Samaysar-Hindi (Kannada transliteration). Kalash: 262-278 ; 47 shaktis of atma quote; 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30,31,32,33,34,35,36,37,38,39,40,41,42,43,44,45,46,47.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 33 of 34

 

Page 608 of 642
PDF/HTML Page 641 of 675
single page version

(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಇತ್ಯಜ್ಞಾನವಿಮೂಢಾನಾಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಸಾಧಯನ್ .
ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮನೇಕಾನ್ತಃ ಸ್ವಯಮೇವಾನುಭೂಯತೇ ..೨೬೨..
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಏವಂ ತತ್ತ್ವವ್ಯವಸ್ಥಿತ್ಯಾ ಸ್ವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯನ್ ಸ್ವಯಮ್ .
ಅಲಂಘ್ಯಂ ಶಾಸನಂ ಜೈನಮನೇಕಾನ್ತೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ..೨೬೩..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಇತಿ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಅನೇಕಾನ್ತಃ ] ಅನೇಕಾನ್ತ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ [ಅಜ್ಞಾನ-
ವಿಮೂಢಾನಾಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಂ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಮ್ ಪ್ರಸಾಧಯನ್ ] ಅಜ್ಞಾನಮೂಢ ಪ್ರಾಣಿಯೋಂಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕರತಾ
ಹುಆ, [ಸ್ವಯಮೇವ ಅನುಭೂಯತೇ ] ಸ್ವಯಮೇವ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತು ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ ಹೈ. ಪರನ್ತು ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಪ್ರಾಣೀ ಅಪನೇ ಆಪ
ಅಥವಾ ಏಕಾನ್ತವಾದಕಾ ಉಪದೇಶ ಸುನಕರ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಪಕ್ಷಪಾತ ಕರಕೇ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕಾ ನಾಶ ಕರತೇ ಹೈಂ
. ಉನಕೋ (ಅಜ್ಞಾನೀ ಜೀವೋಂಕೋ) ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕಾ
ಅನೇಕಾನ್ತಸ್ವರೂಪಪನಾ ಪ್ರಗಟ ಕರತಾ ಹೈಸಮಝಾತಾ ಹೈ. ಯದಿ ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕೀ ಓರ ದೃಷ್ಟಿಪಾತ ಕರಕೇ
ಅನುಭವ ಕರಕೇ ದೇಖಾ ಜಾಯೇ ತೋ (ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಉಪದೇಶಾನುಸಾರ) ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತು ಅಪನೇ ಆಪ ಅನೇಕ
ಧರ್ಮಯುಕ್ತ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅನುಭವಗೋಚರ ಹೋತೀ ಹೈ
. ಇಸಲಿಯೇ ಹೇ ಪ್ರವೀಣ ಪುರುಷೋ ! ತುಮ ಜ್ಞಾನಕೋ ತತ್ಸ್ವರೂಪ, ಅತತ್ಸ್ವರೂಪ,
ಏಕಸ್ವರೂಪ, ಅನೇಕಸ್ವರೂಪ, ಅಪನೇ ದ್ರವ್ಯ-ಕ್ಷೇತ್ರ-ಕಾಲ-ಭಾವಸೇ ಸತ್ಸ್ವರೂಪ, ಪರಕೇ ದ್ರವ್ಯ-ಕ್ಷೇತ್ರ-ಕಾಲ-
ಭಾವಸೇ ಅಸತ್ಸ್ವರೂಪ, ನಿತ್ಯಸ್ವರೂಪ, ಅನಿತ್ಯಸ್ವರೂಪ ಇತ್ಯಾದಿ ಅನೇಕ ಧರ್ಮಸ್ವರೂಪ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅನುಭವಗೋಚರ
ಕರಕೇ ಪ್ರತೀತಿಮೇಂ ಲಾಓ
. ಯಹೀ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನ ಹೈ. ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತ ಮಾನನಾ ವಹ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನ ಹೈ.೨೬೨.
‘ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಪ್ರಕಾರಸೇ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ ಹೋನೇಸೇ ಅನೇಕಾನ್ತ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಸಿದ್ಧ
ಹುಆ’ ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಅಬ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಏವಂ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಅನೇಕಾನ್ತಃ ] ಅನೇಕಾನ್ತ[ಜೈನಮ್ ಅಲಙ್ಘಯಂ ಶಾಸನಮ್ ]
ಕಿ ಜೋ ಜಿನದೇವಕಾ ಅಲಂಘ್ಯ (ಕಿಸೀಸೇ ತೋಡಾ ನ ಜಾಯ ಐಸಾ) ಶಾಸನ ಹೈ ವಹ[ತತ್ತ್ವ-ವ್ಯವಸ್ಥಿತ್ಯಾ ]
ವಸ್ತುಕೇ ಯಥಾರ್ಥ ಸ್ವರೂಪಕೀ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಿ (ವ್ಯವಸ್ಥಾ) ದ್ವಾರಾ [ಸ್ವಯಮ್ ಸ್ವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯನ್ ] ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇ
ಆಪಕೋ ಸ್ಥಾಪಿತ ಕರತಾ ಹುಆ [ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ] ಸ್ಥಿತ ಹುಆ
ನಿಶ್ಚಿತ ಹುಆಸಿದ್ಧ ಹುಆ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಅನೇಕಾನ್ತ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ, ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕೋ ಯಥಾವತ್ ಸ್ಥಾಪಿತ ಕರತಾ ಹುಆ,
ಸ್ವತಃ ಸಿದ್ಧ ಹೋ ಗಯಾ. ವಹ ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ನಿರ್ಬಾಧ ಜಿನಮತ ಹೈ ಔರ ಯಥಾರ್ಥ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿಕೋ ಕಹನೇವಾಲಾ
ಹೈ. ಕಹೀಂ ಕಿಸೀನೇ ಅಸತ್ ಕಲ್ಪನಾಸೇ ವಚನಮಾತ್ರ ಪ್ರಲಾಪ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಹೇ ನಿಪುಣ ಪುರುಷೋಂ !
ಭಲೀಭಾಂತಿ ವಿಚಾರ ಕರಕೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅನುಮಾನ-ಪ್ರಮಾಣಸೇ ಅನುಭವ ಕರ ದೇಖೋ.೨೬೩.

Page 609 of 642
PDF/HTML Page 642 of 675
single page version

ನನ್ವನೇಕಾನ್ತಮಯಸ್ಯಾಪಿ ಕಿಮರ್ಥಮತ್ರಾತ್ಮನೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಯಾ ವ್ಯಪದೇಶಃ ? ಲಕ್ಷಣಪ್ರಸಿದ್ಧಯಾ
ಲಕ್ಷ್ಯಪ್ರಸಿದ್ಧಯರ್ಥಮ್ . ಆತ್ಮನೋ ಹಿ ಜ್ಞಾನಂ ಲಕ್ಷಣಂ, ತದಸಾಧಾರಣಗುಣತ್ವಾತ್ . ತೇನ ಜ್ಞಾನಪ್ರಸಿದ್ಧಯಾ
ತಲ್ಲಕ್ಷ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಃ .
ನನು ಕಿಮನಯಾ ಲಕ್ಷಣಪ್ರಸಿದ್ಧಯಾ, ಲಕ್ಷ್ಯಮೇವ ಪ್ರಸಾಧನೀಯಮ್ . ನಾಪ್ರಸಿದ್ಧಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಯಪ್ರಸಿದ್ಧಿಃ,
ಪ್ರಸಿದ್ಧಲಕ್ಷಣಸ್ಯೈವ ತತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧೇಃ .
ನನು ಕಿಂ ತಲ್ಲಕ್ಷ್ಯಂ ಯಜ್ಜ್ಞಾನಪ್ರಸಿದ್ಧಯಾ ತತೋ ಭಿನ್ನಂ ಪ್ರಸಿಧ್ಯತಿ ? ನ ಜ್ಞಾನಾದ್ಭಿನ್ನಂ ಲಕ್ಷ್ಯಂ,
ಜ್ಞಾನಾತ್ಮನೋರ್ದ್ರವ್ಯತ್ವೇನಾಭೇದಾತ್ .
ತರ್ಹಿ ಕಿಂ ಕೃತೋ ಲಕ್ಷ್ಯಲಕ್ಷಣವಿಭಾಗಃ ? ಪ್ರಸಿದ್ಧಪ್ರಸಾಧ್ಯಮಾನತ್ವಾತ್ ಕೃತಃ . ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ಹಿ ಜ್ಞಾನಂ,
77
(ಯಹಾಂ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಅನೇಕಾನ್ತಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ವಿಶೇಷ ಚರ್ಚಾ ಕರತೇ ಹೈಂ :)
(ಪ್ರಶ್ನ :) ಆತ್ಮಾ ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ ಹೈ ಫಿ ರ ಭೀ ಯಹಾಂ ಉಸಕಾ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾಸೇ ಕ್ಯೋಂ ವ್ಯಪದೇಶ
(ಕಥನ, ನಾಮ) ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ? (ಯದ್ಯಪಿ ಆತ್ಮಾ ಅನನ್ತ ಧರ್ಮಯುಕ್ತ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಉಸೇ ಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ
ಕ್ಯೋಂ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ? ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಕಹನೇಸೇ ತೋ ಅನ್ಯ ಧರ್ಮೋಂಕಾ ನಿಷೇಧ ಸಮಝಾ ಜಾತಾ ಹೈ
.)
(ಉತ್ತರ :) ಲಕ್ಷಣಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಲಕ್ಷ್ಯಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾಕಾ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರರೂಪಸೇ ವ್ಯಪದೇಶ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕಾ
ಅಸಾಧಾರಣ ಗುಣ ಹೈ (ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ಜ್ಞಾನಗುಣ ನಹೀಂ ಹೈ). ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಉಸಕೇ
ಲಕ್ಷ್ಯಕೀಆತ್ಮಾಕೀಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೋತೀ ಹೈ.
ಪ್ರಶ್ನ :ಇಸ ಲಕ್ಷಣಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಸೇ ಕ್ಯಾ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೈ ? ಮಾತ್ರ ಲಕ್ಷ್ಯ ಹೀ ಪ್ರಸಾಧ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್
ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ. (ಇಸಲಿಯೇ ಲಕ್ಷಣಕೋ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ಮಾತ್ರ ಲಕ್ಷ್ಯಕೋ ಹೀಆತ್ಮಾಕೋ
ಹೀಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕ್ಯೋಂ ನಹೀಂ ಕರತೇ ?)
(ಉತ್ತರ :) ಜಿಸೇ ಲಕ್ಷಣ ಅಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೋ ಉಸೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಲಕ್ಷಣಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ ಐಸೇ
ಅಜ್ಞಾನೀ ಜನಕೋ) ಲಕ್ಷ್ಯಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ. ಜಿಸೇ ಲಕ್ಷಣ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸೀಕೋ ಲಕ್ಷ್ಯಕೀ
ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೋತೀ ಹೈ. (ಇಸಲಿಯೇ ಅಜ್ಞಾನೀಕೋ ಪಹಲೇ ಲಕ್ಷಣ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ ತಬ ವಹ ಲಕ್ಷ್ಯಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರ
ಸಕತಾ ಹೈ.)
(ಪ್ರಶ್ನ :) ಐಸಾ ಕೌನಸಾ ಲಕ್ಷ್ಯ ಹೈ ಕಿ ಜೋ ಜ್ಞಾನಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಉಸಸೇ (ಜ್ಞಾನಸೇ)
ಭಿನ್ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ?
(ಉತ್ತರ :) ಜ್ಞಾನಸೇ ಭಿನ್ನ ಲಕ್ಷ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಪನೇಸೇ ಅಭೇದ ಹೈ.
(ಪ್ರಶ್ನ :) ತಬ ಫಿ ರ ಲಕ್ಷಣ ಔರ ಲಕ್ಷ್ಯಕಾ ವಿಭಾಗ ಕಿಸಲಿಯೇ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ ?

Page 610 of 642
PDF/HTML Page 643 of 675
single page version

ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಸ್ಯ ಸ್ವಸಂವೇದನಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ಃ ತೇನ ಪ್ರಸಿದ್ಧೇನ ಪ್ರಸಾಧ್ಯಮಾನಸ್ತದವಿನಾಭೂತಾನನ್ತಧರ್ಮಸಮುದಯಮೂರ್ತಿರಾತ್ಮಾ .
ತತೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಾಚಲಿತನಿಖಾತಯಾ ದ್ರಷ್ಟಯಾ ಕ್ರಮಾಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಂ ತದವಿನಾಭೂತಂ ಅನನ್ತಧರ್ಮಜಾತಂ ಯದ್ಯಾವಲ್ಲಕ್ಷ್ಯತೇ
ತತ್ತಾವತ್ಸಮಸ್ತಮೇವೈಕಃ ಖಲ್ವಾತ್ಮಾ . ಏತದರ್ಥಮೇವಾತ್ರಾಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಯಾ ವ್ಯಪದೇಶಃ .
ನನು ಕ್ರಮಾಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಾನನ್ತಧರ್ಮಮಯಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಕಥಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತ್ವಮ್ ? ಪರಸ್ಪರವ್ಯತಿರಿಕ್ತಾನನ್ತಧರ್ಮ-
ಸಮುದಾಯಪರಿಣತೈಕಜ್ಞಪ್ತಿಮಾತ್ರಭಾವರೂಪೇಣ ಸ್ವಯಮೇವ ಭವನಾತ್ . ಅತ ಏವಾಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರೈಕಭಾವಾನ್ತಃ-
೧ ಪ್ರಸಾಧ್ಯಮಾನ = ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಿ ಯಾ ಜಾತಾ ಹೋ. (ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈ ಔರ ಆತ್ಮಾ ಪ್ರಸಾಧ್ಯಮಾನ ಹೈ.)
(ಉತ್ತರ :) ಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವ ಔರ ಪ್ರಸಾಧ್ಯಮಾನತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಲಕ್ಷಣ ಔರ ಲಕ್ಷ್ಯಕಾ ವಿಭಾಗ ಕಿಯಾ
ಗಯಾ ಹೈ. ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಕೋ ಸ್ವಸಂವೇದನಸೇ ಸಿದ್ಧಪನಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಸರ್ವ ಪ್ರಾಣಿಯೋಂಕೋ
ಸ್ವಸಂವೇದನರೂಪ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ); ವಹ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಸಾಧ್ಯಮಾನ, ತದ್-ಅವಿನಾಭೂತ
(
ಜ್ಞಾನಕೇ ಸಾಥ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಮ್ಬನ್ಧವಾಲಾ) ಅನನ್ತ ಧರ್ಮೋಂಕಾ ಸಮುದಾಯರೂಪ ಮೂರ್ತಿ ಆತ್ಮಾ ಹೈ. (ಜ್ಞಾನ
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈ; ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ಸಾಥ ಜಿನಕಾ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೈ ಐಸೇ ಅನನ್ತ ಧರ್ಮೋಂಕಾ ಸಮುದಾಯಸ್ವರೂಪ
ಆತ್ಮಾ ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಸಾಧ್ಯಮಾನ ಹೈ
.) ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮೇಂ ಅಚಲಿತಪನೇಸೇ ಸ್ಥಾಪಿತ ದೃಷ್ಟಿಕೇ ದ್ವಾರಾ,
ಕ್ರಮರೂಪ ಔರ ಅಕ್ರಮರೂಪ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ, ತದ್-ಅವಿನಾಭೂತ (ಜ್ಞಾನಕೇ ಸಾಥ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಮ್ಬನ್ಧವಾಲಾ)
ಅನನ್ತಧರ್ಮಸಮೂಹ ಜೋ ಕುಛ ಜಿತನಾ ಲಕ್ಷಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ವಹ ಸಬ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಏಕ ಆತ್ಮಾ ಹೈ.
ಇಸೀ ಕಾರಣಸೇ ಯಹಾಂ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾಸೇ ವ್ಯಪದೇಶ ಹೈ.
(ಪ್ರಶ್ನ :) ಜಿಸಮೇಂ ಕ್ರಮ ಔರ ಅಕ್ರಮಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಅನನ್ತ ಧರ್ಮ ಹೈಂ ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾ
ಕಿಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ ?
(ಉತ್ತರ :) ಪರಸ್ಪರ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಅನನ್ತ ಧರ್ಮೋಂಕೇ ಸಮುದಾಯರೂಪಸೇ ಪರಿಣತ ಏಕ ಜ್ಞಪ್ತಿಮಾತ್ರ
ಭಾವರೂಪಸೇ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಸ್ಪರ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಅನನ್ತ ಧರ್ಮೋಂಕೇ ಸಮುದಾಯರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ
ಜೋ ಏಕ ಜಾನನಕ್ರಿಯಾ ಹೈ, ಉಸ ಜಾನನಕ್ರಿಯಾಮಾತ್ರ ಭಾವರೂಪಸೇ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ) ಆತ್ಮಾಕೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾ
ಹೈ
. ಇಸೀಲಿಯೇ ಉಸಕೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಏಕಭಾವಕೀ ಅನ್ತಃಪಾತಿನೀ (ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಏಕ ಭಾವಕೇ ಭೀತರ ಆ
ಜಾನೇವಾಲೀ) ಅನಂತ ಶಕ್ತಿಯಾಂ ಉಛಲತೀ ಹೈಂ. (ಆತ್ಮಾಕೇ ಜಿತನೇ ಧರ್ಮ ಹೈಂ ಉನ ಸಬಕೋ, ಲಕ್ಷಣಭೇದಸೇ ಭೇದ
ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಪ್ರದೇಶಭೇದ ನಹೀಂ ಹೈ; ಆತ್ಮಾಕೇ ಏಕ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ಸಭೀ ಧರ್ಮೋಂಕಾ ಪರಿಣಮನ ರಹತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ
ಆತ್ಮಾಕೇ ಏಕ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕೇ ಭೀತರ ಅನನ್ತ ಶಕ್ತಿಯಾಂ ರಹತೀ ಹೈಂ. ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಮೇಂ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಸ್ವರೂಪ ಆತ್ಮಾಮೇಂಅನನ್ತ ಶಕ್ತಿಯಾಂ ಉಛಲತೀ ಹೈಂ.) ಉನಮೇಂಸೇ ಕಿತನೀ ಹೀ ಶಕ್ತಿಯಾಂ ನಿಮ್ನ
ಪ್ರಕಾರ ಹೈಂ
ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಐಸೇ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ ಧಾರಣ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವರೂಪ
ಹೈ ಐಸೀ ಜೀವತ್ವಶಕ್ತಿ. (ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಐಸೇ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರಭಾವರೂಪೀ ಭಾವಪ್ರಾಣಕಾ ಧಾರಣ

Page 611 of 642
PDF/HTML Page 644 of 675
single page version

ಪಾತಿನ್ಯೋಽನನ್ತಾಃ ಶಕ್ತ ಯಃ ಉತ್ಪ್ಲವನ್ತೇ .ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಹೇತುಭೂತಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರಭಾವಧಾರಣಲಕ್ಷಣಾ ಜೀವತ್ವ-
ಶಕ್ತಿ : ೧ . ಅಜಡತ್ವಾತ್ಮಿಕಾ ಚಿತಿಶಕ್ತಿ : ೨ . ಅನಾಕಾರೋಪಯೋಗಮಯೀ ದ್ರಶಿಶಕ್ತಿ : ೩ .
ಸಾಕಾರೋಪಯೋಗಮಯೀ ಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿ : ೪ . ಅನಾಕುಲತ್ವಲಕ್ಷಣಾ ಸುಖಶಕ್ತಿ : ೫ . ಸ್ವರೂಪನಿರ್ವರ್ತನಸಾಮರ್ಥ್ಯರೂಪಾ
ವೀರ್ಯಶಕ್ತಿ : ೬ . ಅಖಣ್ಡಿತಪ್ರತಾಪಸ್ವಾತನ್ತ್ರ್ಯಶಾಲಿತ್ವಲಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಭುತ್ವಶಕ್ತಿ : ೭. ಸರ್ವಭಾವವ್ಯಾಪಕೈಕ-
ಭಾವರೂಪಾ ವಿಭುತ್ವಶಕ್ತಿ : ೮ . ವಿಶ್ವವಿಶ್ವಸಾಮಾನ್ಯಭಾವಪರಿಣತಾತ್ಮದರ್ಶನಮಯೀ ಸರ್ವದರ್ಶಿತ್ವಶಕ್ತಿ : ೯ .
ವಿಶ್ವವಿಶ್ವವಿಶೇಷಭಾವಪರಿಣತಾತ್ಮಜ್ಞಾನಮಯೀ ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಶಕ್ತಿ : ೧೦ . ನೀರೂಪಾತ್ಮಪ್ರದೇಶಪ್ರಕಾಶಮಾನ-
ಲೋಕಾಲೋಕಾಕಾರಮೇಚಕೋಪಯೋಗಲಕ್ಷಣಾ ಸ್ವಚ್ಛತ್ವಶಕ್ತಿ : ೧೧ . ಸ್ವಯಮ್ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಿಶದಸ್ವ-
ಸಂವಿತ್ತಿಮಯೀ ಪ್ರಕಾಶಶಕ್ತಿ : ೧೨ . ಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಾನವಚ್ಛಿನ್ನಚಿದ್ವಿಲಾಸಾತ್ಮಿಕಾ ಅಸಂಕು ಚಿತವಿಕಾಶತ್ವ-
ಕರನಾ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ ಜೀವತ್ವ ನಾಮಕ ಶಕ್ತಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಮೇಂಆತ್ಮಾಮೇಂಉಛಲತೀ
ಹೈ).೧. ಅಜಡತ್ವಸ್ವರೂಪ ಚಿತಿಶಕ್ತಿ (ಅಜಡತ್ವ ಅರ್ಥಾತ್ ಚೇತನತ್ವ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ
ಐಸೀ ಚಿತಿಶಕ್ತಿ.).೨. ಅನಾಕಾರ ಉಪಯೋಗಮಯೀ ದೃಶಿಶಕ್ತಿ. (ಜಿಸಮೇಂ ಜ್ಞೇಯರೂಪ ಆಕಾರ ಅರ್ಥಾತ್
ವಿಶೇಷ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸೇ ದರ್ಶನೋಪಯೋಗಮಯೀಸತ್ತಾಮಾತ್ರ ಪದಾರ್ಥಮೇಂ ಉಪಯುಕ್ತ ಹೋನೇರೂಪದೃಶಿಶಕ್ತಿ
ಅರ್ಥಾತ್ ದರ್ಶನಕ್ರಿಯಾರೂಪ ಶಕ್ತಿ.).೩. ಸಾಕಾರ ಉಪಯೋಗಮಯೀ ಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿ. (ಜೋ ಜ್ಞೇಯ
ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ವಿಶೇಷರೂಪ ಆಕಾರೋಂಮೇಂ ಉಪಯುಕ್ತ ಹೋತೀ ಹೈ ಐಸೀ ಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗಮಯೀ ಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿ.).೪.
ಅನಾಕುಲತಾ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಐಸೀ ಸುಖಶಕ್ತಿ.೫.
ಸ್ವರೂಪಕೀ (ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಕೀ) ರಚನಾಕೀ ಸಾಮರ್ಥ್ಯರೂಪ ವೀರ್ಯಶಕ್ತಿ.೬. ಜಿಸಕಾ ಪ್ರತಾಪ ಅಖಣ್ಡಿತ
ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಕಿಸೀಸೇ ಖಣ್ಡಿತ ಕೀ ನಹೀಂ ಜಾ ಸಕತೀ ಐಸೇ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಸೇ (-ಸ್ವಾಧೀನತಾಸೇ)
ಶೋಭಾಯಮಾನಪನಾ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ ಪ್ರಭುತ್ವಶಕ್ತಿ
.೭. ಸರ್ವ ಭಾವೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪಕ ಐಸೇ
ಏಕ ಭಾವರೂಪ ವಿಭುತ್ವಶಕ್ತಿ. (ಜೈಸೇ, ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಏಕ ಭಾವ ಸರ್ವ ಭಾವೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ.).೮.
ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವಕೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾವಕೋ ದೇಖನೇರೂಪಸೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಮೂಹರೂಪ
ಲೋಕಾಲೋಕಕೋ ಸತ್ತಾಮಾತ್ರ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇರೂಪಸೇ) ಪರಿಣಮಿತ ಐಸೇ ಆತ್ಮದರ್ಶನಮಯೀ ಸರ್ವದರ್ಶಿತ್ವಶಕ್ತಿ
.೯.
ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವಕೇ ವಿಶೇಷ ಭಾವೋಂಕೋ ಜಾನನೇರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಐಸೇ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಮಯೀ
ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಶಕ್ತಿ
.೧೦. ಅಮೂರ್ತಿಕ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಮೇಂ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಲೋಕಾಲೋಕಕೇ ಆಕಾರೋಂಸೇ ಮೇಚಕ (ಅರ್ಥಾತ್
ಅನೇಕ-ಆಕಾರರೂಪ) ಐಸಾ ಉಪಯೋಗ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ ಸ್ವಚ್ಛತ್ವಶಕ್ತಿ.
(ಜೈಸೇ ದರ್ಪಣಕೀ ಸ್ವಚ್ಛತ್ವಶಕ್ತಿಸೇ ಉಸಕೀ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ ಘಟಪಟಾದಿ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ,
ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾಕೀ ಸ್ವಚ್ಛತ್ವಶಕ್ತಿಸೇ ಉಸಕೇ ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಲೋಕಾಲೋಕಕೇ ಆಕಾರ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತೇ
ಹೈಂ
.).೧೧. ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ವಿಶದ (ಸ್ಪಷ್ಟ) ಐಸೀ ಸ್ವಸಂವೇದನಮಯೀ (ಸ್ವಾನುಭವಮಯೀ)
ಪ್ರಕಾಶಶಕ್ತಿ.೧೨. ಕ್ಷೇತ್ರ ಔರ ಕಾಲಸೇ ಅಮರ್ಯಾದಿತ ಐಸೀ ಚಿದ್ವಿಲಾಸಸ್ವರೂಪ
(ಚೈತನ್ಯಕೇ ವಿಲಾಸಸ್ವರೂಪ) ಅಸಂಕುಚಿತವಿಕಾಸತ್ವಶಕ್ತಿ.೧೩. ಜೋ ಅನ್ಯಸೇ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಔರ

Page 612 of 642
PDF/HTML Page 645 of 675
single page version

ಶಕ್ತಿ : ೧೩ . ಅನ್ಯಾಕ್ರಿಯಮಾಣಾನ್ಯಾಕಾರಕೈಕದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಿಕಾ ಅಕಾರ್ಯಕಾರಣತ್ವಶಕ್ತಿ : ೧೪ . ಪರಾತ್ಮ-
ನಿಮಿತ್ತಕಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾನಾಕಾರಗ್ರಹಣಗ್ರಾಹಣಸ್ವಭಾವರೂಪಾ ಪರಿಣಮ್ಯಪರಿಣಾಮಕತ್ವಶಕ್ತಿ : ೧೫ . ಅನ್ಯೂನಾತಿ-
ರಿಕ್ತ ಸ್ವರೂಪನಿಯತತ್ವರೂಪಾ ತ್ಯಾಗೋಪಾದಾನಶೂನ್ಯತ್ವಶಕ್ತಿ : ೧೬ . ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತವೃದ್ಧಿಹಾನಿ-
ಪರಿಣತಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಕಾರಣವಿಶಿಷ್ಟಗುಣಾತ್ಮಿಕಾ ಅಗುರುಲಘುತ್ವಶಕ್ತಿ : ೧೭ . ಕ್ರಮಾಕ್ರಮವೃತ್ತ-
ವೃತ್ತಿತ್ವಲಕ್ಷಣಾ ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರುವತ್ವಶಕ್ತಿ : ೧೮ . ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವಭೂತಧ್ರೌವ್ಯವ್ಯಯೋತ್ಪಾದಾಲಿಂಗಿತಸದ್ರಶ-
ವಿಸದ್ರಶರೂಪೈಕಾಸ್ತಿತ್ವಮಾತ್ರಮಯೀ ಪರಿಣಾಮಶಕ್ತಿ : ೧೯ . ಕರ್ಮಬನ್ಧವ್ಯಪಗಮವ್ಯಂಜಿತಸಹಜಸ್ಪರ್ಶಾದಿ-
ಶೂನ್ಯಾತ್ಮಪ್ರದೇಶಾತ್ಮಿಕಾ ಅಮೂರ್ತತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೦ . ಸಕಲಕರ್ಮಕೃತಜ್ಞಾತೃತ್ವಮಾತ್ರಾತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಣಾಮ-
ಉಪರಮ = ನಿವೃತ್ತಿ; ಅನ್ತ; ಅಭಾವ.
ಅನ್ಯಕೋ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಐಸೇ ಏಕ ದ್ರವ್ಯಸ್ವರೂಪ ಅಕಾರ್ಯಕಾರಣತ್ವಶಕ್ತಿ. (ಜೋ ಅನ್ಯಕಾ ಕಾರ್ಯ ನಹೀಂ
ಹೈ ಔರ ಅನ್ಯಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಜೋ ಏಕ ದ್ರವ್ಯ ಉಸ-ಸ್ವರೂಪ ಅಕಾರ್ಯಕಾರಣತ್ವ-
ಶಕ್ತಿ
.).೧೪. ಪರ ಔರ ಸ್ವ ಜಿನಕೇ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈಂ ಐಸೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂ ತಥಾ ಜ್ಞಾನಾಕಾರೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಕೇ
ಔರ ಗ್ರಹಣ ಕರಾನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮ್ಯಪರಿಣಾಮಕತ್ವ ಶಕ್ತಿ. (ಪರ ಜಿನಕೇ ಕಾರಣ ಹೈಂ ಐಸೇ
ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಕೇ ಔರ ಸ್ವ ಜಿನಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನಾಕಾರೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರಾನೇಕೇ
ಸ್ವಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮ್ಯಪರಿಣಾಮಕತ್ವಶಕ್ತಿ
.).೧೫. ಜೋ ಕಮಬಢ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಐಸೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ
ನಿಯತತ್ವರೂಪ (ನಿಶ್ಚಿತ್ತಯಾ ಯಥಾವತ್ ರಹನೇರೂಪ) ತ್ಯಾಗೋಪಾದಾನಶೂನ್ಯತ್ವಶಕ್ತಿ.೧೬. ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತ
ವೃದ್ಧಿಹಾನಿರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ, ಸ್ವರೂಪ-ಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಕೇ ಕಾರಣರೂಪ (ವಸ್ತುಕೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ರಹನೇಕೇ
ಕಾರಣರೂಪ) ಐಸಾ ಜೋ ವಿಶಿಷ್ಟ (ಖಾಸ) ಗುಣ ಹೈ ಉಸ-ಸ್ವರೂಪ ಅಗುರುಲಘುತ್ವ ಶಕ್ತಿ. [ಇಸ
ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿಕಾ ಸ್ವರೂಪ ‘ಗೋಮ್ಮಟಸಾರ’ ಗ್ರನ್ಥಸೇ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ. ಅವಿಭಾಗ
ಪ್ರತಿಚ್ಛೇದೋಂಕೀ ಸಂಖ್ಯಾರೂಪ ಷಟ್ಸ್ಥಾನೋಂಮೇಂ ಪತಿತಸಮಾವಿಷ್ಟವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಕೀ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ ಜಿಸಸೇ (
ಜಿಸ ಗುಣಸೇ) ಹೋತೀ ಹೈ ಔರ ಜೋ (ಗುಣ) ವಸ್ತುಕೋ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಸ್ಥಿರ ಹೋನೇಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ ಐಸಾ ಕೋಈ
ಗುಣ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೈ; ಉಸೇ ಅಗುರುಲಘುತ್ವಗುಣ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ
. ಐಸೀ ಅಗುರುಲಘುತ್ವಶಕ್ತಿ ಭೀ ಆತ್ಮಾಮೇಂ
ಹೈ].೧೭. ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿರೂಪ ಔರ ಅಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿರೂಪ ವರ್ತ್ತನ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ
ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರುವಶಕ್ತಿ. (ಕ್ರಮವೃತ್ತಿರೂಪ ಪರ್ಯಾಯ ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯರೂಪ ಹೈ ಔರ ಅಕ್ರಮವೃತ್ತಿರೂಪ ಗುಣ
ಧ್ರುವತ್ವರೂಪ ಹೈ.).೧೮. ದ್ರವ್ಯಕೇ ಸ್ವಭಾವಭೂತ ಧ್ರೌವ್ಯ-ವ್ಯಯ-ಉತ್ಪಾದಸೇ ಆಲಿಂಗಿತ (-ಸ್ಪರ್ಶಿತ), ಸದೃಶ
ಔರ ವಿಸದೃಶ ಜಿಸಕಾ ರೂಪ ಹೈ ಐಸೇ ಏಕ ಅಸ್ತಿತ್ವಮಾತ್ರಮಯೀ ಪರಿಣಾಮಶಕ್ತಿ.೧೯. ಕರ್ಮಬನ್ಧಕೇ
ಅಭಾವಸೇ ವ್ಯಕ್ತ ಕಿಯೇ ಗಯೇ, ಸಹಜ, ಸ್ಪರ್ಶಾದಿ-ಶೂನ್ಯ (ಸ್ಪರ್ಶ, ರಸ, ಗಂಧ ಔರ ವರ್ಣಸೇ ರಹಿತ) ಐಸೇ
ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶಸ್ವರೂಪ ಅಮೂರ್ತತ್ವಶಕ್ತಿ.೨೦. ಸಮಸ್ತ, ಕರ್ಮೋಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕಿಯೇ ಗಯೇ, ಜ್ಞಾತೃತ್ವಮಾತ್ರಸೇ ಭಿನ್ನ ಜೋ
ಪರಿಣಾಮ ಉನ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೇ ಕರಣಕೇ ಉಪರಮಸ್ವರೂಪ (ಉನ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೋ ಕರನೇಕೀ ನಿವೃತ್ತಿಸ್ವರೂಪ)
ಅಕರ್ತೃತ್ವಶಕ್ತಿ. (ಜಿಸ ಶಕ್ತಿಸೇ ಆತ್ಮಾ ಜ್ಞಾತೃತ್ವಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಕಿಯೇ ಗಯೇ ಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಕರ್ತಾ

Page 613 of 642
PDF/HTML Page 646 of 675
single page version

ಕರಣೋಪರಮಾತ್ಮಿಕಾ ಅಕರ್ತೃತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೧ . ಸಕಲಕರ್ಮಕೃತಜ್ಞಾತೃತ್ವಮಾತ್ರಾತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಣಾಮಾನುಭವೋ-
ಪರಮಾತ್ಮಿಕಾ ಅಭೋಕ್ತೃತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೨ . ಸಕಲಕರ್ಮೋಪರಮಪ್ರವೃತ್ತಾತ್ಮಪ್ರದೇಶನೈಷ್ಪನ್ದ್ಯರೂಪಾ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತ್ವ-
ಶಕ್ತಿ : ೨೩ . ಆಸಂಸಾರಸಂಹರಣವಿಸ್ತರಣಲಕ್ಷಿತಕಿಂಚಿದೂನಚರಮಶರೀರಪರಿಮಾಣಾವಸ್ಥಿತಲೋಕಾಕಾಶ-
ಸಮ್ಮಿತಾತ್ಮಾವಯವತ್ವಲಕ್ಷಣಾ ನಿಯತಪ್ರದೇಶತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೪ . ಸರ್ವಶರೀರೈಕಸ್ವರೂಪಾತ್ಮಿಕಾ ಸ್ವಧರ್ಮ-
ವ್ಯಾಪಕತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೫ . ಸ್ವಪರಸಮಾನಾಸಮಾನಸಮಾನಾಸಮಾನತ್ರಿವಿಧಭಾವಧಾರಣಾತ್ಮಿಕಾ ಸಾಧಾರಣಾ-
ಸಾಧಾರಣಸಾಧಾರಣಾಸಾಧಾರಣಧರ್ಮತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೬ . ವಿಲಕ್ಷಣಾನನ್ತಸ್ವಭಾವಭಾವಿತೈಕಭಾವಲಕ್ಷಣಾ ಅನನ್ತ-
ಧರ್ಮತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೭ . ತದತದ್ರೂಪಮಯತ್ವಲಕ್ಷಣಾ ವಿರುದ್ಧಧರ್ಮತ್ವಶಕ್ತಿ : ೨೮ . ತದ್ರೂಪಭವನರೂಪಾ ತತ್ತ್ವ-
ಶಕ್ತಿ : ೨೯ . ಅತದ್ರೂಪಭವನರೂಪಾ ಅತತ್ತ್ವಶಕ್ತಿ : ೩೦ . ಅನೇಕಪರ್ಯಾಯವ್ಯಾಪಕೈಕದ್ರವ್ಯಮಯತ್ವರೂಪಾ ಏಕತ್ವ-
ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಐಸೀ ಅಕರ್ತೃತ್ವ ನಾಮಕ ಏಕ ಶಕ್ತಿ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೈ).೨೧. ಸಮಸ್ತ, ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಕಿಯೇ ಗಯೇ,
ಜ್ಞಾತೃತ್ವಮಾತ್ರಸೇ ಭಿನ್ನ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೇ ಅನುಭವಕೇ (ಭೋಕ್ತೃತ್ವಕೇ) ಉಪರಮಸ್ವರೂಪ ಅಭೋಕ್ತೃತ್ವಶಕ್ತಿ.೨೨.
ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಉಪರಮಸೇ ಪ್ರವೃತ್ತ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಕೀ ನಿಷ್ಪನ್ದತಾಸ್ವರೂಪ (-ಅಕಮ್ಪತಾಸ್ವರೂಪ)
ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತ್ವಶಕ್ತಿ
. (ಜಬ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಅಭಾವ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ತಬ ಪ್ರದೇಶೋಂಕಾ ಕಮ್ಪನ ಮಿಟ ಜಾತಾ
ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತ್ವ-ಶಕ್ತಿ ಭೀ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೈ.).೨೩. ಜೋ ಅನಾದಿ ಸಂಸಾರಸೇ ಲೇಕರ
ಸಂಕೋಚವಿಸ್ತಾರಸೇ ಲಕ್ಷಿತ ಹೈ ಔರ ಜೋ ಚರಮ ಶರೀರಕೇ ಪರಿಮಾಣಸೇ ಕುಛ ನ್ಯೂನ ಪರಿಮಾಣಸೇ ಅವಸ್ಥಿತ
ಹೋತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಲೋಕಾಕಾಶಕೇ ಮಾಪ ಜಿತನಾ ಮಾಪವಾಲಾ ಆತ್ಮ-ಅವಯವತ್ವ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ
ನಿಯತಪ್ರದೇಶತ್ವಶಕ್ತಿ
. (ಆತ್ಮಾಕೇ ಲೋಕಪರಿಮಾಣ ಅಸಂಖ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ನಿಯತ ಹೀ ಹೈಂ. ವೇ ಪ್ರದೇಶ ಸಂಸಾರ-
ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಸಂಕೋಚವಿಸ್ತಾರಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಮೋಕ್ಷ-ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಚರಮ ಶರೀರಸೇ ಕುಛ ಕಮ
ಪರಿಮಾಣಸೇ ಸ್ಥಿತ ರಹತೇ ಹೈಂ
.).೨೪. ಸರ್ವ ಶರೀರೋಂಮೇಂ ಏಕಸ್ವರೂಪಾತ್ಮಕ ಐಸೀ ಸ್ವಧರ್ಮವ್ಯಾಪಕತ್ವಶಕ್ತಿ.
(ಶರೀರಕೇ ಧರ್ಮರೂಪ ನ ಹೋಕರ ಅಪನೇ ಧರ್ಮೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪನೇರೂಪ ಶಕ್ತಿ ಸೋ ಸ್ವಧರ್ಮವ್ಯಾಪಕತ್ವಶಕ್ತಿ
ಹೈ
.).೨೫. ಸ್ವ-ಪರಕೇ ಸಮಾನ, ಅಸಮಾನ ಔರ ಸಮಾನಾಸಮಾನ ಐಸೇ ತೀನ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಭಾವೋಂಕೇ
ಧಾರಣಸ್ವರೂಪ ಸಾಧಾರಣ-ಅಸಾಧಾರಣ-ಸಾಧಾರಣಾಸಾಧಾರಣಧರ್ಮತ್ವಶಕ್ತಿ.೨೬. ವಿಲಕ್ಷಣ (ಪರಸ್ಪರ ಭಿನ್ನ
ಲಕ್ಷಣಯುಕ್ತ) ಅನನ್ತ ಸ್ವಭಾವೋಂಸೇ ಭಾವಿತ ಐಸಾ ಏಕ ಭಾವ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ
ಅನನ್ತಧರ್ಮತ್ವಶಕ್ತಿ
.೨೭. ತದ್ರೂಪಮಯತಾ ಔರ ಅತದ್ರೂಪಮಯತಾ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸೀ
ವಿರುದ್ಧಧರ್ಮತ್ವಶಕ್ತಿ.೨೮. ತದ್ರೂಪ ಭವನರೂಪ ಐಸೀ ತತ್ತ್ವಶಕ್ತಿ. (ತತ್ಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇರೂಪ ಅಥವಾ
ತತ್ಸ್ವರೂಪ ಪರಿಣಮನರೂಪ ಐಸೀ ತತ್ತ್ವಶಕ್ತಿ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೈ. ಇಸ ಶಕ್ತಿಸೇ ಚೇತನ ಚೇತನರೂಪಸೇ ರಹತಾ ಹೈ
ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ.).೨೯. ಅತದ್ರೂಪ ಭವನರೂಪ ಐಸೀ ಅತತ್ತ್ವಶಕ್ತಿ. (ತತ್ಸ್ವರೂಪ ನಹೀಂ ಹೋನೇರೂಪ
ಅಥವಾ ತತ್ಸ್ವರೂಪ ನಹೀಂ ಪರಿಣಮನೇರೂಪ ಅತತ್ತ್ವಶಕ್ತಿ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೈ. ಇಸ ಶಕ್ತಿಸೇ ಚೇತನ ಜಡರೂಪ ನಹೀಂ
ಹೋತಾ.).೩೦. ಅನೇಕ ಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪಕ ಐಸೀ ಏಕದ್ರವ್ಯಮಯತಾರೂಪ ಏಕತ್ವಶಕ್ತಿ.೩೧.

Page 614 of 642
PDF/HTML Page 647 of 675
single page version

ಶಕ್ತಿ : ೩೧ . ಏಕದ್ರವ್ಯವ್ಯಾಪ್ಯಾನೇಕಪರ್ಯಾಯಮಯತ್ವರೂಪಾ ಅನೇಕತ್ವಶಕ್ತಿ : ೩೨ . ಭೂತಾವಸ್ಥತ್ವರೂಪಾ ಭಾವ-
ಶಕ್ತಿ : ೩೩ . ಶೂನ್ಯಾವಸ್ಥತ್ವರೂಪಾ ಅಭಾವಶಕ್ತಿ : ೩೪ . ಭವತ್ಪರ್ಯಾಯವ್ಯಯರೂಪಾ ಭಾವಾಭಾವಶಕ್ತಿ : ೩೫ .
ಅಭವತ್ಪರ್ಯಾಯೋದಯರೂಪಾ ಅಭಾವಭಾವಶಕ್ತಿ : ೩೬ . ಭವತ್ಪರ್ಯಾಯಭವನರೂಪಾ ಭಾವಭಾವಶಕ್ತಿ : ೩೭ .
ಅಭವತ್ಪರ್ಯಾಯಾಭವನರೂಪಾ ಅಭಾವಾಭಾವಶಕ್ತಿ : ೩೮ . ಕಾರಕಾನುಗತಕ್ರಿಯಾನಿಷ್ಕ್ರಾನ್ತಭವನಮಾತ್ರಮಯೀ
ಭಾವಶಕ್ತಿ : ೩೯ . ಕಾರಕಾನುಗತಭವತ್ತಾರೂಪಭಾವಮಯೀ ಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತಿ : ೪೦ . ಪ್ರಾಪ್ಯಮಾಣಸಿದ್ಧರೂಪ-
ಭಾವಮಯೀ ಕರ್ಮಶಕ್ತಿ : ೪೧ . ಭವತ್ತಾರೂಪಸಿದ್ಧರೂಪಭಾವಭಾವಕತ್ವಮಯೀ ಕರ್ತೃಶಕ್ತಿ : ೪೨ . ಭವದ್ಭಾವ-
ಭವನಸಾಧಕತಮತ್ವಮಯೀ ಕರಣಶಕ್ತಿ : ೪೩ . ಸ್ವಯಂ ದೀಯಮಾನಭಾವೋಪೇಯತ್ವಮಯೀ ಸಮ್ಪ್ರದಾನಶಕ್ತಿ : ೪೪ .
ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಾಲಿಂಗಿತಭಾವಾಪಾಯನಿರಪಾಯಧ್ರುವತ್ವಮಯೀ ಅಪಾದಾನಶಕ್ತಿ : ೪೫ . ಭಾವ್ಯಮಾನಭಾವಾಧಾರತ್ವಮಯೀ
ಅಧಿಕರಣಶಕ್ತಿ : ೪೬ . ಸ್ವಭಾವಮಾತ್ರಸ್ವಸ್ವಾಮಿತ್ವಮಯೀ ಸಮ್ಬನ್ಧಶಕ್ತಿ : ೪೭ .
ಏಕ ದ್ರವ್ಯಸೇ ವ್ಯಾಪ್ಯ ಜೋ ಅನೇಕ ಪರ್ಯಾಯೇ ಉಸ-ಮಯಪನೇರೂಪ ಅನೇಕತ್ವಶಕ್ತಿ.೩೨. ವಿದ್ಯಮಾನ-
ಅವಸ್ಥಾಯುಕ್ತತಾರೂಪ ಭಾವಶಕ್ತಿ. (ಅಮುಕ ಅವಸ್ಥಾ ಜಿಸಮೇಂ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೋ ಉಸರೂಪ ಭಾವಶಕ್ತಿ).೩೩.
ಶೂನ್ಯ (ಅವಿದ್ಯಮಾನ) ಅವಸ್ಥಾಯುಕ್ತತಾರೂಪ ಅಭಾವಶಕ್ತಿ. (ಅಮುಕ ಅವಸ್ಥಾ ಜಿಸಮೇಂ ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಹೋ
ಉಸರೂಪ ಅಭಾವಶಕ್ತಿ).೩೪. ಭವತೇ ಹುಏ (ಪ್ರವರ್ತ್ತಮಾನ) ಪರ್ಯಾಯಕೇ ವ್ಯಯರೂಪ ಭಾವಾಭಾವಶಕ್ತಿ.೩೫.
ನಹೀಂ ಭವತೇ ಹುಏ (ಅಪ್ರವರ್ತ್ತಮಾನ) ಪರ್ಯಾಯಕೇ ಉದಯರೂಪ ಅಭಾವಭಾವಶಕ್ತಿ.೩೬. ಭವತೇ ಹುಏ
(ಪ್ರವರ್ತಮಾನ) ಪರ್ಯಾಯಕೇ ಭವನರೂಪ ಭಾವಭಾವಶಕ್ತಿ.೩೭. ನಹೀಂ ಭವತೇ ಹುಯೇ (ಅಪ್ರವರ್ತಮಾನ) ಪರ್ಯಾಯಕೇ
ಅಭವನರೂಪ ಅಭಾವಾಭಾವ ಶಕ್ತಿ.೩೮. (ಕರ್ತ್ತಾ, ಕರ್ಮ ಆದಿ) ಕಾರಕೋಂಕೇ ಅನುಸಾರ ಜೋ ಕ್ರಿಯಾ ಉಸಸೇ
ರಹಿತ ಭವನಮಾತ್ರಮಯೀ (ಹೋನೇಮಾತ್ರಮಯೀ) ಭಾವ- ಶಕ್ತಿ.೩೯. ಕಾರಕೋಂಕೇ ಅನುಸಾರ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇರೂಪ
ಭಾವಮಯೀ ಕ್ರಿಯಾಶಕ್ತಿ.೪೦. ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಜೋ ಸಿದ್ಧರೂಪ ಭಾವ ಉಸಮಯೀ ಕರ್ಮಶಕ್ತಿ.೪೧.
ಹೋನೇಪನರೂಪ ಔರ ಸಿದ್ಧರೂಪ ಭಾವಕೇ ಭಾವಕತ್ವಮಯೀ ಕರ್ತೃಶಕ್ತಿ.೪೨. ಭವತೇ ಹುಯೇ (ಪ್ರವರ್ತಮಾನ)
ಭಾವಕೇ ಭವನಕೇ (ಹೋನೇಕೇ) ಸಾಧಕ-ತಮಪನೇಮಯೀ (ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಾಧಕತ್ವಮಯೀ, ಉಗ್ರ ಸಾಧನತ್ವಮಯೀ)
ಕರಣಶಕ್ತಿ.೪೩. ಅಪನೇ ದ್ವಾರಾ ದಿಯಾ ಜಾತಾ ಜೋ ಭಾವ ಉಸಕೇ ಉಪೇಯತ್ವಮಯ (ಉಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಕೇ
ಯೋಗ್ಯಪನಾಮಯ, ಉಸೇ ಲೇನೇಕೇ ಪಾತ್ರಪನಾಮಯ) ಸಮ್ಪ್ರದಾನಶಕ್ತಿ.೪೪. ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಸೇ ಆಲಿಂಗಿತ ಭಾವಕಾ
ಅಪಾಯ (ಹಾನಿ, ನಾಶ) ಹೋನೇಸೇ ಹಾನಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ಧ್ರುವತ್ವಮಯೀ ಅಪಾದಾನಶಕ್ತಿ.೪೫.
ಭಾವ್ಯಮಾನ (ಅರ್ಥಾತ್ ಭಾವನೇಮೇಂ ಆತೇ ಹುಯೇ) ಭಾವಕೇ ಆಧಾರತ್ವಮಯೀ ಅಧಿಕರಣಶಕ್ತಿ.೪೬. ಸ್ವಭಾವಮಾತ್ರ
ಸ್ವ-ಸ್ವಾಮಿತ್ವಮಯೀ ಸಮ್ಬನ್ಧಶಕ್ತಿ. (ಅಪನಾ ಭಾವ ಅಪನಾ ಸ್ವ ಹೈ ಔರ ಸ್ವಯಂ ಉಸಕಾ ಸ್ವಾಮೀ ಹೈ
ಐಸೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮಯೀ ಸಮ್ಬನ್ಧ-ಶಕ್ತಿ).೪೭.

Page 615 of 642
PDF/HTML Page 648 of 675
single page version

(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಇತ್ಯಾದ್ಯನೇಕನಿಜಶಕ್ತಿ ಸುನಿರ್ಭರೋಽಪಿ
ಯೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮಯತಾಂ ನ ಜಹಾತಿ ಭಾವಃ
.
ಏವಂ ಕ್ರಮಾಕ್ರಮವಿವರ್ತಿವಿವರ್ತಚಿತ್ರಂ
ತದ್ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಯಮಯಂ ಚಿದಿಹಾಸ್ತಿ ವಸ್ತು
..೨೬೪..
(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ನೈಕಾನ್ತಸಂಗತದ್ರಶಾ ಸ್ವಯಮೇವ ವಸ್ತು-
ತತ್ತ್ವವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಮಿತಿ ಪ್ರವಿಲೋಕಯನ್ತಃ .
ಸ್ಯಾದ್ವಾದಶುದ್ಧಿಮಧಿಕಾಮಧಿಗಮ್ಯ ಸನ್ತೋ
ಜ್ಞಾನೀಭವನ್ತಿ ಜಿನನೀತಿಮಲಂಘಯನ್ತಃ
..೨೬೫..
‘ಇತ್ಯಾದಿ ಅನೇಕ ಶಕ್ತಿಯೋಂಸೇ ಯುಕ್ತ ಆತ್ಮಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ವಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ’ಇಸ
ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಇತ್ಯಾದಿ-ಅನೇಕ-ನಿಜ-ಶಕ್ತಿ-ಸುನಿರ್ಭರಃ ಅಪಿ ] ಇತ್ಯಾದಿ (ಪೂರ್ವ ಕಥಿತ ೪೭
ಶಕ್ತಿಯಾಂ ಇತ್ಯಾದಿ) ಅನೇಕ ನಿಜ ಶಕ್ತಿಯೋಂಸೇ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ [ಯಃ ಭಾವಃ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮಯತಾಂ
ನ ಜಹಾತಿ ]
ಜೋ ಭಾವ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮಯತಾಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ, [ತದ್ ] ಐಸಾ ವಹ, [ಏವಂ ಕ್ರಮ-ಅಕ್ರಮ-ವಿವರ್ತಿ-
ವಿವರ್ತ-ಚಿತ್ರಮ್ ]
ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಕ್ರಮರೂಪ ಔರ ಅಕ್ರಮರೂಪಸೇ ವರ್ತಮಾನ ವಿವರ್ತ್ತಸೇ (
ರೂಪಾನ್ತರಸೇ,
ಪರಿಣಮನಸೇ) ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕಾ, [ದ್ರವ್ಯ-ಪರ್ಯಯಮಯಂ ] ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಮಯ [ಚಿದ್ ] ಚೈತನ್ಯ (ಅರ್ಥಾತ್ ಐಸಾ ವಹ
ಚೈತನ್ಯ ಭಾವ
ಆತ್ಮಾ) [ಇಹ ] ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ [ವಸ್ತು ಅಸ್ತಿ ] ವಸ್ತು ಹೈ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಕೋಈ ಯಹ ಸಮಝ ಸಕತಾ ಹೈ ಕಿ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಕಹಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ
ಏಕಸ್ವರೂಪ ಹೀ ಹೋಗಾ. ಕಿನ್ತು ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ. ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವರೂಪ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಮಯ ಹೈ. ಚೈತನ್ಯ ಭೀ ವಸ್ತು
ಹೈ, ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಮಯ ಹೈ. ವಹ ಚೈತನ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ ಅನನ್ತ ಶಕ್ತಿಯೋಂಸೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಹೈ ಔರ ಕ್ರಮರೂಪ ತಥಾ
ಅಕ್ರಮರೂಪ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೇ ವಿಕಾರೋಂಕೇ ಸಮೂಹರೂಪ ಅನೇಕಾಕಾರ ಹೋತಾ ಹೈ ಫಿ ರ ಭೀ ಜ್ಞಾನಕೋ
ಜೋ ಕಿ ಅಸಾಧಾರಣಭಾವ ಹೈ ಉಸೇನಹೀಂ ಛೋಡತಾ, ಉಸಕೀ ಸಮಸ್ತ ಅವಸ್ಥಾಏಂಪರಿಣಾಮಪರ್ಯಾಯ
ಜ್ಞಾನಮಯ ಹೀ ಹೈಂ.೨೬೪.
‘ಇಸ ಅನೇಕಸ್ವರೂಪಅನೇಕಾನ್ತಮಯವಸ್ತುಕೋ ಜೋ ಜಾನತೇ ಹೈಂ, ಶ್ರದ್ಧಾ ಕರತೇ ಹೈಂ ಔರ ಅನುಭವ ಕರತೇ
ಹೈಂ, ವೇ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೋತೇ ಹೈಂ’ಇಸ ಆಶಯಕಾ, ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕಾ ಫಲ ಬತಲಾನೇವಾಲಾ ಕಾವ್ಯ ಅಬ ಕಹತೇ ಹೈಂ
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಇತಿ ವಸ್ತು-ತತ್ತ್ವ-ವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಮ್ ನೈಕಾನ್ತ-ಸಙ್ಗತ-ದೃಶಾ ಸ್ವಯಮೇವ
ಪ್ರವಿಲೋಕಯನ್ತಃ ] ಐಸೀ (ಅನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕ) ವಸ್ತುತತ್ತ್ವಕೀ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಕೋ ಅನೇಕಾನ್ತ-ಸಂಗತ

Page 616 of 642
PDF/HTML Page 649 of 675
single page version

ಅಥಾಸ್ಯೋಪಾಯೋಪೇಯಭಾವಶ್ಚಿನ್ತ್ಯತೇ
ಆತ್ಮವಸ್ತುನೋ ಹಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತ್ವೇಽಪ್ಯುಪಾಯೋಪೇಯಭಾವೋ ವಿದ್ಯತ ಏವ; ತಸ್ಯೈಕಸ್ಯಾಪಿ
ಸ್ವಯಂ ಸಾಧಕಸಿದ್ಧರೂಪೋಭಯಪರಿಣಾಮಿತ್ವಾತ್ . ತತ್ರ ಯತ್ಸಾಧಕಂ ರೂಪಂ ಸ ಉಪಾಯಃ, ಯತ್ಸಿದ್ಧಂ ರೂಪಂ
ಸ ಉಪೇಯಃ . ಅತೋಽಸ್ಯಾತ್ಮನೋಽನಾದಿಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರೈಃ ಸ್ವರೂಪಪ್ರಚ್ಯವನಾತ್ ಸಂಸರತಃ ಸುನಿಶ್ಚಲ-
ಪರಿಗೃಹೀತವ್ಯವಹಾರಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಪಾಕಪ್ರಕರ್ಷಪರಮ್ಪರಯಾ ಕ್ರಮೇಣ ಸ್ವರೂಪಮಾರೋಪ್ಯಮಾಣಸ್ಯಾನ್ತ-
ರ್ಮಗ್ನನಿಶ್ಚಯಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರವಿಶೇಷತಯಾ ಸಾಧಕರೂಪೇಣ ತಥಾ ಪರಮಪ್ರಕರ್ಷಮಕರಿಕಾಧಿರೂಢ-
(ಅನೇಕಾನ್ತಕೇ ಸಾಥ ಸುಸಂಗತ, ಅನೇಕಾನ್ತಕೇ ಸಾಥ ಮೇಲವಾಲೀ) ದೃಷ್ಟಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಸ್ವಯಮೇವ ದೇಖತೇ ಹುಏ,
[ಸ್ಯಾದ್ವಾದ-ಶುದ್ಧಿಮ್ ಅಧಿಕಾಮ್ ಅಧಿಗಮ್ಯ ] ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೀ ಅತ್ಯನ್ತ ಶುದ್ಧಿಕೋ ಜಾನಕರ, [ಜಿನ-ನೀತಿಮ್
ಅಲಙ್ಘಯನ್ತಃ ]
ಜಿನನೀತಿಕಾ (ಜಿನೇಶ್ವರದೇವಕೇ ಮಾರ್ಗಕಾ) ಉಲ್ಲಂಘನ ನ ಕರತೇ ಹುಏ, [ಸನ್ತಃ ಜ್ಞಾನೀಭವನ್ತಿ ]
ಸತ್ಪುರುಷ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೋತೇ ಹೈಂ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜೋ ಸತ್ಪುರುಷ ಅನೇಕಾನ್ತಕೇ ಸಾಥ ಸುಸಂಗತ ದೃಷ್ಟಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ
ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿಕೋ ದೇಖತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೀ ಶುದ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇಜಾನ ಕರಕೇ ಜಿನದೇವಕೇ
ಮಾರ್ಗಕೋಸ್ಯಾದ್ವಾದನ್ಯಾಯಕೋಉಲ್ಲಂಘನ ನ ಕರತೇ ಹುಏ, ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೋತೇ ಹೈಂ.೨೬೫.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ಕಹಕರ, ಅಬ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಭಾವಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ
ಕುಛ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಅಬ ಇಸಕೇ (ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೇ) ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಭಾವ ವಿಚಾರಾ ಜಾತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್
ಆತ್ಮವಸ್ತು ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಹೈ ಫಿ ರ ಭೀ ಉಸಮೇಂ ಉಪಾಯತ್ವ ಔರ ಉಪೇಯತ್ವ ದೋನೋಂ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಸೋ ಇಸಕಾ
ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ :
ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಉಸೇ ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಭಾವ (ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಪನಾ) ಹೈ ಹೀ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಏಕ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಸ್ವಯಂ ಸಾಧಕರೂಪಸೇ ಔರ ಸಿದ್ಧರೂಪಸೇದೋನೋಂ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ
ಹೈ. ಉಸಮೇಂ ಜೋ ಸಾಧಕ ರೂಪ ಹೈ ವಹ ಉಪಾಯ ಹೈ ಔರ ಜೋ ಸಿದ್ಧ ರೂಪ ಹೈ ವಹ ಉಪೇಯ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ, ಅನಾದಿ
ಕಾಲಸೇ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರ ದ್ವಾರಾ (ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನ, ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನ ಔರ ಮಿಥ್ಯಾಚಾರಿತ್ರ ದ್ವಾರಾ) ಸ್ವರೂಪಸೇ
ಚ್ಯುತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಸಂಸಾರಮೇಂ ಭ್ರಮಣ ಕರತೇ ಹುಏ, ಸುನಿಶ್ಚಲತಯಾ ಗ್ರಹಣ ಕಿಯೇ ಗಯೇ
ವ್ಯವಹಾರಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಕೇ ಪಾಕಕೇ ಪ್ರಕರ್ಷಕೀ ಪರಮ್ಪರಾಸೇ ಕ್ರಮಶಃ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಆರೋಹಣ ಕರಾಯೇ
ಜಾನೇವಾಲೇ ಇಸ ಆತ್ಮಾಕೋ, ಅನ್ತರ್ಮಗ್ನ ಜೋ ನಿಶ್ಚಯಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರರೂಪ ಭೇದ ಹೈಂ ಉನಕೇ ಸಾಥ ತದ್ರೂಪತಾಕೇ
ಉಪೇಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ, ಔರ ಉಪಾಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ಜಿಸಕೇ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯಾ ಜಾವೇ. ಆತ್ಮಾಕಾ
ಶುದ್ಧ (-ಸರ್ವ ಕರ್ಮ ರಹಿತ) ಸ್ವರೂಪ ಅಥವಾ ಮೋಕ್ಷ ಉಪೇಯ ಹೈ, ಔರ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಉಪಾಯ ಹೈ.
ಆತ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮೀ ಹೈ ಔರ ಸಾಧಕತ್ವ ತಥಾ ಸಿದ್ಧತ್ವ ಯೇ ದೋನೋಂ ಉಸಕೇ ಪರಿಣಾಮ ಹೈಂ.

Page 617 of 642
PDF/HTML Page 650 of 675
single page version

ರತ್ನತ್ರಯಾತಿಶಯಪ್ರವೃತ್ತಸಕಲಕರ್ಮಕ್ಷಯಪ್ರಜ್ವಲಿತಾಸ್ಖಲಿತವಿಮಲಸ್ವಭಾವಭಾವತಯಾ ಸಿದ್ಧರೂಪೇಣ ಚ ಸ್ವಯಂ
ಪರಿಣಮಮಾನಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮೇಕಮೇವೋಪಾಯೋಪೇಯಭಾವಂ ಸಾಧಯತಿ
. ಏವಮುಭಯತ್ರಾಪಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಸ್ಯಾನನ್ಯತಯಾ
ನಿತ್ಯಮಸ್ಖಲಿತೈಕವಸ್ತುನೋ ನಿಷ್ಕಮ್ಪಪರಿಗ್ರಹಣಾತ್ ತತ್ಕ್ಷಣ ಏವ ಮುಮುಕ್ಷೂಣಾಮಾಸಂಸಾರಾದಲಬ್ಧಭೂಮಿಕಾನಾಮಪಿ
ಭವತಿ ಭೂಮಿಕಾಲಾಭಃ
. ತತಸ್ತತ್ರ ನಿತ್ಯದುರ್ಲಲಿತಾಸ್ತೇ ಸ್ವತ ಏವ ಕ್ರಮಾಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಾನೇಕಾನ್ತಮೂರ್ತಯಃ
ಸಾಧಕಭಾವಸಮ್ಭವಪರಮಪ್ರಕರ್ಷಕೋಟಿಸಿದ್ಧಿಭಾವಭಾಜನಂ ಭವನ್ತಿ . ಯೇ ತು ನೇಮಾಮನ್ತರ್ನೀತಾನೇಕಾನ್ತ-
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರೈಕಭಾವರೂಪಾಂ ಭೂಮಿಮುಪಲಭನ್ತೇ ತೇ ನಿತ್ಯಮಜ್ಞಾನಿನೋ ಭವನ್ತೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಭಾವಸ್ಯ ಸ್ವರೂಪೇಣಾಭವನಂ
78
ದ್ವಾರಾ ಸ್ವಯಂ ಸಾಧಕರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ತಥಾ ಪರಮ ಪ್ರಕರ್ಷಕೀ ಪರಾಕಾಷ್ಠಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ರತ್ನತ್ರಯಕೀ
ಅತಿಶಯತಾಸೇ ಪ್ರವರ್ತಿತ ಜೋ ಸಕಲ ಕರ್ಮಕಾ ಕ್ಷಯ ಉಸಸೇ ಪ್ರಜ್ವಲಿತ (ದೇದೀಪ್ಯಮಾನ) ಹುವೇ ಜೋ ಅಸ್ಖಲಿತ
ವಿಮಲ ಸ್ವಭಾವಭಾವತ್ವ ದ್ವಾರಾ ಸ್ವಯಂ ಸಿದ್ಧರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮತಾ ಐಸಾ ಏಕ ಹೀ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ (ಭಾವ) ಉಪಾಯ-
ಉಪೇಯಭಾವಕೋ ಸಿದ್ಧ ಕರತಾ ಹೈ
.
(ಭಾವಾರ್ಥ :ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಮಿಥ್ಯಾದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಕೇ ಕಾರಣ ಸಂಸಾರಮೇಂ ಭ್ರಮಣ
ಕರತಾ ಹೈ. ವಹ ಸುನಿಶ್ಚಲತಯಾ ಗ್ರಹಣ ಕಿಯೇ ಗಯೇ ವ್ಯವಹಾರಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಕೀ ವೃದ್ಧಿಕೀ ಪರಮ್ಪರಾಸೇ
ಕ್ರಮಶಃ ಸ್ವರೂಪಾನುಭವ ಜಬಸೇ ಕರತಾ ಹೈ ತಬಸೇ ಜ್ಞಾನ ಸಾಧಕರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನಮೇಂ
ನಿಶ್ಚಯಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರರೂಪ ಭೇದ ಅನ್ತರ್ಭೂತ ಹೈಂ
. ನಿಶ್ಚಯ- ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಕೇ ಪ್ರಾರಂಭಸೇ ಲೇಕರ,
ಸ್ವರೂಪಾನುಭವಕೀ ವೃದ್ಧಿ ಕರತೇ ಕರತೇ ಜಬ ತಕ ನಿಶ್ಚಯ- ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಕೀ ಪೂರ್ಣತಾ ನ ಹೋ, ತಬ ತಕ
ಜ್ಞಾನಕಾ ಸಾಧಕ ರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮನ ಹೈ
. ಜಬ ನಿಶ್ಚಯಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಕೀ ಪೂರ್ಣತಾಸೇ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮೋಂಕಾ
ನಾಶ ಹೋತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮೋಕ್ಷ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ಜ್ಞಾನ ಸಿದ್ಧ ರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸಕಾ
ಅಸ್ಖಲಿತ ನಿರ್ಮಲ ಸ್ವಭಾವಭಾವ ಪ್ರಗಟ ದೇದೀಪ್ಯಮಾನ ಹುಆ ಹೈ
. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಾಧಕ ರೂಪಸೇ ಔರ ಸಿದ್ಧ
ರೂಪಸೇದೋನೋಂ ರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇವಾಲಾ ಏಕ ಹೀ ಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೋ ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಪನಾ ಸಾಧಿತ
ಕರತಾ ಹೈ.)
ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೋನೋಂಮೇಂ (ಉಪಾಯ ತಥಾ ಉಪೇಯಮೇಂ) ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಕೀ ಅನನ್ಯತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಅನ್ಯಪನಾ ನಹೀಂ
ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಸದಾ ಅಸ್ಖಲಿತ ಏಕ ವಸ್ತುಕಾ (ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕಾ) ನಿಷ್ಕಮ್ಪ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಸೇ,
ಮುಮುಕ್ಷುಓಂಕೋ, ಕಿ ಜಿನ್ಹೇಂ ಅನಾದಿ ಸಂಸಾರಸೇ ಭೂಮಿಕಾಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ನ ಹುಈ ಹೋ ಉನ್ಹೇಂ ಭೀ, ತತ್ಕ್ಷಣ ಹೀ ಭೂಮಿಕಾಕೀ
ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ; ಫಿ ರ ಉಸೀಮೇಂ ನಿತ್ಯ ಮಸ್ತೀ ಕರತೇ ಹುಏ (
ಲೀನ ರಹತೇ ಹುಏ) ವೇ ಮುಮುಕ್ಷುಜೋ ಕಿ ಸ್ವತಃ
ಹೀ, ಕ್ರಮರೂಪ ಔರ ಅಕ್ರಮರೂಪ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಅನೇಕ ಅನ್ತಕೀ (ಅನೇಕ ಧರ್ಮಕೀ) ಮೂರ್ತಿಯಾಂ ಹೈಂ ವೇ
ಸಾಧಕಭಾವಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೀ ಪರಮ ಪ್ರಕರ್ಷಕೀ ಕೋಟಿರೂಪ ಸಿದ್ಧಿಭಾವಕೇ ಭಾಜನ ಹೋತೇ ಹೈಂ. ಪರನ್ತು ಜಿಸಮೇಂ
ಅನೇಕ ಅನ್ತ ಅರ್ಥಾತ್ ಧರ್ಮ ಗರ್ಭಿತ ಹೈಂ ಐಸೇ ಏಕ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವರೂಪ ಇಸ ಭೂಮಿಕೋ ಜೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಕರತೇ,
ವೇ ಸದಾ ಅಜ್ಞಾನೀ ರಹತೇ ಹುಏ, ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಅಭವನ ಔರ ಪರರೂಪಸೇ ಭವನ ದೇಖತೇ (
ಶ್ರದ್ಧಾ
ಕೋಟಿ = ಅನ್ತಿಮತಾ; ಉತ್ಕೃಷ್ಟತಾ; ಊಂ ಚೇಮೇಂ ಊಂ ಚಾ ಬಿನ್ದು; ಹದ.

Page 618 of 642
PDF/HTML Page 651 of 675
single page version

ಪರರೂಪೇಣ ಭವನಂ ಪಶ್ಯನ್ತೋ ಜಾನನ್ತೋಽನುಚರನ್ತಶ್ಚ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಯೋ ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಿನೋ ಮಿಥ್ಯಾಚಾರಿತ್ರಾಶ್ಚ
ಭವನ್ತೋಽತ್ಯನ್ತಮುಪಾಯೋಪೇಯಭ್ರಷ್ಟಾ ವಿಭ್ರಮನ್ತ್ಯೇವ .
(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಯೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರನಿಜಭಾವಮಯೀಮಕಮ್ಪಾಂ
ಭೂಮಿಂ ಶ್ರಯನ್ತಿ ಕಥಮಪ್ಯಪನೀತಮೋಹಾಃ
.
ತೇ ಸಾಧಕತ್ವಮಧಿಗಮ್ಯ ಭವನ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾ
ಮೂಢಾಸ್ತ್ವಮೂಮನುಪಲಭ್ಯ ಪರಿಭ್ರಮನ್ತಿ
..೨೬೬..
(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೌಶಲಸುನಿಶ್ಚಲಸಂಯಮಾಭ್ಯಾಂ
ಯೋ ಭಾವಯತ್ಯಹರಹಃ ಸ್ವಮಿಹೋಪಯುಕ್ತ :
.
ಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯಾನಯಪರಸ್ಪರತೀವ್ರಮೈತ್ರೀ-
ಪಾತ್ರೀಕೃತಃ ಶ್ರಯತಿ ಭೂಮಿಮಿಮಾಂ ಸ ಏಕಃ
..೨೬೭..
ಕರತೇ) ಹುಏ, ಜಾನತೇ ಹುಏ ತಥಾ ಆಚರಣ ಕರತೇ ಹುಏ, ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ, ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನೀ ಔರ ಮಿಥ್ಯಾಚಾರಿತ್ರೀ ಹೋತೇ
ಹುಏ, ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಭಾವಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಭ್ರಷ್ಟ ಹೋತೇ ಹುಏ ಸಂಸಾರಮೇಂ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಹೀ ಕರತೇ ಹೈಂ
.
ಅಬ, ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಯೇ ] ಜೋ ಪುರುಷ, [ಕಥಮ್ ಅಪಿ ಅಪನೀತ-ಮೋಹಾಃ ] ಕಿಸೀ ಭೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ
ಜಿನಕಾ ಮೋಹ ದೂರ ಹೋ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸಾ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ-ನಿಜ-ಭಾವಮಯೀಮ್ ಅಕಮ್ಪಾಂ ಭೂಮಿಂ ] ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ
ನಿಜ ಭಾವಮಯ ಅಕಮ್ಪ ಭೂಮಿಕಾಕಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಜೋ ಅಪನಾ ಭಾವ ಉಸ-ಮಯ ನಿಶ್ಚಲ ಭೂಮಿಕಾಕಾ)
[ಶ್ರಯನ್ತಿ ] ಆಶ್ರಯ ಲೇತೇ ಹೈಂ [ತೇ ಸಾಧಕತ್ವಮ್ ಅಧಿಗಮ್ಯ ಸಿದ್ಧಾಃ ಭವನ್ತಿ ] ವೇ ಸಾಧಕತ್ವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ
ಸಿದ್ಧ ಹೋ ಜಾತೇ ಹೈಂ; [ತು ] ಪರನ್ತು [ಮೂಢಾಃ ] ಜೋ ಮೂಢ (
ಮೋಹೀ, ಅಜ್ಞಾನೀ, ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ) ಹೈ ವೇ [ಅಮೂಮ್
ಅನುಪಲಭ್ಯ ] ಇಸ ಭೂಮಿಕಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ನ ನ ಕರಕೇ [ಪರಿಭ್ರಮನ್ತಿ ] ಸಂಸಾರಮೇಂ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕರತೇ ಹೈಂ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜೋ ಭವ್ಯ ಪುರುಷ, ಗುರುಕೇ ಉಪದೇಶಸೇ ಅಥವಾ ಸ್ವಯಮೇವ ಕಾಲಲಬ್ಧಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಸೇ ರಹಿತ ಹೋಕರ, ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ, ಉಸಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇತೇ ಹೈಂ; ವೇ ಸಾಧಕ
ಹೋತೇ ಹುಏ ಸಿದ್ಧ ಹೋ ಜಾತೇ ಹೈಂ; ಪರನ್ತು ಜೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ
ನಿಜಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಕರತೇ, ವೇ ಸಂಸಾರಮೇಂ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕರತೇ
ಹೈಂ.೨೬೬.
ಇಸ ಭೂಮಿಕಾಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರನೇವಾಲಾ ಜೀವ ಕೈಸಾ ಹೋತಾ ಹೈ ಸೋ ಅಬ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಯಃ ] ಜೋ ಪುರುಷ, [ಸ್ಯಾದ್ವಾದ-ಕೌಶಲ-ಸುನಿಶ್ಚಲ-ಸಂಯಮಾಭ್ಯಾಂ ] ಸ್ಯಾದ್ವಾದಮೇಂ

Page 619 of 642
PDF/HTML Page 652 of 675
single page version

(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಚಿತ್ಪಿಣ್ಡಚಣ್ಡಿಮವಿಲಾಸಿವಿಕಾಸಹಾಸಃ
ಶುದ್ಧಪ್ರಕಾಶಭರನಿರ್ಭರಸುಪ್ರಭಾತಃ
.
ಆನನ್ದಸುಸ್ಥಿತಸದಾಸ್ಖಲಿತೈಕರೂಪ-
ಸ್ತಸ್ಯೈವ ಚಾಯಮುದಯತ್ಯಚಲಾರ್ಚಿರಾತ್ಮಾ
..೨೬೮..
ಪ್ರವೀಣತಾ ತಥಾ (ರಾಗಾದಿಕ ಅಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕೇ ತ್ಯಾಗರೂಪ) ಸುನಿಶ್ಚಲ ಸಂಯಮಇನ ದೋನೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಇಹ
ಉಪಯುಕ್ತಃ ] ಅಪನೇಮೇಂ ಉಪಯುಕ್ತ ರಹತಾ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಪನೇ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಉಪಯೋಗಕೋ ಲಗಾತಾ
ಹುಆ) [ಅಹಃ ಅಹಃ ಸ್ವಮ್ ಭಾವಯತಿ ] ಪ್ರತಿದಿನ ಅಪನೇಕೋ ಭಾತಾ ಹೈ (
ನಿರನ್ತರ ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕೀ ಭಾವನಾ
ಕರತಾ ಹೈ), [ಸಃ ಏಕಃ ] ವಹೀ ಏಕ (ಪುರುಷ); [ಜ್ಞಾನ-ಕ್ರಿಯಾ-ನಯ-ಪರಸ್ಪರ-ತೀವ್ರ-ಮೈತ್ರೀ-ಪಾತ್ರೀಕೃತಃ ]
ಜ್ಞಾನನಯ ಔರ ಕ್ರಿಯಾನಯಕೀ ಪರಸ್ಪರ ತೀವ್ರ ಮೈತ್ರೀಕಾ ಪಾತ್ರರೂಪ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಇಮಾಮ್ ಭೂಮಿಮ್ ಶ್ರಯತಿ ] ಇಸ
(ಜ್ಞಾನ ಮಾತ್ರ ನಿಜಭಾವಮಯ) ಭೂಮಿಕಾಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜೋ ಜ್ಞಾನನಯಕೋ ಹೀ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ ಕ್ರಿಯಾನಯಕೋ ಛೋಡತಾ ಹೈ, ಉಸ ಪ್ರಮಾದೀ ಔರ
ಸ್ವಚ್ಛನ್ದೀ ಪುರುಷಕೋ ಇಸ ಭೂಮಿಕಾಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ನಹೀಂ ಹುಈ ಹೈ. ಜೋ ಕ್ರಿಯಾನಯಕೋ ಹೀ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ ಜ್ಞಾನನಯಕೋ
ನಹೀಂ ಜಾನತಾ, ಉಸ (ವ್ರತಸಮಿತಿಗುಪ್ತಿರೂಪ) ಶುಭ ಕರ್ಮಸೇ ಸಂತುಷ್ಟ ಪುರುಷಕೋ ಭೀ ಇಸ ನಿಷ್ಕರ್ಮ ಭೂಮಿಕಾಕೀ
ಪ್ರಾಪ್ತಿ ನಹೀಂ ಹುಈ ಹೈ. ಜೋ ಪುರುಷ ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ (ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ) ತಥಾ ಸುನಿಶ್ಚಲ
ಸಂಯಮಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೈ (ರಾಗಾದಿಕ ಅಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ತ್ಯಾಗ ಕರತಾ ಹೈ), ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಿಸನೇ ಜ್ಞಾನನಯ
ತಥಾ ಕ್ರಿಯಾನಯಕೀ ಪರಸ್ಪರ ತೀವ್ರ ಮೈತ್ರೀ ಸಿದ್ಧ ಕೀ ಹೈ, ವಹೀ ಪುರುಷ ಇಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ನಿಜಭಾವಮಯ ಭೂಮಿಕಾಕಾ
ಆಶ್ರಯ ಕರನೇವಾಲಾ ಹೈ
.
ಜ್ಞಾನನಯ ಔರ ಕ್ರಿಯಾನಯಕೇ ಗ್ರಹಣ-ತ್ಯಾಗಕಾ ಸ್ವರೂಪ ತಥಾ ಫಲ ‘ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ’ ಗ್ರನ್ಥಕೇ
ಅನ್ತಮೇಂ ಕಹಾ ಹೈ, ವಹಾಂಸೇ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಏ.೨೬೭.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜೋ ಪುರುಷ ಇಸ ಭೂಮಿಕಾಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇತಾ ಹೈ, ವಹೀ ಅನನ್ತ ಚತುಷ್ಟಯಮಯ ಆತ್ಮಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಕರತಾ ಹೈಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ತಸ್ಯ ಏವ ] (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜೋ ಪುರುಷ ಇಸ ಭೂಮಿಕಾಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇತಾ ಹೈ)
ಉಸೀಕೇ, [ಚಿತ್-ಪಿಣ್ಡ-ಚಣ್ಡಿಮ-ವಿಲಾಸಿ-ವಿಕಾಸ-ಹಾಸಃ ] ಚೈತನ್ಯಪಿಂಡಕೇ ನಿರರ್ಗಲ ವಿಲಸಿತ
ವಿಕಾಸರೂಪ ಜಿಸಕಾ ಖಿಲನಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಚೈತನ್ಯಪುಂಜಕಾ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿಕಾಸ ಹೋನಾ ಹೀ ಜಿಸಕಾ ಖಿಲನಾ
ಹೈ), [ಶುದ್ಧ-ಪ್ರಕಾಶ-ಭರ-ನಿರ್ಭರ-ಸುಪ್ರಭಾತಃ ] ಶುದ್ಧ ಪ್ರಕಾಶಕೀ ಅತಿಶಯತಾಕೇ ಕಾರಣ ಜೋ ಸುಪ್ರಭಾತಕೇ
ಸಮಾನ ಹೈ, [ಆನನ್ದ-ಸುಸ್ಥಿತ-ಸದಾ-ಅಸ್ಖಲಿತ-ಏಕ-ರೂಪಃ ] ಆನನ್ದಮೇಂ ಸುಸ್ಥಿತ ಐಸಾ ಜಿಸಕಾ ಸದಾ
ಅಸ್ಖಲಿತ ಏಕ ರೂಪ ಹೈ [ಚ ] ಔರ [ಅಚಲ-ಅರ್ಚಿಃ ] ಜಿಸಕೀ ಜ್ಯೋತಿ ಅಚಲ ಹೈ ಐಸಾ [ಅಯಮ್ ಆತ್ಮಾ
ಉದಯತಿ ]
ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಉದಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ
.

Page 620 of 642
PDF/HTML Page 653 of 675
single page version

(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಸ್ಯಾದ್ವಾದದೀಪಿತಲಸನ್ಮಹಸಿ ಪ್ರಕಾಶೇ
ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವಮಹಿಮನ್ಯುದಿತೇ ಮಯೀತಿ
.
ಕಿಂ ಬನ್ಧಮೋಕ್ಷಪಥಪಾತಿಭಿರನ್ಯಭಾವೈ-
ರ್ನಿತ್ಯೋದಯಃ ಪರಮಯಂ ಸ್ಫು ರತು ಸ್ವಭಾವಃ
..೨೬೯..
(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಚಿತ್ರಾತ್ಮಶಕ್ತಿ ಸಮುದಾಯಮಯೋಽಯಮಾತ್ಮಾ
ಸದ್ಯಃ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ನಯೇಕ್ಷಣಖಣ್ಡಯಮಾನಃ
.
ತಸ್ಮಾದಖಣ್ಡಮನಿರಾಕೃತಖಣ್ಡಮೇಕ-
ಮೇಕಾನ್ತಶಾನ್ತಮಚಲಂ ಚಿದಹಂ ಮಹೋಽಸ್ಮಿ
..೨೭೦..
ಭಾವಾರ್ಥ :ಯಹಾಂ ‘ಚಿತ್ಪಿಂಡ’ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿಶೇಷಣಸೇ ಅನನ್ತ ದರ್ಶನಕಾ ಪ್ರಗಟ ಹೋನಾ, ‘ಶುದ್ಧಪ್ರಕಾಶ’
ಇತ್ಯಾದಿ ವಿಶೇಷಣಸೇ ಅನನ್ತ ಜ್ಞಾನಕಾ ಪ್ರಗಟ ಹೋನಾ, ‘ಆನನ್ದಸುಸ್ಥಿತ’ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿಶೇಷಣಸೇ ಅನನ್ತ ಸುಖಕಾ
ಪ್ರಗಟ ಹೋನಾ ಔರ ‘ಅಚಲಾರ್ಚಿ’ ವಿಶೇಷಣಸೇ ಅನನ್ತ ವೀರ್ಯಕಾ ಪ್ರಗಟ ಹೋನಾ ಬತಾಯಾ ಹೈ
. ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಭೂಮಿಕಾ
ಆಶ್ರಯ ಲೇನೇಸೇ ಹೀ ಐಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಉದಯ ಹೋತಾ ಹೈ.೨೬೮.
ಅಬ, ಯಹ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಐಸಾ ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವ ಹಮೇಂ ಪ್ರಗಟ ಹೋ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಸ್ಯಾದ್ವಾದ-ದೀಪಿತ-ಲಸತ್-ಮಹಸಿ ] ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರದೀಪ್ತ ಕಿಯಾ ಗಯಾ
ಜಗಮಗಾಹಟ ಕರತಾ ಜಿಸಕಾ ತೇಜ ಹೈ ಔರ [ಶುದ್ಧ-ಸ್ವಭಾವ-ಮಹಿಮನಿ ] ಜಿಸಮೇಂ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವರೂಪ ಮಹಿಮಾ
ಹೈ ಐಸಾ [ಪ್ರಕಾಶೇ ಉದಿತೇ ಮಯಿ ಇತಿ ] ಯಹ ಪ್ರಕಾಶ (ಜ್ಞಾನಪ್ರಕಾಶ) ಜಹಾಂ ಮುಝಮೇಂ ಉದಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ,
ವಹಾಂ [ಬನ್ಧ-ಮೋಕ್ಷ-ಪಥ-ಪಾತಿಭಿಃ ಅನ್ಯ-ಭಾವೈಃ ಕಿಂ ] ಬಂಧ-ಮೋಕ್ಷಕೇ ಮಾರ್ಗಮೇಂ ಪಡನೇವಾಲೇ ಅನ್ಯ ಭಾವೋಂಸೇ
ಮುಝೇ ಕ್ಯಾ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೈ ? [ನಿತ್ಯ-ಉದಯಃ ಪರಮ್ ಅಯಂ ಸ್ವಭಾವಃ ಸ್ಫು ರತು ] ಮುಝೇ ತೋ ಮೇರಾ ನಿತ್ಯ ಉದಿತ
ರಹನೇವಾಲಾ ಕೇವಲ ಯಹ (ಅನನ್ತಚತುಷ್ಟಯರೂಪ) ಸ್ವಭಾವ ಹೀ ಸ್ಫು ರಾಯಮಾನ ಹೋ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಸ್ಯಾದ್ವಾದಸೇ ಯಥಾರ್ಥ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಕೇ ಬಾದ ಉಸಕಾ ಫಲ ಪೂರ್ಣ ಆತ್ಮಾಕಾ ಪ್ರಗಟ
ಹೋನಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಕ್ಷಕಾ ಇಚ್ಛುಕ ಪುರುಷ ಯಹೀ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಕರತಾ ಹೈ ಕಿಮೇರಾ ಪೂರ್ಣಸ್ವಭಾವ ಆತ್ಮಾ ಮುಝೇ
ಪ್ರಗಟ ಹೋ; ಬನ್ಧಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಮೇಂ ಪಡನೇವಾಲೇ ಅನ್ಯ ಭಾವೋಂಸೇ ಮುಝೇ ಕ್ಯಾ ಕಾಮ ಹೈ ?.೨೬೯.
‘ಯದ್ಯಪಿ ನಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮಾ ಸಾಧಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಯದಿ ನಯೋಂ ಪರ ಹೀ ದೃಷ್ಟಿ ರಹೇ ತೋ ನಯೋಂಮೇಂ
ತೋ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧ ಭೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಮೈಂ ನಯೋಂಕಾ ವಿರೋಧ ಮಿಟಾಕರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೂಂ’ಇಸ
ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ.
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಚಿತ್ರ-ಆತ್ಮಶಕ್ತಿ-ಸಮುದಾಯಮಯಃ ಅಯಮ್ ಆತ್ಮಾ ] ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೀ ನಿಜ

Page 621 of 642
PDF/HTML Page 654 of 675
single page version

ನ ದ್ರವ್ಯೇಣ ಖಣ್ಡಯಾಮಿ, ನ ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ಖಣ್ಡಯಾಮಿ, ನ ಕಾಲೇನ ಖಣ್ಡಯಾಮಿ, ನ ಭಾವೇನ ಖಣ್ಡಯಾಮಿ;
ಸುವಿಶುದ್ಧ ಏಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರೋ ಭಾವೋಽಸ್ಮಿ .
(ಶಾಲಿನೀ)
ಯೋಽಯಂ ಭಾವೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರೋಽಹಮಸ್ಮಿ
ಜ್ಞೇಯೋ ಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಃ ಸ ನೈವ
.
ಜ್ಞೇಯೋ ಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾನಕಲ್ಲೋಲವಲ್ಗನ್
ಜ್ಞಾನಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾತೃಮದ್ವಸ್ತುಮಾತ್ರಃ
..೨೭೧..
ನಿರಾಕೃತ = ಬಹಿಷ್ಕೃತ; ದೂರ; ರದ-ಬಾತಲ; ನಾಕಬೂಲ.
ಶಕ್ತಿಯೋಂಕಾ ಸಮುದಾಯಮಯ ಯಹ ಆತ್ಮಾ [ನಯ-ಈಕ್ಷಣ-ಖಣ್ಡಯಮಾನಃ ] ನಯೋಂಕೀ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಖಣ್ಡ-ಖಣ್ಡರೂಪ
ಕಿಯೇ ಜಾನೇ ಪರ [ಸದ್ಯಃ ] ತತ್ಕಾಲ [ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ] ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ ಮೈಂ ಐಸಾ
ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೂಂ ಕಿ
[ಅನಿರಾಕೃತ-ಖಣ್ಡಮ್ ಅಖಣ್ಡಮ್ ] ಜಿಸಮೇಂಸೇ ಖಣ್ಡೋಂಕೋ ನಿರಾಕೃತ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ
ಗಯಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಜೋ ಅಖಣ್ಡ ಹೈ, [ಏಕಮ್ ] ಏಕ ಹೈ, [ಏಕಾನ್ತ-ಶಾನ್ತಮ್ ] ಏಕಾನ್ತ ಶಾಂತ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಮೇಂ
ಕರ್ಮೋದಯಕಾ ಲೇಶಮಾತ್ರ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ ಐಸಾ ಅತ್ಯನ್ತ ಶಾಂತ ಭಾವಮಯ ಹೈ) ಔರ [ಅಚಲಮ್ ] ಅಚಲ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್
ಕರ್ಮೋದಯಸೇ ಚಲಾಯಮಾನ ಚ್ಯುತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ) ಐಸಾ [ಚಿದ್ ಮಹಃ ಅಹಮ್ ಅಸ್ಮಿ ] ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ತೇಜ ಮೈಂ ಹೂಂ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಅನೇಕ ಶಕ್ತಿಯಾಂ ಹೈಂ ಔರ ಏಕ ಏಕ ಶಕ್ತಿಕಾ ಗ್ರಾಹಕ ಏಕ ಏಕ ನಯ
ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಯದಿ ನಯೋಂಕೀ ಏಕಾನ್ತ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖಾ ಜಾಯೇ ತೋ ಆತ್ಮಾಕಾ ಖಣ್ಡ-ಖಣ್ಡ ಹೋಕರ ಉಸಕಾ ನಾಶ
ಹೋ ಜಾಯೇ
. ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ, ನಯೋಂಕಾ ವಿರೋಧ ದೂರ ಕರಕೇ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ವಸ್ತುಕೋ ಅನೇಕಶಕ್ತಿಸಮೂಹರೂಪ,
ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷರೂಪ, ಸರ್ವಶಕ್ತಿಮಯ ಏಕಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ. ಐಸಾ ಹೀ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ, ಇಸಮೇಂ
ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಹೈ.೨೭೦.
ಅಬ, ಜ್ಞಾನೀ ಅಖಣ್ಡ ಆತ್ಮಾಕಾ ಐಸಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಪ್ರಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಗದ್ಯಮೇಂ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
(ಜ್ಞಾನೀ ಶುದ್ಧನಯಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ಲೇಕರ ಐಸಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ ಕಿ) ಮೈಂ ಅಪನೇಕೋ ಅರ್ಥಾತ್ ಮೇರೇ
ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಕೋ ನ ತೋ ದ್ರವ್ಯಸೇ ಖಣ್ಡಿತ ಕರತಾ ಹೂಂ, ನ ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ಖಣ್ಡಿತ ಕರತಾ ಹೂಂ, ನ ಕಾಲಸೇ ಖಣ್ಡಿತ
ಕರತಾ ಹೂಂ ಔರ ನ ಭಾವಸೇ ಖಣ್ಡಿತ ಕರತಾ ಹೂಂ; ಸುವಿಶುದ್ಧ ಏಕ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಹೂಂ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಯದಿ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ದೇಖಾ ಜಾಯೇ ತೋ ಶುದ್ಧ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ ಭಾವಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲ
ಭಾವಸೇ ಕುಛ ಭೀ ಭೇದ ದಿಖಾಈ ನಹೀಂ ದೇತಾ. ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನೀ ಅಭೇದಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಅನುಭವಮೇಂ ಭೇದ ನಹೀಂ ಕರತಾ.
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಜ್ಞಾನ ಹೈ, ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಅಪನಾ ಜ್ಞೇಯ ಹೈ ಔರ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಅಪನಾ ಜ್ಞಾತಾ ಹೈ
ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಯಃ ಅಯಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಃ ಭಾವಃ ಅಹಮ್ ಅಸ್ಮಿ ಸಃ ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಃ ಏವ ನ ಜ್ಞೇಯಃ ]

Page 622 of 642
PDF/HTML Page 655 of 675
single page version

(ಪೃಥ್ವೀ)
ಕ್ವಚಿಲ್ಲಸತಿ ಮೇಚಕಂ ಕ್ವಚಿನ್ಮೇಚಕಾಮೇಚಕಂ
ಕ್ವಚಿತ್ಪುನರಮೇಚಕಂ ಸಹಜಮೇವ ತತ್ತ್ವಂ ಮಮ
.
ತಥಾಪಿ ನ ವಿಮೋಹಯತ್ಯಮಲಮೇಧಸಾಂ ತನ್ಮನಃ
ಪರಸ್ಪರಸುಸಂಹತಪ್ರಕಟಶಕ್ತಿ ಚಕ್ರಂ ಸ್ಫು ರತ್
..೨೭೨..
ಜೋ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಮೈಂ ಹೂಂ ವಹ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಹೀ ನಹೀಂ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ; [ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾನ-ಕಲ್ಲೋಲ-
ವಲ್ಗನ್ ]
(ಪರನ್ತು) ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಕಲ್ಲೋಲೋಂಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ವಹ
[ಜ್ಞಾನ-ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾತೃಮತ್-ವಸ್ತುಮಾತ್ರಃ ಜ್ಞೇಯಃ ] ಜ್ಞಾನ-ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾತಾಮಯ ವಸ್ತುಮಾತ್ರ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ
. (ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಯಂ
ಹೀ ಜ್ಞಾನ, ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಜ್ಞಾತಾಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನ-ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾತಾರೂಪ ತೀನೋಂ ಭಾವಯುಕ್ತ ವಸ್ತುಮಾತ್ರ
ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ).
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಜ್ಞಾತೃಕ್ರಿಯಾರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೈ. ಔರ ವಹ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ನಿಮ್ನ
ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜ್ಞೇಯರೂಪ ಹೈ. ಬಾಹ್ಯ ಜ್ಞೇಯ ಜ್ಞಾನಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೈ, ವೇ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋತೇ; ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರಕೀ ಝಲಕ
ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಪಡನೇ ಪರ ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರರೂಪ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ, ಪರನ್ತು ವೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಹೀ ತರಂಗೇಂ ಹೈಂ. ವೇ ಜ್ಞಾನ ತರಂಗೇಂ ಹೀ
ಜ್ಞಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೀ ಹೈಂ. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಸ್ವತಃ ಜಾನನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಹೀ ಜ್ಞೇಯರೂಪ
ಹೈ. ಔರ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಅಪನಾ ಜಾನನೇವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಹೀ ಜ್ಞಾತಾ ಹೈ. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ
ಜ್ಞಾನ, ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಜ್ಞಾತಾಇನ ತೀನೋಂ ಭಾವೋಂಸೇ ಯುಕ್ತ ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಸ್ವರೂಪ ವಸ್ತು ಹೈ. ‘ಐಸಾ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ
ಮೈಂ ಹೂಂ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅನುಭವ ಕರನೇವಾಲಾ ಪುರುಷ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ.೨೭೧.
ಆತ್ಮಾ ಮೇಚಕ, ಅಮೇಚಕ ಇತ್ಯಾದಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಸೇ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಯಥಾರ್ಥ ಜ್ಞಾನೀ ನಿರ್ಮಲ
ಜ್ಞಾನಕೋ ನಹೀಂ ಭೂಲತಾಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :(ಜ್ಞಾನೀ ಕಹತಾ ಹೈ :) [ಮಮ ತತ್ತ್ವಂ ಸಹಜಮ್ ಏವ ] ಮೇರೇ ತತ್ತ್ವಕಾ ಐಸಾ
ಸ್ವಭಾವ ಹೀ ಹೈ ಕಿ [ಕ್ವಚಿತ್ ಮೇಚಕಂ ಲಸತಿ ] ಕಭೀ ತೋ ವಹ (ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ) ಮೇಚಕ (ಅನೇಕಾಕಾರ,
ಅಶುದ್ಧ) ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ, [ಕ್ವಚಿತ್ ಮೇಚಕ-ಅಮೇಚಕಂ ] ಕಭೀ ಮೇಚಕ-ಅಮೇಚಕ (ದೋನೋಂರೂಪ) ದಿಖಾಈ
ದೇತಾ ಹೈ [ಪುನಃ ಕ್ವಚಿತ್ ಅಮೇಚಕಂ ] ಔರ ಕಭೀ ಅಮೇಚಕ (-ಏಕಾಕಾರ ಶುದ್ಧ) ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ; [ತಥಾಪಿ ]
ತಥಾಪಿ [ಪರಸ್ಪರ-ಸುಸಂಹತ-ಪ್ರಗಟ-ಶಕ್ತಿ-ಚಕ್ರಂ ಸ್ಫು ರತ್ ತತ್ ] ಪರಸ್ಪರ ಸುಸಂಹತ (-ಸುಮಿಲಿತ, ಸುಗ್ರಥಿತ)
ಪ್ರಗಟ ಶಕ್ತಿಯೋಂಕೇ ಸಮೂಹರೂಪಸೇ ಸ್ಫು ರಾಯಮಾನ ವಹ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ [ಅಮಲಮೇಧಸಾಂ ಮನಃ ] ನಿರ್ಮಲ ಬುದ್ಧಿವಾಲೋಂಕೇ
ಮನಕೋ [ನ ವಿಮೋಹಯತಿ ] ವಿಮೋಹಿತ (
ಭ್ರಮಿತ) ನಹೀಂ ಕರತಾ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ ಅನೇಕ ಶಕ್ತಿಯೋಂವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ಕಿಸೀ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ

Page 623 of 642
PDF/HTML Page 656 of 675
single page version

(ಪೃಥ್ವೀ)
ಇತೋ ಗತಮನೇಕತಾಂ ದಧದಿತಃ ಸದಾಪ್ಯೇಕತಾ-
ಮಿತಃ ಕ್ಷಣವಿಭಂಗುರಂ ಧ್ರುವಮಿತಃ ಸದೈವೋದಯಾತ್
.
ಇತಃ ಪರಮವಿಸ್ತೃತಂ ಧೃತಮಿತಃ ಪ್ರದೇಶೈರ್ನಿಜೈ-
ರಹೋ ಸಹಜಮಾತ್ಮನಸ್ತದಿದಮದ್ಭುತಂ ವೈಭವಮ್
..೨೭೩..
ಅನೇಕಾಕಾರ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ; ಕಿಸೀ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಶುದ್ಧ ಏಕಾಕಾರ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ ಔರ ಕಿಸೀ
ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಶುದ್ಧಾಶುದ್ಧ ಅನುಭವಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ; ತಥಾಪಿ ಯಥಾರ್ಥ ಜ್ಞಾನೀ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಬಲಕೇ ಕಾರಣ ಭ್ರಮಿತ ನಹೀಂ
ಹೋತಾ, ಜೈಸಾ ಹೈ ವೈಸಾ ಹೀ ಮಾನತಾ ಹೈ, ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಸೇ ಚ್ಯುತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
.೨೭೨.
ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನೇಕಾನ್ತಸ್ವರೂಪ (-ಅನೇಕ ಧರ್ಮಸ್ವರೂಪ) ವೈಭವ ಅದ್ಭುತ (ಆಶ್ಚರ್ಯಕಾರಕ) ಹೈ
ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಅಹೋ ಆತ್ಮನಃ ತದ್ ಇದಮ್ ಸಹಜಮ್ ಅದ್ಭುತಂ ವೈಭವಮ್ ] ಅಹೋ ! ಆತ್ಮಾಕಾ
ತೋ ಯಹ ಸಹಜ ಅದ್ಭುತ ವೈಭವ ಹೈ ಕಿ[ಇತಃ ಅನೇಕತಾಂ ಗತಮ್ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ವಹ
ಅನೇಕತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೈ ಔರ [ಇತಃ ಸದಾ ಅಪಿ ಏಕತಾಮ್ ದಧತ್ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಸದಾ
ಏಕತಾಕೋ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ, [ಇತಃ ಕ್ಷಣವಿಭಂಗುರಮ್ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಕ್ಷಣಭಂಗುರ ಹೈ ಔರ
[ಇತಃ ಸದಾ ಏವ ಉದಯಾತ್ ಧ್ರುವಮ್ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಸದಾ ಉಸಕಾ ಉದಯ ಹೋನೇಸೇ ಧ್ರುವ ಹೈ,
[ಇತಃ ಪರಮ-ವಿಸ್ತೃತಮ್ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಪರಮ ವಿಸ್ತೃತ ಹೈ ಔರ [ಇತಃ ನಿಜೈಃ ಪ್ರದೇಶೈಃ
ಧೃತಮ್ ]
ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಅಪನೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ ಹೀ ಧಾರಣ ಕರ ರಖಾ ಹುಆ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಪರ್ಯಾಯದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಆತ್ಮಾ ಅನೇಕರೂಪ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ಔರ ದ್ರವ್ಯ-
ದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಏಕರೂಪ; ಕ್ರಮಭಾವೀ ಪರ್ಯಾಯದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಕ್ಷಣಭಂಗುರ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ಔರ
ಸಹಭಾವೀ ಗುಣದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಧ್ರುವ; ಜ್ಞಾನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾವಾಲೀ ಸರ್ವಗತ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಪರಮ
ವಿಸ್ತಾರಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ಔರ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾವಾಲೀ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಅಪನೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಮೇಂ
ಹೀ ವ್ಯಾಪ್ತ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ
. ಐಸಾ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾತ್ಮಕ ಅನನ್ತಧರ್ಮವಾಲಾ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ. ವಹ
(ಸ್ವಭಾವ) ಅಜ್ಞಾನಿಯೋಂಕೇ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹೈ ಕಿ ಯಹ ತೋ ಅಸಮ್ಭವಸೀ ಬಾತ ಹೈ !
ಯದ್ಯಪಿ ಜ್ಞಾನಿಯೋಂಕೋ ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಆಶ್ಚರ್ಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಫಿ ರ ಭೀ ಉನ್ಹೇಂ ಕಭೀ ನಹೀಂ ಹುಆ ಐಸಾ ಅದ್ಭುತ
ಪರಮಾನನ್ದ ಹೋತಾ ಹೈ, ಔರ ಇಸಲಿಏ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ
.೨೭೩.
ಪುನಃ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :

Page 624 of 642
PDF/HTML Page 657 of 675
single page version

(ಪೃಥ್ವೀ)
ಕಷಾಯಕಲಿರೇಕತಃ ಸ್ಖಲತಿ ಶಾನ್ತಿರಸ್ತ್ಯೇಕತೋ
ಭವೋಪಹತಿರೇಕತಃ ಸ್ಪೃಶತಿ ಮುಕ್ತಿ ರಪ್ಯೇಕತಃ
.
ಜಗತ್ತ್ರಿತಯಮೇಕತಃ ಸ್ಫು ರತಿ ಚಿಚ್ಚಕಾಸ್ತ್ಯೇಕತಃ
ಸ್ವಭಾವಮಹಿಮಾತ್ಮನೋ ವಿಜಯತೇಽದ್ಭುತಾದದ್ಭುತಃ
..೨೭೪..
(ಮಾಲಿನೀ)
ಜಯತಿ ಸಹಜತೇಜಃಪುಂಜಮಜ್ಜತ್ತ್ರಿಲೋಕೀ-
ಸ್ಖಲದಖಿಲವಿಕಲ್ಪೋಽಪ್ಯೇಕ ಏವ ಸ್ವರೂಪಃ
.
ಸ್ವರಸವಿಸರಪೂರ್ಣಾಚ್ಛಿನ್ನತತ್ತ್ವೋಪಲಮ್ಭಃ
ಪ್ರಸಭನಿಯಮಿತಾರ್ಚಿಶ್ಚಿಚ್ಚಮತ್ಕಾರ ಏಷಃ
..೨೭೫..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಏಕತಃ ಕಷಾಯ-ಕಲಿಃ ಸ್ಖಲತಿ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಕಷಾಯೋಂಕಾ ಕ್ಲೇಶ
ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ಔರ [ಏಕತಃ ಶಾನ್ತಿಃ ಅಸ್ತಿ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಶಾಂತಿ (ಕಷಾಯೋಂಕೇ ಅಭಾವರೂಪ
ಶಾಂತಭಾವ) ಹೈ; [ಏಕತಃ ಭವ-ಉಪಹತಿಃ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಭವಕೀ (-ಸಾಂಸಾರಿಕ) ಪೀಡಾ ದಿಖಾಈ ದೇತೀ
ಹೈ ಔರ [ಏಕತಃ ಮುಕ್ತಿಃ ಅಪಿ ಸ್ಪೃಶತಿ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ (ಸಂಸಾರಕೇ ಅಭಾವರೂಪ) ಮುಕ್ತಿ ಭೀ ಸ್ಪರ್ಶ
ಕರತೀ ಹೈ; [ಏಕತಃ ತ್ರಿತಯಮ್ ಜಗತ್ ಸ್ಫು ರತಿ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ತೀನೋಂ ಲೋಕ ಸ್ಫು ರಾಯಮಾನ ಹೋತೇ ಹೈಂ (
ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ) ಔರ [ಏಕತಃ ಚಿತ್ ಚಕಾಸ್ತಿ ] ಏಕ ಓರಸೇ ದೇಖನೇ ಪರ ಕೇವಲ ಏಕ
ಚೈತನ್ಯ ಹೀ ಶೋಭಿತ ಹೋತಾ ಹೈ
. [ಆತ್ಮನಃ ಅದ್ಭುತಾತ್ ಅದ್ಭುತಃ ಸ್ವಭಾವ-ಮಹಿಮಾ ವಿಜಯತೇ ] (ಐಸೀ) ಆತ್ಮಾಕೀ
ಅದ್ಭುತಸೇ ಭೀ ಅದ್ಭುತ ಸ್ವಭಾವಮಹಿಮಾ ಜಯವನ್ತ ವರ್ತತೀ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕಿಸೀಸೇ ಬಾಧಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ).
ಭಾವಾರ್ಥ :ಯಹಾಂ ಭೀ ೨೭೩ವೇಂ ಶ್ಲೋಕಕೇ ಭಾವಾರ್ಥಾನುಸಾರ ಹೀ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ. ಆತ್ಮಾಕಾ
ಅನೇಕಾಂತಮಯ ಸ್ವಭಾವ ಸುನಕರ ಅನ್ಯವಾದಿಯೋಂಕೋ ಭಾರೀ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಹೋತಾ ಹೈ. ಉನ್ಹೇಂ ಇಸ ಬಾತಮೇಂ ವಿರೋಧ ಭಾಸಿತ
ಹೋತಾ ಹೈ. ವೇ ಐಸೇ ಅನೇಕಾನ್ತಮಯ ಸ್ವಭಾವಕೀ ಬಾತಕೋ ಅಪನೇ ಚಿತ್ತಮೇಂ ನ ತೋ ಸಮಾವಿಷ್ಟ ಕರ ಸಕತೇ ಹೈಂ ಔರ
ನ ಸಹನ ಹೀ ಕರ ಸಕತೇ ಹೈಂ. ಯದಿ ಕದಾಚಿತ್ ಉನ್ಹೇಂ ಶ್ರದ್ಧಾ ಹೋ ತೋ ಪ್ರಥಮ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಉನ್ಹೇಂ ಭಾರೀ ಅದ್ಭುತತಾ
ಮಾಲೂಮ ಹೋತೀ ಹೈ ಕಿ‘ಅಹೋ ! ಯಹ ಜಿನವಚನ ಮಹಾ ಉಪಕಾರೀ ಹೈಂ, ವಸ್ತುಕೇ ಯಥಾರ್ಥ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಬತಾನೇವಾಲೇ
ಹೈಂ; ಮೈಂನೇ ಅನಾದಿಕಾಲ ಐಸೇ ಯಥಾರ್ಥ ಸ್ವರೂಪಕೇ ಜ್ಞಾನ ಬಿನಾ ಹೀ ಖೋ ದಿಯಾ (ಗಂವಾ ದಿಯಾ) !’ವೇ ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಆಶ್ಚರ್ಯಪೂರ್ವಕ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಕರತೇ ಹೈಂ.೨೭೪.
ಅಬ, ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಅನ್ತಿಮ ಮಙ್ಗಲಕೇ ಅರ್ಥ ಇಸ ಚಿತ್ಚಮತ್ಕಾರಕೋ ಹೀ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟ ಕಹತೇ ಹೈಂ.
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಸಹಜ-ತೇಜಃಪುಞ್ಜ-ಮಜ್ಜತ್-ತ್ರಿಲೋಕೀ-ಸ್ಖಲತ್-ಅಖಿಲ-ವಿಕಲ್ಪಃ ಅಪಿ
ಏಕಃ ಏವ ಸ್ವರೂಪಃ ] ಸಹಜ (-ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವರೂಪ) ತೇಜಃಪುಞ್ಜಮೇಂ ತ್ರಿಲೋಕಕೇ ಪದಾರ್ಥ ಮಗ್ನ ಹೋ ಜಾತೇ ಹೈಂ,

Page 625 of 642
PDF/HTML Page 658 of 675
single page version

(ಮಾಲಿನೀ)
ಅವಿಚಲಿತಚಿದಾತ್ಮನ್ಯಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮ-
ನ್ಯನವರತನಿಮಗ್ನಂ ಧಾರಯದ್ ಧ್ವಸ್ತಮೋಹಮ್
.
ಉದಿತಮಮೃತಚನ್ದ್ರಜ್ಯೋತಿರೇತತ್ಸಮನ್ತಾ-
ಜ್ಜ್ವಲತು ವಿಮಲಪೂರ್ಣಂ ನಿಃಸಪತ್ನಸ್ವಭಾವಮ್
..೨೭೬..
79
ಇಸಲಿಯೇ ಜಿಸಮೇಂ ಅನೇಕ ಭೇದ ಹೋತೇ ಹುಏ ದಿಖಾಈ ದೇತೇ ಹೈಂ ತಥಾಪಿ ಜಿಸಕಾ ಏಕ ಹೀ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್
ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥ ಝಲಕತೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಜೋ ಅನೇಕ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರರೂಪ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಜೋ
ಚೈತನ್ಯರೂಪ ಜ್ಞಾನಾಕಾರಕೀ ದೃಷ್ಟಿಮೇಂ ಏಕಸ್ವರೂಪ ಹೀ ಹೈ), [ಸ್ವ-ರಸ-ವಿಸರ-ಪೂರ್ಣ-ಅಚ್ಛಿನ್ನ-ತತ್ತ್ವ-
ಉಪಲಮ್ಭಃ ]
ಜಿಸಮೇಂ ನಿಜ ರಸಕೇ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಪೂರ್ಣ ಅಚ್ಛಿನ್ನ ತತ್ತ್ವೋಪಲಬ್ಧಿ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷೀ ಕರ್ಮಕಾ
ಅಭಾವ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ ಜಿಸಮೇಂ ಸ್ವರೂಪಾನುಭವನಕಾ ಅಭಾವ ನಹೀಂ ಹೋತಾ) [ಪ್ರಸಭ-ನಿಯಮಿತ-ಅರ್ಚಿಃ ] ಔರ
ಜಿಸಕೀ ಜ್ಯೋತಿ ಅತ್ಯನ್ತ ನಿಯಮಿತ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಅನನ್ತವೀರ್ಯಸೇ ನಿಷ್ಕಮ್ಪ ರಹತಾ ಹೈ) [ಏಷಃ ಚಿತ್-
ಚಮತ್ಕಾರಃ ಜಯತಿ ]
ಐಸಾ ಯಹ (ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅನುಭವಗೋಚರ) ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರ ಜಯವನ್ತ ವರ್ತತಾ ಹೈ
.
(ಕಿಸೀಸೇ ಬಾಧಿತ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಐಸಾ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟರೂಪಸೇ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ).
(ಯಹಾಂ ‘ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರ ಜಯವನ್ತ ವರ್ತತಾ ಹೈ’ ಇಸ ಕಥನಮೇಂ ಜೋ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಕಾ ಸರ್ವೋತ್ಕೃಷ್ಟತಯಾ
ಹೋನಾ ಬತಾಯಾ ಹೈ, ವಹೀ ಮಙ್ಗಲ ಹೈ).೨೭೫.
ಅಬ, ಇಸ ಶ್ಲೋಕಮೇಂ ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಆತ್ಮಾಕೋ ಆಶೀರ್ವಾದ ದೇತೇ ಹೈಂ ಔರ ಸಾಥ
ಹೀ ಅಪನಾ ನಾಮ ಭೀ ಪ್ರಗಟ ಕರತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಅವಿಚಲಿತ-ಚಿದಾತ್ಮನಿ ಆತ್ಮನಿ ಆತ್ಮಾನಮ್ ಆತ್ಮನಾ ಅನವರತ-ನಿಮಗ್ನಂ
ಧಾರಯತ್ ] ಜೋ ಅಚಲ ಚೇತನಾಸ್ವರೂಪ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಆತ್ಮಾಕೋ ಅಪನೇ ಆಪ ಹೀ ನಿರನ್ತರ ನಿಮಗ್ನ ರಖತೀ ಹೈ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯೇ ಗಯೇ ಸ್ವಭಾವಕೋ ಕಭೀ ನಹೀಂ ಛೋಡತೀ), [ಧ್ವಸ್ತ-ಮೋಹಮ್ ] ಜಿಸನೇ ಮೋಹಕಾ
(ಅಜ್ಞಾನಾಂಧಕಾರಕಾ) ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ, [ನಿಃಸಪತ್ನಸ್ವಭಾವಮ್ ] ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ನಿಃಸಪತ್ನ (
ಪ್ರತಿಪಕ್ಷೀ
ಕರ್ಮೋಂಸೇ ರಹಿತ) ಹೈ, [ವಿಮಲ-ಪೂರ್ಣಂ ] ಜೋ ನಿರ್ಮಲ ಹೈ ಔರ ಪೂರ್ಣ ಹೈ; ಐಸೀ [ಏತತ್ ಉದಿತಮ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರ-
ಜ್ಯೋತಿಃ ]
ಯಹ ಉದಯಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಜ್ಯೋತಿ (-ಅಮೃತಮಯ ಚನ್ದ್ರಮಾಕೇ ಸಮಾನ ಜ್ಯೋತಿ, ಜ್ಞಾನ, ಆತ್ಮಾ)
[ಸಮನ್ತಾತ್ ಜ್ವಲತು ] ಸರ್ವತಃ ಜಾಜ್ವಲ್ಯಮಾನ ರಹೋ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜಿಸಕಾ ನ ತೋ ಮರಣ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ನ ಜಿಸಸೇ ದೂಸರೇಕಾ ಮರಣ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ಅಮೃತ
ಹೈ; ಔರ ಜೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಸ್ವಾದಿಷ್ಟ (-ಮೀಠಾ) ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸೇ ಲೋಗ ರೂಢಿಸೇ ಅಮೃತ ಕಹತೇ ಹೈಂ. ಯಹಾಂ ಜ್ಞಾನಕೋ
ಆತ್ಮಾಕೋಅಮೃತಚನ್ದ್ರಜ್ಯೋತಿ (ಅಮೃತಮಯ ಚನ್ದ್ರಮಾಕೇ ಸಮಾನ ಜ್ಯೋತಿ) ಕಹಾ ಹೈ, ಜೋ ಕಿ
ಲುಪ್ತೋಪಮಾಲಂಕಾರ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ‘ಅಮೃತಚನ್ದ್ರವತ್ ಜ್ಯೋತಿಃ’ ಕಾ ಸಮಾಸ ಕರನೇ ಪರ ‘ವತ್’ ಕಾ ಲೋಪ ಹೋಕರ
‘ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಜ್ಯೋತಿಃ’ ಹೋತಾ ಹೈ
.

Page 626 of 642
PDF/HTML Page 659 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಯಸ್ಮಾದ್ ವ್ದೈತಮಭೂತ್ಪುರಾ ಸ್ವಪರಯೋರ್ಭೂತಂ ಯತೋಽತ್ರಾನ್ತರಂ
ರಾಗದ್ವೇಷಪರಿಗ್ರಹೇ ಸತಿ ಯತೋ ಜಾತಂ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಕೈಃ
.
ಭುಂಜಾನಾ ಚ ಯತೋಽನುಭೂತಿರಖಿಲಂ ಖಿನ್ನಾ ಕ್ರಿಯಾಯಾಃ ಫಲಂ
ತದ್ವಿಜ್ಞಾನಘನೌಘಮಗ್ನಮಧುನಾ ಕಿಂಚಿನ್ನ ಕಿಂಚಿತ್ಕಿಲ
..೨೭೭..
(ಯದಿ ‘ವತ್’ ನ ರಖಕರ ‘ಅಮೃತಚನ್ದ್ರರೂಪ ಜ್ಯೋತಿ’ ಅರ್ಥ ಕಿಯಾ ಜಾಯ ತೋ ಭೇದರೂಪಕ ಅಲಙ್ಕಾರ
ಹೋತಾ ಹೈ. ಔರ ‘ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಜ್ಯೋತಿ’ ಹೀ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಾಮ ಕಹಾ ಜಾಯ ತೋ ಅಭೇದರೂಪಕ ಅಲಙ್ಕಾರ ಹೋತಾ ಹೈ.)
ಆತ್ಮಾಕೋ ಅಮೃತಮಯ ಚನ್ದ್ರಮಾಕೇ ಸಮಾನ ಕಹನೇ ಪರ ಭೀ, ಯಹಾಂ ಕಹೇ ಗಯೇ ವಿಶೇಷಣೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ
ಆತ್ಮಾಕಾ ಚನ್ದ್ರಮಾಕೇ ಸಾಥ ವ್ಯತಿರೇಕ ಭೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ‘ಧ್ವಸ್ತಮೋಹ’ ವಿಶೇಷಣ ಅಜ್ಞಾನಾಂಧಕಾರಕಾ ದೂರ ಹೋನಾ
ಬತಲಾತಾ ಹೈ, ‘ವಿಮಲಪೂರ್ಣ’ ವಿಶೇಷಣ ಲಾಂಛನರಹಿತತಾ ತಥಾ ಪೂರ್ಣತಾ ಬತಲಾತಾ ಹೈ, ‘ನಿಃಸಪತ್ನಸ್ವಭಾವ’
ವಿಶೇಷಣ ರಾಹುಬಿಮ್ಬಸೇ ತಥಾ ಬಾದಲ ಆದಿಸೇ ಆಚ್ಛಾದಿತ ನ ಹೋನಾ ಬತಲಾತಾ ಹೈ, ಔರ ‘ಸಮನ್ತಾತ್ ಜ್ವಲತು’
ಸರ್ವ ಕ್ಷೇತ್ರ ಔರ ಸರ್ವ ಕಾಲಮೇಂ ಪ್ರಕಾಶ ಕರನಾ ಬತಲಾತಾ ಹೈ; ಚನ್ದ್ರಮಾ ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೈ
.
ಇಸ ಶ್ಲೋಕಮೇಂ ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಅಪನಾ ‘ಅಮೃತಚನ್ದ್ರ’ ನಾಮ ಭೀ ಬತಾಯಾ ಹೈ. ಸಮಾಸ
ಬದಲಕರ ಅರ್ಥ ಕರನೇಸೇ ‘ಅಮೃತಚನ್ದ್ರ’ ಕೇ ಔರ ‘ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಜ್ಯೋತಿ’ಕೇ ಅನೇಕ ಅರ್ಥ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಜೋ ಕಿ
ಯಥಾಸಂಭವ ಜಾನನೇ ಚಾಹಿಯೇ
.೨೭೬.
ಅಬ, ಶ್ರೀಮಾನ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಾಚಾರ್ಯದೇವ ದೋ ಶ್ಲೋಕ ಕಹಕರ ಇಸ ಸಮಯಸಾರಗ್ರನ್ಥಕೀ ‘ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ’
ನಾಮಕ ಟೀಕಾ ಸಮಾಪ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ.
‘ಅಜ್ಞಾನದಶಾಮೇಂ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಭೂಲಕರ ರಾಗದ್ವೇಷಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಥಾ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೀ ಕ್ರಿಯಾಕಾ
ಕರ್ತಾ ಬನತಾ ಥಾ, ಕ್ರಿಯಾಕೇ ಫಲಕಾ ಭೋಕ್ತಾ ಹೋತಾ ಥಾ,ಇತ್ಯಾದಿ ಭಾವ ಕರತಾ ಥಾ; ಕಿನ್ತು ಅಬ ಜ್ಞಾನದಶಾಮೇಂ
ವೇ ಭಾವ ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈಂ ಐಸಾ ಅನುಭವ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ.ಇಸೀ ಅರ್ಥಕಾ ಪ್ರಥಮ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ
ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಯಸ್ಮಾತ್ ] ಜಿಸಸೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸ ಪರಸಂಯೋಗರೂಪ ಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯಜನಿತ ಅಜ್ಞಾನಸೇ)
[ಪೂರಾ ] ಪ್ರಥಮ [ಸ್ವ-ಪರಯೋಃ ದ್ವೈತಮ್ ಅಭೂತ್ ] ಅಪನಾ ಔರ ಪರಕಾ ದ್ವೈತ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಪರಕೇ
ಮಿಶ್ರಿತಪನಾರೂಪ ಭಾವ ಹುಆ), [ಯತಃ ಅತ್ರ ಅನ್ತರಂ ಭೂತಂ ] ದ್ವೈತಭಾವ ಹೋನೇ ಪರ ಜಿಸಸೇ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಅನ್ತರ ಪಡ
ಗಯಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯ ಹೀ ನಿಜರೂಪ ಜ್ಞಾತ ಹುಈ), [ಯತಃ ರಾಗ-ದ್ವೇಷ-ಪರಿಗ್ರಹೇ ಸತಿ ] ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಅನ್ತರ
ಪಡನೇ ಪರ ಜಿಸಸೇ ರಾಗದ್ವೇಷಕಾ ಗ್ರಹಣ ಹುಆ, [ಕ್ರಿಯಾ-ಕಾರಕೈಃ ಜಾತಂ ] ರಾಗದ್ವೇಷಕಾ ಗ್ರಹಣ ಹೋನೇ ಪರ ಜಿಸಸೇ
ಕ್ರಿಯಾಕೇ ಕಾರಕ ಉತ್ಪನ್ನ ಹುಏ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕ್ರಿಯಾ ಔರ ಕರ್ತ್ತಾ-ಕರ್ಮಾದಿ ಕಾರಕೋಂಕಾ ಭೇದ ಪಡ ಗಯಾ), [ಯತಃ
ಚ ಅನುಭೂತಿಃ ಕ್ರಿಯಾಯಾಃ ಅಖಿಲಂ ಫಲಂ ಭುಞ್ಜಾನಾ ಖಿನ್ನಾ ]
ಕಾರಕ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇ ಪರ ಜಿಸಸೇ ಅನುಭೂತಿ

Page 627 of 642
PDF/HTML Page 660 of 675
single page version

(ಉಪಜಾತಿ)
ಸ್ವಶಕ್ತಿ ಸಂಸೂಚಿತವಸ್ತುತತ್ತ್ವೈ-
ರ್ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ಕೃತೇಯಂ ಸಮಯಸ್ಯ ಶಬ್ದೈಃ
.
ಸ್ವರೂಪಗುಪ್ತಸ್ಯ ನ ಕಿಂಚಿದಸ್ತಿ
ಕರ್ತವ್ಯಮೇವಾಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರೇಃ
..೨೭೮..
ಕ್ರಿಯಾಕೇ ಸಮಸ್ತ ಫಲಕೋ ಭೋಗತೀ ಹುಈ ಖಿನ್ನ ಹೋ ಗಈ, [ತತ್ ವಿಜ್ಞಾನ-ಘನ-ಓಘ-ಮಗ್ನಮ್ ] ವಹ ಅಜ್ಞಾನ
ಅಬ ವಿಜ್ಞಾನಘನಕೇ ಸಮೂಹಮೇಂ ಮಗ್ನ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನರೂಪಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹುಆ) [ಅಧುನಾ ಕಿಲ ಕಿಞ್ಚಿತ್
ನ ಕಿಞ್ಚಿತ್ ]
ಇಸಲಿಏ ಅಬ ವಹ ಸಬ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಪರಸಂಯೋಗಸೇ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಅಜ್ಞಾನರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹುಆ ಥಾ, ಅಜ್ಞಾನ ಕಹೀಂ ಪೃಥಕ್ ವಸ್ತು
ನಹೀಂ ಥೀ; ಇಸಲಿಏ ಅಬ ವಹ ಜಹಾಂ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹುಆ ಕಿ ವಹಾಂ ವಹ (ಅಜ್ಞಾನ) ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ
ರಹಾ
. ಅಜ್ಞಾನಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ರಾಗ, ದ್ವೇಷ, ಕ್ರಿಯಾಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ, ಕ್ರಿಯಾಕೇ ಫಲಕಾ (ಸುಖದುಃಖಕಾ) ಭೋಕ್ತೃತ್ವ
ಆದಿ ಭಾವ ಹೋತೇ ಥೇ ವೇ ಭೀ ವಿಲೀನ ಹೋ ಗಯೇ ಹೈಂ; ಏಕಮಾತ್ರ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ರಹ ಗಯಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಅಬ ಆತ್ಮಾ
ಸ್ವ-ಪರಕೇ ತ್ರಿಕಾಲವರ್ತೀ ಭಾವೋಂಕೋ ಜ್ಞಾತಾದ್ರಷ್ಟಾ ಹೋಕರ ಜಾನತೇ-ದೇಖತೇ ಹೀ ರಹೋ.೨೭೭.
‘ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜ್ಞಾನದಶಾಮೇಂ ಪರಕೀ ಕ್ರಿಯಾ ಅಪನೀ ಭಾಸಿತ ನ ಹೋನೇಸೇ, ಇಸ ಸಮಯಸಾರಕೀ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ಕರನೇ ಕೀ ಕ್ರಿಯಾ ಭೀ ಮೇರೀ ನಹೀಂ ಹೈ, ಶಬ್ದೋಂಕೀ ಹೈ’ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ, ಸಮಯಸಾರಕೀ ವ್ಯಾಖ್ಯಾ
ಕರನೇಕೀ ಅಭಿಮಾನರೂಪ ಕಷಾಯಕೇ ತ್ಯಾಗಕಾ ಸೂಚಕ ಶ್ಲೋಕ ಅಬ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಸ್ವ-ಶಕ್ತಿ-ಸಂಸೂಚಿತ-ವಸ್ತು-ತತ್ತ್ವೈಃ ಶಬ್ದೈಃ ] ಜಿನನೇ ಅಪನೀ ಶಕ್ತಿಸೇ ವಸ್ತುಕೇ
ತತ್ತ್ವ (-ಯಥಾರ್ಥ ಸ್ವರೂಪ) ಕೋ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಕಹಾ ಹೈ ಐಸೇ ಶಬ್ದೋಂನೇ [ಇಯಂ ಸಮಯಸ್ಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ] ಇಸ ಸಮಯಕೀ
ವ್ಯಾಖ್ಯಾ (ಆತ್ಮವಸ್ತುಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಅಥವಾ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತಶಾಸ್ತ್ರಕೀ ಟೀಕಾ) [ಕೃತಾ ] ಕೀ ಹೈ; [ಸ್ವರೂಪ-
ಗುಪ್ತಸ್ಯ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರೇಃ ]
ಸ್ವರೂಪಗುಪ್ತ (
ಅಮೂರ್ತಿಕ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಗುಪ್ತ) ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿಕಾ (ಇಸಮೇಂ)
[ಕಿಞ್ಚಿತ್ ಏವ ಕರ್ತವ್ಯಮ್ ನ ಅಸ್ತಿ ] ಕುಛ ಭೀ ಕರ್ತವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಶಬ್ದ ತೋ ಪುದ್ಗಲ ಹೈಂ. ವೇ ಪುರುಷಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ವರ್ಣ-ಪದ-ವಾಕ್ಯರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ
ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ ಉನಮೇಂ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕೋ ಕಹನೇಕೀ ಶಕ್ತಿ ಸ್ವಯಮೇವ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶಬ್ದಕಾ ಔರ ಅರ್ಥಕಾ
ವಾಚ್ಯವಾಚಕ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೈ
. ಇಸಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಶ್ರುತಕೀ ರಚನಾ ಶಬ್ದೋಂನೇ ಕೀ ಹೈ ಯಹೀ ಬಾತ ಯಥಾರ್ಥ ಹೈ. ಆತ್ಮಾ
ತೋ ಅಮೂರ್ತಿಕ ಹೈ, ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಮೂರ್ತಿಕ ಪುದ್ಗಲಕೀ ರಚನಾ ಕೈಸೇ ಕರ ಸಕತಾ ಹೈ ? ಇಸಲಿಯೇ
ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಇಸ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತಕೀ ಟೀಕಾ ಶಬ್ದೋಂನೇ ಕೀ ಹೈ, ಮೈಂ ತೋ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಲೀನ ಹೂಂ, ಉಸಮೇಂ
(
ಟೀಕಾ ಕರನೇಮೇಂ) ಮೇರಾ ಕೋಈ ಕರ್ತವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ.’ ಯಹ ಕಥನ ಆಚಾರ್ಯದೇವಕೀ ನಿರಭಿಮಾನತಾಕೋ ಭೀ ಸೂಚಿತ
ಕರತಾ ಹೈ. ಅಬ ಯದಿ ನಿಮಿತ್ತ-ನೈಮಿತ್ತಿಕ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಐಸಾ ಹೀ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ಅಮುಕ ಪುರುಷನೇ ಯಹ