಜರಾ.
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ರಾಗಾದ್ಯಾಸ್ರವರೋಧತೋ ನಿಜಧುರಾಂ ಧೃತ್ವಾ ಪರಃ ಸಂವರಃ
ಕರ್ಮಾಗಾಮಿ ಸಮಸ್ತಮೇವ ಭರತೋ ದೂರಾನ್ನಿರುನ್ಧನ್ ಸ್ಥಿತಃ .
ಪ್ರಾಗ್ಬದ್ಧಂ ತು ತದೇವ ದಗ್ಧುಮಧುನಾ ವ್ಯಾಜೃಮ್ಭತೇ ನಿರ್ಜರಾ
ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿರಪಾವೃತಂ ನ ಹಿ ಯತೋ ರಾಗಾದಿಭಿರ್ಮೂರ್ಛತಿ ..೧೩೩..
- ೬ -
ನಿರ್ಜರಾ ಅಧಿಕಾರ
(ದೋಹಾ)
ರಾಗಾದಿಕಕೂಂ ರೋಧ ಕರಿ, ನವೇ ಬಂಧ ಹತಿ ಸಂತ .
ಪೂರ್ವ ಉದಯಮೇಂ ಸಮ ರಹೇ, ನಮೂಂ ನಿರ್ಜರಾವಂತ ..
ಪ್ರಥಮ ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ ‘‘ಅಬ ನಿರ್ಜರಾ ಪ್ರವೇಶ ಕರತೀ ಹೈ’’ . ಯಹಾಂ ತತ್ತ್ವೋಂಕಾ
ನೃತ್ಯ ಹೈ; ಅತಃ ಜೈಸೇ ನೃತ್ಯಮಂಚ ಪರ ನೃತ್ಯ ಕರನೇವಾಲಾ ಸ್ವಾಂಗ ಧಾರಣ ಕರ ಪ್ರವೇಶ ಕರತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಯಹಾಂ
ರಂಗಭೂಮಿಮೇಂ ನಿರ್ಜರಾಕಾ ಸ್ವಾಂಗ ಪ್ರವೇಶ ಕರತಾ ಹೈ .
ಅಬ, ಸರ್ವ ಸ್ವಾಂಗಕೋ ಯಥಾರ್ಥ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಕೋ ಮಂಗಲರೂಪ ಜಾನಕರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಮಂಗಲಕೇ
ಲಿಯೇ ಪ್ರಥಮ ಉಸೀಕೋ — ನಿರ್ಮಲ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಕೋ ಹೀ — ಪ್ರಗಟ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಪರಃ ಸಂವರಃ ] ಪರಮ ಸಂವರ, [ರಾಗಾದಿ-ಆಸ್ರವ-ರೋಧತಃ ] ರಾಗಾದಿ ಆಸ್ರವೋಂಕೋ
ರೋಕನೇಸೇ [ನಿಜ-ಧುರಾಂ ಧೃತ್ವಾ ] ಅಪನೀ ಕಾರ್ಯ-ಧುರಾಕೋ ಧಾರಣ ಕರಕೇ ( – ಅಪನೇ ಕಾರ್ಯಕೋ ಯಥಾರ್ಥತಯಾ
ಸಂಭಾಲಕರ), [ಸಮಸ್ತಮ್ ಆಗಾಮಿ ಕರ್ಮ ] ಸಮಸ್ತ ಆಗಾಮೀ ಕ ರ್ಮಕೋ [ಭರತಃ ದೂರಾತ್ ಏವ ] ಅತ್ಯಂತತಯಾ
ದೂರಸೇ ಹೀ [ನಿರುನ್ಧನ್ ಸ್ಥಿತಃ ] ರೋಕ ತಾ ಹುಆ ಖಡಾ ಹೈ; [ತು ] ಔರ [ಪ್ರಾಗ್ಬದ್ಧಂ ] ಪೂರ್ವಬದ್ಧ (ಸಂವರ ಹೋನೇಕೇ
ಪಹೇಲೇ ಬಂಧೇ ಹುಏ) [ತತ್ ಏವ ದಗ್ಧುಮ್ ] ಕರ್ಮಕೋ ಜಲಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ [ಅಧುನಾ ] ಅಬ [ನಿರ್ಜರಾ ವ್ಯಾಜೃಮ್ಭತೇ ]
ನಿರ್ಜರಾ ( – ನಿರ್ಜರಾರೂಪ ಅಗ್ನಿ – ) ಫೈ ಲ ರಹೀ ಹೈ [ಯತಃ ] ಜಿಸಸೇ [ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಃ ] ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ [ಅಪಾವೃತಂ ]
ನಿರಾವರಣ ಹೋತೀ ಹುಈ (ಪುನಃ) [ರಾಗಾದಿಭಿಃ ನ ಹಿ ಮೂರ್ಛತಿ ] ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಮೂರ್ಛಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ —
ಸದಾ ಅಮೂರ್ಛಿತ ರಹತೀ ಹೈ .

Page 303 of 642
PDF/HTML Page 336 of 675
single page version

ಉವಭೋಗಮಿಂದಿಯೇಹಿಂ ದವ್ವಾಣಮಚೇದಣಾಣಮಿದರಾಣಂ .
ಜಂ ಕುಣದಿ ಸಮ್ಮದಿಟ್ಠೀ ತಂ ಸವ್ವಂ ಣಿಜ್ಜರಣಿಮಿತ್ತಂ ..೧೯೩..
ಉಪಭೋಗಮಿನ್ದ್ರಿಯೈಃ ದ್ರವ್ಯಾಣಾಮಚೇತನಾನಾಮಿತರೇಷಾಮ್ .
ಯತ್ಕರೋತಿ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಃ ತತ್ಸರ್ವಂ ನಿರ್ಜರಾನಿಮಿತ್ತಮ್ ..೧೯೩..
ವಿರಾಗಸ್ಯೋಪಭೋಗೋ ನಿರ್ಜರಾಯೈ ಏವ . ರಾಗಾದಿಭಾವಾನಾಂ ಸದ್ಭಾವೇನ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟೇರಚೇತನಾನ್ಯದ್ರವ್ಯೋಪಭೋಗೋ
ಬನ್ಧನಿಮಿತ್ತಮೇವ ಸ್ಯಾತ್ . ಸ ಏವ ರಾಗಾದಿಭಾವಾನಾಮಭಾವೇನ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟೇರ್ನಿರ್ಜರಾನಿಮಿತ್ತಮೇವ ಸ್ಯಾತ್ . ಏತೇನ
ದ್ರವ್ಯನಿರ್ಜರಾಸ್ವರೂಪಮಾವೇದಿತಮ್ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಸಂವರ ಹೋನೇಕೇ ಬಾದ ನವೀನ ಕರ್ಮ ತೋ ನಹೀಂ ಬಂಧತೇ . ಔರ ಜೋ ಕರ್ಮ ಪಹಲೇ ಬಂಧೇ ಹುಯೇ
ಥೇ ಉನಕೀ ಜಬ ನಿರ್ಜರಾ ಹೋತೀ ಹೈ ತಬ ಜ್ಞಾನಕಾ ಆವರಣ ದೂರ ಹೋನೇಸೇ ವಹ (ಜ್ಞಾನ) ಐಸಾ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ
ಪುನಃ ರಾಗಾದಿರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ — ಸದಾ ಪ್ರಕಾಶರೂಪ ಹೀ ರಹತಾ ಹೈ .೧೩೩.
ಅಬ ದ್ರವ್ಯನಿರ್ಜರಾಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಚೇತನ ಅಚೇತನ ದ್ರವ್ಯಕಾ, ಉಪಭೋಗ ಇನ್ದ್ರಿಸಮೂಹಸೇ .
ಜೋ ಜೋ ಕರೇ ಸದ್ದೃಷ್ಟಿ ವಹ ಸಬ, ನಿರ್ಜರಾಕಾರಣ ಬನೇ ..೧೯೩..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಃ ] ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಜೀವ [ಯತ್ ] ಜೋ [ಇನ್ದ್ರಿಯೈಃ ] ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ
[ಅಚೇತನಾನಾಮ್ ] ಅಚೇತನ ತಥಾ [ಇತರೇಷಾಮ್ ] ಚೇತನ [ದ್ರವ್ಯಾಣಾಮ್ ] ದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ [ಉಪಭೋಗಮ್ ] ಉಪಭೋಗ
[ಕರೋತಿ ] ಕರತಾ ಹೈ [ತತ್ ಸರ್ವಂ ] ವಹ ಸರ್ವ [ನಿರ್ಜರಾನಿಮಿತ್ತಮ್ ] ನಿರ್ಜರಾಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ವಿರಾಗೀಕಾ ಉಪಭೋಗ ನಿರ್ಜರಾಕೇ ಲಿಯೇ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ನಿರ್ಜರಾಕಾ ಕಾರಣ ಹೋತಾ ಹೈ) .
ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ಸದ್ಭಾವಸೇ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಕೇ ಅಚೇತನ ತಥಾ ಚೇತನ ದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಉಪಭೋಗ ಬಂಧಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೀ ಹೋತಾ
ಹೈ; ವಹೀ (ಉಪಭೋಗ), ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಲಿಏ ನಿರ್ಜರಾಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯನಿರ್ಜರಾಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಕಹಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೋ ಜ್ಞಾನೀ ಕಹಾ ಹೈ ಔರ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕಾ ಅಭಾವ ಕಹಾ ಹೈ;
ಇಸಲಿಯೇ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ವಿರಾಗೀ ಹೈ . ಯದ್ಯಪಿ ಉಸಕೇ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಭೋಗ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೋ ತಥಾಪಿ ಉಸೇ
ಭೋಗಕೀ ಸಾಮಗ್ರೀಕೇ ಪ್ರತಿ ರಾಗ ನಹೀಂ ಹೈ . ವಹ ಜಾನತಾ ಹೈ ಕಿ ‘‘ವಹ (ಭೋಗಕೀ ಸಾಮಗ್ರೀ) ಪರದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ಮೇರಾ
ಔರ ಇಸಕಾ ಕೋಈ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಇಸಕಾ ಔರ ಮೇರಾ ಸಂಯೋಗ-ವಿಯೋಗ ಹೈ’’ . ಜಬ
ತಕ ಉಸೇ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕಾ ಉದಯ ಆಕರ ಪೀಡಾ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಸ್ವಯಂ ಬಲಹೀನ ಹೋನೇಸೇ ಪೀಡಾಕೋ ಸಹನ ನಹೀಂ

Page 304 of 642
PDF/HTML Page 337 of 675
single page version

ಅಥ ಭಾವನಿರ್ಜರಾಸ್ವರೂಪಮಾವೇದಯತಿ —
ದವ್ವೇ ಉವಭುಂಜಂತೇ ಣಿಯಮಾ ಜಾಯದಿ ಸುಹಂ ವ ದುಕ್ಖಂ ವಾ .
ತಂ ಸುಹದುಕ್ಖಮುದಿಣ್ಣಂ ವೇದದಿ ಅಧ ಣಿಜ್ಜರಂ ಜಾದಿ ..೧೯೪..
ದ್ರವ್ಯೇ ಉಪಭುಜ್ಯಮಾನೇ ನಿಯಮಾಜ್ಜಾಯತೇ ಸುಖಂ ವಾ ದುಃಖಂ ವಾ .
ತತ್ಸುಖದುಃಖಮುದೀರ್ಣಂ ವೇದಯತೇ ಅಥ ನಿರ್ಜರಾಂ ಯಾತಿ ..೧೯೪..
ಉಪಭುಜ್ಯಮಾನೇ ಸತಿ ಹಿ ಪರದ್ರವ್ಯೇ, ತನ್ನಿಮಿತ್ತಃ ಸಾತಾಸಾತವಿಕಲ್ಪಾನತಿಕ್ರಮಣೇನ
ಕರ ಸಕತಾ ತಬ ತಕ — ಜೈಸೇ ರೋಗೀ ರೋಗಕೀ ಪೀಡಾಕೋ ಸಹನ ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತಾ ತಬ ಉಸಕಾ ಔಷಧಿ
ಇತ್ಯಾದಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಉಪಚಾರ ಕರತಾ ಹೈ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ — ಭೋಗೋಪಭೋಗಸಾಮಗ್ರೀಕೇ ದ್ವಾರಾ ವಿಷಯರೂಪ ಉಪಚಾರ ಕರತಾ
ಹುಆ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ; ಕಿನ್ತು ಜೈಸೇ ರೋಗೀ ರೋಗಕೋ ಯಾ ಔಷಧಿಕೋ ಅಚ್ಛಾ ನಹೀಂ ಮಾನತಾ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ
ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಕೇ ಉದಯಕೋ ಯಾ ಭೋಗೋಪಭೋಗಸಾಮಗ್ರೀಕೋ ಅಚ್ಛಾ ನಹೀಂ ಮಾನತಾ . ಔರ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ತೋ, ಜ್ಞಾತೃತ್ವಕೇ
ಕಾರಣ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ವಿರಾಗೀ ಉದಯಾಗತ ಕರ್ಮೋಂಕೋ ಮಾತ್ರ ಜಾನ ಹೀ ಲೇತಾ ಹೈ, ಉನಕೇ ಪ್ರತಿ ಉಸೇ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹ ನಹೀಂ
ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಕೇ ಬಿನಾ ಹೀ ಉನಕೇ ಫಲಕೋ ಭೋಗತಾ ಹುಆ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ, ತೋ ಭೀ ಉಸಕೇ
ಕರ್ಮಕಾ ಆಸ್ರವ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಕರ್ಮಾಸ್ರವಕೇ ಬಿನಾ ಆಗಾಮೀ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಔರ ಉದಯಾಗತಕರ್ಮ ತೋ ಅಪನಾ
ರಸ ದೇಕರ ಖಿರ ಜಾತೇ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉದಯಮೇಂ ಆನೇಕೇ ಬಾದ ಕರ್ಮಕೀ ಸತ್ತಾ ರಹ ಹೀ ನಹೀಂ ಸಕತೀ . ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಉಸಕೇ ನವೀನ ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಔರ ಉದಯಾಗತ ಕರ್ಮಕೀ ನಿರ್ಜರಾ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ ಉಸಕೇ ಕೇವಲ ನಿರ್ಜರಾ ಹೀ ಹುಈ .
ಇಸಲಿಏ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ವಿರಾಗೀಕೇ ಭೋಗೋಪಭೋಗಕೋ ನಿರ್ಜರಾಕಾ ಹೀ ನಿಮಿತ್ತ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಪೂರ್ವ ಕರ್ಮ ಉದಯಮೇಂ
ಆಕರ ಉಸಕಾ ದ್ರವ್ಯ ಖಿರ ಗಯಾ ಸೋ ವಹ ದ್ರವ್ಯನಿರ್ಜರಾ ಹೈ ..೧೯೩..
ಅಬ ಭಾವನಿರ್ಜರಾಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಉಪಭೋಗ ನಿಶ್ಚಯ, ದುಃಖ ವಾ ಸುಖ ಹೋಯ ಹೈ .
ಇನ ಉದಿತ ಸುಖದುಖ ಭೋಗತಾ, ಫಿ ರ ನಿರ್ಜರಾ ಹೋ ಜಾಯ ಹೈ ..೧೯೪..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ದ್ರವ್ಯೇ ಉಪಭುಜ್ಯಮಾನೇ ] ವಸ್ತು ಭೋಗನೇಮೇಂ ಆನೇ ಪರ, [ಸುಖಂ ವಾ ದುಃಖಂ ವಾ ] ಸುಖ
ಅಥವಾ ದುಃಖ [ನಿಯಮಾತ್ ] ನಿಯಮಸೇ [ಜಾಯತೇ ] ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಉದೀರ್ಣಂ ] ಉದಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ (ಉತ್ಪನ್ನ
ಹುಏ) [ತತ್ ಸುಖದುಃಖಮ್ ] ಉಸ ಸುಖ-ದುಃಖಕಾ [ವೇದಯತೇ ] ವೇದನ ಕರತಾ ಹೈ — ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ,
[ಅಥ ] ಪಶ್ಚಾತ್ [ನಿರ್ಜರಾಂ ಯಾತಿ ] ವಹ (ಸುಖ-ದುಃಖರೂಪ ಭಾವ) ನಿರ್ಜರಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಪರದ್ರವ್ಯ ಭೋಗನೇಮೇಂ ಆನೇ ಪರ, ಉಸಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಜೀವಕಾ ಸುಖರೂಪ ಅಥವಾ ದುಃಖರೂಪ
ಭಾವ ನಿಯಮಸೇ ಹೀ ಉದಯ ಹೋತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇದನ ಸಾತಾ ಔರ ಅಸಾತಾ — ಇನ ದೋ

Page 305 of 642
PDF/HTML Page 338 of 675
single page version

ವೇದನಾಯಾಃ ಸುಖರೂಪೋ ವಾ ದುಃಖರೂಪೋ ವಾ ನಿಯಮಾದೇವ ಜೀವಸ್ಯ ಭಾವ ಉದೇತಿ . ಸ ತು ಯದಾ ವೇದ್ಯತೇ
ತದಾ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟೇಃ ರಾಗಾದಿಭಾವಾನಾಂ ಸದ್ಭಾವೇನ ಬನ್ಧನಿಮಿತ್ತಂ ಭೂತ್ವಾ ನಿರ್ಜೀರ್ಯಮಾಣೋಽಪ್ಯನಿರ್ಜೀರ್ಣಃ ಸನ್ ಬನ್ಧ
ಏವ ಸ್ಯಾತ್; ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟೇಸ್ತು ರಾಗಾದಿಭಾವಾನಾಮಭಾವೇನ ಬನ್ಧನಿಮಿತ್ತಮಭೂತ್ವಾ ಕೇವಲಮೇವ ನಿರ್ಜೀರ್ಯಮಾಣೋ
ನಿರ್ಜೀರ್ಣಃ ಸನ್ನಿರ್ಜ̄ರೈವ ಸ್ಯಾತ್ .
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ತಜ್ಜ್ಞಾನಸ್ಯೈವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ವಿರಾಗಸ್ಯೈವ ವಾ ಕಿಲ .
ಯತ್ಕೋಽಪಿ ಕರ್ಮಭಿಃ ಕರ್ಮ ಭೂಞ್ಜಾನೋಽಪಿ ನ ಬಧ್ಯತೇ ..೧೩೪..
ಅಥ ಜ್ಞಾನಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ದರ್ಶಯತಿ —
39
ಪ್ರಕಾರೋಂಕಾ ಅತಿಕ್ರಮ ನಹೀಂ ಕರತಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ವೇದನ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೀ ಹೈ — ಸಾತಾರೂಪ ಔರ ಅಸಾತಾರೂಪ) .
ಜಬ ಉಸ (ಸುಖರೂಪ ಅಥವಾ ದುಃಖರೂಪ) ಭಾವಕಾ ವೇದನ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಕೋ, ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ
ಸದ್ಭಾವಸೇ ಬಂಧಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋಕರ (ವಹ ಭಾವ) ನಿರ್ಜರಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಭೀ (ವಾಸ್ತವಮೇಂ) ನಿರ್ಜರಿತ
ನ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಬನ್ಧ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ; ಕಿನ್ತು ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ, ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಬನ್ಧಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹುಏ
ಬಿನಾ ಕೇವಲಮಾತ್ರ ನಿರ್ಜರಿತ ಹೋನೇಸೇ (ವಾಸ್ತವಮೇಂ) ನಿರ್ಜರಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ನಿರ್ಜರಾ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಪರದ್ರವ್ಯ ಭೋಗನೇಮೇಂ ಆನೇ ಪರ, ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಜೀವಕೇ ಸುಖರೂಪ ಅಥವಾ
ದುಃಖರೂಪ ಭಾವ ನಿಯಮಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ . ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಕೇ ರಾಗಾದಿಕೇ ಕಾರಣ ವಹ ಭಾವ ಆಗಾಮೀ ಬನ್ಧ
ಕರಕೇ ನಿರ್ಜರಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ನಿರ್ಜರಿತ ನಹೀಂ ಕಹಾ ಜಾ ಸಕತಾ; ಅತಃ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಕೋ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ
ಭೋಗತೇ ಹುಏ ಬನ್ಧ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ . ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ರಾಗಾದಿಕ ನ ಹೋನೇಸೇ ಆಗಾಮೀ ಬನ್ಧ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ಹೀ ವಹ
ಭಾವ ನಿರ್ಜರಿತ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ನಿರ್ಜರಿತ ಕಹಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ; ಅತಃ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಪರದ್ರವ್ಯ
ಭೋಗನೇಮೇಂ ಆನೇ ಪರ ನಿರ್ಜರಾ ಹೀ ಹೋತೀ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಭಾವನಿರ್ಜರಾ ಹೋತೀ ಹೈ ..೧೯೪..
ಅಬ ಆಗಾಮೀ ಗಾಥಾಓಂಕೀ ಸೂಚನಾಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಕಿಲ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ತತ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ] ವಹ (ಆಶ್ಚರ್ಯಕಾರಕ ) ಸಾಮರ್ಥ್ಯ [ಜ್ಞಾನಸ್ಯ
ಏವ ] ಜ್ಞಾನಕಾ ಹೀ ಹೈ [ವಾ ] ಅಥವಾ [ವಿರಾಗಸ್ಯ ಏವ ] ವಿರಾಗಕಾ ಹೀ ಹೈ [ಯತ್ ] ಕಿ [ಕಃ ಅಪಿ ]
ಕೋಈ (ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ ಜೀವ) [ಕರ್ಮ ಭುಞ್ಜಾನಃ ಅಪಿ ] ಕ ರ್ಮಕೋ ಭೋಗತಾ ಹುಆ ಭೀ [ಕರ್ಮಭಿಃ ನ ಬಧ್ಯತೇ ]
ಕ ರ್ಮೋಂಸೇ ನಹೀಂ ಬನ್ಧತಾ ! (ವಹ ಅಜ್ಞಾನೀಕೋ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಜ್ಞಾನೀ ಉಸೇ ಯಥಾರ್ಥ ಜಾನತಾ
ಹೈ .) .೧೩೪.
ಅಬ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —

Page 306 of 642
PDF/HTML Page 339 of 675
single page version

ಜಹ ವಿಸಮುವಭುಂಜಂತೋ ವೇಜ್ಜೋ ಪುರಿಸೋ ಣ ಮರಣಮುವಯಾದಿ .
ಪೋಗ್ಗಲಕಮ್ಮಸ್ಸುದಯಂ ತಹ ಭುಂಜದಿ ಣೇವ ಬಜ್ಝದೇ ಣಾಣೀ ..೧೯೫..
ಯಥಾ ವಿಷಮುಪಭುಞ್ಜಾನೋ ವೈದ್ಯಃ ಪುರುಷೋ ನ ಮರಣಮುಪಯಾತಿ .
ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಣ ಉದಯಂ ತಥಾ ಭುಂಕ್ತೇ ನೈವ ಬಧ್ಯತೇ ಜ್ಞಾನೀ ..೧೯೫..
ಯಥಾ ಕಶ್ಚಿದ್ವಿಷವೈದ್ಯಃ ಪರೇಷಾಂ ಮರಣಕಾರಣಂ ವಿಷಮುಪಭುಞ್ಜಾನೋಽಪಿ ಅಮೋಘವಿದ್ಯಾಸಾಮರ್ಥ್ಯೇನ
ನಿರುದ್ಧತಚ್ಛಕ್ತಿ ತ್ವಾನ್ನ ಮ್ರಿಯತೇ, ತಥಾ ಅಜ್ಞಾನಿನಾಂ ರಾಗಾದಿಭಾವಸದ್ಭಾವೇನ ಬನ್ಧಕಾರಣಂ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮೋದಯಮುಪ-
ಭುಞ್ಜಾನೋಽಪಿ ಅಮೋಘಜ್ಞಾನಸಾಮರ್ಥ್ಯಾತ್ ರಾಗಾದಿಭಾವಾನಾಮಭಾವೇ ಸತಿ ನಿರುದ್ಧತಚ್ಛಕ್ತಿ ತ್ವಾನ್ನ ಬಧ್ಯತೇ ಜ್ಞಾನೀ .
ಅಥ ವೈರಾಗ್ಯಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ಜ್ಯೋಂ ಜಹರಕೇ ಉಪಭೋಗಸೇ ಭೀ, ವೈದ್ಯ ಜನ ಮರತಾ ನಹೀಂ .
ತ್ಯೋಂ ಉದಯಕರ್ಮ ಜು ಭೋಗತಾ ಭೀ, ಜ್ಞಾನಿಜನ ಬಂಧತಾ ನಹೀಂ ..೧೯೫..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಯಥಾ ] ಜಿಸಪ್ರಕಾರ [ವೈದ್ಯಃ ಪುರುಷಃ ] ವೈದ್ಯ ಪುರುಷ [ವಿಷಮ್ ಉಪಭುಞ್ಜಾನಃ ]
ವಿಷಕೋ ಭೋಗತಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಖಾತಾ ಹುಆ ಭೀ [ಮರಣಮ್ ನ ಉಪಯಾತಿ ] ಮರಣಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ತಥಾ ]
ಉಸಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನೀ ] ಜ್ಞಾನೀ ಪುರುಷ [ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಣಃ ] ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕೇ [ಉದಯಂ ] ಉದಯಕೋ [ಭುಂಕ್ತೇ ] ಭೋಗತಾ
ಹೈ ತಥಾಪಿ [ನ ಏವ ಬಧ್ಯತೇ ] ಬನ್ಧತಾ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಕೋಈ ವಿಷವೈದ್ಯ, ದೂಸರೋಂಕೇ ಮರಣಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ವಿಷಕೋ ಭೋಗತಾ ಹುಆ ಭೀ,
ಅಮೋಘ (ರಾಮಬಾಣ) ವಿದ್ಯಾಕೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಸೇ ವಿಷಕೀ — ಶಕ್ತಿ ರುಕ ಗಈ ಹೋನೇಸೇ, ನಹೀಂ ಮರತಾ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ
ಅಜ್ಞಾನಿಯೋಂಕೋ, ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಬನ್ಧಕಾ ಕಾರಣ ಜೋ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಕಾ ಉದಯ ಉಸಕೋ ಜ್ಞಾನೀ
ಭೋಗತಾ ಹುಆ ಭೀ, ಅಮೋಘ ಜ್ಞಾನಕೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕೇ ದ್ವಾರಾ ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ — ಕರ್ಮೋದಯಕೀ ಶಕ್ತಿ
ರುಕ ಗಈ ಹೋನೇಸೇ, ಬನ್ಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೈಸೇ ವೈದ್ಯ ಮನ್ತ್ರ, ತನ್ತ್ರ, ಔಷಧಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಅಪನೀ ವಿದ್ಯಾಕೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಸೇ ವಿಷಕೀ
ಘಾತಕಶಕ್ತಿಕಾ ಅಭಾವ ಕರ ದೇತಾ ಹೈ ಜಿಸಸೇ ವಿಷಕೇ ಖಾ ಲೇನೇ ಪರ ಭೀ ಉಸಕಾ ಮರಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ,
ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಜ್ಞಾನಕಾ ಐಸಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೈ ಕಿ ವಹ ಕರ್ಮೋದಯಕೀ ಬನ್ಧ ಕರನೇಕೀ ಶಕ್ತಿಕಾ ಅಭಾವ
ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ಕರ್ಮೋದಯಕೋ ಭೋಗತೇ ಹುಏ ಭೀ ಜ್ಞಾನೀಕೇ ಆಗಾಮೀ ಕರ್ಮಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಕಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ..೧೯೫..
ಅಬ ವೈರಾಗ್ಯಕಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —

Page 307 of 642
PDF/HTML Page 340 of 675
single page version

ಜಹ ಮಜ್ಜಂ ಪಿಬಮಾಣೋ ಅರದೀಭಾವೇಣ ಮಜ್ಜದಿ ಣ ಪುರಿಸೋ .
ದವ್ವುವಭೋಗೇ ಅರದೋ ಣಾಣೀ ವಿ ಣ ಬಜ್ಝದಿ ತಹೇವ ..೧೯೬..
ಯಥಾ ಮದ್ಯಂ ಪಿಬನ್ ಅರತಿಭಾವೇನ ಮಾದ್ಯತಿ ನ ಪುರುಷಃ .
ದ್ರವ್ಯೋಪಭೋಗೇಽರತೋ ಜ್ಞಾನ್ಯಪಿ ನ ಬಧ್ಯತೇ ತಥೈವ ..೧೯೬..
ಯಥಾ ಕಶ್ಚಿತ್ಪುರುಷೋ ಮೈರೇಯಂ ಪ್ರತಿ ಪ್ರವೃತ್ತತೀವ್ರಾರತಿಭಾವಃ ಸನ್ ಮೈರೇಯಂ ಪಿಬನ್ನಪಿ ತೀವ್ರಾರತಿ-
ಭಾವಸಾಮರ್ಥ್ಯಾನ್ನ ಮಾದ್ಯತಿ, ತಥಾ ರಾಗಾದಿಭಾವಾನಾಮಭಾವೇನ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯೋಪಭೋಗಂ ಪ್ರತಿ ಪ್ರವೃತ್ತತೀವ್ರವಿರಾಗಭಾವಃ
ಸನ್ ವಿಷಯಾನುಪಭುಞ್ಜಾನೋಽಪಿ ತೀವ್ರವಿರಾಗಭಾವಸಾಮರ್ಥ್ಯಾನ್ನ ಬಧ್ಯತೇ ಜ್ಞಾನೀ .
(ರಥೋದ್ಧತಾ)
ನಾಶ್ನುತೇ ವಿಷಯಸೇವನೇಽಪಿ ಯತ್
ಸ್ವಂ ಫಲಂ ವಿಷಯಸೇವನಸ್ಯ ನಾ .
ಜ್ಞಾನವೈಭವವಿರಾಗತಾಬಲಾತ್
ಸೇವಕೋಽಪಿ ತದಸಾವಸೇವಕಃ ..೧೩೫..
ಜ್ಯೋಂ ಅರತಿಭಾವ ಜು ಮದ್ಯ ಪೀಕರ, ಮತ್ತ ಜನ ಬನತಾ ನಹೀಂ .
ದ್ರವ್ಯೋಪಭೋಗ ವಿಷೈಂ ಅರತ, ಜ್ಞಾನೀ ಪುರುಷ ಬಂಧತಾ ನಹೀಂ ..೧೯೬..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಪುರುಷಃ ] ಕೋಈ ಪುರುಷ [ಮದ್ಯಂ ] ಮದಿರಾಕೋ [ಅರತಿಭಾವೇನ ]
ಅರತಿಭಾವಸೇ (ಅಪ್ರೀತಿಸೇ) [ಪಿಬನ್ ] ಪೀತಾ ಹುಆ [ನ ಮಾದ್ಯತಿ ] ಮತವಾಲಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ತಥಾ ಏವ ]
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನೀ ಅಪಿ ] ಜ್ಞಾನೀ ಭೀ [ದ್ರವ್ಯೋಪಭೋಗೇ ] ದ್ರವ್ಯಕೇ ಉಪಭೋಗಕೇ ಪ್ರತಿ [ಅರತಃ ] ಅರತ
(ವೈರಾಗ್ಯಭಾವಸೇ) ವರ್ತತಾ ಹುಆ [ನ ಬಧ್ಯತೇ ] (ಕರ್ಮೋಂಸೇ) ಬನ್ಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಟೀಕಾ : — ಜೈಸೇ ಕೋಈ ಪುರುಷ ಮದಿರಾಕೇ ಪ್ರತಿ ಜಿಸಕೋ ತೀವ್ರ ಅರತಿಭಾವ ಪ್ರವರ್ತಾ ಹೈ ಐಸಾ ವರ್ತತಾ
ಹುಆ, ಮದಿರಾಕೋ ಪೀನೇ ಪರ ಭೀ, ತೀವ್ರ ಅರತಿಭಾವಕೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕೇ ಕಾರಣ ಮತವಾಲಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ
ಜ್ಞಾನೀ ಭೀ, ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ಅಭಾವಸೇ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಉಪಭೋಗಕೇ ಪ್ರತಿ ಜಿಸಕೋ ತೀವ್ರ ವೈರಾಗ್ಯಭಾವ ಪ್ರವರ್ತಾ ಹೈ
ಐಸಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, ವಿಷಯೋಂಕೋ ಭೋಗತಾ ಹುಆ ಭೀ, ತೀವ್ರ ವೈರಾಗ್ಯಭಾವಕೇ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕೇ ಕಾರಣ (ಕರ್ಮೋಂಸೇ)
ಬನ್ಧಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಯಹ ವೈರಾಗ್ಯಕಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೈ ಕಿ ಜ್ಞಾನೀ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಸೇವನ ಕರತಾ ಹುಆ ಭೀ ಕರ್ಮೋಂಸೇ
ನಹೀಂ ಬಂಧತಾ ..೧೯೬..
ಅಬ ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಆಗಾಮೀ ಗಾಥಾಕೇ ಅರ್ಥಕಾ ಸೂಚಕ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಯತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ನಾ ] ಯಹ (ಜ್ಞಾನೀ) ಪುರುಷ [ವಿಷಯಸೇವನೇ ಅಪಿ ] ವಿಷಯ