Samaysar-Hindi (Kannada transliteration). Kalash: 244-261 ; Gatha: 415 ; End; Parishistam; 14 bhangs of anekant quote; 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 32 of 34

 

Page 588 of 642
PDF/HTML Page 621 of 675
single page version

ಚೇತಯನ್ತೇ, ತೇ ಏವ ಸಮಯಸಾರಂ ಚೇತಯನ್ತೇ .
(ಮಾಲಿನೀ)
ಅಲಮಲಮತಿಜಲ್ಪೈರ್ದುರ್ವಿಕಲ್ಪೈರನಲ್ಪೈ-
ರಯಮಿಹ ಪರಮಾರ್ಥಶ್ಚೇತ್ಯತಾಂ ನಿತ್ಯಮೇಕಃ
.
ಸ್ವರಸವಿಸರಪೂರ್ಣಜ್ಞಾನವಿಸ್ಫೂ ರ್ತಿಮಾತ್ರಾ-
ನ್ನ ಖಲು ಸಮಯಸಾರಾದುತ್ತರಂ ಕಿಂಚಿದಸ್ತಿ
..೨೪೪..
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಇದಮೇಕಂ ಜಗಚ್ಚಕ್ಷುರಕ್ಷಯಂ ಯಾತಿ ಪೂರ್ಣತಾಮ್ .
ವಿಜ್ಞಾನಘನಮಾನನ್ದಮಯಮಧ್ಯಕ್ಷತಾಂ ನಯತ್ ..೨೪೫..
ಹೈಂ, ವೇ ಹೀ ಸಮಯಸಾರಕಾ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ವ್ಯವಹಾರನಯಕಾ ವಿಷಯ ತೋ ಭೇದರೂಪ ಅಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಪರಮಾರ್ಥ ನಹೀಂ
ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯನಯಕಾ ವಿಷಯ ಅಭೇದರೂಪ ಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹೀ ಪರಮಾರ್ಥ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ, ಜೋ ವ್ಯವಹಾರಕೋ
ಹೀ ನಿಶ್ಚಯ ಮಾನಕರ ಪ್ರವರ್ತನ ಕರತೇ ಹೈಂ ವೇ ಸಮಯಸಾರಕಾ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕರತೇ; ಜೋ ಪರಮಾರ್ಥಕೋ ಪರಮಾರ್ಥ
ಮಾನಕರ ಪ್ರವರ್ತನ ಕರತೇ ಹೈಂ ವೇ ಹೀ ಸಮಯಸಾರಕಾ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಹೀ ಮೋಕ್ಷಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೇ
ಹೈಂ)
..೪೧೪..
‘ಅಧಿಕ ಕಥನಸೇ ಕ್ಯಾ, ಏಕ ಪರಮಾರ್ಥಕಾ ಹೀ ಅನುಭವನ ಕರೋ’ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ
ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಅತಿಜಲ್ಪೈಃ ಅನಲ್ಪೈಃ ದುರ್ವಿಕಲ್ಪೈಃ ಅಲಮ್ ಅಲಮ್ ] ಬಹುತ ಕಥನಸೇ ಔರ ಬಹುತ
ದುರ್ವಿಕಲ್ಪೋಂಸೇ ಬಸ ಹೋಓ, ಬಸ ಹೋಓ; [ಇಹ ] ಯಹಾಂ ಮಾತ್ರ ಇತನಾ ಹೀ ಕಹನಾ ಹೈ ಕಿ [ಅಯಮ್ ಪರಮಾರ್ಥಃ
ಏಕಃ ನಿತ್ಯಮ್ ಚೇತ್ಯತಾಮ್ ]
ಇಸ ಏಕಮಾತ್ರ ಪರಮಾರ್ಥಕಾ ಹೀ ನಿರನ್ತರ ಅನುಭವ ಕರೋ; [ಸ್ವರಸ-ವಿಸರ-ಪೂರ್ಣ-
ಜ್ಞಾನ-ವಿಸ್ಫೂ ರ್ತಿ-ಮಾತ್ರಾತ್ ಸಮಯಸಾರಾತ್ ಉತ್ತರಂ ಖಲು ಕಿಞ್ಚಿತ್ ನ ಅಸ್ತಿ ]
ಕ್ಯೋಂಕಿ ನಿಜರಸಕೇ ಪ್ರಸಾರಸೇ ಪೂರ್ಣ
ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಉಸಕೇ ಸ್ಫು ರಾಯಮಾನ ಹೋನೇಮಾತ್ರ ಜೋ ಸಮಯಸಾರ (
ಪರಮಾತ್ಮಾ) ಉಸಸೇ ಉಚ್ಚ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದೂಸರಾ ಕುಛ
ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ (ಸಮಯಸಾರಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ದೂಸರಾ ಕುಛ ಭೀ ಸಾರಭೂತ ನಹೀಂ ಹೈ).
ಭಾವಾರ್ಥ :ಪೂರ್ಣಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರನಾ ಚಾಹಿಏ; ಇಸಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ವಾಸ್ತವಮೇಂ
ದೂಸರಾ ಕುಛ ಭೀ ಸಾರಭೂತ ನಹೀಂ ಹೈ.೨೪೪.
ಅಬ, ಅನ್ತಿಮ ಗಾಥಾಮೇಂ ಯಹ ಸಮಯಸಾರ ಗ್ರನ್ಥಕೇ ಅಭ್ಯಾಸ ಇತ್ಯಾದಿಕಾ ಫಲ ಕಹಕರ
ಆಚಾರ್ಯಭಗವಾನ ಇಸ ಗ್ರನ್ಥಕೋ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹೈಂ; ಉಸಕಾ ಸೂಚಕ ಶ್ಲೋಕ ಪಹಲೇ ಕಹಾ ಜಾ ರಹಾ ಹೈ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಆನನ್ದಮಯಮ್ ವಿಜ್ಞಾನಘನಮ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷತಾಮ್ ನಯತ್ ] ಆನನ್ದಮಯ ವಿಜ್ಞಾನಘನಕೋ

Page 589 of 642
PDF/HTML Page 622 of 675
single page version

ಜೋ ಸಮಯಪಾಹುಡಮಿಣಂ ಪಢಿದೂಣಂ ಅತ್ಥತಚ್ಚದೋ ಣಾದುಂ .
ಅತ್ಥೇ ಠಾಹೀ ಚೇದಾ ಸೋ ಹೋಹೀ ಉತ್ತಮಂ ಸೋಕ್ಖಂ ..೪೧೫..
ಯಃ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತಮಿದಂ ಪಠಿತ್ವಾ ಅರ್ಥತತ್ತ್ವತೋ ಜ್ಞಾತ್ವಾ .
ಅರ್ಥೇ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ಚೇತಯಿತಾ ಸ ಭವಿಷ್ಯತ್ಯುತ್ತಮಂ ಸೌಖ್ಯಮ್ ..೪೧೫..
ಯಃ ಖಲು ಸಮಯಸಾರಭೂತಸ್ಯ ಭಗವತಃ ಪರಮಾತ್ಮನೋಽಸ್ಯ ವಿಶ್ವಪ್ರಕಾಶಕತ್ವೇನ ವಿಶ್ವ-
ಸಮಯಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪಾದನಾತ್ ಸ್ವಯಂ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಾಯಮಾಣಂ ಶಾಸ್ತ್ರಮಿದಮಧೀತ್ಯ, ವಿಶ್ವಪ್ರಕಾಶನಸಮರ್ಥ-
ಪರಮಾರ್ಥಭೂತಚಿತ್ಪ್ರಕಾಶರೂಪಮಾತ್ಮಾನಂ ನಿಶ್ಚಿನ್ವನ್ ಅರ್ಥತಸ್ತತ್ತ್ವತಶ್ಚ ಪರಿಚ್ಛಿದ್ಯ, ಅಸ್ಯೈವಾರ್ಥಭೂತೇ ಭಗವತಿ
ಏಕಸ್ಮಿನ್ ಪೂರ್ಣವಿಜ್ಞಾನಘನೇ ಪರಮಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸರ್ವಾರಮ್ಭೇಣ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ಚೇತಯಿತಾ, ಸ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತತ್ಕ್ಷಣ-
(ಶುದ್ಧ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ, ಸಮಯಸಾರಕೋ) ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಕರತಾ ಹುಆ, [ಇದಮ್ ಏಕಮ್ ಅಕ್ಷಯಂ ಜಗತ್-ಚಕ್ಷುಃ ] ಯಹ
ಏಕ (ಅದ್ವಿತೀಯ) ಅಕ್ಷಯ ಜಗತ-ಚಕ್ಷು (ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತ) [ಪೂರ್ಣತಾಮ್ ಯಾತಿ ] ಪೂರ್ಣತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಯಹ ಸಮಯಪ್ರಾಭೂತ ಗ್ರನ್ಥ ವಚನರೂಪಸೇ ತಥಾ ಜ್ಞಾನರೂಪಸೇದೋನೋಂ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜಗತಕೋ
ಅಕ್ಷಯ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಕಾ ವಿನಾಶ ನ ಹೋ ಐಸೇ) ಅದ್ವಿತೀಯ ನೇತ್ರ ಸಮಾನ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜೈಸೇ ನೇತ್ರ ಘಟಪಟಾದಿಕೋ
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದಿಖಲಾತಾ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತ ಆತ್ಮಾಕೇ ಶುದ್ಧ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅನುಭವಗೋಚರ
ದಿಖಲಾತಾ ಹೈ
.೨೪೫.
ಅಬ, ಭಗವಾನ ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವ ಇಸ ಗ್ರನ್ಥಕೋ ಪೂರ್ಣ ಕರತೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಕೀ ಮಹಿಮಾಕೇಂ
ರೂಪಮೇಂ ಉಸಕೇ ಅಭ್ಯಾಸ ಇತ್ಯಾದಿಕಾ ಫಲ ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಯಹ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತ ಪಠನ ಕರಕೇ, ಜಾನ ಅರ್ಥ ರು ತತ್ತ್ವಸೇ.
ಠಹರೇ ಅರಥಮೇಂ ಜೀವ ಜೋ, ವಹ ಸೌಖ್ಯ ಉತ್ತಮ ಪರಿಣಮೇ..೪೧೫..
ಗಾಥಾರ್ಥ :[ಯಃ ಚೇತಯಿತಾ ] ಜೋ ಆತ್ಮಾ (ಭವ್ಯ ಜೀವ) [ಇದಂ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತಮ್ ಪಠಿತ್ವಾ ]
ಇಸ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತಕೋ ಪಢಕರ, [ಅರ್ಥತತ್ತ್ವತಃ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ] ಅರ್ಥ ಔರ ತತ್ತ್ವಸೇ ಜಾನಕರ, [ಅರ್ಥೇ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ]
ಉಸಕೇ ಅರ್ಥಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಹೋಗಾ, [ಸಃ ] ವಹ [ಉತ್ತಮಂ ಸೌಖ್ಯಮ್ ಭವಿಷ್ಯತಿ ] ಉತ್ತಮ ಸೌಖ್ಯಸ್ವರೂಪ ಹೋಗಾ
.
ಟೀಕಾ :ಸಮಯಸಾರಭೂತ ಇಸ ಭಗವಾನ ಪರಮಾತ್ಮಾಕಾಜೋ ಕಿ ವಿಶ್ವಕಾ ಪ್ರಕಾಶಕ ಹೋನೇಸೇ
ವಿಶ್ವಸಮಯ ಹೈ ಉಸಕಾಪ್ರತಿಪಾದನ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಜೋ ಸ್ವಯಂ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಮಾನ ಹೈ ಐಸೇ ಇಸ
ಶಾಸ್ತ್ರಕೋ ಜೋ ಆತ್ಮಾ ಭಲೀಭಾಂತಿ ಪಢಕರ, ವಿಶ್ವಕೋ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರನೇಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಐಸೇ ಪರಮಾರ್ಥಭೂತ, ಚೈತನ್ಯ-
ಪ್ರಕಾಶರೂಪ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಕರತಾ ಹುಆ (ಇಸ ಶಾಸ್ತ್ರಕೋ) ಅರ್ಥಸೇ ಔರ ತತ್ತ್ವಸೇ ಜಾನಕರ, ಉಸೀಕೇ

Page 590 of 642
PDF/HTML Page 623 of 675
single page version

ವಿಜೃಮ್ಭಮಾಣಚಿದೇಕರಸನಿರ್ಭರಸ್ವಭಾವಸುಸ್ಥಿತನಿರಾಕುಲಾತ್ಮರೂಪತಯಾ ಪರಮಾನನ್ದಶಬ್ದವಾಚ್ಯಮುತ್ತಮಮನಾಕುಲತ್ವ-
ಲಕ್ಷಣಂ ಸೌಖ್ಯಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಭವಿಷ್ಯತೀತಿ
.
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಇತೀದಮಾತ್ಮನಸ್ತತ್ತ್ವಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮವಸ್ಥಿತಮ್ .
ಅಖಣ್ಡಮೇಕಮಚಲಂ ಸ್ವಸಂವೇದ್ಯಮಬಾಧಿತಮ್ ..೨೪೬..
ಅರ್ಥಭೂತ ಭಗವಾನ ಏಕ ಪೂರ್ಣವಿಜ್ಞಾನಘನ ಪರಬ್ರಹ್ಮಮೇಂ ಸರ್ವ ಉದ್ಯಮಸೇ ಸ್ಥಿತ ಹೋಗಾ, ವಹ ಆತ್ಮಾ, ಸಾಕ್ಷಾತ್ ತತ್ಕ್ಷಣ
ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇವಾಲೇ ಏಕ ಚೈತನ್ಯರಸಸೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಸುಸ್ಥಿತ ಔರ ನಿರಾಕುಲ (
ಆಕುಲತಾ ಬಿನಾಕಾ)
ಹೋನೇಸೇ ಜೋ (ಸೌಖ್ಯ) ‘ಪರಮಾನನ್ದ’ ಶಬ್ದಸೇ ವಾಚ್ಯ ಹೈ, ಉತ್ತಮ ಹೈ ಔರ ಅನಾಕುಲತಾ-ಲಕ್ಷಣಯುಕ್ತ ಹೈ ಐಸೇ
ಸೌಖ್ಯಸ್ವರೂಪ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಹೋ ಜಾಯೇಗಾ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಇಸ ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ ನಾಮ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತ ಹೈ. ಸಮಯಕಾ ಅರ್ಥ ಹೈ ಪದಾರ್ಥ ಅಥವಾ ಸಮಯ
ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ. ಉಸಕಾ ಕಹನೇವಾಲಾ ಯಹ ಶಾಸ್ತ್ರ ಹೈ. ಔರ ಆತ್ಮಾ ತೋ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಕಾ ಪ್ರಕಾಶಕ ಹೈ.
ಐಸೇ ವಿಶ್ವಪ್ರಕಾಶಕ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕಹನೇವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ಯಹ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಮಾನ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜೋ
ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಕಹನೇವಾಲಾ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸೇ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ
. ದ್ವಾದಶಾಂಗಶಾಸ್ತ್ರ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ ಹೈ ಔರ
ಇಸ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತಶಾಸ್ತ್ರಕೋ ಭೀ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಕೀ ಉಪಮಾ ದೀ ಗಈ ಹೈ. ಯಹ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸಮಯಪ್ರಾಭೃತಶಾಸ್ತ್ರ)
ಪರಬ್ರಹ್ಮಕೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ಶುದ್ಧ ಪರಮಾತ್ಮಾಕೋ) ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದಿಖಾತಾ ಹೈ. ಜೋ ಇಸ ಶಾಸ್ತ್ರಕೋ ಪಢಕರ ಉಸಕೇ ಯಥಾರ್ಥ
ಅರ್ಥಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಹೋಗಾ, ವಹ ಪರಬ್ರಹ್ಮಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರೇಗಾ; ಔರ ಉಸಸೇ ಜಿಸೇ ‘ಪರಮಾನನ್ದ’ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಐಸೇ,
ಉತ್ತಮ, ಸ್ವಾತ್ಮಿಕ, ಸ್ವಾಧೀನ, ಬಾಧಾರಹಿತ, ಅವಿನಾಶೀ ಸುಖಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರೇಗಾ
. ಇಸಲಿಯೇ ಹೇ ಭವ್ಯ ಜೀವೋಂ !
ತುಮ ಅಪನೇ ಕಲ್ಯಾಣಕೇ ಲಿಯೇ ಇಸಕಾ ಅಭ್ಯಾಸ ಕರೋ, ಇಸಕಾ ಶ್ರವಣ ಕರೋ, ನಿರನ್ತರ ಇಸೀಕಾ ಸ್ಮರಣ ಔರ
ಧ್ಯಾನ ಕರೋ, ಕಿ ಜಿಸಸೇ ಅವಿನಾಶೀ ಸುಖಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋ
. ಐಸಾ ಶ್ರೀಗುರುಓಂಕಾ ಉಪದೇಶ ಹೈ..೪೧೫..
ಅಬ, ಇಸ ಸರ್ವವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಕೇ ಅಧಿಕಾರಕೀ ಪೂರ್ಣತಾಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಇತಿ ಇದಮ್ ಆತ್ಮನಃ ತತ್ತ್ವಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮ್ ಅವಸ್ಥಿತಮ್ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಯಹ ಆತ್ಮಾಕಾ
ತತ್ತ್ವ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಮಾರ್ಥಭೂತಸ್ವರೂಪ) ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ನಿಶ್ಚಿತ ಹುಆ[ಅಖಣ್ಡಮ್ ] ಕಿ ಜೋ (ಆತ್ಮಾಕಾ)
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತತ್ತ್ವ ಅಖಣ್ಡ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅನೇಕ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಸೇ ಔರ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷೀ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಯದ್ಯಪಿ ಖಣ್ಡಖಣ್ಡ
ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮೇಂ ಖಣ್ಡ ನಹೀಂ ಹೈ), [ಏಕಮ್ ] ಏಕ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಖಣ್ಡ ಹೋನೇಸೇ
ಏಕರೂಪ ಹೈ), [ಅಚಲಂ ] ಅಚಲ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ ಚಲಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
ಜ್ಞೇಯರೂಪ ನಹೀಂ ಹೋತಾ,
[ಸ್ವಸಂವೇದ್ಯಮ್ ] ಸ್ವಸಂವೇದ್ಯ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಪನೇಸೇ ಹೀ ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ), [ಅಬಾಧಿತಮ್ ] ಔರ ಅಬಾಧಿತ
ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕಿಸೀ ಮಿಥ್ಯಾಯುಕ್ತಿಸೇ ಬಾಧಾ ನಹೀಂ ಪಾತಾ)
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಯಹಾಂ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಕಹಾ ಹೈ ಇಸಕಾ ಕಾರಣ ಯಹ ಹೈಃಆತ್ಮಾಮೇಂ

Page 591 of 642
PDF/HTML Page 624 of 675
single page version

ಇತಿ ಶ್ರೀಮದಮೃತಚನ್ದ್ರಸೂರಿವಿರಚಿತಾಯಾಂ ಸಮಯಸಾರವ್ಯಾಖ್ಯಾಮಾತ್ಮಖ್ಯಾತೌ ಸರ್ವವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಪ್ರರೂಪಕಃ
ನವಮೋಽಙ್ಕಃ ..
❀ ❀ ❀
ಅನನ್ತ ಧರ್ಮ ಹೈಂ; ಕಿನ್ತು ಉನಮೇಂ ಕಿತನೇ ಹೀ ತೋ ಸಾಧಾರಣ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಅತಿವ್ಯಾಪ್ತಿಯುಕ್ತ ಹೈಂ, ಉನಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ
ಪಹಿಚಾನಾ ನಹೀಂ ಜಾ ಸಕತಾ; ಔರ ಕುಛ (ಧರ್ಮ) ಪರ್ಯಾಯಾಶ್ರಿತ ಹೈಂ
ಕಿಸೀ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಕಿಸೀ
ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ನಹೀಂ ಹೋತೇ, ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಅವ್ಯಾಪ್ತಿಯುಕ್ತ ಹೈಂ, ಉನಸೇ ಭೀ ಆತ್ಮಾ ನಹೀಂ ಪಹಿಚಾನಾ ಜಾ ಸಕತಾ.
ಚೇತನತಾ ಯದ್ಯಪಿ ಆತ್ಮಾಕಾ (ಅತಿವ್ಯಾಪ್ತಿ ಔರ ಅವ್ಯಾಪ್ತಿ ರಹಿತ) ಲಕ್ಷಣ ಹೈ, ತಥಾಪಿ ವಹ ಶಕ್ತಿಮಾತ್ರ ಹೈ,
ಅದೃಷ್ಟ ಹೈ; ಉಸಕೀ ವ್ಯಕ್ತಿ ದರ್ಶನ ಔರ ಜ್ಞಾನ ಹೈ
. ಉಸ ದರ್ಶನ ಔರ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಭೀ ಜ್ಞಾನ ಸಾಕಾರ ಹೈ, ಪ್ರಗಟ
ಅನುಭವಗೋಚರ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಆತ್ಮಾ ಪಹಿಚಾನಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ ಇಸ ಜ್ಞಾನಕೋ
ಹೀ ಪ್ರಧಾನ ಕರಕೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ತತ್ತ್ವ ಕಹಾ ಹೈ.
ಯಹಾಂ ಐಸಾ ನಹೀಂ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಏ ಕಿ ‘ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ತತ್ತ್ವವಾಲಾ ಕಹಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಇತನಾ
ಹೀ ಪರಮಾರ್ಥ ಹೈ ಔರ ಅನ್ಯ ಧರ್ಮ ಮಿಥ್ಯಾ ಹೈ, ವೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಐಸಾ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಸೇ
ತೋ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿತ್ವ ಆ ಜಾತಾ ಹೈ, ವಿಜ್ಞಾನಾದ್ವೈತವಾದೀ ಬೌದ್ಧೋಂಕಾ ಔರ ವೇದಾನ್ತಿಯೋಂಕಾ ಮತ ಆ ಜಾತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ
ಐಸಾ ಏಕಾನ್ತ ಬಾಧಾಸಹಿತ ಹೈ
. ಐಸೇ ಏಕಾನ್ತ ಅಭಿಪ್ರಾಯಸೇ ಕೋಈ ಮುನಿವ್ರತ ಭೀ ಪಾಲೇ ಔರ ಆತ್ಮಾಕಾ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಕಾಧ್ಯಾನ ಭೀ ಕರೇ, ತೋ ಭೀ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ನಹೀಂ ಕಟ ಸಕತಾ; ಮನ್ದ ಕಷಾಯೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಭಲೇ ಹೀ
ಸ್ವರ್ಗ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋ ಜಾಯೇ, ಕಿನ್ತು ಮೋಕ್ಷಕಾ ಸಾಧನ ತೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ. ಇಸಲಿಯೇ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಸೇ ಯಥಾರ್ಥ ಸಮಝನಾ
ಚಾಹಿಏ.೨೪೬.
(ಸವೈಯಾ)
ಸರವವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನರೂಪ ಸದಾ ಚಿದಾನನ್ದ ಕರತಾ ನ ಭೋಗತಾ ನ ಪರದ್ರವ್ಯಭಾವಕೋ,
ಮೂರತ ಅಮೂರತ ಜೇ ಆನದ್ರವ್ಯ ಲೋಕಮಾಂಹಿ ವೇ ಭೀ ಜ್ಞಾನರೂಪ ನಾಹೀಂ ನ್ಯಾರೇ ನ ಅಭಾವಕೋ;
ಯಹೈ ಜಾನಿ ಜ್ಞಾನೀ ಜೀವ ಆಪಕೂಂ ಭಜೈ ಸದೀವ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಸುಖತೂಪ ಆನ ನ ಲಗಾವಕೋ,
ಕರ್ಮ-ಕರ್ಮಫಲರೂಪ ಚೇತನಾಕೂಂ ದೂರಿ ಟಾರಿ ಜ್ಞಾನಚೇತನಾ ಅಭ್ಯಾಸ ಕರೇ ಶುದ್ಧ ಭಾವಕೋ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರಕೀ (ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತ್ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯದೇವಪ್ರಣೀತ ಶ್ರೀ ಸಮಯಸಾರ
ಪರಮಾಗಮಕೀ) ಶ್ರೀಮದ್ ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಾಚಾರ್ಯದೇವವಿರಚಿತ ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ ನಾಮಕ
ಟೀಕಾಮೇಂ ಸರ್ವವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಕಾ ಪ್ರರೂಪಕ ನೌವಾಂ ಅಂಕ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಆ.

Page 592 of 642
PDF/HTML Page 625 of 675
single page version

[ಪರಿಶಿಷ್ಟಮ್]
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಅತ್ರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಶುದ್ಧಯರ್ಥಂ ವಸ್ತುತತ್ತ್ವವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಃ .
ಉಪಾಯೋಪೇಯಭಾವಶ್ಚ ಮನಾಗ್ಭೂಯೋಽಪಿ ಚಿನ್ತ್ಯತೇ ..೨೪೭..
[ಪರಿಶಿಷ್ಟ]
(ಯಹಾಂ ತಕ ಭಗವತ್-ಕುನ್ದಕುನ್ದಾಚಾರ್ಯಕೀ ೪೧೫ ಗಾಥಾಓಂಕಾ ವಿವೇಚನ ಟೀಕಾಕಾರ ಶ್ರೀ
ಅಮೃತಚನ್ದ್ರಾಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಔರ ಉಸ ವಿವೇಚನಮೇಂ ಕಲಶರೂಪ ತಥಾ ಸೂಚನಿಕಾರೂಪಸೇ ೨೪೬
ಕಾವ್ಯ ಕಹೇ ಹೈಂ
. ಅಬ ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ವಿಚಾರತೇ ಹೈಂ ಕಿಇಸ ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ ಜ್ಞಾನಕೋ ಪ್ರಧಾನ
ಕರಕೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಕಹತೇ ಆಯೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಕೋಈ ಯಹ ತರ್ಕ ಕರೇ ಕಿ‘ಜೈನಮತ ತೋ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಹೈ; ತಬ ಕ್ಯಾ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಕಹನೇಸೇ ಏಕಾನ್ತ ನಹೀಂ ಹೋ ಜಾತಾ ? ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ
ಸಾಥ ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಆತಾ ? ಔರ ಏಕ ಹೀ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಉಪಾಯತತ್ತ್ವ ತಥಾ ಉಪೇಯತತ್ತ್ವ
ದೋನೋಂ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ
ಹೋತೇ ಹೈಂ ?’ ಐಸೇ ತರ್ಕಕಾ ನಿರಾಕರಣ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಟೀಕಾಕಾರ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಯಹಾಂ ಸಮಯಸಾರಕೀ
‘ಆತ್ಮಖ್ಯಾತಿ’ ಟೀಕಾಕೇ ಅನ್ತಮೇಂ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ರೂಪಸೇ ಕುಛ ಕಹತೇ ಹೈಂ
. ಉಸಮೇಂ ಪ್ರಥಮ ಶ್ಲೋಕ ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಹೈ :
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಅತ್ರ ] ಯಹಾಂ [ಸ್ಯಾದ್ವಾದ-ಶುದ್ಧಿ-ಅರ್ಥಂ ] ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೀ ಶುದ್ಧಿಕೇ ಲಿಯೇ [ವಸ್ತು-
ತತ್ತ್ವ-ವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಃ ] ವಸ್ತುತತ್ತ್ವಕೀ ವ್ಯವಸ್ಥಾ [ಚ ] ಔರ [ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯ-ಭಾವಃ ] (ಏಕ ಹೀ ಜ್ಞಾನಮೇಂ
ಉಪಾಯ
ಉಪೇಯತ್ವ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಯಹ ಬತಲಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ) ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಭಾವಕಾ [ಮನಾಕ್ ಭೂಯಃ
ಅಪಿ ] ಜರಾ ಫಿ ರಸೇ ಭೀ [ಚಿನ್ತ್ಯತೇ ] ವಿಚಾರ ಕರತೇ ಹೈಂ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಾತ್ಮಕ ಅನೇಕ-ಧರ್ಮಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ವಹ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದಸೇ ಹೀ ಸಿದ್ಧ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ. ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೀ ಶುದ್ಧತಾ (ಪ್ರಮಾಣಿಕತಾ,
ಸತ್ಯತಾ, ನಿರ್ದೋಷತಾ, ನಿರ್ಮಲತಾ, ಅದ್ವಿತೀಯತಾ) ಸಿದ್ಧ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಇಸ ಪರಿಶಿಷ್ಟಮೇಂ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕಾ
ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ
. (ಇಸಮೇಂ ಯಹ ಭೀ ಬತಾಯಾ ಜಾಯೇಗಾ ಕಿ ಇಸ ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ
ಕಹಾ ಹೈ ಫಿ ರ ಭೀ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಸಾಥ ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಆತಾ.) ಔರ ದೂಸರೇ, ಏಕ ಹೀ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸಾಧಕತ್ವ
ತಥಾ ಸಾಧ್ಯತ್ವ ಕೈಸೇ ಬನ ಸಕತಾ ಹೈ ಯಹ ಸಮಝಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಉಪಾಯ-ಉಪೇಯಭಾವಕಾ ಅರ್ಥಾತ್
ಸಾಧಕಸಾಧ್ಯಭಾವಕಾ ಭೀ ಇಸ ಪರಿಶಿಷ್ಟಮೇಂ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾಯೇಗಾ
.೨೪೭.
(ಅಬ, ಪ್ರಥಮ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕೇ ವಿಚಾರ ದ್ವಾರಾ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ
ಕೋ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈಂ :)

Page 593 of 642
PDF/HTML Page 626 of 675
single page version

ಸ್ಯಾದ್ವಾದೋ ಹಿ ಸಮಸ್ತವಸ್ತುತತ್ತ್ವಸಾಧಕಮೇಕಮಸ್ಖಲಿತಂ ಶಾಸನಮರ್ಹತ್ಸರ್ವಜ್ಞಸ್ಯ . ಸ ತು
ಸರ್ವಮನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕಮಿತ್ಯನುಶಾಸ್ತಿ, ಸರ್ವಸ್ಯಾಪಿ ವಸ್ತುನೋಽನೇಕಾನ್ತಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ . ಅತ್ರ ತ್ವಾತ್ಮವಸ್ತುನಿ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಯಾ ಅನುಶಾಸ್ಯಮಾನೇಽಪಿ ನ ತತ್ಪರಿಕೋಪಃ, ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಸ್ಯಾತ್ಮವಸ್ತುನಃ ಸ್ವಯಮೇವಾನೇಕಾನ್ತ-
ತ್ವಾತ್
. ತತ್ರ ಯದೇವ ತತ್ತದೇವಾತತ್, ಯದೇವೈಕಂ ತದೇವಾನೇಕಂ, ಯದೇವ ಸತ್ತದೇವಾಸತ್, ಯದೇವ ನಿತ್ಯಂ
ತದೇವಾನಿತ್ಯಮಿತ್ಯೇಕವಸ್ತುವಸ್ತುತ್ವನಿಷ್ಪಾದಕಪರಸ್ಪರವಿರುದ್ಧಶಕ್ತಿ ದ್ವಯಪ್ರಕಾಶನಮನೇಕಾನ್ತಃ . ತತ್ಸ್ವಾತ್ಮವಸ್ತುನೋ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತ್ವೇಽಪ್ಯನ್ತಶ್ಚಕಚಕಾಯಮಾನಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪೇಣ ತತ್ತ್ವಾತ್, ಬಹಿರುನ್ಮಿಷದನನ್ತಜ್ಞೇಯತಾಪನ್ನಸ್ವರೂಪಾತಿ-
ರಿಕ್ತಪರರೂಪೇಣಾತತ್ತ್ವಾತ್, ಸಹಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಾನನ್ತಚಿದಂಶಸಮುದಯರೂಪಾವಿಭಾಗದ್ರವ್ಯೇಣೈಕತ್ವಾತ್, ಅವಿಭಾಗೈಕ-
ದ್ರವ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಸಹಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಾನನ್ತಚಿದಂಶರೂಪಪರ್ಯಾಯೈರನೇಕತ್ವಾತ್, ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವಭವನಶಕ್ತಿ ಸ್ವಭಾವವತ್ತ್ವೇನ
ಸತ್ತ್ವಾತ್, ಪರದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವಾಭವನಶಕ್ತಿ ಸ್ವಭಾವವತ್ತ್ವೇನಾಸತ್ತ್ವಾತ್, ಅನಾದಿನಿಧನಾವಿಭಾಗೈಕ-
75
ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಓಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಸಿದ್ಧ ಕರನೇವಾಲಾ, ಅರ್ಹತ್ ಸರ್ವಜ್ಞಕಾ ಏಕ ಅಸ್ಖಲಿತ
(ನಿರ್ಬಾಧ) ಶಾಸನ ಹೈ. ವಹ (ಸ್ಯಾದ್ವಾದ) ‘ಸಬ ಅನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉಪದೇಶ ಕರತಾ ಹೈ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತು ಅನೇಕಾನ್ತ-ಸ್ವಭಾವವಾಲೀ ಹೈ. (‘ಸರ್ವ ವಸ್ತುಐಂ ಅನೇಕಾನ್ತಸ್ವರೂಪ ಹೈಂ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜೋ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಕಹತಾ ಹೈ ಸೋ ವಹ ಅಸತ್ಯಾರ್ಥ ಕಲ್ಪನಾಸೇ ನಹೀಂ ಕಹತಾ, ಪರನ್ತು ಜೈಸಾ ವಸ್ತುಕಾ ಅನೇಕಾನ್ತ ಸ್ವಭಾವ
ಹೈ ವೈಸಾ ಹೀ ಕಹತಾ ಹೈ
.)
ಯಹಾಂ ಆತ್ಮಾ ನಾಮಕ ವಸ್ತುಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾಸೇ ಉಪದೇಶ ಕರನೇ ಪರ ಭೀ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕಾ ಕೋಪ ನಹೀಂ ಹೈ;
ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೋ ಸ್ವಯಮೇವ ಅನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕತ್ವ ಹೈ. ವಹಾಂ (ಅನೇಕಾನ್ತಕಾ ಐಸಾ ಸ್ವರೂಪ
ಹೈ ಕಿ), ಜೋ (ವಸ್ತು) ತತ್ ಹೈ ವಹೀ ಅತತ್ ಹೈ, ಜೋ (ವಸ್ತು) ಏಕ ಹೈ ವಹೀ ಅನೇಕ ಹೈ, ಜೋ ಸತ್ ಹೈ ವಹೀ
ಅಸತ್ ಹೈ, ಜೋ ನಿತ್ಯ ಹೈ ವಹೀ ಅನಿತ್ಯ ಹೈ
ಇಸಪ್ರಕಾರ ‘‘ಏಕ ವಸ್ತುಮೇಂ ವಸ್ತುತ್ವಕೀ ನಿಷ್ಪಾದಕ ಪರಸ್ಪರ
ವಿರುದ್ಧ ದೋ ಶಕ್ತಿಯೋಂಕಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋನಾ ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೈ.’’ ಇಸಲಿಏ ಅಪನೀ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೋ ಭೀ,
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ತತ್ತ್ವ-ಅತತ್ತ್ವ, ಏಕತ್ವ-ಅನೇಕತ್ವ, ಸತ್ತ್ವ-ಅಸತ್ತ್ವ, ಔರ ನಿತ್ಯತ್ವ-
ಅನಿತ್ಯತ್ವಪನಾ ಪ್ರಕಾಶತಾ ಹೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಉಸಕೇ (ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೇ) ಅನ್ತರಂಗಮೇಂ
ಚಕಚಕಿತ ಪ್ರಕಾಶತೇ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪಕೇ ದ್ವಾರಾ ತತ್ಪನಾ ಹೈ, ಔರ ಬಾಹರ ಪ್ರಗಟ ಹೋತೇ ಅನನ್ತ, ಜ್ಞೇಯತ್ವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ,
ಸ್ವರೂಪಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಪರರೂಪಕೇ ದ್ವಾರಾ (
ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ರೂಪ ದ್ವಾರಾ) ಅತತ್ಪನಾ
ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಉಸ-ರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ); ಸಹಭೂತ (ಸಾಥ ಹೀ) ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಔರ ಕ್ರಮಶಃ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ
ಅನನ್ತ ಚೈತನ್ಯಅಂಶೋಕೇ ಸಮುದಾಯರೂಪ ಅವಿಭಾಗ ದ್ರವ್ಯಕೇ ದ್ವಾರಾ ಏಕತ್ವ ಹೈ, ಔರ ಅವಿಭಾಗ ಏಕ ದ್ರವ್ಯಸೇ
ವ್ಯಾಪ್ತ, ಸಹಭೂತ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ತಥಾ ಕ್ರಮಶಃ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಅನನ್ತ ಚೈತನ್ಯ-ಅಂಶರೂಪ (ಚೈತನ್ಯಕೇ ಅನನ್ತ
ಅಂಶೋಂರೂಪ) ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅನೇಕತ್ವ ಹೈ; ಅಪನೇ ದ್ರವ್ಯ-ಕ್ಷೇತ್ರ-ಕಾಲ-ಭಾವರೂಪಸೇ ಹೋನೇಕೀ ಶಕ್ತಿರೂಪ ಜೋ
ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಉಸ ಸ್ವಭಾವವಾನಪನೇಕೇ ದ್ವಾರಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಐಸೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲೀ ಹೋನೇಸೇ) ಸತ್ತ್ವ ಹೈ, ಔರ ಪರಕೇ
ದ್ರವ್ಯ-ಕ್ಷೇತ್ರ-ಕಾಲ-ಭಾವರೂಪ ನ ಹೋನೇಕೀ ಶಕ್ತಿರೂಪ ಜೋ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಉಸ ಸ್ವಭಾವವಾನಪನೇಕೇ ದ್ವಾರಾ
ಅಸತ್ತ್ವ ಹೈ; ಅನಾದಿನಿಧನ ಅವಿಭಾಗ ಏಕ ವೃತ್ತಿರೂಪಸೇ ಪರಿಣತಪನೇಕೇ ದ್ವಾರಾ ನಿತ್ಯತ್ವ ಹೈ, ಔರ ಕ್ರಮಶಃ

Page 594 of 642
PDF/HTML Page 627 of 675
single page version

ವೃತ್ತಿಪರಿಣತತ್ವೇನ ನಿತ್ಯತ್ವಾತ್, ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತೈಕಸಮಯಾವಚ್ಛಿನ್ನಾನೇಕವೃತ್ತ್ಯಂಶಪರಿಣತತ್ವೇನಾನಿತ್ಯತ್ವಾತ್,
ತದತತ್ತ್ವಮೇಕಾನೇಕತ್ವಂ ಸದಸತ್ತ್ವಂ ನಿತ್ಯಾನಿತ್ಯತ್ವಂ ಚ ಪ್ರಕಾಶತ ಏವ
.
ನನು ಯದಿ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತ್ವೇಽಪಿ ಆತ್ಮವಸ್ತುನಃ ಸ್ವಯಮೇವಾನೇಕಾನ್ತಃ ಪ್ರಕಾಶತೇ, ತರ್ಹಿ
ಕಿಮರ್ಥಮರ್ಹದ್ಭಿಸ್ತತ್ಸಾಧನತ್ವೇನಾಽನುಶಾಸ್ಯತೇಽನೇಕಾನ್ತಃ ? ಅಜ್ಞಾನಿನಾಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಾತ್ಮವಸ್ತುಪ್ರಸಿದ್ಧಯರ್ಥಮಿತಿ
ಬ್ರೂಮಃ
. ನ ಖಲ್ವನೇಕಾನ್ತಮನ್ತರೇಣ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಮಾತ್ಮವಸ್ತ್ವೇವ ಪ್ರಸಿಧ್ಯತಿ . ತಥಾ ಹಿಇಹ ಹಿ ಸ್ವಭಾವತ ಏವ
ಬಹುಭಾವನಿರ್ಭರೇ ವಿಶ್ವೇ ಸರ್ವಭಾವಾನಾಂ ಸ್ವಭಾವೇನಾದ್ವೈತೇಽಪಿ ದ್ವೈತಸ್ಯ ನಿಷೇದ್ಧುಮಶಕ್ಯತ್ವಾತ್ ಸಮಸ್ತಮೇವ ವಸ್ತು
ಸ್ವಪರರೂಪಪ್ರವೃತ್ತಿವ್ಯಾವೃತ್ತಿಭ್ಯಾಮುಭಯಭಾವಾಧ್ಯಾಸಿತಮೇವ
. ತತ್ರ ಯದಾಯಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರೋ ಭಾವಃ ಶೇಷಭಾವೈಃ ಸಹ
ಸ್ವರಸಭರಪ್ರವೃತ್ತಜ್ಞಾತೃಜ್ಞೇಯಸಮ್ಬನ್ಧತಯಾಽನಾದಿಜ್ಞೇಯಪರಿಣಮನಾತ್ ಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಂ ಪರರೂಪೇಣ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಾಜ್ಞಾನೀ ಭೂತ್ವಾ
ನಾಶಮುಪೈತಿ, ತದಾ ಸ್ವರೂಪೇಣ ತತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯಿತ್ವಾ ಜ್ಞಾತೃತ್ವೇನ ಪರಿಣಮನಾಜ್ಜ್ಞಾನೀ ಕುರ್ವನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ
ತಮುದ್ಗಮಯತಿ ೧
. ಯದಾ ತು ಸರ್ವಂ ವೈ ಖಲ್ವಿದಮಾತ್ಮೇತಿ ಅಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಂ ಸ್ವರೂಪೇಣ ಪ್ರತಿಪದ್ಯ ವಿಶ್ವೋಪಾದಾನೇನಾತ್ಮಾನಂ
ಪ್ರವರ್ತಮಾನ, ಏಕ ಸಮಯಕೀ ಮರ್ಯಾದಾವಾಲೇ ಅನೇಕ ವೃತ್ತಿ-ಅಂಶೋಂ-ರೂಪಸೇ ಪರಿಣತಪನೇಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅನಿತ್ಯತ್ವ ಹೈ.
(ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೋ ಭೀ, ತತ್-ಅತತ್ಪನಾ ಇತ್ಯಾದಿ ದೋ-ದೋ ವಿರುದ್ಧ ಶಕ್ತಿಯಾಂ ಸ್ವಯಮೇವ
ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತೀ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಅನೇಕಾನ್ತ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತಾ ಹೈ
.)
(ಪ್ರಶ್ನ) ಯದಿ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೋ, ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರತಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಸ್ವಯಮೇವ ಅನೇಕಾನ್ತ ಪ್ರಕಾಶತಾ
ಹೈ, ತಬ ಫಿ ರ ಅರ್ಹನ್ತ ಭಗವಾನ ಉಸಕೇ ಸಾಧನಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಅನೇಕಾನ್ತಕಾ (-ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕಾ) ಉಪದೇಶ ಕ್ಯೋಂ
ದೇತೇ ಹೈಂ ?
(ಉತ್ತರ) ಅಜ್ಞಾನಿಯೋಂಕೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತುಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಉಪದೇಶ ದೇತೇ ಹೈಂ
ಐಸಾ ಹಮ ಕಹತೇ ಹೈಂ. ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅನೇಕಾನ್ತ (ಸ್ಯಾದ್ವಾದ) ಕೇ ಬಿನಾ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮವಸ್ತು ಹೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧ
ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ. ಇಸೀಕೋ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ :
ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಬಹುತಸೇ ಭಾವೋಂಸೇ ಭರೇ ಹುಏ ಇಸ ವಿಶ್ವಮೇಂ ಸರ್ವ ಭಾವೋಂಕಾ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಅದ್ವೈತ ಹೋನೇ
ಪರ ಭೀ, ದ್ವೈತಕಾ ನಿಷೇಧ ಕರನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಔರ ಪರರೂಪಸೇ
ವ್ಯಾವೃತ್ತಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ದೋನೋಂ ಭಾವೋಂಸೇ ಅಧ್ಯಾಸಿತ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತು ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಹೋನೇಸೇ
ಔರ ಪರರೂಪಸೇ ಭಿನ್ನ ರಹನೇಸೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಸ್ತುಮೇಂ ದೋನೋಂ ಭಾವ ರಹ ರಹೇ ಹೈಂ)
. ವಹಾಂ, ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ
ಭಾವ (-ಆತ್ಮಾ), ಶೇಷ (ಬಾಕೀಕೇ) ಭಾವೋಂಕೇ ಸಾಥ ನಿಜ ರಸಕೇ ಭಾರಸೇ ಪ್ರವರ್ತಿತ ಜ್ಞಾತಾಜ್ಞೇಯಕೇ
ಸಮ್ಬನ್ಧಕೇ ಕಾರಣ ಔರ ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಕೋ ಪರರೂಪ ಮಾನಕರ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞೇಯರೂಪಸೇ ಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ) ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹುಆ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸೇ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಸ್ವ-ರೂಪಸೇ (
ಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ) ತತ್ಪನಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರಕೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞಾನರೂಪಸೇ
ಹೀ ಹೈ ಐಸಾ ಪ್ರಗಟ ಕರಕೇ), ಜ್ಞಾತಾರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಾನೀ ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ
(
ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಹೀ) ಉಸಕಾ ಉದ್ಧಾರ ಕರತಾ ಹೈನಾಶ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇತಾ.೧.

Page 595 of 642
PDF/HTML Page 628 of 675
single page version

ನಾಶಯತಿ, ತದಾ ಪರರೂಪೇಣಾತತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯಿತ್ವಾ ವಿಶ್ವಾದ್ಭಿನ್ನಂ ಜ್ಞಾನಂ ದರ್ಶಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ನಾಶಯಿತುಂ ನ
ದದಾತಿ ೨
. ಯದಾನೇಕಜ್ಞೇಯಾಕಾರೈಃ ಖಣ್ಡಿತಸಕಲೈಕಜ್ಞಾನಾಕಾರೋ ನಾಶಮುಪೈತಿ, ತದಾ ದ್ರವ್ಯೇಣೈಕತ್ವಂ
ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ತಮುಜ್ಜೀವಯತಿ ೩ . ಯದಾ ತ್ವೇಕಜ್ಞಾನಾಕಾರೋಪಾದಾನಾಯಾನೇಕಜ್ಞೇಯಾಕಾರ-
ತ್ಯಾಗೇನಾತ್ಮಾನಂ ನಾಶಯತಿ, ತದಾ ಪರ್ಯಾಯೈರನೇಕತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ನಾಶಯಿತುಂ ನ ದದಾತಿ ೪ .
ಯದಾ ಜ್ಞಾಯಮಾನಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಮನಾದ್ ಜ್ಞಾತೃದ್ರವ್ಯಂ ಪರದ್ರವ್ಯತ್ವೇನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯ ನಾಶಮುಪೈತಿ, ತದಾ ಸ್ವದ್ರವ್ಯೇಣ
ಸತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ತಮುಜ್ಜೀವಯತಿ ೫
. ಯದಾ ತು ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಅಹಮೇವೇತಿ ಪರದ್ರವ್ಯಂ
ಜ್ಞಾತೃದ್ರವ್ಯತ್ವೇನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ನಾಶಯತಿ, ತದಾ ಪರದ್ರವ್ಯೇಣಾಸತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ನಾಶಯಿತುಂ
ನ ದದಾತಿ ೬
. ಯದಾ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಗತಜ್ಞೇಯಾರ್ಥಪರಿಣಮನಾತ್ ಪರಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ಜ್ಞಾನಂ ಸತ್ ಪ್ರತಿಪದ್ಯ
ಔರ ಜಬ ವಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ‘ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಯಹ ಸಬ ಆತ್ಮಾ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಕೋ ಸ್ವ-
ರೂಪಸೇ (ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪಸೇ) ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ ವಿಶ್ವಕೇ ಗ್ರಹಣ ದ್ವಾರಾ ಅಪನಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ
(ಸರ್ವ ಜಗತಕೋ ನಿಜರೂಪ ಮಾನಕರ ಉಸಕಾ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ ಜಗತ್ಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ಅಪನೇಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತಾ ಹೈ),
ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಪರರೂಪಸೇ ಅತತ್ಪನಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರಕೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಪರರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ ಯಹ
ಪ್ರಗಟ ಕರಕೇ) ವಿಶ್ವಸೇ ಭಿನ್ನ ಜ್ಞಾನಕೋ ದಿಖಾತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಅಪನಾ (
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ)
ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರನೇ ದೇತಾ.೨.
ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಅನೇಕ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ (ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರೋಂ ದ್ವಾರಾ) ಅಪನಾ ಸಕಲ
(ಅಖಣ್ಡ, ಸಮ್ಪೂರ್ಣ) ಏಕ ಜ್ಞಾನ-ಆಕಾರ ಖಣ್ಡಿತ (ಖಣ್ಡಖಣ್ಡರೂಪ) ಹುಆ ಮಾನಕರ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ದ್ರವ್ಯಸೇ ಏಕತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ
ಜೀವಿತ ರಖತಾ ಹೈ
ನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇತಾ.೩.
ಔರ ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಏಕ ಜ್ಞಾನ-ಆಕಾರಕಾ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಅನೇಕ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ
ತ್ಯಾಗ ದ್ವಾರಾ ಅಪನಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜೋ ಅನೇಕ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರ ಆತೇ ಹೈಂ ಉನಕಾ ತ್ಯಾಗ
ಕರಕೇ ಅಪನೇಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತಾ ಹೈ), ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಅನೇಕತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ
ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರನೇ ದೇತಾ
.೪.
ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ, ಜಾನನೇಮೇಂ ಆನೇವಾಲೇ ಐಸೇ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಾತೃದ್ರವ್ಯಕೋ
ಪರದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ, (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ)
ಸ್ವದ್ರವ್ಯಸೇ ಸತ್ತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಜಿಲಾತಾ ಹೈನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇತಾ.೫.
ಔರ ಜಬ ವಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ‘ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯ ಮೈಂ ಹೀ ಹೂಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಹೈಂ)’
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ಜ್ಞಾತೃದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ
ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಪರದ್ರವ್ಯಸೇ ಅಸತ್ತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, (ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ ಪರದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ನಹೀಂ ಹೈ,
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಗಟ ಕರತಾ ಹುಆ) ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರನೇ ದೇತಾ
.೬.

Page 596 of 642
PDF/HTML Page 629 of 675
single page version

ನಾಶಮುಪೈತಿ, ತದಾ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರೇಣಾಸ್ತಿತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ತಮುಜ್ಜೀವಯತಿ ೭ . ಯದಾ ತು ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರೇ
ಭವನಾಯ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಗತಜ್ಞೇಯಾಕಾರತ್ಯಾಗೇನ ಜ್ಞಾನಂ ತುಚ್ಛೀಕುರ್ವನ್ನಾತ್ಮಾನಂ ನಾಶಯತಿ, ತದಾ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರ
ಏವ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಗತಜ್ಞೇಯಾಕಾರಪರಿಣಮನಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ಪರಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ನಾಸ್ತಿತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ
ಏವ ನಾಶಯಿತುಂ ನ ದದಾತಿ ೮
. ಯದಾ ಪೂರ್ವಾಲಮ್ಬಿತಾರ್ಥವಿನಾಶಕಾಲೇ ಜ್ಞಾನಸ್ಯಾಸತ್ತ್ವಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯ
ನಾಶಮುಪೈತಿ, ತದಾ ಸ್ವಕಾಲೇನ ಸತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ತಮುಜ್ಜೀವಯತಿ ೯ . ಯದಾ ತ್ವರ್ಥಾಲಮ್ಬನ-
ಕಾಲ ಏವ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸತ್ತ್ವಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ನಾಶಯತಿ, ತದಾ ಪರಕಾಲೇನಾಸತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ
ಏವ ನಾಶಯಿತುಂ ನ ದದಾತಿ ೧೦
. ಯದಾ ಜ್ಞಾಯಮಾನಪರಭಾವಪರಿಣಮನಾತ್ ಜ್ಞಾಯಕಭಾವಂ ಪರಭಾವತ್ವೇನ
ಪ್ರತಿಪದ್ಯ ನಾಶಮುಪೈತಿ, ತದಾ ಸ್ವಭಾವೇನ ಸತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ತಮುಜ್ಜೀವಯತಿ ೧೧ . ಯದಾ
ತು ಸರ್ವೇ ಭಾವಾ ಅಹಮೇವೇತಿ ಪರಭಾವಂ ಜ್ಞಾಯಕಭಾವತ್ವೇನ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಾತ್ಮಾನಂ ನಾಶಯತಿ, ತದಾ ಪರಭಾವೇನಾ-
ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಗತ (-ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ) ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ
ಪರಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ಜ್ಞಾನಕೋ ಸತ್ ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ)
ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಜಿಲಾತಾ ಹೈನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇತಾ.೭.
ಔರ ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಹೋನೇಕೇ ಲಿಯೇ (ರಹನೇಕೇ ಲಿಯೇ, ಪರಿಣಮನೇಕೇ ಲಿಏ),
ಪರಕ್ಷೇತ್ರಗತ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರೋಂಕೇ ತ್ಯಾಗ ದ್ವಾರಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜೋ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ ಜ್ಞೇಂಯೋಕಾ ಆಕಾರ ಆತಾ
ಹೈ ಉನಕಾ ತ್ಯಾಗ ಕರಕೇ) ಜ್ಞಾನಕೋ ತುಚ್ಛ ಕರತಾ ಹುಆ ಅಪನಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ, ತಬ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹಕರ ಹೀ
ಪರಕ್ಷೇತ್ರಗತ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮನ ಕರನೇಕಾ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೋನೇಸೇ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ)
ಪರಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರನೇ ದೇತಾ
.೮.
ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಪೂರ್ವಾಲಂಬಿತ ಪದಾರ್ಥೋಕೇ ವಿನಾಶಕಾಲಮೇಂ (ಪೂರ್ವಮೇಂ ಜಿನಕಾ ಆಲಮ್ಬನ
ಕಿಯಾ ಥಾ ಐಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಕೇ ವಿನಾಶಕೇ ಸಮಯ) ಜ್ಞಾನಕಾ ಅಸತ್ಪನಾ ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ
ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಸ್ವಕಾಲಸೇ (-ಜ್ಞಾನಕೇ ಕಾಲಸೇ) ಸತ್ಪನಾ
ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಜಿಲಾತಾ ಹೈ
ನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇತಾ.೯.
ಔರ ಜಬ ವಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಆಲಮ್ಬನ ಕಾಲಮೇಂ ಹೀ (ಮಾತ್ರ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನತೇ
ಸಮಯ ಹೀ) ಜ್ಞಾನಕಾ ಸತ್ಪನಾ ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ
ಭಾವಕಾ) ಪರಕಾಲಸೇ (ಜ್ಞೇಯಕೇ ಕಾಲಸೇ) ಅಸತ್ಪನಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಅಪನಾ
ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರನೇ ದೇತಾ.೧೦.
ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ, ಜಾನನೇಮೇಂ ಆತೇ ಹುಏ ಪರಭಾವೋಂಕೇ ಪರಿಣಮನಕೇ ಕಾರಣ, ಜ್ಞಾಯಕಸ್ವಭಾವಕೋ
ಪರಭಾವರೂಪಸೇ ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಸ್ವ-
ಭಾವಸೇ ಸತ್ಪನಾ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಜಿಲಾತಾ ಹೈನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇತಾ.೧೧.
ಔರ ಜಬ ವಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ‘ಸರ್ವ ಭಾವ ಮೈಂ ಹೀ ಹೂಂ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರಭಾವಕೋ ಜ್ಞಾಯಕಭಾವರೂಪಸೇ

Page 597 of 642
PDF/HTML Page 630 of 675
single page version

ಸತ್ತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ನಾಶಯಿತುಂ ನ ದದಾತಿ ೧೨ . ಯದಾಽನಿತ್ಯಜ್ಞಾನವಿಶೇಷೈಃ
ಖಣ್ಡಿತನಿತ್ಯಜ್ಞಾನಸಾಮಾನ್ಯೋ ನಾಶಮುಪೈತಿ, ತದಾ ಜ್ಞಾನಸಾಮಾನ್ಯರೂಪೇಣ ನಿತ್ಯತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ
ಏವ ತಮುಜ್ಜೀವಯತಿ ೧೩
. ಯದಾ ತು ನಿತ್ಯಜ್ಞಾನಸಾಮಾನ್ಯೋಪಾದಾನಾಯಾನಿತ್ಯಜ್ಞಾನವಿಶೇಷತ್ಯಾಗೇನಾತ್ಮಾನಂ
ನಾಶಯತಿ, ತದಾ ಜ್ಞಾನವಿಶೇಷರೂಪೇಣಾನಿತ್ಯತ್ವಂ ದ್ಯೋತಯನ್ನನೇಕಾನ್ತ ಏವ ನಾಶಯಿತುಂ ನ ದದಾತಿ ೧೪ .
ಭವನ್ತಿ ಚಾತ್ರ ಶ್ಲೋಕಾಃ
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಬಾಹ್ಯಾರ್ಥೈಃ ಪರಿಪೀತಮುಜ್ಝಿತನಿಜಪ್ರವ್ಯಕ್ತಿ ರಿಕ್ತೀಭವದ್
ವಿಶ್ರಾನ್ತಂ ಪರರೂಪ ಏವ ಪರಿತೋ ಜ್ಞಾನಂ ಪಶೋಃ ಸೀದತಿ
.
ಯತ್ತತ್ತತ್ತದಿಹ ಸ್ವರೂಪತ ಇತಿ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಿನಸ್ತತ್ಪುನ-
ರ್ದೂರೋನ್ಮಗ್ನಘನಸ್ವಭಾವಭರತಃ ಪೂರ್ಣಂ ಸಮುನ್ಮಜ್ಜತಿ
..೨೪೮..
ಮಾನಕರಅಂಗೀಕಾರ ಕರಕೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಪರಭಾವಸೇ ಅಸತ್ಪನಾ
ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರನೇ ದೇತಾ.೧೨.
ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ಅನಿತ್ಯಜ್ಞಾನವಿಶೇಷೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅಪನಾ ನಿತ್ಯ ಜ್ಞಾನಸಾಮಾನ್ಯ ಖಣ್ಡಿತ ಹುಆ
ಮಾನಕರ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಜ್ಞಾನಸಾಮಾನ್ಯರೂಪಸೇ ನಿತ್ಯತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ
ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ ಉಸೇ ಜಿಲಾತಾ ಹೈ
ನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ದೇತಾ.೧೩.
ಔರ ಜಬ ಯಹ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವ ನಿತ್ಯ ಜ್ಞಾನಸಾಮಾನ್ಯಕಾ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಅನಿತ್ಯ ಜ್ಞಾನವಿಶೇಷೋಂಕೇ
ತ್ಯಾಗಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅಪನಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಕೇ ವಿಶೇಷೋಂಕಾ ತ್ಯಾಗ ಕರಕೇ ಅಪನೇಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತಾ
ಹೈ), ತಬ (ಉಸ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಭಾವಕಾ) ಜ್ಞಾನವಿಶೇಷರೂಪಸೇ ಅನಿತ್ಯತ್ವ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಕರತಾ ಹುಆ, ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೀ
ಉಸೇ ಅಪನಾ ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರನೇ ದೇತಾ
.೧೪.
(ಯಹಾಂ ತತ್-ಅತತ್ಕೇ ೨ ಭಂಗ, ಏಕ-ಅನೇಕಕೇ ೨ ಭಂಗ, ಸತ್-ಅಸತ್ಕೇ ದ್ರವ್ಯ-ಕ್ಷೇತ್ರ-ಕಾಲ-ಭಾವಸೇ
೮ ಭಂಗ, ಔರ ನಿತ್ಯ-ಅನಿನ್ಯಕೇ ೨ ಭಂಗಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಬ ಮಿಲಾಕರ ೧೪ ಭಂಗ ಹುಏ. ಇನ ಚೌದಹ ಭಂಗೋಂಮೇಂ
ಯಹ ಬತಾಯಾ ಹೈ ಕಿಏಕಾನ್ತಸೇ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಅನೇಕಾನ್ತಸೇ ಆತ್ಮಾ ಜೀವಿತ
ರಹತಾ ಹೈ; ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕಾನ್ತಸೇ ಆತ್ಮಾ ಜಿಸ ಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಉಸ ಸ್ವರೂಪ ನಹೀಂ ಸಮಝಾ ಜಾತಾ, ಸ್ವರೂಪಮೇಂ
ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಔರ ಅನೇಕಾನ್ತಸೇ ವಹ ವಾಸ್ತವಿಕ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಸಮಝಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ
ಹೋತಾ ಹೈ
.)
ಯಹಾಂ ನಿಮ್ನ ಪ್ರಕಾರಸೇ (ಚೌದಹ ಭಂಗೋಂಕೇ ಕಲಶರೂಪ) ಚೌದಹ ಕಾವ್ಯ ಭೀ ಕಹೇ ಜಾ ರಹೇ ಹೈಂ
(ಉನಮೇಂಸೇ ಪಹಲೇ, ಪ್ರಥಮ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಬಾಹ್ಯ-ಅರ್ಥೈಃ ಪರಿಪೀತಮ್ ] ಬಾಹ್ಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಪಿಯಾ ಗಯಾ,

Page 598 of 642
PDF/HTML Page 631 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ವಿಶ್ವಂ ಜ್ಞಾನಮಿತಿ ಪ್ರತರ್ಕ್ಯ ಸಕಲಂ ದ್ರಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ವತತ್ತ್ವಾಶಯಾ
ಭೂತ್ವಾ ವಿಶ್ವಮಯಃ ಪಶುಃ ಪಶುರಿವ ಸ್ವಚ್ಛನ್ದಮಾಚೇಷ್ಟತೇ .
ಯತ್ತತ್ತತ್ಪರರೂಪತೋ ನ ತದಿತಿ ಸ್ಯಾದ್ವಾದದರ್ಶೀ ಪುನ-
ರ್ವಿಶ್ವಾದ್ಭಿನ್ನಮವಿಶ್ವವಿಶ್ವಘಟಿತಂ ತಸ್ಯ ಸ್ವತತ್ತ್ವಂ ಸ್ಪೃಶೇತ್
..೨೪೯..
[ಉಜ್ಝಿತ-ನಿಜ-ಪ್ರವ್ಯಕ್ತಿ-ರಿಕ್ತೀಭವದ್ ] ಅಪನೀ ವ್ಯಕ್ತಿ (ಪ್ರಗಟತಾ) ಕೋ ಛೋಡ ದೇನೇಸೇ ರಿಕ್ತ (ಶೂನ್ಯ)
ಹುಆ, [ಪರಿತಃ ಪರರೂಪೇ ಏವ ವಿಶ್ರಾನ್ತಂ ] ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಪರರೂಪಮೇಂ ಹೀ ವಿಶ್ರಾಂತ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪರರೂಪಕೇ ಊ ಪರ ಹೀ
ಆಧಾರ ರಖತಾ ಹುಆ) ಐಸೇ [ಪಶೋಃ ಜ್ಞಾನಂ ] ಪಶುಕಾ ಜ್ಞಾನ (
ಪಶುವತ್ ಏಕಾನ್ತವಾದೀಕಾ ಜ್ಞಾನ) [ಸೀದತಿ ]
ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದಿನಃ ತತ್ ಪುನಃ ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀಕಾ ಜ್ಞಾನ ತೋ, [‘ಯತ್ ತತ್ ತತ್ ಇಹ
ಸ್ವರೂಪತಃ ತತ್’ ಇತಿ ]
‘ಜೋ ತತ್ ಹೈ ವಹ ಸ್ವರೂಪಸೇ ತತ್ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತತ್ತ್ವಕೋ
ವಸ್ತುಕೋ ಸ್ವರೂಪಸೇ
ತತ್ಪನಾ ಹೈ)’ ಐಸೀ ಮಾನ್ಯತಾಕೇ ಕಾರಣ [ದೂರಉನ್ಮಗ್ನ-ಘನ-ಸ್ವಭಾವ-ಭರತಃ ] ಅತ್ಯನ್ತ ಪ್ರಗಟ ಹುಏ
ಜ್ಞಾನಘನರೂಪ ಸ್ವಭಾವಕೇ ಭಾರಸೇ, [ಪೂರ್ಣಂ ಸಮುನ್ಮಜ್ಜತಿ ] ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಉದಿತ (ಪ್ರಗಟ) ಹೋತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಕೋಈ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ತೋ ಯಹ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿಘಟಜ್ಞಾನ ಘಟಕೇ ಆಧಾರಸೇ
ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನ ಸಬ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಜ್ಞೇಯೋಂ ಪರ ಹೀ ಆಧಾರ ರಖತಾ ಹೈ. ಐಸಾ ಮಾನನೇವಾಲೇ
ಏಕಾನ್ತವಾದೀಕೇ ಜ್ಞಾನಕೋ ತೋ ಜ್ಞೇಯ ಪೀ ಗಯೇ ಹೈಂ, ಜ್ಞಾನ ಸ್ವಯಂ ಕುಛ ನಹೀಂ ರಹಾ. ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಐಸಾ ಮಾನತೇ ಹೈಂ
ಕಿಜ್ಞಾನ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಸೇ ತತ್ಸ್ವರೂಪ (ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ) ಹೀ ಹೈ, ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಜ್ಞಾನತ್ವಕೋ ನಹೀಂ
ಛೋಡತಾ. ಐಸೀ ಯಥಾರ್ಥ ಅನೇಕಾನ್ತ ಸಮಝಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀಕೋ ಜ್ಞಾನ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ಆತ್ಮಾ)
ಪ್ರಗಟ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಹೋತಾ ಹೈ.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವರೂಪಸೇ ತತ್ಪನೇಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೪೮.
(ಅಬ, ದೂಸರೇ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [‘ವಿಶ್ವಂ ಜ್ಞಾನಮ್’ ಇತಿ
ಪ್ರತರ್ಕ್ಯ ] ‘ವಿಶ್ವ ಜ್ಞಾನ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥ ಆತ್ಮಾ ಹೈಂ)’ ಐಸಾ ವಿಚಾರ ಕರಕೇ [ಸಕಲಂ ಸ್ವತತ್ತ್ವ-
ಆಶಯಾ ದೃಷ್ಟವಾ ]
ಸಬಕೋ (
ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವಕೋ) ನಿಜತತ್ತ್ವಕೀ ಆಶಾಸೇ ದೇಖಕರ [ವಿಶ್ವಮಯಃ ಭೂತ್ವಾ ]
ವಿಶ್ವಮಯ (ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥಮಯ) ಹೋಕರ, [ಪಶುಃ ಇವ ಸ್ವಚ್ಛನ್ದಮ್ ಆಚೇಷ್ಟತೇ ] ಪಶುಕೀ ಭಾಂತಿ
ಸ್ವಚ್ಛಂದತಯಾ ಚೇಷ್ಟಾ ಕರತಾ ಹೈಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಪುನಃ ] ಔರ [ಸ್ಯಾದ್ವಾದದರ್ಶೀ ] ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕಾ ದೇಖನೇವಾಲಾ
ತೋ ಯಹ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿ[‘ಯತ್ ತತ್ ತತ್ ಪರರೂಪತಃ ನ ತತ್’ ಇತಿ ] ‘ಜೋ ತತ್ ಹೈ ವಹ ಪರರೂಪಸೇ ತತ್
ನಹೀಂ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತತ್ತ್ವಕೋ ಸ್ವರೂಪಸೇ ತತ್ಪನಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪರರೂಪಸೇ ಅತತ್ಪನಾ ಹೈ),’ ಇಸಲಿಯೇ
[ವಿಶ್ವಾತ್ ಭಿನ್ನಮ್ ಅವಿಶ್ವವಿಶ್ವಘಟಿತಂ ] ವಿಶ್ವಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ ತಥಾ ವಿಶ್ವಸೇ (
ವಿಶ್ವಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ)

Page 599 of 642
PDF/HTML Page 632 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಬಾಹ್ಯಾರ್ಥಗ್ರಹಣಸ್ವಭಾವಭರತೋ ವಿಷ್ವಗ್ವಿಚಿತ್ರೋಲ್ಲಸ-
ಜ್ಜ್ಞೇಯಾಕಾರವಿಶೀರ್ಣಶಕ್ತಿ ರಭಿತಸ್ತ್ರುಟಯನ್ಪಶುರ್ನಶ್ಯತಿ
.
ಏಕದ್ರವ್ಯತಯಾ ಸದಾಪ್ಯುದಿತಯಾ ಭೇದಭ್ರಮಂ ಧ್ವಂಸಯ-
ನ್ನೇಕಂ ಜ್ಞಾನಮಬಾಧಿತಾನುಭವನಂ ಪಶ್ಯತ್ಯನೇಕಾನ್ತವಿತ್
..೨೫೦..
ರಚಿತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವಿಶ್ವರೂಪ ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ಐಸೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯ ವಸ್ತುಓಂಕೇ ಆಕಾರರೂಪ ಹೋನೇ ಪರ
ಭೀ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯ ವಸ್ತುಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೇ) [ತಸ್ಯ ಸ್ವತತ್ತ್ವಂ ಸ್ಪೃಶೇತ್ ] ಅಪನೇ ಸ್ವತತ್ತ್ವಕಾ ಸ್ಪರ್ಶ
ಅನುಭವ
ಕರತಾ ಹೈ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಯಹ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿವಿಶ್ವ (ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಐಂ) ಜ್ಞಾನರೂಪ ಅರ್ಥಾತ್
ನಿಜರೂಪ ಹೈ. ಇಸಪ್ರಕಾರ ನಿಜಕೋ ಔರ ವಿಶ್ವಕೋ ಅಭಿನ್ನ ಮಾನಕರ, ಅಪನೇಕೋ ವಿಶ್ವಮಯ ಮಾನಕರ,
ಏಕಾನ್ತವಾದೀ, ಪಶುಕೀ ಭಾಂತಿ ಹೇಯ-ಉಪಾದೇಯಕೇ ವಿವೇಕಕೇ ಬಿನಾ ಸರ್ವತ್ರ ಸ್ವಚ್ಛನ್ದತಯಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರತಾ ಹೈ.
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಯಹ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿಜೋ ವಸ್ತು ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಸೇ ತತ್ಸ್ವರೂಪ ಹೈ, ವಹೀ ವಸ್ತು ಪರಕೇ ಸ್ವರೂಪಸೇ
ಅತತ್ಸ್ವರೂಪ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಸೇ ತತ್ಸ್ವರೂಪ ಹೈ, ಪರನ್ತು ಪರ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಅತತ್ಸ್ವರೂಪ
ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಪರ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರರೂಪ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಉನಸೇ ಭಿನ್ನ ಹೈ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರರೂಪಸೇ ಅತತ್ಪನೇಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೪೯.
(ಅಬ, ತೀಸರೇ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾಂತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಬಾಹ್ಯ-ಅರ್ಥ-ಗ್ರಹಣ-
ಸ್ವಭಾವ-ಭರತಃ ] ಬಾಹ್ಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಕೇ (ಜ್ಞಾನಕೇ) ಸ್ವಭಾವಕೀ ಅತಿಶಯತಾಕೇ ಕಾರಣ,
[ವಿಷ್ವಗ್-ವಿಚಿತ್ರ-ಉಲ್ಲಸತ್-ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ-ವಿಶೀರ್ಣ-ಶಕ್ತಿಃ ] ಚಾರೋಂ ಓರ (ಸರ್ವತ್ರ) ಪ್ರಗಟ ಹೋನೇವಾಲೇ ಅನೇಕ
ಪ್ರಕಾರಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಸೇ ಜಿಸಕೀ ಶಕ್ತಿ ವಿಶೀರ್ಣ (
ಛಿನ್ನ-ಭಿನ್ನ) ಹೋ ಗಈ ಐಸಾ ಹೋಕರ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅನೇಕ
ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇ ಪರ ಜ್ಞಾನಕೀ ಶಕ್ತಿಕೋ ಛಿನ್ನ-ಭಿನ್ನಖಂಡ-ಖಂಡರೂಪಹೋ ಗಈ
ಮಾನಕರ) [ಅಭಿತಃ ತ್ರುಟಯನ್ ] ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಖಣ್ಡ-ಖಣ್ಡರೂಪ ಹೋತಾ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಖಂಡ-ಖಂಡರೂಪ
ಅನೇಕರೂಪಹೋತಾ ಹುಆ) [ನಶ್ಯತಿ ] ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ; [ಅನೇಕಾನ್ತವಿತ್ ] ಔರ ಅನೇಕಾನ್ತಕಾ
ಜಾನಕಾರ ತೋ, [ಸದಾ ಅಪಿ ಉದಿತಯಾ ಏಕದ್ರವ್ಯತಯಾ ] ಸದೈವ ಉದಿತ (ಪ್ರಕಾಶಮಾನ) ಏಕ ದ್ರವ್ಯತ್ವಕೇ
ಕಾರಣ [ಭೇದಭ್ರಮಂ ಧ್ವಂಸಯನ್ ] ಭೇದಕೇ ಭ್ರಮಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತಾ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಭೇದಸೇ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸರ್ವಥಾ
ಭೇದ ಪಡ ಜಾತಾ ಹೈ ಐಸೇ ಭ್ರಮಕೋ ನಾಶ ಕರತಾ ಹುಆ), [ಏಕಮ್ ಅಬಾಧಿತ-ಅನುಭವನಂ ಜ್ಞಾನಮ್ ] ಜೋ ಏಕ
ಹೈ (
ಸರ್ವಥಾ ಅನೇಕ ನಹೀಂ ಹೈ) ಔರ ಜಿಸಕಾ ಅನುಭವನ ನಿರ್ಬಾಧ ಹೈ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನಕೋ [ಪಶ್ಯತಿ ] ದೇಖತಾ
ಹೈಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ .

Page 600 of 642
PDF/HTML Page 633 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಜ್ಞೇಯಾಕಾರಕಲಂಕ ಮೇಚಕಚಿತಿ ಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಕಲ್ಪಯ-
ನ್ನೇಕಾಕಾರಚಿಕೀರ್ಷಯಾ ಸ್ಫು ಟಮಪಿ ಜ್ಞಾನಂ ಪಶುರ್ನೇಚ್ಛತಿ
.
ವೈಚಿತ್ರ್ಯೇಽಪ್ಯವಿಚಿತ್ರತಾಮುಪಗತಂ ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವತಃಕ್ಷಾಲಿತಂ
ಪರ್ಯಾಯೈಸ್ತದನೇಕತಾಂ ಪರಿಮೃಶನ್ ಪಶ್ಯತ್ಯನೇಕಾನ್ತವಿತ್
..೨೫೧..
ಭಾವಾರ್ಥ :ಜ್ಞಾನ ಹೈ ವಹ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ ಅನೇಕ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ,
ಇಸಲಿಯೇ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೋ ಸರ್ವಥಾ ಅನೇಕ ಖಣ್ಡ-ಖಣ್ಡರೂಪದೇಖತಾ ಹುಆ ಜ್ಞಾನಮಯ
ಐಸೇ ನಿಜಕಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ; ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಜ್ಞಾನಕೋ, ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಸದಾ ಉದಯಮಾನ
ದ್ರವ್ಯತ್ವಕೇ ದ್ವಾರಾ ಏಕ ದೇಖತಾ ಹೈ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಏಕತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ .೨೫೦.
(ಅಬ, ಚೌಥೇ ಭಂಗಕಾ ಫಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈಃ)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾಂತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ-ಕಲಙ್ಕ-
ಮೇಚಕ-ಚಿತಿ ಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಕಲ್ಪಯನ್ ] ಜ್ಞೇಯಾಕಾರರೂಪೀ ಕಲಙ್ಕಸೇ (ಅನೇಕಾಕಾರರೂಪ) ಮಲಿನ ಐಸೇ ಚೇತನಮೇಂ
ಪ್ರಕ್ಷಾಲನಕೀ ಕಲ್ಪನಾ ಕರತಾ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಚೇತನಕೀ ಅನೇಕಾಕಾರರೂಪ ಮಲಿನತಾಕೋ ಧೋ ಡಾಲನೇಕೀ
ಕಲ್ಪನಾ ಕರತಾ ಹುಆ), [ಏಕಾಕಾರ-ಚಿಕೀರ್ಷಯಾ ಸ್ಫು ಟಮ್ ಅಪಿ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ ] ಏಕಾಕಾರ ಕರನೇಕೀ
ಇಚ್ಛಾಸೇ ಜ್ಞಾನಕೋ
ಯದ್ಯಪಿ ವಹ ಜ್ಞಾನ ಅನೇಕಾಕಾರರೂಪಸೇ ಪ್ರಗಟ ಹೈ ತಥಾಪಿನಹೀಂ ಚಾಹತಾ (ಅರ್ಥಾತ್
ಜ್ಞಾನಕೋ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾಕಾರ ಮಾನಕರ ಜ್ಞಾನಕಾ ಅಭಾವ ಕರತಾ ಹೈ); [ಅನೇಕಾನ್ತವಿತ್ ] ಔರ ಅನೇಕಾನ್ತಕಾ
ಜಾನನೇವಾಲಾ ತೋ, [ಪರ್ಯಾಯೈಃ ತದ್-ಅನೇಕತಾಂ ಪರಿಮೃಶನ್ ] ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅನೇಕತಾಕೋ ಜಾನತಾ
(ಅನುಭವತಾ) ಹುಆ, [ವೈಚಿತ್ರ್ಯೇ ಅಪಿ ಅವಿಚಿತ್ರತಾಮ್ ಉಪಗತಂ ಜ್ಞಾನಮ್ ] ವಿಚಿತ್ರ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಅವಿಚಿತ್ರತಾಕೋ
ಪ್ರಾಪ್ತ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅನೇಕರೂಪ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಏಕರೂಪ) ಐಸೇ ಜ್ಞಾನಕೇ [ಸ್ವತಃ ಕ್ಷಾಲಿತಂ ] ಸ್ವತಃ ಕ್ಷಾಲಿತ
(ಸ್ವಯಮೇವ ಧೋಯಾ ಹುಆ ಶುದ್ಧ) [ಪಶ್ಯತಿ ] ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರರೂಪ (ಅನೇಕಾಕಾರರೂಪ) ಜ್ಞಾನಕೋ ಮಲಿನ ಜಾನಕರ, ಉಸೇ
ಧೋಕರಉಸಮೇಂಸೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ದೂರ ಕರಕೇ, ಜ್ಞಾನಕೋ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಸೇ ರಹಿತ ಏಕ-ಆಕಾರರೂಪ ಕರನೇಕೋ
ಚಾಹತಾ ಹುಆ, ಜ್ಞಾನಕಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ; ಔರ ಅನೇಕಾನ್ತೀ ತೋ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ
ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಹೀ ಅನೇಕಾಕಾರಪನಾ ಮಾನತಾ ಹೈ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅನೇಕತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೧.
(ಅಬ, ಪಾಂಚವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)

Page 601 of 642
PDF/HTML Page 634 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾಲಿಖಿತಸ್ಫು ಟಸ್ಥಿರಪರದ್ರವ್ಯಾಸ್ತಿತಾವಂಚಿತಃ
ಸ್ವದ್ರವ್ಯಾನವಲೋಕನೇನ ಪರಿತಃ ಶೂನ್ಯಃ ಪಶುರ್ನಶ್ಯತಿ
.
ಸ್ವದ್ರವ್ಯಾಸ್ತಿತಯಾ ನಿರೂಪ್ಯ ನಿಪುಣಂ ಸದ್ಯಃ ಸಮುನ್ಮಜ್ಜತಾ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ವಿಶುದ್ಧಬೋಧಮಹಸಾ ಪೂರ್ಣೋ ಭವನ್ ಜೀವತಿ
..೨೫೨..
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಮಯಂ ಪ್ರಪದ್ಯ ಪುರುಷಂ ದುರ್ವಾಸನಾವಾಸಿತಃ
ಸ್ವದ್ರವ್ಯಭ್ರಮತಃ ಪಶುಃ ಕಿಲ ಪರದ್ರವ್ಯೇಷು ವಿಶ್ರಾಮ್ಯತಿ
.
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ಸಮಸ್ತವಸ್ತುಷು ಪರದ್ರವ್ಯಾತ್ಮನಾ ನಾಸ್ತಿತಾಂ
ಜಾನನ್ನಿರ್ಮಲಶುದ್ಧಬೋಧಮಹಿಮಾ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಮೇವಾಶ್ರಯೇತ್
..೨೫೩..
ಆಲಿಖಿತ = ಆಲೇಖನ ಕಿಯಾ ಹುಆ; ಚಿತ್ರಿತ; ಸ್ಪರ್ಶಿತ; ಜ್ಞಾತ.
76
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ-ಆಲಿಖಿತ-
ಸ್ಫು ಟ-ಸ್ಥಿರ-ಪರದ್ರವ್ಯ-ಅಸ್ತಿತಾ-ವಞ್ಚಿತಃ ] ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಆಲಿಖಿತ ಐಸೇ ಪ್ರಗಟ (ಸ್ಥೂಲ) ಔರ ಸ್ಥಿರ
(ನಿಶ್ಚಲ) ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಠಗಾಯಾ ಹುಆ, [ಸ್ವದ್ರವ್ಯ ಅನವಲೋಕನೇನ ಪರಿತಃ ಶೂನ್ಯಃ ] ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕೋ
(ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕೋ) ನಹೀಂ ದೇಖತಾ ಹೋನೇಸೇ ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಶೂನ್ಯ ಹೋತಾ ಹುಆ [ನಶ್ಯತಿ ] ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಹೋತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ, [ಸ್ವದ್ರವ್ಯ-ಅಸ್ತಿತಯಾ ನಿಪುಣಂ ನಿರೂಪ್ಯ ] ಆತ್ಮಾಕೋ
ಸ್ವದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ಅಸ್ತಿಪನೇಸೇ ನಿಪುಣತಯಾ ದೇಖತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ [ಸದ್ಯಃ ಸಮುನ್ಮಜ್ಜತಾ ವಿಶುದ್ಧ-ಬೋಧ-ಮಹಸಾ
ಪೂರ್ಣಃ ಭವನ್ ]
ತತ್ಕಾಲ ಪ್ರಗಟ ವಿಶುದ್ಧ ಜ್ಞಾನಪ್ರಕಾಶಕೇ ದ್ವಾರಾ ಪೂರ್ಣ ಹೋತಾ ಹುಆ [ಜೀವತಿ ] ಜೀತಾ ಹೈ
ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತೀ ಬಾಹ್ಯ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದೇಖಕರ ಉಸಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕೋ ಮಾನತಾ ಹೈ, ಪರನ್ತು
ಅಪನೇ ಆತ್ಮದ್ರವ್ಯಕೋ ಇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನಹೀಂ ದೇಖತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ಶೂನ್ಯ ಮಾನಕರ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಾಶ ಕರತಾ
ಹೈ
. ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ತೇಜಸೇ ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಅವಲೋಕನ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ
ಜೀತಾ ಹೈಅಪನಾ ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರತಾ.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವದ್ರವ್ಯ-ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ (-ಸತ್ಪನೇಕಾ) ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೨.
(ಅಬ, ಛಟ್ಠೇ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ದುರ್ವಾಸನಾವಾಸಿತಃ ]
ದುರ್ವಾಸನಾಸೇ (-ಕುನಯಕೀ ವಾಸನಾಸೇ) ವಾಸಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಪುರುಷಂ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಮಯಂ ಪ್ರಪದ್ಯ ] ಆತ್ಮಾಕೋ
ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಮಯ ಮಾನಕರ, [ಸ್ವದ್ರವ್ಯ-ಭ್ರಮತಃ ಪರದ್ರವ್ಯೇಷು ಕಿಲ ವಿಶ್ರಾಮ್ಯತಿ ] (ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ) ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕೇ ಭ್ರಮಸೇ

Page 602 of 642
PDF/HTML Page 635 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಭಿನ್ನಕ್ಷೇತ್ರನಿಷಣ್ಣಬೋಧ್ಯನಿಯತವ್ಯಾಪಾರನಿಷ್ಠಃ ಸದಾ
ಸೀದತ್ಯೇವ ಬಹಿಃ ಪತನ್ತಮಭಿತಃ ಪಶ್ಯನ್ಪುಮಾಂಸಂ ಪಶುಃ
.
ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಾಸ್ತಿತಯಾ ನಿರುದ್ಧರಭಸಃ ಸ್ಯಾದ್ವಾದವೇದೀ ಪುನ-
ಸ್ತಿಷ್ಠತ್ಯಾತ್ಮನಿಖಾತಬೋಧ್ಯನಿಯತವ್ಯಾಪಾರಶಕ್ತಿ ರ್ಭವನ್
..೨೫೪..
ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ವಿಶ್ರಾನ್ತ ಕರತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ, [ಸಮಸ್ತವಸ್ತುಷು ಪರದ್ರವ್ಯಾತ್ಮನಾ ನಾಸ್ತಿತಾಂ
ಜಾನನ್ ]
ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಓಂಮೇಂ ಪರದ್ರವ್ಯಸ್ವರೂಪಸೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಹುಆ, [ನಿರ್ಮಲ-ಶುದ್ಧ-ಬೋಧ-ಮಹಿಮಾ ]
ಜಿಸಕೀ ಶುದ್ಧಜ್ಞಾನಮಹಿಮಾ ನಿರ್ಮಲ ಹೈ ಐಸಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ಸ್ವದ್ರವ್ಯಮ್ ಏವ ಆಶ್ರಯೇತ್ ] ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕಾ ಹೀ
ಆಶ್ರಯ ಕರತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಆತ್ಮಾಕೋ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಮಯ ಮಾನಕರ, ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಜೋ ಪರದ್ರವ್ಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ನಾಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ ಉಸಕಾ ಲೋಪ ಕರತಾ ಹೈ; ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಮೇಂ ಪರದ್ರವ್ಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವ
ಮಾನಕರ ನಿಜ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ರಮತಾ ಹೈ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರದ್ರವ್ಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಕಾ (ಅಸತ್ಪನೇಕಾ) ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೩.
(ಅಬ, ಸಾತವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಭಿನ್ನ-ಕ್ಷೇತ್ರ-ನಿಷಣ್ಣ-
ಬೋಧ್ಯ-ನಿಯತ-ವ್ಯಾಪಾರ-ನಿಷ್ಠಃ ] ಭಿನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಜೋ ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾಯಕ ಸಮ್ಬನ್ಧರೂಪ ನಿಶ್ಚಿತ
ವ್ಯಾಪಾರ ಹೈ ಉಸಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ಪುಮಾಂಸಮ್ ಅಭಿತಃ ಬಹಿಃ ಪತನ್ತಮ್ ಪಶ್ಯನ್ ] ಆತ್ಮಾಕೋ ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ
ಬಾಹರ (ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ) ಪಡತಾ ದೇಖಕರ (
ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ನ ಮಾನಕರ) [ಸದಾ ಸೀದತಿ ಏವ ]
ಸದಾ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದವೇದೀ ಪುನಃ ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಜಾನನೇವಾಲೇ ತೋ [ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರ-ಅಸ್ತಿತಯಾ
ನಿರುದ್ಧ-ರಭಸಃ ]
ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಜಿಸಕಾ ವೇಗ ರುಕಾ ಹುಆ ಹೈ ಐಸಾ ಹೋತಾ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್
ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ), [ಆತ್ಮ-ನಿಖಾತ-ಬೋಧ್ಯ-ನಿಯತ-ವ್ಯಾಪಾರ-ಶಕ್ತಿಃ ಭವನ್ ] ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಹೀ
ಆಕಾರರೂಪ ಹುಏ ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ ವ್ಯಾಪಾರಕೀ ಶಕ್ತಿವಾಲಾ ಹೋಕರ, [ತಿಷ್ಠತಿ ] ಟಿಕತಾ ಹೈ
ಜೀತಾ ಹೈ
(ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ).
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಭಿನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನನೇಕೇ ಕಾರ್ಯಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋನೇ
ಪರ ಆತ್ಮಾಕೋ ಬಾಹರ ಪಡತಾ ಹೀ ಮಾನಕರ, (ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವ ನ ಮಾನಕರ), ಅಪನೇಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತಾ ಹೈ;
ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ, ‘ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹುಆ ಅಪನೇ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹಾ ಹುಆ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸೇ
ಅಸ್ತಿತ್ವ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ’ ಐಸಾ ಮಾನತಾ ಹುಆ ಟಿಕತಾ ಹೈ
ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೪.
(ಅಬ, ಆಠವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)

Page 603 of 642
PDF/HTML Page 636 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸ್ಥಿತಯೇ ಪೃಥಗ್ವಿಧಪರಕ್ಷೇತ್ರಸ್ಥಿತಾರ್ಥೋಜ್ಝನಾತ್
ತುಚ್ಛೀಭೂಯ ಪಶುಃ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ಚಿದಾಕಾರಾನ್ ಸಹಾರ್ಥೈರ್ವಮನ್
.
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ವಸನ್ ಸ್ವಧಾಮನಿ ಪರಕ್ಷೇತ್ರೇ ವಿದನ್ನಾಸ್ತಿತಾಂ
ತ್ಯಕ್ತಾರ್ಥೋಽಪಿ ನ ತುಚ್ಛತಾಮನುಭವತ್ಯಾಕಾರಕರ್ಷೀ ಪರಾನ್
..೨೫೫..
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಪೂರ್ವಾಲಮ್ಬಿತಬೋಧ್ಯನಾಶಸಮಯೇ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ನಾಶಂ ವಿದನ್
ಸೀದತ್ಯೇವ ನ ಕಿಂಚನಾಪಿ ಕಲಯನ್ನತ್ಯನ್ತತುಚ್ಛಃ ಪಶುಃ
.
ಅಸ್ತಿತ್ವಂ ನಿಜಕಾಲತೋಽಸ್ಯ ಕಲಯನ್ ಸ್ಯಾದ್ವಾದವೇದೀ ಪುನಃ
ಪೂರ್ಣಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ಬಾಹ್ಯವಸ್ತುಷು ಮುಹುರ್ಭೂತ್ವಾ ವಿನಶ್ಯತ್ಸ್ವಪಿ
..೨೫೬..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಸ್ಥಿತಯೇ
ಪೃಥಗ್ವಿಧ-ಪರಕ್ಷೇತ್ರ-ಸ್ಥಿತ-ಅರ್ಥ-ಉಜ್ಝನಾತ್ ] ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಭಿನ್ನ-ಭಿನ್ನ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ ಜ್ಞೇಯ
ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಛೋಡನೇಸೇ, [ಅರ್ಥೈಃ ಸಹ ಚಿದ್ ಆಕಾರಾನ್ ವಮನ್ ] ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಾಥ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಆಕಾರೋಂಕಾ
ಭೀ ವಮನ ಕರತಾ ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಚೈತನ್ಯಮೇಂ ಜೋ ಆಕಾರ ಹೋತಾ ಹೈ ಉನಕೋ ಭೀ
ಛೋಡತಾ ಹುಆ) [ತುಚ್ಛೀಭೂಯ ] ತುಚ್ಛ ಹೋಕರ [ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ] ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ] ಔರ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ [ಸ್ವಧಾಮನಿ ವಸನ್ ] ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ, [ಪರಕ್ಷೇತ್ರೇ ನಾಸ್ತಿತಾಂ ವಿದನ್ ] ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಅಪನಾ
ನಾಸ್ತಿತ್ವ ಜಾನತಾ ಹುಆ [ತ್ಯಕ್ತ-ಅರ್ಥಃ ಅಪಿ ] (ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ) ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಛೋಡತಾ ಹುಆ ಭೀ
[ಪರಾನ್ ಆಕಾರಕರ್ಷೀ ] ವಹ ಪರ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂಸೇ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಆಕಾರೋಂಕೋ ಖೀಂಚತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ
ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಆಕಾರೋಂಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ) [ತುಚ್ಛತಾಮ್ ಅನುಭವತಿ ನ ] ಇಸಲಿಯೇ
ತುಚ್ಛತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :‘ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಆಕಾರರೂಪ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಆಕಾರ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಉನ್ಹೇಂ
ಯದಿ ಮೈಂ ಅಪನಾ ಬನಾಊಂಗಾ ತೋ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಹೀ ರಹನೇಕೇ ಸ್ಥಾನ ಪರ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಭೀ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋ ಜಾಊಂಗಾ’ ಐಸಾ
ಮಾನಕರ ಅಜ್ಞಾನೀ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹೇ ಹುಏ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಾಥ ಹೀ ಸಾಥ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಆಕಾರೋಂಕೋ
ಭೀ ಛೋಡ ದೇತಾ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಯಂ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಆಕಾರೋಂಸೇ ರಹಿತ ತುಚ್ಛ ಹೋತಾ ಹೈ, ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ
.
ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ, ಪರಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಅಪನೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಹುಆ, ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ
ಛೋಡಕರ ಭೀ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಆಕಾರೋಂಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ; ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ತುಚ್ಛ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರಕ್ಷೇತ್ರಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೫.
(ಅಬ, ನವವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಪೂರ್ವ-ಆಲಮ್ಬಿತ-

Page 604 of 642
PDF/HTML Page 637 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಅರ್ಥಾಲಮ್ಬನಕಾಲ ಏವ ಕಲಯನ್ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸತ್ತ್ವಂ ಬಹಿ-
ರ್ಜ್ಞೇಯಾಲಮ್ಬನಲಾಲಸೇನ ಮನಸಾ ಭ್ರಾಮ್ಯನ್ ಪಶುರ್ನಶ್ಯತಿ
.
ನಾಸ್ತಿತ್ವಂ ಪರಕಾಲತೋಽಸ್ಯ ಕಲಯನ್ ಸ್ಯಾದ್ವಾದವೇದೀ ಪುನ-
ಸ್ತಿಷ್ಠತ್ಯಾತ್ಮನಿಖಾತನಿತ್ಯಸಹಜಜ್ಞಾನೈಕಪುಂಜೀಭವನ್
..೨೫೭..
ಬೋಧ್ಯ-ನಾಶ-ಸಮಯೇ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ನಾಶಂ ವಿದನ್ ] ಪೂರ್ವಾಲಮ್ಬಿತ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಾಶಕೇ ಸಮಯ ಜ್ಞಾನಕಾ ಭೀ ನಾಶ
ಜಾನತಾ ಹುಆ, [ನ ಕಿಞ್ಚನ ಅಪಿ ಕಲಯನ್ ] ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನಕೋ ಕುಛ ಭೀ (ವಸ್ತು) ನ ಜಾನತಾ
ಹುಆ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನವಸ್ತುಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೀ ನಹೀಂ ಮಾನತಾ ಹುಆ), [ಅತ್ಯನ್ತತುಚ್ಛಃ ] ಅತ್ಯನ್ತ ತುಚ್ಛ ಹೋತಾ
ಹುಆ [ಸೀದತಿ ಏವ ] ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದವೇದೀ ಪುನಃ ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕಾ ಜ್ಞಾತಾ ತೋ [ಅಸ್ಯ
ನಿಜ-ಕಾಲತಃ ಅಸ್ತಿತ್ವಂ ಕಲಯನ್ ]
ಆತ್ಮಾಕಾ ನಿಜ ಕಾಲಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಜಾನತಾ ಹುಆ, [ಬಾಹ್ಯವಸ್ತುಷು ಮುಹುಃ
ಭೂತ್ವಾ ವಿನಶ್ಯತ್ಸು ಅಪಿ ]
ಬಾಹ್ಯ ವಸ್ತುಏಂ ಬಾರಮ್ಬಾರ ಹೋಕರ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೀ ಹೈಂ, ಫಿ ರ ಭೀ [ಪೂರ್ಣಃ ತಿಷ್ಠತಿ ]
ಸ್ವಯಂ ಪೂರ್ಣ ರಹತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಪಹಲೇ ಜಿನ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನೇ ಥೇ ವೇ ಉತ್ತರ ಕಾಲಮೇಂ ನಷ್ಟ ಹೋ ಗಯೇ; ಉನ್ಹೇಂ ದೇಖಕರ
ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಪನೇ ಜ್ಞಾನಕಾ ಭೀ ನಾಶ ಮಾನಕರ ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹುಆ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ. ಔರ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ, ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಕೇ ನಷ್ಟ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಅಪನಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಅಪನೇ ಕಾಲಸೇ ಹೀ ಮಾನತಾ ಹುಆ ನಷ್ಟ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಕಾಲಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೬.
(ಅಬ, ದಶವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಅಜ್ಞಾನೀ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ, [ಅರ್ಥ-ಆಲಮ್ಬನ-ಕಾಲೇ ಏವ
ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸತ್ತ್ವಂ ಕಲಯನ್ ] ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಆಲಮ್ಬನ ಕಾಲಮೇಂ ಹೀ ಜ್ಞಾನಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಜಾನತಾ ಹುಆ, [ಬಹಿಃ
ಜ್ಞೇಯ-ಆಲಮ್ಬನ-ಲಾಲಸೇನ-ಮನಸಾ ಭ್ರಾಮ್ಯನ್ ]
ಬಾಹ್ಯ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಲಮ್ಬನಕೀ ಲಾಲಸಾವಾಲೇ ಚಿತ್ತಸೇ (ಬಾಹರ)
ಭ್ರಮಣ ಕರತಾ ಹುಆ [ನಶ್ಯತಿ ] ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದವೇದೀ ಪುನಃ ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕಾ ಜ್ಞಾತಾ
ತೋ [ಪರಕಾಲತಃ ಅಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿತ್ವಂ ಕಲಯನ್ ] ಪರ ಕಾಲಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಾಸ್ತಿತ್ವ ಜಾನತಾ ಹುಆ, [ಆತ್ಮ-
ನಿಖಾತ-ನಿತ್ಯ-ಸಹಜ-ಜ್ಞಾನ-ಏಕ-ಪುಞ್ಜೀಭವನ್ ]
ಆತ್ಮಾಮೇಂ ದೃಢತಯಾ ರಹಾ ಹುಆ ನಿತ್ಯ ಸಹಜ ಜ್ಞಾನಕೇ
ಪುಂಜರೂಪ ವರ್ತತಾ ಹುಆ [ತಿಷ್ಠತಿ ] ಟಿಕತಾ ಹೈ
ನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋತಾ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಲಮ್ಬನಕಾಲಮೇಂ ಹೀ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸತ್ಪನಾ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ
ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಲಮ್ಬನಮೇಂ ಮನಕೋ ಲಗಾಕರ ಬಾಹರ ಭ್ರಮಣ ಕರತಾ ಹುಆ ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ. ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಪರ
ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಕಾಲಸೇ ಅಪನೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಅಪನೇ ಹೀ ಕಾಲಸೇ ಅಪನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ;
ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞೇಯೋಂಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸಾ ಜ್ಞಾನಕೇ ಪುಂಜರೂಪ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರಕಾಲಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೭.

Page 605 of 642
PDF/HTML Page 638 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ವಿಶ್ರಾನ್ತಃ ಪರಭಾವಭಾವಕಲನಾನ್ನಿತ್ಯಂ ಬಹಿರ್ವಸ್ತುಷು
ನಶ್ಯತ್ಯೇವ ಪಶುಃ ಸ್ವಭಾವಮಹಿಮನ್ಯೇಕಾನ್ತನಿಶ್ಚೇತನಃ
ಸರ್ವಸ್ಮಾನ್ನಿಯತಸ್ವಭಾವಭವನಜ್ಞಾನಾದ್ವಿಭಕ್ತೋ ಭವನ್
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ನ ನಾಶಮೇತಿ ಸಹಜಸ್ಪಷ್ಟೀಕೃತಪ್ರತ್ಯಯಃ
..೨೫೮..
(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಅಧ್ಯಾಸ್ಯಾತ್ಮನಿ ಸರ್ವಭಾವಭವನಂ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವಚ್ಯುತಃ
ಸರ್ವತ್ರಾಪ್ಯನಿವಾರಿತೋ ಗತಭಯಃ ಸ್ವೈರಂ ಪಶುಃ ಕ್ರೀಡತಿ
.
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ವಿಶುದ್ಧ ಏವ ಲಸತಿ ಸ್ವಸ್ಯ ಸ್ವಭಾವಂ ಭರಾ-
ದಾರೂಢಃ ಪರಭಾವಭಾವವಿರಹವ್ಯಾಲೋಕನಿಷ್ಕಮ್ಪಿತಃ
..೨೫೯..
ಭವನ = ಅಸ್ತಿತ್ವ; ಪರಿಣಮನ.
(ಅಬ, ಗ್ಯಾರಹವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಪರಭಾವ-ಭಾವ-ಕಲನಾತ್ ]
ಪರಭಾವೋಂಕೇ ಭವನಕೋ ಹೀ ಜಾನತಾ ಹೈ (ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರಭಾವಸೇ ಹೀ ಅಪನಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಮಾನತಾ ಹೈ,)
ಇಸಲಿಯೇ [ನಿತ್ಯಂ ಬಹಿಃ-ವಸ್ತುಷು ವಿಶ್ರಾನ್ತಃ ] ಸದಾ ಬಾಹ್ಯ ವಸ್ತುಓಂಮೇಂ ವಿಶ್ರಾಮ ಕರತಾ ಹುಆ, [ಸ್ವಭಾವ-
ಮಹಿಮನಿ ಏಕಾನ್ತ-ನಿಶ್ಚೇತನಃ ]
(ಅಪನೇ) ಸ್ವಭಾವಕೀ ಮಹಿಮಾಮೇಂ ಅತ್ಯನ್ತ ನಿಶ್ಚೇತನ (ಜಡ) ವರ್ತತಾ
ಹುಆ, [ನಶ್ಯತಿ ಏವ ] ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ [ನಿಯತ-ಸ್ವಭಾವ-
ಭವನ-ಜ್ಞಾನಾತ್ ಸರ್ವಸ್ಮಾತ್ ವಿಭಕ್ತಃ ಭವನ್ ]
(ಅಪನೇ) ನಿಯತ ಸ್ವಭಾವಕೇ ಭವನಸ್ವರೂಪ ಜ್ಞಾನಕೇ ಕಾರಣ
ಸಬ (ಪರಭಾವೋಂ) ಸೇ ಭಿನ್ನ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ಸಹಜ-ಸ್ಪಷ್ಟೀಕೃತ-ಪ್ರತ್ಯಯಃ ] ಜಿಸನೇ ಸಹಜ ಸ್ವಭಾವಕಾ
ಪ್ರತೀತಿರೂಪ ಜ್ಞಾತೃತ್ವ ಸ್ಪಷ್ಟ
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಅನುಭವರೂಪ ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸಾ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ನಾಶಮ್ ಏತಿ ನ ]
ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಪರಭಾವೋಂಸೇ ಹೀ ಅಪನಾ ಸತ್ಪನಾ ಮಾನತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಬಾಹ್ಯ
ವಸ್ತುಓಂಮೇಂ ವಿಶ್ರಾಮ ಕರತಾ ಹುಆ, ಆತ್ಮಾಕಾ ನಾಶ ಕರತಾ ಹೈ; ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ, ಜ್ಞಾನಭಾವ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರ
ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಜ್ಞಾನಭಾವಕಾ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಜಾನತಾ ಹುಆ, ಆತ್ಮಾಕಾ ನಾಶ ನಹೀಂ ಕರತಾ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವಭಾವಕೀ (ಅಪನೇ ಭಾವಕೀ) ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೮.
(ಅಬ, ಬಾರಹವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಅಜ್ಞಾನೀ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ, [ಸರ್ವ-ಭಾವ-ಭವನಂ ಆತ್ಮನಿ

Page 606 of 642
PDF/HTML Page 639 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಪ್ರಾದುರ್ಭಾವವಿರಾಮಮುದ್ರಿತವಹಜ್ಜ್ಞಾನಾಂಶನಾನಾತ್ಮನಾ
ನಿರ್ಜ್ಞಾನಾತ್ಕ್ಷಣಭಂಗಸಂಗಪತಿತಃ ಪ್ರಾಯಃ ಪಶುರ್ನಶ್ಯತಿ
.
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ಚಿದಾತ್ಮನಾ ಪರಿಮೃಶಂಶ್ಚಿದ್ವಸ್ತು ನಿತ್ಯೋದಿತಂ
ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣಘನಸ್ವಭಾವಮಹಿಮ ಜ್ಞಾನಂ ಭವನ್ ಜೀವತಿ
..೨೬೦..
ಕ್ಷಣಭಂಗ = ಕ್ಷಣ-ಕ್ಷಣಮೇಂ ಹೋತಾ ಹುಆ ನಾಶ; ಕ್ಷಣಭಂಗುರತಾ; ಅನಿತ್ಯತಾ.
ಅಧ್ಯಾಸ್ಯ ಶದ್ಧ-ಸ್ವಭಾವ-ಚ್ಯುತಃ ] ಸರ್ವ ಭಾವರೂಪ ಭವನಕಾ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಅಧ್ಯಾಸ ಕರಕೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವ
ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಭಾವರೂಪ ಹೈ, ಐಸಾ ಮಾನಕರ) ಶುದ್ಧ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಅನಿವಾರಿತಃ ಸರ್ವತ್ರ ಅಪಿ
ಸ್ವೈರಂ ಗತಭಯಃ ಕ್ರೀಡತಿ ]
ಕಿಸೀ ಪರಭಾವಕೋ ಶೇಷ ರಖೇ ಬಿನಾ ಸರ್ವ ಪರಭಾವೋಂಮೇಂ ಸ್ವಚ್ಛನ್ದತಾಪೂರ್ವಕ ನಿರ್ಭಯತಾಸೇ
(ನಿಃಶಂಕತಯಾ) ಕ್ರೀಡಾ ಕರತಾ ಹೈ; [ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ [ಸ್ವಸ್ಯ ಸ್ವಭಾವಂ ಭರಾತ್ ಆರೂಢಃ ]
ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಅತ್ಯನ್ತ ಆರೂಢ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಪರಭಾವ-ಭಾವ-ವಿರಹ-ವ್ಯಾಲೋಕ-ನಿಷ್ಕಮ್ಪಿತಃ ]
ಪರಭಾವರೂಪ ಭವನಕೇ ಅಭಾವಕೀ ದೃಷ್ಟಿಕೇ ಕಾರಣ (ಅರ್ಥಾತ್ ಆತ್ಮಾ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಭಾವರೂಪಸೇ ನಹೀಂ ಹೈ
ಐಸಾ
ಜಾನತಾ ಹೋನೇಸೇ) ನಿಷ್ಕಮ್ಪ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ವಿಶುದ್ಧಃ ಏವ ಲಸತಿ ] ಶುದ್ಧ ಹೀ ವಿರಾಜಿತ ರಹತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಸರ್ವ ಪರಭಾವೋಂಕೋ ನಿಜರೂಪ ಜಾನಕರ ಅಪನೇ ಶುದ್ಧ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಚ್ಯುತ
ಹೋತಾ ಹುಆ ಸರ್ವತ್ರ (ಸರ್ವ ಪರಭಾವೋಂಮೇಂ) ಸ್ವೇಚ್ಛಾಚಾರಿತಾಸೇ ನಿಃಶಂಕತಯಾ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ,
ಪರಭಾವೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹುಆ ಭೀ, ಅಪನೇ ಶುದ್ಧ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಕೋ ಸರ್ವ ಪರಭಾವೋಂಸೇ ಭಿನ್ನ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ,
ಶೋಭಿತ ಹೋತಾ ಹೈ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರಭಾವಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ನಾಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೫೯.
(ಅಬ, ತೇರಹವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಪ್ರಾದುರ್ಭಾವ-ವಿರಾಮ-ಮುದ್ರಿತ-
ವಹತ್-ಜ್ಞಾನ-ಅಂಶ-ನಾನಾ-ಆತ್ಮನಾ ನಿರ್ಜ್ಞಾನಾತ್ ] ಉತ್ಪಾದ-ವ್ಯಯಸೇ ಲಕ್ಷಿತ ಐಸೇ ಬಹತೇ (ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ)
ಹುಏ ಜ್ಞಾನಕೇ ಅಂಶರೂಪ ಅನೇಕಾತ್ಮಕತಾಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೀ (ಆತ್ಮಾಕಾ) ನಿರ್ಣಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನ ಕರತಾ ಹುಆ,
[ಕ್ಷಣಭಙ್ಗ-ಸಂಗ-ಪತಿತಃ ]
ಕ್ಷಣಭಂಗಕೇ ಸಂಗಮೇಂ ಪಡಾ ಹುಆ, [ಪ್ರಾಯಃ ನಶ್ಯತಿ ] ಬಹುಲತಾಸೇ ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಹೋತಾ ಹೈ, [ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತು ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ [ಚಿದ್-ಆತ್ಮನಾ ಚಿದ್-ವಸ್ತು ನಿತ್ಯ-ಉದಿತಂ ಪರಿಮೃಶನ್ ]
ಚೈತನ್ಯಾತ್ಮಕತಾಕೇ ದ್ವಾರಾ ಚೈತನ್ಯವಸ್ತುಕೋ ನಿತ್ಯ-ಉದಿತ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ, [ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣ-ಘನ-ಸ್ವಭಾವ-
ಮಹಿಮ ಜ್ಞಾನಂ ಭವನ್ ]
ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣಘನಸ್ವಭಾವ (ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣ ಪಿಂಡರೂಪ ಸ್ವಭಾವ) ಜಿಸಕೀ ಮಹಿಮಾ ಹೈ ಐಸೇ
ಜ್ಞಾನರೂಪ ವರ್ತತಾ ಹುಆ, [ಜೀವತಿ ] ಜೀತಾ ಹೈ
.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಆಕಾರಾನುಸಾರ ಜ್ಞಾನಕೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಔರ ನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹುಆ ದೇಖಕರ,

Page 607 of 642
PDF/HTML Page 640 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣವಿಶುದ್ಧಬೋಧವಿಸರಾಕಾರಾತ್ಮತತ್ತ್ವಾಶಯಾ
ವಾಂಛತ್ಯುಚ್ಛಲದಚ್ಛಚಿತ್ಪರಿಣತೇರ್ಭಿನ್ನಂ ಪಶುಃ ಕಿಂಚನ
.
ಜ್ಞಾನಂ ನಿತ್ಯಮನಿತ್ಯತಾಪರಿಗಮೇಽಪ್ಯಾಸಾದಯತ್ಯುಜ್ಜ್ವಲಂ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತದನಿತ್ಯತಾಂ ಪರಿಮೃಶಂಶ್ಚಿದ್ವಸ್ತುವೃತ್ತಿಕ್ರಮಾತ್
..೨೬೧..
ಅನಿತ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆತ್ಮಾಕೋ ಸರ್ವಥಾ ಅನಿತ್ಯ ಮಾನತಾ ಹುಆ, ಅಪನೇಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತಾ ಹೈ; ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ
ತೋ, ಯದ್ಯಪಿ ಜ್ಞಾನ ಜ್ಞೇಯಾನುಸಾರ ಉತ್ಪನ್ನ-ವಿನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹೈ ಫಿ ರ ಭೀ, ಚೈತನ್ಯಭಾವಕಾ ನಿತ್ಯ ಉದಯ ಅನುಭವ ಕರತಾ
ಹುಆ ಜೀತಾ ಹೈ
ನಾಶಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ನಿತ್ಯತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಹೈ.೨೬೦.
(ಅಬ, ಚೌದಹವೇಂ ಭಂಗಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ :)
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ :[ಪಶುಃ ] ಪಶು ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಅಜ್ಞಾನೀ, [ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣ ವಿಶುದ್ಧಬೋಧ-
ವಿಸರ-ಆಕಾರ-ಆತ್ಮ-ತತ್ತ್ವ-ಆಶಯಾ ] ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣ ವಿಶುದ್ಧ ಜ್ಞಾನಕೇ ವಿಸ್ತಾರರೂಪ ಏಕ-ಆಕಾರ
(ಸರ್ವಥಾ ನಿತ್ಯ) ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೀ ಆಶಾಸೇ, [ಉಚ್ಛಲತ್-ಅಚ್ಛ-ಚಿತ್ಪರಿಣತೇಃ ಭಿನ್ನಂ ಕಿಞ್ಚನ
ವಾಞ್ಛತಿ ]
ಉಛಲತೀ ಹುಈ ನಿರ್ಮಲ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣತಿಸೇ ಭಿನ್ನ ಕುಛ (ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೋ) ಚಾಹತಾ ಹೈ (ಕಿನ್ತು
ಐಸಾ ಕೋಈ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ ಹೈ ನಹೀಂ); [ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ] ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ, [ಚಿದ್-ವಸ್ತು-ವೃತ್ತಿ-ಕ್ರಮಾತ್ ತದ್-
ಅನಿತ್ಯತಾಂ ಪರಿಮೃಶನ್ ]
ಚೈತನ್ಯವಸ್ತುಕೀ ವೃತ್ತಿಕೇ (
ಪರಿಣತಿಕೇ, ಪರ್ಯಾಯಕೇ) ಕ್ರಮ ದ್ವಾರಾ ಉಸಕೀ
ಅನಿತ್ಯತಾಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ, [ನಿತ್ಯಮ್ ಜ್ಞಾನಂ ಅನಿತ್ಯತಾ ಪರಿಗಮೇ ಅಪಿ ಉಜ್ಜ್ವಲಂ ಆಸಾದಯತಿ ]
ನಿತ್ಯ ಐಸೇ ಜ್ಞಾನಕೋ ಅನಿತ್ಯತಾಸೇ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಉಜ್ಜ್ವಲ (
ನಿರ್ಮಲ) ಮಾನತಾ ಹೈಅನುಭವ
ಕರತಾ ಹೈ.
ಭಾವಾರ್ಥ :ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಜ್ಞಾನಕೋ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾಕಾರನಿತ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಕೀ ವಾಂಛಾಸೇ,
ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೀ ಔರ ನಾಶ ಹೋನೇವಾಲೀ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣತಿಸೇ ಪೃಥಕ್ ಕುಛ ಜ್ಞಾನಕೋ ಚಾಹತಾ ಹೈ; ಪರನ್ತು
ಪರಿಣಾಮಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಕೋಈ ಪೃಥಕ್ ಪರಿಣಾಮೀ ತೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ
. ಸ್ಯಾದ್ವಾದೀ ತೋ ಯಹ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿ
ಯದ್ಯಪಿ ದ್ರವ್ಯಾಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಜ್ಞಾನ ನಿತ್ಯ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಕ್ರಮಶಃ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೀ ಔರ ನಷ್ಟ ಹೋನೇವಾಲೀ
ಚೈತನ್ಯಪರಿಣತಿಕೇ ಕ್ರಮಕೇ ಕಾರಣ ಜ್ಞಾನ ಅನಿತ್ಯ ಭೀ ಹೈ; ಐಸಾ ಹೀ ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವ ಹೈ
.
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅನಿತ್ಯತ್ವಕಾ ಭಂಗ ಕಹಾ ಗಯಾ.೨೬೧.
‘ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಅನೇಕಾಂತ, ಅಜ್ಞಾನಸೇ ಮೂಢ ಜೀವೋಂಕೋ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕರ ದೇತಾ
ಹೈಸಮಝಾ ದೇತಾ ಹೈ’ ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ :