Samaysar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 396-414 ; Kalash: 235-243.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 31 of 34

 

Page 568 of 642
PDF/HTML Page 601 of 675
single page version

ഫാസോ ണ ഹവദി ണാണം ജമ്ഹാ ഫാസോ ണ യാണദേ കിംചി .
തമ്ഹാ അണ്ണം ണാണം അണ്ണം ഫാസം ജിണാ ബേംതി ..൩൯൬..
കമ്മം ണാണം ണ ഹവദി ജമ്ഹാ കമ്മം ണ യാണദേ കിംചി .
തമ്ഹാ അണ്ണം ണാണം അണ്ണം കമ്മം ജിണാ ബേംതി ..൩൯൭..
ധമ്മോ ണാണം ണ ഹവദി ജമ്ഹാ ധമ്മോ ണ യാണദേ കിംചി .
തമ്ഹാ അണ്ണം ണാണം അണ്ണം ധമ്മം ജിണാ ബേംതി ..൩൯൮..
ണാണമധമ്മോ ണ ഹവദി ജമ്ഹാധമ്മോ ണ യാണദേ കിംചി .
തമ്ഹാ അണ്ണം ണാണം അണ്ണമധമ്മം ജിണാ ബേംതി ..൩൯൯..
കാലോ ണാണം ണ ഹവദി ജമ്ഹാ കാലോ ണ യാണദേ കിംചി .
തമ്ഹാ അണ്ണം ണാണം അണ്ണം കാലം ജിണാ ബേംതി ..൪൦൦..
ആയാസം പി ണ ണാണം ജമ്ഹായാസം ണ യാണദേ കിംചി .
തമ്ഹായാസം അണ്ണം അണ്ണം ണാണം ജിണാ ബേംതി ..൪൦൧..
രേ ! സ്പര്ശ ഹൈ നഹിം ജ്ഞാന, ക്യോംകി സ്പര്ശ കുഛ ജാനേ നഹീം.
ഇസ ഹേതുസേ ഹൈ ജ്ഞാന അന്യ രു സ്പര്ശ അന്യ — പ്രഭൂ കഹേ ..൩൯൬..
രേ ! കര്മ ഹൈ നഹിം ജ്ഞാന, ക്യോംകി കര്മ കുഛ ജാനേ നഹീം.
ഇസ ഹേതുസേ ഹൈ ജ്ഞാന അന്യ രു കര്മ അന്യ — ജിനവര കഹേ ..൩൯൭..
രേ ! ധര്മ നഹിം ഹൈ ജ്ഞാന, ക്യോംകി ധര്മ കുഛ ജാനേ നഹീം.
ഇസ ഹേതുസേ ഹൈ ജ്ഞാന അന്യ രു ധര്മ അന്യ — ജിനവര കഹേ ..൩൯൮..
നഹിം ഹൈ അധര്മ ജു ജ്ഞാന, ക്യോംകി അധര്മ കുഛ ജാനേ നഹീം.
ഇസ ഹേതുസേ ഹൈ ജ്ഞാന അന്യ അധര്മ അന്യ — ജിനവര കഹേ ..൩൯൯..
രേ ! കാല ഹൈ നഹിം ജ്ഞാന, ക്യോംകി കാല കുഛ ജാനേ നഹീം.
ഇസ ഹേതുസേ ഹൈ ജ്ഞാന അന്യ രു കാല അന്യ — പ്രഭൂ കഹേ ..൪൦൦..
ആകാശ ഹൈ നഹിം ജ്ഞാന, ക്യോംകി ആകാശ കുഛ ജാനേ നഹീം.
ഇസ ഹേതുസേ ആകാശ അന്യ രു ജ്ഞാന അന്യ — പ്രഭൂ കഹേ ..൪൦൧..

Page 569 of 642
PDF/HTML Page 602 of 675
single page version

ണജ്ഝവസാണം ണാണം അജ്ഝവസാണം അചേദണം ജമ്ഹാ .
തമ്ഹാ അണ്ണം ണാണം അജ്ഝവസാണം തഹാ അണ്ണം ..൪൦൨..
ജമ്ഹാ ജാണദി ണിച്ചം തമ്ഹാ ജീവോ ദു ജാണഗോ ണാണീ .
ണാണം ച ജാണയാദോ അവ്വദിരിത്തം മുണേയവ്വം ..൪൦൩..
ണാണം സമ്മാദിട്ഠിം ദു സംജമം സുത്തമംഗപുവ്വഗയം .
ധമ്മാധമ്മം ച തഹാ പവ്വജ്ജം അബ്ഭുവംതി ബുഹാ ..൪൦൪..
ശാസ്ത്രം ജ്ഞാനം ന ഭവതി യസ്മാച്ഛാസ്ത്രം ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യച്ഛാസ്ത്രം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൦..
ശബ്ദോ ജ്ഞാനം ന ഭവതി യസ്മാച്ഛബ്ദോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യം ശബ്ദം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൧..
രൂപം ജ്ഞാനം ന ഭവതി യസ്മാദ്രൂപം ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യദ്രൂപം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൨..
72
രേ ! ജ്ഞാന അധ്യവസാന നഹിം, ക്യോംകി അചേതനരൂപ ഹൈ.
ഇസ ഹേതുസേ ഹൈ ജ്ഞാന അന്യ രു അന്യ അധ്യവസാന ഹൈ ..൪൦൨..
രേ ! സര്വദാ ജാനേ ഹി ഇസസേ ജീവ ജ്ഞായക ജ്ഞാനി ഹൈ.
അരു ജ്ഞാന ഹൈ ജ്ഞായകസേ അവ്യതിരിക്ത യോം ജ്ഞാതവ്യ ഹൈ ..൪൦൩..
സമ്യക്ത്വ, അരു സംയമ, തഥാ പൂര്വാംഗഗത സബ സൂത്ര ജോ.
ധര്മാധരമ, ദീക്ഷാ സബഹി, ബുധ പുരുഷ മാനേ ജ്ഞാനകോ ..൪൦൪..
ഗാഥാര്ഥ : — [ശാസ്ത്രം ] ശാസ്ത്ര [ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [ശാസ്ത്രം
കിംചിത് ന ജാനാതി ] ശാസ്ത്ര കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ ( – വഹ ജഡ ഹൈ), [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനമ്
അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [ശാസ്ത്രം അന്യത് ] ശാസ്ത്ര അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ
ഹൈം. [ശബ്ദഃ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] ശബ്ദ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [ശബ്ദഃ കിംചിത് ന ജാനാതി ]
ശബ്ദ കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനം അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [ശബ്ദം അന്യം ] ശബ്ദ
അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [രൂപം ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] രൂപ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ,

Page 570 of 642
PDF/HTML Page 603 of 675
single page version

വര്ണോ ജ്ഞാനം ന ഭവതി യസ്മാദ്വര്ണോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യം വര്ണം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൩..
ഗന്ധോ ജ്ഞാന ന ഭവതി യസ്മാദ്ഗന്ധോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യം ഗന്ധം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൪..
ന രസസ്തു ഭവതി ജ്ഞാനം യസ്മാത്തു രസോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനം രസം ചാന്യം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൫..
സ്പര്ശോ ന ഭവതി ജ്ഞാനം യസ്മാത്സ്പര്ശോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യം സ്പര്ശം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൬..
കര്മ ജ്ഞാനം ന ഭവതി യസ്മാത്കര്മ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യത്കര്മ ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൭..
ധര്മോ ജ്ഞാനം ന ഭവതി യസ്മാദ്ധര്മോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യം ധര്മം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൮..
[യസ്മാത് ] ക്യോംകി [രൂപം കിംചിത് ന ജാനാതി ] രൂപ കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ
[ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [രൂപം അന്യത് ] രൂപ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ
കഹതേ ഹൈം. [വര്ണഃ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] വര്ണ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [വര്ണഃ കിംചിത് ന ജാനാതി ]
വര്ണ കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [വര്ണം അന്യം ] വര്ണ
അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [ഗംധഃ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] ഗംധ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ,
[യസ്മാത് ] ക്യോംകി [ഗംധഃ കിംചിത് ന ജാനാതി ] ഗംധ കുഛ ജാനതീ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ
[ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [ഗംധം അന്യം ] ഗംധ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ
ഹൈം. [രസഃ തു ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] രസ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് തു ] ക്യോംകി [രസഃ കിംചിത് ന ജാനാതി ]
രസ കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനം അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ [രസം ച അന്യം ] ഔര
രസ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [സ്പര്ശഃ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] സ്പര്ശ ജ്ഞാന നഹീം
ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [സ്പര്ശഃ കിംചിത് ന ജാനാതി ] സ്പര്ശ കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ
[ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [സ്പര്ശം അന്യം ] സ്പര്ശ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ
കഹതേ ഹൈം. [കര്മ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] കര്മ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [കര്മ കിംചിത് ന ജാനാതി ]
കര്മ കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [കര്മ അന്യത് ]
കര്മ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [ധര്മഃ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] ധര്മ (അര്ഥാത്

Page 571 of 642
PDF/HTML Page 604 of 675
single page version

ജ്ഞാനമധര്മോ ന ഭവതി യസ്മാദധര്മോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യമധര്മം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൩൯൯..
കാലോ ജ്ഞാനം ന ഭവതി യസ്മാത്കാലോ ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമന്യം കാലം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൪൦൦..
ആകാശമപി ന ജ്ഞാനം യസ്മാദാകാശം ന ജാനാതി കിഞ്ചിത് .
തസ്മാദാകാശമന്യദന്യജ്ജ്ഞാനം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൪൦൧..
നാധ്യവസാനം ജ്ഞാനമധ്യവസാനമചേതനം യസ്മാത് .
തസ്മാദന്യജ്ജ്ഞാനമധ്യവസാനം തഥാന്യത് ..൪൦൨..
യസ്മാജ്ജാനാതി നിത്യം തസ്മാജ്ജീവസ്തു ജ്ഞായകോ ജ്ഞാനീ .
ജ്ഞാനം ച ജ്ഞായകാദവ്യതിരിക്തം ജ്ഞാതവ്യമ് ..൪൦൩..
ധര്മാസ്തികായ) ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [ധര്മഃ കിംചിത് ന ജാനാതി ] ധര്മ കുഛ ജാനതാ നഹീം
ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [ധര്മം അന്യം ] ധര്മ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ
ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [അധര്മഃ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] അധര്മ (അര്ഥാത് അധര്മാസ്തികായ) ജ്ഞാന
നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [അധര്മഃ കിംചിത് ന ജാനാതി ] അധര്മ കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ]
ഇസലിഏ [ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈം, [അധര്മം അന്യമ് ] അധര്മ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ]
ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [കാലഃ ജ്ഞാനം ന ഭവതി ] കാല ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [കാലഃ
കിംചിത് ന ജാനാതി ] കാല കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ
ഹൈ, [കാലം അന്യം ] കാല അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [ആകാശമ് അപി
ജ്ഞാനം ന ] ആകാശ ഭീ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [ആകാശം കിംചിത് ന ജാനാതി ] ആകാശ
കുഛ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [ജ്ഞാനം അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, [ആകാശമ് അന്യത് ]
ആകാശ അന്യ ഹൈ — [ജിനാഃ ബ്രുവന്തി ] ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം. [അധ്യവസാനം ജ്ഞാനമ് ന ] അധ്യവസാന
ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [അധ്യവസാനമ് അചേതനം ] അധ്യവസാന അചേതന ഹൈ, [തസ്മാത് ]
ഇസലിയേ [ജ്ഞാനമ് അന്യത് ] ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ [തഥാ അധ്യവസാനം അന്യത് ] തഥാ അധ്യവസാന അന്യ ഹൈ ( –
ഐസാ ജിനദേവ കഹതേ ഹൈം).
[യസ്മാത് ] ക്യോംകി [നിത്യം ജാനാതി ] (ജീവ) നിരന്തര ജാനതാ ഹൈ, [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ
[ജ്ഞായകഃ ജീവഃ തു ] ജ്ഞായക ഐസാ ജീവ [ജ്ഞാനീ ] ജ്ഞാനീ ( – ജ്ഞാനവാലാ, ജ്ഞാനസ്വരൂപ) ഹൈ, [ജ്ഞാനം ച ]
ഔര ജ്ഞാന [ജ്ഞായകാത് അവ്യതിരിക്തം ] ജ്ഞായകസേ അവ്യതിരിക്ത ഹൈ (‘അഭിന്ന’ ഹൈ, ജുദാ നഹീം)

Page 572 of 642
PDF/HTML Page 605 of 675
single page version

ജ്ഞാനം സമ്യഗ്ദ്രഷ്ടിം തു സംയമം സൂത്രമങ്ഗപൂര്വഗതമ് .
ധര്മാധര്മം ച തഥാ പ്രവ്രജ്യാമഭ്യുപയാന്തി ബുധാഃ ..൪൦൪..
ന ശ്രുതം ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനശ്രുതയോര്വ്യതിരേകഃ . ന ശബ്ദോ ജ്ഞാനമ-
ചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനശബ്ദയോര്വ്യതിരേകഃ . ന രൂപം ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനരൂപയോര്വ്യതിരേകഃ .
ന വര്ണോ ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനവര്ണയോര്വ്യതിരേകഃ . ന ഗന്ധോ ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ
ജ്ഞാനഗന്ധയോര്വ്യതിരേകഃ . ന രസോ ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനരസയോര്വ്യതിരേകഃ . ന സ്പര്ശോ
ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനസ്പര്ശയോര്വ്യതിരേകഃ . ന കര്മ ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാന-
കര്മണോര്വ്യതിരേകഃ . ന ധര്മോ ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനധര്മയോര്വ്യതിരേകഃ . നാധര്മോ
ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനാധര്മയോര്വ്യതിരേകഃ . ന കാലോ ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ
ജ്ഞാനകാലയോര്വ്യതിരേകഃ . നാകാശം ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനാകാശയോര്വ്യതിരേകഃ . നാധ്യവസാനം
[ജ്ഞാതവ്യമ് ] ഐസാ ജാനനാ ചാഹിഏ.
[ബുധാഃ ] ബുധ പുരുഷ (അര്ഥാത് ജ്ഞാനീ ജന) [ജ്ഞാനം ] ജ്ഞാനകോ ഹീ [സമ്യഗ്ദൃഷ്ടിം തു ] സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി,
[സംയമം ] (ജ്ഞാനകോ ഹീ) സംയമ, [അംഗപൂര്വഗതമ് സൂത്രമ് ] അംഗപൂര്വഗത സൂത്ര, [ധര്മാധര്മം ച ] ധര്മ-അധര്മ
(പുണ്യ-പാപ) [തഥാ പ്രവ്രജ്യാമ് ] തഥാ ദീക്ഷാ [അഭ്യുപയാന്തി ] മാനതേ ഹൈം.
ടീകാ : — ശ്രുത (അര്ഥാത് വചനാത്മക ദ്രവ്യശ്രുത) ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി ശ്രുത അചേതന ഹൈ;
ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര ശ്രുതകേ വ്യതിരേക (അര്ഥാത് ഭിന്നതാ) ഹൈ. ശബ്ദ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി ശബ്ദ
(പുദ്ഗലദ്രവ്യകീ പര്യായ ഹൈ,) അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര ശബ്ദകേ വ്യതിരേക (അര്ഥാത് ഭേദ) ഹൈ.
രൂപ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി രൂപ (പുദ്ഗലദ്രവ്യകാ ഗുണ ഹൈ,) അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര രൂപകേ
വ്യതിരേക ഹൈ (അര്ഥാത് ദോനോം ഭിന്ന ഹൈം). വര്ണ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി വര്ണ (പുദ്ഗലദ്രവ്യകാ ഗുണ ഹൈ,)
അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര വര്ണകേ വ്യതിരേക ഹൈ (അര്ഥാത് ജ്ഞാന അന്യ ഹൈ, വര്ണ അന്യ ഹൈ). ഗംധ
ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി ഗംധ (പുദ്ഗലദ്രവ്യകാ ഗുണ ഹൈ,) അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര ഗംധകേ
വ്യതിരേക ( – ഭേദ, ഭിന്നതാ) ഹൈ. രസ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി രസ (പുദ്ഗലദ്രവ്യകാ ഗുണ ഹൈ,) അചേതന
ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര രസകേ വ്യതിരേക ഹൈ. സ്പര്ശ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി സ്പര്ശ (പുദ്ഗലദ്രവ്യകാ
ഗുണ ഹൈ,) അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര സ്പര്ശകേ വ്യതിരേക ഹൈ. കര്മ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി കര്മ
അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര കര്മകേ വ്യതിരേക ഹൈ. ധര്മ ( – ധര്മദ്രവ്യ) ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി ധര്മ
അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര ധര്മകേ വ്യതിരേക ഹൈ. അധര്മ ( – അധര്മദ്രവ്യ) ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി
അധര്മ അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര അധര്മകേ വ്യതിരേക ഹൈ.
കാല ( – കാലദ്രവ്യ) ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ,

Page 573 of 642
PDF/HTML Page 606 of 675
single page version

ജ്ഞാനമചേതനത്വാത്, തതോ ജ്ഞാനാധ്യവസാനയോര്വ്യതിരേകഃ . ഇത്യേവം ജ്ഞാനസ്യ സര്വൈരേവ പരദ്രവ്യൈഃ സഹ വ്യതിരേകോ
നിശ്ചയസാധിതോ ദ്രഷ്ടവ്യഃ .
അഥ ജീവ ഏവൈകോ ജ്ഞാനം, ചേതനത്വാത്; തതോ ജ്ഞാനജീവയോരേവാവ്യതിരേകഃ . ന ച ജീവസ്യ സ്വയം
ജ്ഞാനത്വാത്തതോ വ്യതിരേകഃ കശ്ചനാപി ശംക നീയഃ . ഏവം തു സതി ജ്ഞാനമേവ സമ്യഗ്ദ്രഷ്ടിഃ, ജ്ഞാനമേവ സംയമഃ,
ജ്ഞാനമേവാംഗപൂര്വരൂപം സൂത്രം, ജ്ഞാനമേവ ധര്മാധര്മൌ, ജ്ഞാനമേവ പ്രവ്രജ്യേതി ജ്ഞാനസ്യ ജീവപര്യായൈരപി സഹാവ്യതിരേകോ
നിശ്ചയസാധിതോ ദ്രഷ്ടവ്യഃ .
അഥൈവം സര്വപരദ്രവ്യവ്യതിരേകേണ സര്വദര്ശനാദിജീവസ്വഭാവാവ്യതിരേകേണ വാ അതിവ്യാപ്തിമവ്യാപ്തിം ച
പരിഹരമാണമനാദിവിഭ്രമമൂലം ധര്മാധര്മരൂപം പരസമയമുദ്വമ്യ സ്വയമേവ പ്രവ്രജ്യാരൂപമാപദ്യ ദര്ശനജ്ഞാന-
ചാരിത്രസ്ഥിതിരൂപം സ്വസമയമവാപ്യ മോക്ഷമാര്ഗമാത്മന്യേവ പരിണതം കൃത്വാ സമവാപ്തസമ്പൂര്ണവിജ്ഞാനഘനസ്വഭാവം
ക്യോംകി കാല അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര കാലകേ വ്യതിരേക ഹൈ. ആകാശ ( – ആകാശദ്രവ്യ)
ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി ആകാശ അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര ആകാശകേ വ്യതിരേക ഹൈ. അധ്യവസാന
ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി അധ്യവസാന അചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര (കര്മോദയകീ പ്രവൃത്തിരൂപ)
അധ്യവസാനകേ വ്യതിരേക ഹൈ. ഇസപ്രകാര യോം ജ്ഞാനകാ സമസ്ത പരദ്രവ്യോംകേ സാഥ വ്യതിരേക നിശ്ചയസാധിത
ദേഖനാ ചാഹിഏ (അര്ഥാത് നിശ്ചയസേ സിദ്ധ ഹുആ സമഝനാ — അനുഭവ കരനാ ചാഹിഏ).
അബ, ജീവ ഹീ ഏക ജ്ഞാന ഹൈ, ക്യോംകി ജീവ ചേതന ഹൈ; ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ഔര ജീവകേ അവ്യതിരേക
( – അഭേദ) ഹൈ. ഔര ജ്ഞാനകാ ജീവകേ സാഥ വ്യതിരേക കിംചിത്മാത്ര ഭീ ശംകാ കരനേ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ
(അര്ഥാത് ജ്ഞാനകീ ജീവസേ ഭിന്നതാ ഹോഗീ ഐസീ ജരാ ഭീ ശംകാ കരനേ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ), ക്യോംകി ജീവ സ്വയം
ഹീ ജ്ഞാന ഹൈ. ഐസാ (ജ്ഞാന ജീവസേ അഭിന്ന) ഹോനേസേ, ജ്ഞാന ഹീ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ, ജ്ഞാന ഹീ സംയമ ഹൈ, ജ്ഞാന
ഹീ അംഗപൂര്വരൂപ സൂത്ര ഹൈ, ജ്ഞാന ഹീ ധര്മ-അധര്മ (അര്ഥാത് പുണ്യ-പാപ) ഹൈ, ജ്ഞാന ഹീ പ്രവ്രജ്യാ ( – ദീക്ഷാ,
നിശ്ചയചാരിത്ര) ഹൈ — ഇസപ്രകാര ജ്ഞാനകാ ജീവപര്യായോംകേ സാഥ ഭീ അവ്യതിരേക നിശ്ചയസാധിത ദേഖനാ
(അര്ഥാത് നിശ്ചയ ദ്വാരാ സിദ്ധ ഹുആ സമഝനാ — അനുഭവ കരനാ) ചാഹിഏ.
അബ, ഇസപ്രകാര സര്വ പരദ്രവ്യോംകേ സാഥ വ്യതിരേകകേ ദ്വാരാ ഔര സര്വ ദര്ശനാദി
ജീവസ്വഭാവോംകേ സാഥ അവ്യതിരേകകേ ദ്വാരാ അതിവ്യാപ്തികോ ഔര അവ്യാപ്തികോ ദൂര കരതാ ഹുആ,
അനാദി വിഭ്രമ ജിസകാ മൂല ഹൈ ഐസേ ധര്മ-അധര്മരൂപ (പുണ്യ-പാപരൂപ, ശുഭ-അശുഭരൂപ,)
പരസമയകോ ദൂര കരകേ, സ്വയം ഹീ പ്രവ്രജ്യാരൂപകോ പ്രാപ്ത കരകേ (അര്ഥാത് സ്വയം ഹീ നിശ്ചയചാരിത്രരൂപ
ദീക്ഷാഭാവകോ പ്രാപ്ത കരകേ), ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രമേം സ്ഥിതിരൂപ സ്വസമയകോ പ്രാപ്ത കരകേ,
മോക്ഷമാര്ഗകോ അപനേമേം ഹീ പരിണത കരകേ, ജിസനേ സമ്പൂര്ണ വിജ്ഞാനഘനസ്വഭാവകോ പ്രാപ്ത കിയാ ഹൈ
ഐസാ, ത്യാഗഗ്രഹണസേ രഹിത, സാക്ഷാത് സമയസാരഭൂത പരമാര്ഥരൂപ ശുദ്ധജ്ഞാന ഏക അവസ്ഥിത

Page 574 of 642
PDF/HTML Page 607 of 675
single page version

ഹാനോപാദാനശൂന്യം സാക്ഷാത്സമയസാരഭൂതം പരമാര്ഥരൂപം ശുദ്ധം ജ്ഞാനമേകമവസ്ഥിതം ദ്രഷ്ടവ്യമ് .
( – നിശ്ചല) ദേഖനാ (അര്ഥാത് പ്രത്യക്ഷ സ്വസംവേദനസേ അനുഭവ കരനാ) ചാഹിഏ.
ഭാവാര്ഥ : — യഹാ ജ്ഞാനകോ സമസ്ത പരദ്രവ്യോംസേ ഭിന്ന ഔര അപനീ പര്യായോംസേ അഭിന്ന ബതായാ
ഹൈ, ഇസലിഏ അതിവ്യാപ്തി ഔര അവ്യാപ്തി നാമക ലക്ഷണ-ദോഷ ദൂര ഹോ ഗയേ. ആത്മാകാ ലക്ഷണ ഉപയോഗ
ഹൈ, ഔര ഉപയോഗമേം ജ്ഞാന പ്രധാന ഹൈ; വഹ (ജ്ഞാന) അന്യ അചേതന ദ്രവ്യോംമേം നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ വഹ
അതിവ്യാപ്തിവാലാ നഹീം ഹൈ, ഔര അപനീ സര്വ അവസ്ഥാഓംമേം ഹൈ; ഇസലിഏ അവ്യാപ്തിവാലാ നഹീം ഹൈ. ഇസപ്രകാര
ജ്ഞാനലക്ഷണ കഹനേസേ അതിവ്യാപ്തി ഔര അവ്യാപ്തി ദോഷ നഹീം ആതേ.
യഹാ ജ്ഞാനകോ ഹീ പ്രധാന കരകേ ആത്മാകാ അധികാര ഹൈ, ക്യോംകി ജ്ഞാനലക്ഷണസേ ഹീ ആത്മാ
സര്വ പരദ്രവ്യോംസേ ഭിന്ന അനുഭവഗോചര ഹോതാ ഹൈ. യദ്യപി ആത്മാമേം അനന്ത ധര്മ ഹൈം, തഥാപി ഉനമേംസേ
കിതനേ ഹീ തോ ഛദ്മസ്ഥകേ അനുഭവഗോചര ഹീ നഹീം ഹൈം. ഉന ധര്മോംകേ കഹനേസേ ഛദ്മസ്ഥ ജ്ഞാനീ
ആത്മാകോ കൈസേ പഹിചാന സകതാ ഹൈ ? ഔര കിതനേ ഹീ ധര്മ അനുഭവഗോചര ഹൈം, പരന്തു ഉനമേംസേ
കിതനേ ഹീ തോ — അസ്തിത്വ, വസ്തുത്വ, പ്രമേയത്വ ആദി തോ — അന്യ ദ്രവ്യോംകേ സാഥ സാമാന്യ അര്ഥാത്
സമാന ഹീ ഹൈം, ഇസലിയേ ഉനകേ കഹനേസേ പൃഥക് ആത്മാ നഹീം ജാനാ ജാ സകതാ, ഔര കിതനേ ഹീ
(ധര്മ) പരദ്രവ്യകേ നിമിത്തസേ ഹുയേ ഹൈം ഉന്ഹേം കഹനേസേ പരമാര്ഥഭൂത ആത്മാകാ ശുദ്ധ സ്വരൂപ കൈസേ ജാനാ
ജാ സകതാ ഹൈ ? ഇസലിഏ ജ്ഞാനകേ കഹനേസേ ഹീ ഛദ്മസ്ഥ ജ്ഞാനീ ആത്മാകോ പഹിചാന സകതാ ഹൈ.
യഹാ ജ്ഞാനകോ ആത്മാകാ ലക്ഷണ കഹാ ഹൈ ഇതനാ ഹീ നഹീം, കിന്തു ജ്ഞാനകോ ഹീ ആത്മാ കഹാ
ഹൈ; ക്യോംകി അഭേദവിവക്ഷാമേം ഗുണഗുണീകാ അഭേദ ഹോനേസേ, ജ്ഞാന ഹൈ സോ ഹീ ആത്മാ ഹൈ. അഭേദവിവക്ഷാമേം
ചാഹേ ജ്ഞാന കഹോ യാ ആത്മാ — കോഈ വിരോധ നഹീം ഹൈ; ഇസലിയേ യഹാ ജ്ഞാന കഹനേസേ ആത്മാ ഹീ
സമഝനാ ചാഹിഏ.
ടീകാമേം അന്തമേം യഹ കഹാ ഗയാ ഹൈ കി — ജോ, അപനേമേം അനാദി അജ്ഞാനസേ ഹോനേവാലീ
ശുഭാശുഭ ഉപയോഗരൂപ പരസമയകീ പ്രവൃത്തികോ ദൂര കരകേ, സമ്യഗ്ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രമേം പ്രവൃത്തിരൂപ
സ്വസമയകോ പ്രാപ്ത കരകേ, ഐസേ സ്വസമയരൂപ പരിണമനസ്വരൂപ മോക്ഷമാര്ഗമേം അപനേകോ പരിണമിത
കരകേ, സമ്പൂര്ണവിജ്ഞാനഘനസ്വഭാവകോ പ്രാപ്ത ഹുആ ഹൈ, ഔര ജിസമേം കോഈ ത്യാഗ-ഗ്രഹണ നഹീം ഹൈ, ഐസേ
സാക്ഷാത് സമയസാരസ്വരൂപ, പരമാര്ഥഭൂത, നിശ്ചല രഹാ ഹുആ, ശുദ്ധ, പൂര്ണ ജ്ഞാനകോ (പൂര്ണ
ആത്മദ്രവ്യകോ) ദേഖനാ ചാഹിഏ. യഹാ ‘ദേഖനാ’ തീന പ്രകാരസേ സമഝനാ ചാഹിഏ. (൧) ശുദ്ധനയകാ
ജ്ഞാന കരകേ പൂര്ണ ജ്ഞാനകാ ശ്രദ്ധാന കരനാ സോ പ്രഥമ പ്രകാരകാ ദേഖനാ ഹൈ. വഹ അവിരത ആദി
അവസ്ഥാമേം ഭീ ഹോതാ ഹൈ. (൨) ജ്ഞാന-ശ്രദ്ധാന ഹോനേകേ ബാദ ബാഹ്യ സര്വ പരിഗ്രഹകാ ത്യാഗ കരകേ
ഉസകാ ( – പൂര്ണ ജ്ഞാനകാ) അഭ്യാസ കരനാ, ഉപയോഗകോ ജ്ഞാനമേം ഹീ സ്ഥിര കരനാ, ജൈസാ ശുദ്ധനയസേ

Page 575 of 642
PDF/HTML Page 608 of 675
single page version

(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
അന്യേഭ്യോ വ്യതിരിക്ത മാത്മനിയതം ബിഭ്രത്പൃഥഗ്വസ്തുതാ-
മാദാനോജ്ഝനശൂന്യമേതദമലം ജ്ഞാനം തഥാവസ്ഥിതമ് .
മധ്യാദ്യന്തവിഭാഗമുക്ത സഹജസ്ഫാരപ്രഭാഭാസുരഃ
ശുദ്ധജ്ഞാനഘനോ യഥാസ്യ മഹിമാ നിത്യോദിതസ്തിഷ്ഠതി ..൨൩൫..
അപനേ സ്വരൂപകോ സിദ്ധ സമാന ജാനാ-ശ്രദ്ധാന കിയാ ഥാ വൈസാ ഹീ ധ്യാനമേം ലേകര ചിത്തകോ
ഏകാഗ്ര – സ്ഥിര കരനാ, ഔര പുനഃ പുനഃ ഉസീകാ അഭ്യാസ കരനാ, സോ ദൂസരേ പ്രകാരകാ ദേഖനാ ഹൈ.
ഇസപ്രകാരകാ ദേഖനാ അപ്രമത്തദശാമേം ഹോതാ ഹൈ. ജഹാ തക ഉസ പ്രകാരകേ അഭ്യാസസേ കേവലജ്ഞാന
ഉത്പന്ന ന ഹോ വഹാ തക ഐസാ അഭ്യാസ നിരന്തര രഹതാ ഹൈ. യഹ, ദേഖനേകാ ദൂസരാ പ്രകാര ഹുആ.
യഹാ തക തോ പൂര്ണ ജ്ഞാനകാ ശുദ്ധനയകേ ആശ്രയസേ പരോക്ഷ ദേഖനാ ഹൈ. ഔര (൩) ജബ കേവലജ്ഞാന
ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹൈ തബ സാക്ഷാത് ദേഖനാ ഹൈ, സോ യഹ തീസരേ പ്രകാരകാ ദേഖനാ ഹൈ. ഉസ സ്ഥിതിമേം ജ്ഞാന
സര്വ വിഭാവോംസേ രഹിത ഹോതാ ഹുആ സബകാ ജ്ഞാതാ-ദ്രഷ്ടാ ഹൈ, ഇസലിഏ യഹ തീസരേ പ്രകാരകാ ദേഖനാ
പൂര്ണ ജ്ഞാനകാ പ്രത്യക്ഷ ദേഖനാ ഹൈ..൩൯൦ സേ ൪൦൪..
അബ, ഇസ അര്ഥകാ കലശരൂപ കാവ്യ കഹതേ ഹൈം : —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [അന്യേഭ്യഃ വ്യതിരിക്തമ് ] അന്യ ദ്രവ്യോംസേ ഭിന്ന, [ആത്മ-നിയതം ] അപനേമേം
ഹീ നിയത, [പൃഥക്-വസ്തുതാമ്-ബിഭ്രത് ] പൃഥക് വസ്തുത്വകോ ധാരണ കരതാ ഹുആ ( — വസ്തുകാ
സ്വരൂപ സാമാന്യവിശേഷാത്മക ഹോനേസേ സ്വയം ഭീ സാമാന്യവിശേഷാത്മകതാകോ ധാരണ കരതാ ഹുആ),
[ആദാന-ഉജ്ഝന-ശൂന്യമ് ] ഗ്രഹണത്യാഗസേ രഹിത, [ഏതത് അമലം ജ്ഞാനം ] യഹ അമല ( – രാഗാദിക
മലസേ രഹിത) ജ്ഞാന [തഥാ-അവസ്ഥിതമ് യഥാ ] ഇസപ്രകാര അവസ്ഥിത ( – നിശ്ചല) അനുഭവമേം ആതാ
ഹൈ കി ജൈസേ [മധ്യ-ആദി-അംത-വിഭാഗ-മുക്ത-സഹജ-സ്ഫാര-പ്രഭാ-ഭാസുരഃ അസ്യ ശുദ്ധ-ജ്ഞാന-ഘനഃ
മഹിമാ ] ആദി-മധ്യ-അന്തരൂപ വിഭാഗോംസേ രഹിത ഐസീ സഹജ ഫൈ ലീ ഹുഈ പ്രഭാകേ ദ്വാരാ ദേദീപ്യമാന
ഐസീ ഉസകീ ശുദ്ധജ്ഞാനഘനസ്വരൂപ മഹിമാ [നിത്യ-ഉദിതഃ-തിഷ്ഠതി ] നിത്യ-ഉദിത രഹേ ( — ശുദ്ധ
ജ്ഞാനകീ പുംജരൂപ മഹിമാ സദാ ഉദയമാന രഹേ).
ഭാവാര്ഥ : — ജ്ഞാനകാ പൂര്ണ രൂപ സബകോ ജാനനാ ഹൈ. വഹ ജബ പ്രഗട ഹോതാ ഹൈ തബ സര്വ
വിശേഷണോംസേ സഹിത പ്രഗട ഹോതാ ഹൈ; ഇസലിഏ ഉസകീ മഹിമാകോ കോഈ ബിഗാഡ നഹീം സകതാ, വഹ
സദാ ഉദിത രഹതീ ഹൈ.൨൩൫.
‘ഐസേ ജ്ഞാനസ്വരൂപ ആത്മാകാ ആത്മാമേം ധാരണ കരനാ സോ യഹീ ഗ്രഹണ കരനേ യോഗ്യ സബ കുഛ
ഗ്രഹണ കിയാ ഔര ത്യാഗനേ യോഗ്യ സബ കുഛ ത്യാഗ കിയാ ഹൈ’ — ഇസ അര്ഥകാ കാവ്യ കഹതേ ഹൈം : —

Page 576 of 642
PDF/HTML Page 609 of 675
single page version

(ഉപജാതി)
ഉന്മുക്ത മുന്മോച്യമശേഷതസ്തത്
തഥാത്തമാദേയമശേഷതസ്തത് .
യദാത്മനഃ സംഹൃതസര്വശക്തേ :
പൂര്ണസ്യ സന്ധാരണമാത്മനീഹ ..൨൩൬..
(അനുഷ്ടുഭ്)
വ്യതിരിക്തം പരദ്രവ്യാദേവം ജ്ഞാനമവസ്ഥിതമ് .
കഥമാഹാരകം തത്സ്യാദ്യേന ദേഹോസ്യ ശംക്യതേ ..൨൩൭..
അത്താ ജസ്സാമുത്തോ ണ ഹു സോ ആഹാരഗോ ഹവദി ഏവം .
ആഹാരോ ഖലു മുത്തോ ജമ്ഹാ സോ പോഗ്ഗലമഓ ദു ..൪൦൫..
ശ്ലോകാര്ഥ : — [സംഹൃത-സര്വ-ശക്തേഃ പൂര്ണസ്യ ആത്മനഃ ] ജിസനേ സര്വ ശക്തിയോംകോ സമേട ലിയാ
ഹൈ ( – അപനേമേം ലീന കര ലിയാ ഹൈ) ഐസേ പൂര്ണ ആത്മാകാ [ആത്മനി ഇഹ ] ആത്മാമേം [യത് സന്ധാരണമ് ]
ധാരണ കരനാ [തത് ഉന്മോച്യമ് അശേഷതഃ ഉന്മുക്തമ് ] വഹീ ഛോഡനേ യോഗ്യ സബ കുഛ ഛോഡാ ഹൈ [തഥാ ]
ഔര [ആദേയമ് തത് അശേഷതഃ ആത്തമ് ] ഗ്രഹണ കരനേ യോഗ്യ സബ ഗ്രഹണ കിയാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥ : — പൂര്ണജ്ഞാനസ്വരൂപ, സര്വ ശക്തിയോംകാ സമൂഹരൂപ ജോ ആത്മാ ഹൈ ഉസേ ആത്മാമേം ധാരണ
കര രഖനാ സോ യഹീ, ജോ കുഛ ത്യാഗനേ യോഗ്യ ഥാ ഉസ സബകോ ത്യാഗ ദിയാ ഔര ഗ്രഹണ കരനേ യോഗ്യ
ജോ കുഛ ഥാ ഉസേ ഗ്രഹണ കിയാ ഹൈ. യഹീ കൃതകൃത്യതാ ഹൈ.൨൩൬.
‘ഐസേ ജ്ഞാനകോ ദേഹ ഹീ നഹീം ഹൈ’ — ഇസ അര്ഥകാ, ആഗാമീ ഗാഥാകാ സൂചക ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [ഏവം ജ്ഞാനമ് പരദ്രവ്യാത് വ്യതിരിക്തം അവസ്ഥിതമ് ] ഇസപ്രകാര (പൂര്വോക്ത രീതിസേ)
ജ്ഞാന പരദ്രവ്യസേ പൃഥക് അവസ്ഥിത ( – നിശ്ചല രഹാ ഹുആ) ഹൈ; [തത് ആഹാരകം കഥമ് സ്യാത് യേന അസ്യ
ദേഹഃ ശംക്യതേ ] വഹ (ജ്ഞാന) ആഹാരക (അര്ഥാത് കര്മ-നോകര്മരൂപ ആഹാര കരനേവാലാ) കൈസേ ഹോ സകതാ
ഹൈ കി ജിസസേ ഉസകേ ദേഹകീ ശംകാ കീ ജാ സകേ ? (ജ്ഞാനകേ ദേഹ ഹോ ഹീ നഹീം സകതീ, ക്യോംകി ഉസകേ
കര്മ-നോകര്മരൂപ ആഹാര ഹീ നഹീം ഹൈ.).൨൩൭.
അബ, ഇസ അര്ഥകോ ഗാഥാഓംമേം കഹതേ ഹൈം : —
യോം ആത്മാ ജിസകാ അമൂര്തിക സോ ന ആഹാരക ബനേ.
പുദ്ഗലമയീ ആഹാര യോം ആഹാര തോ മൂര്തിക അരേ..൪൦൫..

Page 577 of 642
PDF/HTML Page 610 of 675
single page version

ണ വി സക്കദി ഘേത്തും ജം ണ വിമോത്തും ജം ച ജം പരദ്ദവ്വം .
സോ കോ വി യ തസ്സ ഗുണോ പാഉഗിഓ വിസ്സസോ വാ വി ..൪൦൬..
തമ്ഹാ ദു ജോ വിസുദ്ധോ ചേദാ സോ ണേവ ഗേണ്ഹദേ കിംചി .
ണേവ വിമുംചദി കിംചി വി ജീവാജീവാണ ദവ്വാണം ..൪൦൭..
ആത്മാ യസ്യാമൂര്തോ ന ഖലു സ ആഹാരകോ ഭവത്യേവമ് .
ആഹാരഃ ഖലു മൂര്തോ യസ്മാത്സ പുദ്ഗലമയസ്തു ..൪൦൫..
നാപി ശക്യതേ ഗ്രഹീതും യത് ന വിമോക്തും യച്ച യത്പരദ്രവ്യമ് .
സ കോപി ച തസ്യ ഗുണഃ പ്രായോഗികോ വൈസ്രസോ വാപി ..൪൦൬..
തസ്മാത്തു യോ വിശുദ്ധശ്ചേതയിതാ സ നൈവ ഗൃഹ്ണാതി കിഞ്ചിത് .
നൈവ വിമുഞ്ചതി കിഞ്ചിദപി ജീവാജീവയോര്ദ്രവ്യയോഃ ..൪൦൭..
73
ജോ ദ്രവ്യ ഹൈ പര, ഗ്രഹണ നഹിം, നഹിം ത്യാഗ ഉസകാ ഹോ സകേ.
ഐസാ ഹി ഉസകാ ഗുണ കോഈ പ്രായോഗി അരു വൈസ്രസിക ഹൈ..൪൦൬..
ഇസ ഹേതുസേ ജോ ശുദ്ധ ആത്മാ സോ നഹീം കുഛ ഭീ ഗ്രഹേ.
ഛോഡേ നഹീം കുഛ ഭീ അഹോ ! പരദ്രവ്യ ജീവ-അജീവമേം..൪൦൭..
ഗാഥാര്ഥ : — [ഏവമ് ] ഇസപ്രകാര [യസ്യ ആത്മാ ] ജിസകാ ആത്മാ [അമൂര്തഃ ] അമൂര്തിക ഹൈ
[സഃ ഖലു ] വഹ വാസ്തവമേം [ആഹാരകഃ ന ഭവതി ] ആഹാരക നഹീം ഹൈ; [ആഹാരഃ ഖലു ] ആഹാര തോ
[മൂര്തഃ ] മൂര്തിക ഹൈ, [യസ്മാത് ] ക്യോംകി [സഃ തു പുദ്ഗലമയഃ ] വഹ പുദ്ഗലമയ ഹൈ.
[യത് പരദ്രവ്യമ് ] ജോ പരദ്രവ്യ ഹൈ [ന അപി ശക്യതേ ഗ്രഹീതും യത് ] വഹ ഗ്രഹണ നഹീം കിയാ ജാ
സകതാ [ന വിമോക്തും യത് ച ] ഔര ഛോഡാ നഹീം ജാ സകതാ; [സഃ കഃ അപി ച ] ഐസാ ഹീ കോഈ
[തസ്യ ] ഉസകാ ( – ആത്മാകാ) [പ്രായോഗികഃ വാ അപി വൈസ്രസഃ ഗുണഃ ] പ്രായോഗിക തഥാ വൈസ്രസിക ഗുണ
ഹൈ.
[തസ്മാത് തു ] ഇസലിയേ [യഃ വിശുദ്ധഃ ചേതയിതാ ] ജോ വിശുദ്ധ ആത്മാ ഹൈ [സഃ ] വഹ
[ജീവാജീവയോഃ ദ്രവ്യയോഃ ] ജീവ ഔര അജീവ ദ്രവ്യോംമേം ( – പരദ്രവ്യോംമേം) [കിംചിത് ന ഏവ ഗൃഹ്ണാതി ] കുഛ
ഭീ ഗ്രഹണ നഹീം കരതാ [കിംചിത് അപി ന ഏവ വിമുഞ്ചതി ] തഥാ കുഛ ഭീ ത്യാഗ നഹീം കരതാ.

Page 578 of 642
PDF/HTML Page 611 of 675
single page version

ജ്ഞാനം ഹി പരദ്രവ്യം കിംചിദപി ന ഗൃഹ്ണാതി ന മുംചതി ച, പ്രായോഗികഗുണസാമര്ഥ്യാത്
വൈസ്രസികഗുണസാമര്ഥ്യാദ്വാ ജ്ഞാനേന പരദ്രവ്യസ്യ ഗൃഹീതും മോക്തും ചാശക്യത്വാത് . പരദ്രവ്യം ച ന
ജ്ഞാനസ്യാമൂര്താത്മദ്രവ്യസ്യ മൂര്തപുദ്ഗലദ്രവ്യത്വാദാഹാരഃ . തതോ ജ്ഞാനം നാഹാരകം ഭവതി . അതോ ജ്ഞാനസ്യ
ദേഹോ ന ശംക നീയഃ .
(അനുഷ്ടുഭ്)
ഏവം ജ്ഞാനസ്യ ശുദ്ധസ്യ ദേഹ ഏവ ന വിദ്യതേ .
തതോ ദേഹമയം ജ്ഞാതുര്ന ലിംഗം മോക്ഷകാരണമ് ..൨൩൮..
ടീകാ : — ജ്ഞാന പരദ്രവ്യകോ കിംചിത്മാത്ര ഭീ ന തോ ഗ്രഹണ കരതാ ഹൈ ഔര ന ഛോഡതാ ഹൈ,
ക്യോംകി പ്രായോഗിക (അര്ഥാത് പര നിമിത്തസേ ഉത്പന്ന) ഗുണകീ സാമര്ഥ്യസേ തഥാ വൈസ്രസിക (അര്ഥാത്
സ്വാഭാവിക) ഗുണകീ സാമര്ഥ്യസേ ജ്ഞാനകേ ദ്വാരാ പരദ്രവ്യകാ ഗ്രഹണ തഥാ ത്യാഗ കരനാ അശക്യ ഹൈ. ഔര,
(കര്മ-നോകര്മാദിരൂപ) പരദ്രവ്യ ജ്ഞാനകാ — അമൂര്തിക ആത്മദ്രവ്യകാ — ആഹാര നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി വഹ
മൂര്തിക പുദ്ഗലദ്രവ്യ ഹൈ; (അമൂര്തികകേ മൂര്തിക ആഹാര നഹീം ഹോതാ). ഇസലിയേ ജ്ഞാന ആഹാരക നഹീം ഹൈ.
ഇസലിയേ ജ്ഞാനകേ ദേഹകീ ശംകാ ന കരനീ ചാഹിഏ.
(യഹാ ‘ജ്ഞാന’ സേ ‘ആത്മാ’ സമഝനാ ചാഹിഏ; ക്യോംകി, അഭേദ വിവക്ഷാസേ ലക്ഷണമേം ഹീ
ലക്ഷ്യകാ വ്യവഹാര കിയാ ജാതാ ഹൈ. ഇസ ന്യായസേ ടീകാകാര ആചാര്യദേവ ആത്മാകോ ജ്ഞാന ഹീ കഹതേ
ആയേ ഹൈം.)
ഭാവാര്ഥ : — ജ്ഞാനസ്വരൂപ ആത്മാ അമൂര്തിക ഹൈ ഔര ആഹാര തോ കര്മ-നോകര്മരൂപ പുദ്ഗലമയ
മൂര്തിക ഹൈ; ഇസലിഏ പരമാര്ഥതഃ ആത്മാകേ പുദ്ഗലമയ ആഹാര നഹീം ഹൈ. ഔര ആത്മാകാ ഐസാ ഹീ
സ്വഭാവ ഹൈ കി വഹ പരദ്രവ്യകോ കദാപി ഗ്രഹണ നഹീം കരതാ; — സ്വഭാവരൂപ പരിണമിത ഹോ യാ
വിഭാവരൂപ പരിണമിത ഹോ, — അപനേ ഹീ പരിണാമകാ ഗ്രഹണ-ത്യാഗ ഹോതാ ഹൈ, പരദ്രവ്യകാ ഗ്രഹണ-ത്യാഗ
തോ കിംചിത്മാത്ര ഭീ നഹീം ഹോതാ.
ഇസപ്രകാര ആത്മാകേ ആഹാര ന ഹോനേസേ ഉസകേ ദേഹ ഹീ നഹീം ഹൈ..൪൦൪ സേ ൪൦൭..
ജബ കി ആത്മാകേ ദേഹ ഹൈ ഹീ നഹീം, ഇസലിയേ പുദ്ഗലമയ ദേഹസ്വരൂപ ലിംഗ ( – വേഷ, ബാഹ്യ
ചിഹ്ന) മോക്ഷകാ കാരണ നഹീം ഹൈ — ഇസ അര്ഥകാ, ആഗാമീ ഗാഥാഓംകാ സൂചക കാവ്യ കഹതേ ഹൈംഃ —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [ഏവം ശുദ്ധസ്യ ജ്ഞാനസ്യ ദേഹഃ ഏവ ന വിദ്യതേ ] ഇസപ്രകാര ശുദ്ധജ്ഞാനകേ ദേഹ ഹീ
നഹീം ഹൈ; [തതഃ ജ്ഞാതുഃ ദേഹമയം ലിങ്ഗം മോക്ഷകാരണമ് ന ] ഇസലിഏ ജ്ഞാതാകോ ദേഹമയ ചിഹ്ന മോക്ഷകാ
കാരണ നഹീം ഹൈ.൨൩൮.

Page 579 of 642
PDF/HTML Page 612 of 675
single page version

പാസംഡീലിംഗാണി വ ഗിഹിലിംഗാണി വ ബഹുപ്പയാരാണി .
ഘേത്തും വദംതി മൂഢാ ലിംഗമിണം മോക്ഖമഗ്ഗോ ത്തി ..൪൦൮..
ണ ദു ഹോദി മോക്ഖമഗ്ഗോ ലിംഗം ജം ദേഹണിമ്മമാ അരിഹാ .
ലിംഗം മുഇത്തു ദംസണണാണചരിത്താണി സേവംതി ..൪൦൯..
പാഷണ്ഡിലിങ്ഗാനി വാ ഗൃഹിലിങ്ഗാനി വാ ബഹുപ്രകാരാണി .
ഗൃഹീത്വാ വദന്തി മൂഢാ ലിങ്ഗമിദം മോക്ഷമാര്ഗ ഇതി ..൪൦൮..
ന തു ഭവതി മോക്ഷമാര്ഗോ ലിങ്ഗ യദ്ദേഹനിര്മമാ അര്ഹന്തഃ .
ലിങ്ഗ മുക്ത്വാ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണി സേവന്തേ ..൪൦൯..
കേചിദ്ദ്രവ്യലിംഗമജ്ഞാനേന മോക്ഷമാര്ഗം മന്യമാനാഃ സന്തോ മോഹേന ദ്രവ്യലിംഗമേവോപാദദതേ .
തദനുപപന്നമ്; സര്വേഷാമേവ ഭഗവതാമര്ഹദ്ദേവാനാം, ശുദ്ധജ്ഞാനമയത്വേ സതി ദ്രവ്യലിംഗാശ്രയഭൂത-
അബ, ഇസീ അര്ഥകോ ഗാഥാഓം ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈം : —
മുനിലിംഗകോ അഥവാ ഗൃഹസ്ഥീലിംഗകോ ബഹുഭാംതികേ.
ഗ്രഹകര കഹത ഹൈ മൂഢജന, ‘യഹ ലിംഗ മുക്തീമാര്ഗ ഹൈ’..൪൦൮..
വഹ ലിംഗ മുക്തീമാര്ഗ നഹിം, അര്ഹന്ത നിര്മമ ദേഹമേം.
ബസ ലിംഗ തജകര ജ്ഞാന അരു ചാരിത്ര, ദര്ശന സേവതേ..൪൦൯..
ഗാഥാര്ഥ : — [ബഹുപ്രകാരാണി ] ബഹുത പ്രകാരകേ [പാഷണ്ഡിലിങ്ഗാനി വാ ] മുനിലിംഗോംകോ
[ഗൃഹീലിങ്ഗാനി വാ ] അഥവാ ഗൃഹീലിംഗോംകോ [ഗൃഹീത്വാ ] ഗ്രഹണ കരകേ [മൂഢാഃ ] മൂഢ (അജ്ഞാനീ) ജന
[വദന്തി ] യഹ കഹതേ ഹൈം കി [ഇദം ലിങ്ഗമ് ] യഹ (ബാഹ്യ) ലിംഗ [മോക്ഷമാര്ഗഃ ഇതി ] മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ.
[തു ] പരന്തു [ലിങ്ഗം ] ലിംഗ [മോക്ഷമാര്ഗഃ ന ഭവതി ] മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ; [യത് ] ക്യോംകി
[അര്ഹന്തഃ ] അര്ഹന്തദേവ [ദേഹനിര്മമാഃ ] ദേഹകേ പ്രതി നിര്മമ വര്തതേ ഹുഏ [ലിങ്ഗം മുക്ത്വാ ] ലിംഗകോ ഛോഡകര
[ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണി സേവന്തേ ] ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രകാ ഹീ സേവന കരതേ ഹൈം.
ടീകാ : — കിതനേ ഹീ ലോഗ അജ്ഞാനസേ ദ്രവ്യലിംഗകോ മോക്ഷമാര്ഗ മാനതേ ഹുഏ മോഹസേ ദ്രവ്യലിംഗകോ
ഹീ ഗ്രഹണ കരതേ ഹൈം. യഹ ( – ദ്രവ്യലിംഗകോ മോക്ഷമാര്ഗ മാനകര ഗ്രഹണ കരനാ സോ) അനുപപന്ന അര്ഥാത്
അയുക്ത ഹൈ; ക്യോംകി സഭീ ഭഗവാന അര്ഹന്തദേവോംകേ, ശുദ്ധജ്ഞാനമയതാ ഹോനേസേ ദ്രവ്യലിംഗകേ ആശ്രയഭൂത ശരീരകേ

Page 580 of 642
PDF/HTML Page 613 of 675
single page version

ശരീരമമകാരത്യാഗാത്, തദാശ്രിതദ്രവ്യലിംഗത്യാഗേന ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണാം മോക്ഷമാര്ഗത്വേനോപാസനസ്യ
ദര്ശനാത് .
അഥൈതദേവ സാധയതി —
ണ വി ഏസ മോക്ഖമഗ്ഗോ പാസംഡീഗിഹിമയാണി ലിംഗാണി .
ദംസണണാണചരിത്താണി മോക്ഖമഗ്ഗം ജിണാ ബേംതി ..൪൧൦..
നാപ്യേഷ മോക്ഷമാര്ഗഃ പാഷണ്ഡിഗൃഹിമയാനി ലിങ്ഗാനി .
ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണി മോക്ഷമാര്ഗം ജിനാ ബ്രുവന്തി ..൪൧൦..
ന ഖലു ദ്രവ്യലിംഗ മോക്ഷമാര്ഗഃ, ശരീരാശ്രിതത്വേ സതി പരദ്രവ്യത്വാത് . ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണ്യേവ
മോക്ഷമാര്ഗഃ, ആത്മാശ്രിതത്വേ സതി സ്വദ്രവ്യത്വാത് .
മമത്വകാ ത്യാഗ ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ, ശരീരാശ്രിത ദ്രവ്യലിംഗകേ ത്യാഗസേ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രകീ മോക്ഷമാര്ഗരൂപസേ
ഉപാസനാ ദേഖീ ജാതീ ഹൈ (അര്ഥാത് വേ ശരീരാശ്രിത ദ്രവ്യലിംഗകാ ത്യാഗ കരകേ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രകോ
മോക്ഷമാര്ഗകേ രൂപമേം സേവന കരതേ ഹുഏ ദേഖേ ജാതേ ഹൈം).
ഭാവാര്ഥ : — യദി ദേഹമയ ദ്രവ്യലിംഗ മോക്ഷകാ കാരണ ഹോതാ തോ അര്ഹന്തദേവ ആദി ദേഹകാ മമത്വ
ഛോഡകര ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രകാ സേവന ക്യോം കരതേ ? ദ്രവ്യലിംഗസേ ഹീ മോക്ഷ പ്രാപ്ത കര ലേതേ ! ഇസസേ യഹ
നിശ്ചയ ഹുആ കി — ദേഹമയ ലിംഗ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ, പരമാര്ഥതഃ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രരൂപ ആത്മാ ഹീ മോക്ഷകാ
മാര്ഗ ഹൈ..൪൦൮-൪൦൯..
അബ, യഹീ സിദ്ധ കരതേ ഹൈം (അര്ഥാത് ദ്രവ്യലിംഗ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ, ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്ര ഹീ
മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ — യഹ സിദ്ധ കരതേ ഹൈം) : —
മുനിലിംഗ അരു ഗൃഹീലിംഗ — യേ നഹിം ലിംഗ മുക്തീമാര്ഗ ഹൈ.
ചാരിത്ര-ദര്ശന-ജ്ഞാനകോ ബസ മോക്ഷമാര്ഗ പ്രഭൂ കഹേ..൪൧൦..
ഗാഥാര്ഥ : — [പാഷണ്ഡിഗൃഹിമയാനി ലിങ്ഗാനി ] മുനിയോം ഔര ഗൃഹസ്ഥകേ ലിംഗ ( – ചിഹ്ന)
[ഏഷഃ ] യഹ [മോക്ഷമാര്ഗഃ ന അപി ] മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ; [ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണി ] ദര്ശന – ജ്ഞാന – ചാരിത്രകോ
[ജിനാഃ ] ജിനദേവ [മോക്ഷമാര്ഗം ബ്രുവന്തി ] മോക്ഷമാര്ഗ കഹതേ ഹൈം.
ടീകാ : — ദ്രവ്യലിംഗ വാസ്തവമേം മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി വഹ (ദ്രവ്യലിംഗ) ശരീരാശ്രിത
ഹോനേസേ പരദ്രവ്യ ഹൈ. ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്ര ഹീ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ, ക്യോംകി വേ ആത്മാശ്രിത ഹോനേസേ സ്വദ്രവ്യ ഹൈം.

Page 581 of 642
PDF/HTML Page 614 of 675
single page version

യത ഏവമ് —
തമ്ഹാ ജഹിത്തു ലിംഗേ സാഗാരണഗാരഏഹിം വാ ഗഹിദേ .
ദംസണണാണചരിത്തേ അപ്പാണം ജുംജ മോക്ഖപഹേ ..൪൧൧..
തസ്മാത് ജഹിത്വാ ലിങ്ഗാനി സാഗാരൈരനഗാരകൈര്വാ ഗൃഹീതാനി .
ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രേ ആത്മാനം യുംക്ഷ്വ മോക്ഷപഥേ ..൪൧൧..
യതോ ദ്രവ്യലിംഗ ന മോക്ഷമാര്ഗഃ, തതഃ സമസ്തമപി ദ്രവ്യലിംഗം ത്യക്ത്വാ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രേഷ്വേവ,
മോക്ഷമാര്ഗത്വാത്, ആത്മാ യോക്ത വ്യ ഇതി സൂത്രാനുമതിഃ .
ഭാവാര്ഥ : — ജോ മോക്ഷ ഹൈ സോ സര്വ കര്മോകേ അഭാവരൂപ ആത്മപരിണാമ ( – ആത്മാകേ പരിണാമ)
ഹൈം, ഇസലിയേ ഉസകാ കാരണ ഭീ ആത്മപരിണാമ ഹീ ഹോനാ ചാഹിഏ. ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്ര ആത്മാകേ പരിണാമ
ഹൈം; ഇസലിയേ നിശ്ചയസേ വഹീ മോക്ഷകാ മാര്ഗ ഹൈ. ജോ ലിംഗ ഹൈ സോ ദേഹമയ ഹൈ; ഔര ജോ ദേഹ ഹൈ വഹ
പുദ്ഗലദ്രവ്യമയ ഹൈ; ഇസലിയേ ആത്മാകേ ലിയേ ദേഹ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ. പരമാര്ഥസേ അന്യ ദ്രവ്യകോ അന്യ
ദ്രവ്യ കുഛ നഹീം കരതാ ഐസാ നിയമ ഹൈ..൪൧൦..
ജബ കി ഐസാ ഹൈ (അര്ഥാത് യദി ദ്രവ്യലിംഗ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ ഔര ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്ര ഹീ മോക്ഷമാര്ഗ
ഹൈ) തോ ഇസപ്രകാര (നിമ്നപ്രകാര) സേ കരനാ ചാഹിഏ — യഹ ഉപദേശ ഹൈഃ —
യോം ഛോഡകര സാഗാര യാ അനഗാര-ധാരിത ലിംഗകോ.
ചാരിത്ര-ദര്ശന-ജ്ഞാനമേം തൂ ജോഡ രേ ! നിജ ആത്മകോ..൪൧൧..
ഗാഥാര്ഥ : — [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [സാഗാരൈഃ ] സാഗാരോം ദ്വാരാ ( – ഗൃഹസ്ഥോം ദ്വാരാ) [അനഗാരകൈഃ
വാ ] അഥവാ അണഗാരോംകേ ദ്വാരാ ( – മുനിയോംകേ ദ്വാരാ) [ഗൃഹീതാനി ] ഗ്രഹണ കിയേ ഗയേ [ലിങ്ഗാനി ]
ലിംഗോംകോ [ജഹിത്വാ ] ഛോഡകര, [ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രേ ] ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രമേം — [മോക്ഷപഥേ ] ജോ കി
മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ ഉസമേം — [ആത്മാനം യുംക്ഷ്വ ] തൂ ആത്മാകോ ലഗാ.
ടീകാ : — ക്യോംകി ദ്രവ്യലിംഗ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ, ഇസലിഏ സമസ്ത ദ്രവ്യലിംഗകാ ത്യാഗ കരകേ
ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രമേം ഹീ, വഹ (ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്ര) മോക്ഷമാര്ഗ ഹോനേസേ, ആത്മാകോ ലഗാനാ യോഗ്യ ഹൈ — ഐസീ
സൂത്രകീ അനുമതി ഹൈ.
ഭാവാര്ഥ : — യഹാ ദ്രവ്യലിംഗകോ ഛോഡകര ആത്മാകോ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രമേം ലഗാനേകാ വചന ഹൈ വഹ
സാമാന്യ പരമാര്ഥ വചന ഹൈ. കോഈ യഹ സമഝേഗാ കി യഹ മുനി-ശ്രാവകകേ വ്രതോംകേ ഛുഡാനേകാ ഉപദേശ
ഹൈ. പരന്തു ഐസാ നഹീം ഹൈ. ജോ മാത്ര ദ്രവ്യലിംഗകോ ഹീ മോക്ഷമാര്ഗ ജാനകര വേശ ധാരണ കരതേ ഹൈം, ഉന്ഹേം

Page 582 of 642
PDF/HTML Page 615 of 675
single page version

(അനുഷ്ടുഭ്)
ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രത്രയാത്മാ തത്ത്വമാത്മനഃ .
ഏക ഏവ സദാ സേവ്യോ മോക്ഷമാര്ഗോ മുമുക്ഷുണാ ..൨൩൯..
മോക്ഖപഹേ അപ്പാണം ഠവേഹി തം ചേവ ഝാഹി തം ചേയ .
തത്ഥേവ വിഹര ണിച്ചം മാ വിഹരസു അണ്ണദവ്വേസു ..൪൧൨..
മോക്ഷപഥേ ആത്മാനം സ്ഥാപയ തം ചൈവ ധ്യായസ്വ തം ചേതയസ്വ .
തത്രൈവ വിഹര നിത്യം മാ വിഹാര്ഷീരന്യദ്രവ്യേഷു ..൪൧൨..
ആസംസാരാത്പരദ്രവ്യേ രാഗദ്വേഷാദൌ നിത്യമേവ സ്വപ്രജ്ഞാദോഷേണാവതിഷ്ഠമാനമപി, സ്വപ്രജ്ഞാഗുണേനൈവ തതോ
ദ്രവ്യലിംഗകാ പക്ഷ ഛുഡാനേകാ ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ കി — ഭേഖമാത്രസേ (വേശമാത്രസേ, ബാഹ്യവ്രതമാത്രസേ) മോക്ഷ
നഹീം ഹോതാ. പരമാര്ഥ മോക്ഷമാര്ഗ തോ ആത്മാകേ പരിണാമ ജോ ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്ര ഹൈം വഹീ ഹൈ. വ്യവഹാര
ആചാരസൂത്രകേ കഥനാനുസാര ജോ മുനി-ശ്രാവകകേ ബാഹ്യ വ്രത ഹൈം, വേ വ്യവഹാരസേ നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗകേ സാധക
ഹൈം; ഉന വ്രതോംകോ യഹാ നഹീം ഛുഡായാ ഹൈ, കിന്തു യഹ കഹാ ഹൈ കി ഉന വ്രതോംകാ ഭീ മമത്വ ഛോഡകര പരമാര്ഥ
മോക്ഷമാര്ഗമേം ലഗനേസേ മോക്ഷ ഹോതാ ഹൈ, കേവല വേശമാത്രസേ – വ്രതമാത്രസേ മോക്ഷ നഹീം ഹോതാ..൪൧൧..
അബ, ഇസീ അര്ഥകോ ദൃഢ കരനേവാലീ ആഗാമീ ഗാഥാകാ സൂചക ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [ആത്മനഃ തത്ത്വമ് ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്ര-ത്രയ-ആത്മാ ] ആത്മാകാ തത്ത്വ
ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രത്രയാത്മക ഹൈ (അര്ഥാത് ആത്മാകാ യഥാര്ഥ രൂപ ദര്ശന, ജ്ഞാന ഔര ചാരിത്രകേ ത്രികസ്വരൂപ
ഹൈ); [മുമുക്ഷുണാ മോക്ഷമാര്ഗഃ ഏകഃ ഏവ സദാ സേവ്യഃ ] ഇസലിയേ മോക്ഷകേ ഇച്ഛുക പുരുഷകോ (യഹ
ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രസ്വരൂപ) മോക്ഷമാര്ഗ ഏക ഹീ സദാ സേവന കരനേ യോഗ്യ ഹൈ.൨൩൯.
അബ, ഇസീ ഉപദേശകോ ഗാഥാ ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈം : —
തൂം സ്ഥാപ നിജകോ മോക്ഷപഥമേം, ധ്യാ, അനുഭവ തൂ ഉസേ.
ഉസമേം ഹി നിത്യ വിഹാര കര, ന വിഹാര കര പരദ്രവ്യമേം..൪൧൨..
ഗാഥാര്ഥ : — (ഹേ ഭവ്യ !) [മോക്ഷപഥേ ] തൂ മോക്ഷമാര്ഗമേം [ആത്മാനം സ്ഥാപയ ] അപനേ ആത്മാകോ
സ്ഥാപിത കര, [തം ച ഏവ ധ്യായസ്വ ] ഉസീകാ ധ്യാന കര, [തം ചേതയസ്വ ] ഉസീകോ ചേത – അനുഭവ കര
[തത്ര ഏവ നിത്യം വിഹര ] ഔര ഉസീമേം നിരന്തര വിഹാര കര; [അന്യദ്രവ്യേഷു മാ വിഹാര്ഷീഃ ] അന്യ ദ്രവ്യോംമേം
വിഹാര മത കര.
ടീകാ : — (ഹേ ഭവ്യ !) സ്വയം അര്ഥാത് അപനാ ആത്മാ അനാദി സംസാരസേ ലേകര അപനീ പ്രജ്ഞാകേ

Page 583 of 642
PDF/HTML Page 616 of 675
single page version

വ്യാവര്ത്യ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രേഷു നിത്യമേവാവസ്ഥാപയാതിനിശ്ചലമാത്മാനം; തഥാ സമസ്തചിന്താന്തര-
നിരോധേനാത്യന്തമേകാഗ്രോ ഭൂത്വാ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണ്യേവ ധ്യായസ്വ; തഥാ സകലകര്മകര്മഫലചേതനാസംന്യാസേന
ശുദ്ധജ്ഞാനചേതനാമയോ ഭൂത്വാ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണ്യേവ ചേതയസ്വ; തഥാ ദ്രവ്യസ്വഭാവവശതഃ പ്രതിക്ഷണ-
വിജൃമ്ഭമാണപരിണാമതയാ തന്മയപരിണാമോ ഭൂത്വാ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രേഷ്വേവ വിഹര; തഥാ ജ്ഞാനരൂപ-
മേകമേവാചലിതമവലമ്ബമാനോ ജ്ഞേയരൂപേണോപാധിതയാ സര്വത ഏവ പ്രധാവത്സ്വപി പരദ്രവ്യേഷു സര്വേഷ്വപി മനാഗപി
മാ വിഹാര്ഷീഃ
.
(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
ഏകോ മോക്ഷപഥോ യ ഏഷ നിയതോ ദ്രഗ്ജ്ഞപ്തിവൃത്ത്യാത്മക-
സ്തത്രൈവ സ്ഥിതിമേതി യസ്തമനിശം ധ്യായേച്ച തം ചേതതി .
തസ്മിന്നേവ നിരന്തരം വിഹരതി ദ്രവ്യാന്തരാണ്യസ്പൃശന്
സോവശ്യം സമയസ്യ സാരമചിരാന്നിത്യോദയം വിന്ദതി ..൨൪൦..
( – ബുദ്ധികേ) ദോഷസേ പരദ്രവ്യമേം — രാഗദ്വേഷാദിമേം നിരന്തര സ്ഥിത രഹതാ ഹുആ ഭീ, അപനീ പ്രജ്ഞാകേ ഗുണ ദ്വാരാ
ഹീ ഉസമേംസേ പീഛേ ഹടാകര ഉസേ അതി നിശ്ചലതാ പൂര്വക ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രമേം നിരന്തര സ്ഥാപിത കര, തഥാ
സമസ്ത അന്യ ചിന്താകേ നിരോധ ദ്വാരാ അത്യന്ത ഏകാഗ്ര ഹോകര ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രകാ ഹീ ധ്യാന കര; തഥാ
സമസ്ത കര്മചേതനാ ഔര കര്മഫലചേതനാകേ ത്യാഗ ദ്വാരാ ശുദ്ധജ്ഞാനചേതനാമയ ഹോകര ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രകോ
ഹീ ചേത — അനുഭവ കര; തഥാ ദ്രവ്യകേ സ്വഭാവകേ വശസേ (അപനേകോ) പ്രതിക്ഷണ ജോ പരിണാമ ഉത്പന്ന
ഹോതേ ഹൈം ഉനകേ ദ്വാരാ [അര്ഥാത് പരിണാമീപനേകേ ദ്വാരാ തന്മയ പരിണാമവാലാ ( – ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രമയ
പരിണാമവാലാ) ഹോകര ] ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്രമേം ഹീ വിഹാര കര; തഥാ ജ്ഞാനരൂപകോ ഏകകോ ഹീ അചലതയാ
അവലമ്ബന കരതാ ഹുആ, ജോ ജ്ഞേയരൂപ ഹോനേസേ ഉപാധിസ്വരൂപ ഹൈം ഐസേ സര്വ ഓരസേ ഫൈ ലതേ ഹുഏ സമസ്ത
പരദ്രവ്യോംമേം കിംചിത് മാത്ര ഭീ വിഹാര മത കര.
ഭാവാര്ഥ : — പരമാര്ഥരൂപ ആത്മാകേ പരിണാമ ദര്ശന-ജ്ഞാന-ചാരിത്ര ഹൈം; വഹീ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ.
ഉസീമേം ( – ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രമേം ഹീ) ആത്മാകോ സ്ഥാപിത കരനാ ചാഹിഏ, ഉസീകാ ധ്യാന കരനാ ചാഹിഏ,
ഉസീകാ അനുഭവ കരനാ ചാഹിഏ ഔര ഉസീമേം വിഹാര (പ്രവര്തന) കരനാ ചാഹിഏ, അന്യ ദ്രവ്യോംമേം പ്രവര്തന
നഹീം കരനാ ചാഹിഏ. യഹാ പരമാര്ഥസേ യഹീ ഉപദേശ ഹൈ കി — നിശ്ചയ മോക്ഷമാര്ഗകാ സേവന കരനാ ചാഹിഏ,
മാത്ര വ്യവഹാരമേം ഹീ മൂഢ നഹീം രഹനാ ചാഹിഏ..൪൧൨..
അബ, ഇസീ അര്ഥകാ കലശരൂപ കാവ്യ കഹതേ ഹൈം : —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [ദൃഗ്-ജ്ഞപ്തി-വൃത്തി-ആത്മകഃ യഃ ഏഷഃ ഏകഃ നിയതഃ മോക്ഷപഥഃ ] ദര്ശനജ്ഞാന-
ചാരിത്രസ്വരൂപ ജോ യഹ ഏക നിയത മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ, [തത്ര ഏവ യഃ സ്ഥിതിമ് ഏതി ] ഉസീമേം ജോ പുരുഷ സ്ഥിതി

Page 584 of 642
PDF/HTML Page 617 of 675
single page version

(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
യേ ത്വേനം പരിഹൃത്യ സംവൃതിപഥപ്രസ്ഥാപിതേനാത്മനാ
ലിംഗേ ദ്രവ്യമയേ വഹന്തി മമതാം തത്ത്വാവബോധച്യുതാഃ .
നിത്യോദ്യോതമഖണ്ഡമേകമതുലാലോകം സ്വഭാവപ്രഭാ-
പ്രാഗ്ഭാരം സമയസ്യ സാരമമലം നാദ്യാപി പശ്യന്തി തേ ..൨൪൧..
പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ അര്ഥാത് സ്ഥിത രഹതാ ഹൈ, [തമ് അനിശം ധ്യായേത് ] ഉസീകാ നിരന്തര ധ്യാന കരതാ ഹൈ, [തം
ചേതതി ] ഉസീകോ ചേതതാ ഹൈ — ഉസീകാ അനുഭവ കരതാ ഹൈ, [ച ദ്രവ്യാന്തരാണി അസ്പൃശന് തസ്മിന് ഏവ
നിരന്തരം വിഹരതി ] ഔര അന്യ ദ്രവ്യോംകോ സ്പര്ശ ന കരതാ ഹുആ ഉസീമേം നിരന്തര വിഹാര കരതാ ഹൈ [സഃ
നിത്യ-ഉദയം സമയസ്യ സാരമ് അചിരാത് അവശ്യം വിന്ദതി ] വഹ പുരുഷ, ജിസകാ ഉദയ നിത്യ രഹതാ ഹൈ
ഐസേ സമയകേ സാരകോ (അര്ഥാത് പരമാത്മാകേ രൂപകോ) അല്പ കാലമേം ഹീ അവശ്യ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ അര്ഥാത്
ഉസകാ അനുഭവ കരതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥ : — നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗകേ സേവനസേ അല്പ കാലമേം ഹീ മോക്ഷകീ പ്രാപ്തി ഹോതീ ഹൈ, യഹ നിയമ
ഹൈ.൨൪൦.
‘ജോ ദ്രവ്യലിംഗകോ ഹീ മോക്ഷമാര്ഗ മാനകര ഉസമേം മമത്വ രഖതേ ഹൈം, ഉന്ഹോംനേ സമയസാരകോ അര്ഥാത്
ശുദ്ധ ആത്മാകോ നഹീം ജാനാ’ — ഇസപ്രകാര ഗാഥാ ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈം.
യഹാ പ്രഥമ ഉസകാ സൂചക കാവ്യ കഹതേ ഹൈം : —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [യേ തു ഏനം പരിഹൃത്യ സംവൃതി-പഥ-പ്രസ്ഥാപിതേന ആത്മനാ ദ്രവ്യമയേ ലിംങ്ഗേ മമതാം
വഹന്തി ] ജോ പുരുഷ ഇസ പൂര്വോക്ത പരമാര്ഥസ്വരൂപ മോക്ഷമാര്ഗകോ ഛോഡകര വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗമേം സ്ഥാപിത
അപനേ ആത്മാകേ ദ്വാരാ ദ്രവ്യമയ ലിംഗമേം മമതാ കരതേ ഹൈം (അര്ഥാത് യഹ മാനതേ ഹൈം കി യഹ ദ്രവ്യലിംഗ ഹീ
ഹമേം മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരാ ദേഗാ), [തേ തത്ത്വ-അവബോധ-ച്യുതാഃ അദ്യ അപി സമയസ്യ സാരമ് ന പശ്യന്തി ]
വേ പുരുഷ തത്ത്വകേ യഥാര്ഥ ജ്ഞാനസേ രഹിത ഹോതേ ഹുഏ അഭീ തക സമയകേ സാരകോ (അര്ഥാത് ശുദ്ധ ആത്മാകോ)
നഹീം ദേഖതേ — അനുഭവ നഹീം കരതേ. വഹ സമയസാര അര്ഥാത് ശുദ്ധാത്മാ കൈസാ ഹൈ ? [നിത്യ-ഉദ്യോതമ് ]
നിത്യ പ്രകാശമാന ഹൈ (അര്ഥാത് കോഈ പ്രതിപക്ഷീ ഹോകര ഉസകേ ഉദയകാ നാശ നഹീം കര സകതാ),
[അഖണ്ഡമ് ] അഖണ്ഡ ഹൈ (അര്ഥാത് ജിസമേം അന്യ ജ്ഞേയ ആദികേ നിമിത്ത ഖണ്ഡ നഹീം ഹോതേ), [ഏകമ് ]
ഏക ഹൈ (അര്ഥാത് പര്യായോംസേ അനേക അവസ്ഥാരൂപ ഹോനേ പര ഭീ ജോ ഏകരൂപത്വകോ നഹീം ഛോഡതാ),
[അതുല-ആലോകം ] അതുല ( – ഉപമാരഹിത) പ്രകാശവാലാ ഹൈ, (ക്യോംകി ജ്ഞാനപ്രകാശകോ സൂര്യാദികേ
പ്രകാശകീ ഉപമാ നഹീം ദീ ജാ സകതീ), [സ്വഭാവ-പ്രഭാ-പ്രാഗ്ഭാരം ] സ്വഭാവപ്രഭാകാ പുംജ ഹൈ (അര്ഥാത്
ചൈതന്യപ്രകാശകാ സമൂഹരൂപ ഹൈ), [അമലം ] അമല ഹൈ (അര്ഥാത് രാഗാദി-വികാരരൂപീ മലസേ രഹിത ഹൈ).

Page 585 of 642
PDF/HTML Page 618 of 675
single page version

പാസംഡീലിംഗേസു വ ഗിഹിലിംഗേസു വ ബഹുപ്പയാരേസു .
കുവ്വംതി ജേ മമത്തിം തേഹിം ണ ണാദം സമയസാരം ..൪൧൩..
പാഷണ്ഡിലിങ്ഗേഷു വാ ഗൃഹിലിങ്ഗേഷു വാ ബഹുപ്രകാരേഷു .
കുര്വന്തി യേ മമത്വം തൈര്ന ജ്ഞാതഃ സമയസാരഃ ..൪൧൩..
യേ ഖലു ശ്രമണോഹം ശ്രമണോപാസകോഹമിതി ദ്രവ്യലിംഗമമകാരേണ മിഥ്യാഹംകാരം കുര്വന്തി,
തേനാദിരൂഢവ്യവഹാരമൂഢാഃ പ്രൌഢവിവേകം നിശ്ചയമനാരൂഢാഃ പരമാര്ഥസത്യം ഭഗവന്തം സമയസാരം ന
പശ്യന്തി .
74
(ഇസപ്രകാര, ജോ ദ്രവ്യലിംഗമേം മമത്വ കരതേ ഹൈം ഉന്ഹേ നിശ്ചയ-കാരണസമയസാരകാ അനുഭവ നഹീം
ഹൈ; തബ ഫി ര ഉനകോ കാര്യസമയസാരകീ പ്രാപ്തി കഹാ സേ ഹോഗീ ?).൨൪൧.
അബ, ഇസ അര്ഥകീ ഗാഥാ കഹതേ ഹൈം : —
ബഹുഭാംതികേ മുനിലിംഗ ജോ അഥവാ ഗൃഹസ്ഥീലിംഗ ജോ.
മമതാ കരേ, ഉനനേ നഹീം ജാനാ ‘സമയകേ സാര’ കോ..൪൧൩..
ഗാഥാര്ഥ : — [യേ ] ജോ [ബഹുപ്രകാരേഷു ] ബഹുത പ്രകാരകേ [പാഷണ്ഡിലിങ്ഗേഷു വാ ] മുനിലിംഗോംമേം
[ഗൃഹിലിങ്ഗേഷു വാ ] അഥവാ ഗൃഹസ്ഥലിംഗോംമേം [മമത്വം കുര്വന്തി ] മമതാ കരതേ ഹൈം (അര്ഥാത് യഹ മാനതേ ഹൈം
കി യഹ ദ്രവ്യലിംഗ ഹീ മോക്ഷകാ ദാതാ ഹൈ), [തൈഃ സമയസാരഃ ന ജ്ഞാതഃ ] ഉന്ഹോംനേ സമയസാരകോ നഹീം ജാനാ.
ടീകാ : — ജോ വാസ്തവമേം ‘മൈം ശ്രമണ ഹൂ , മൈം ശ്രമണോപാസക ( – ശ്രാവക) ഹൂ ’ ഇസപ്രകാര
ദ്രവ്യലിംഗമേം മമത്വഭാവകേ ദ്വാരാ മിഥ്യാ അഹംകാര കരതേ ഹൈം, വേ അനാദിരൂഢ (അനാദികാലസേ സമാഗത)
വ്യവഹാരമേം മൂഢ (മോഹീ) ഹോതേ ഹുഏ, പ്രൌഢ വിവേകവാലേ നിശ്ചയ ( – നിശ്ചയനയ) പര ആരൂഢ ന ഹോതേ ഹുഏ,
പരമാര്ഥസത്യ ( – ജോ പരമാര്ഥസേ സത്യാര്ഥ ഹൈ ഐസേ) ഭഗവാന സമയസാരകോ നഹീം ദേഖതേ — അനുഭവ നഹീം
കരതേ.
ഭാവാര്ഥ : — അനാദികാലീന പരദ്രവ്യകേ സംയോഗസേ ഹോനേവാലേ വ്യവഹാര ഹീ മേം ജോ പുരുഷ മൂഢ
അര്ഥാത് മോഹിത ഹൈം, വേ യഹ മാനതേ ഹൈം കി ‘യഹ ബാഹ്യ മഹാവ്രതാദിരൂപ വേശ ഹീ ഹമേം മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരാ ദേഗാ’,
പരന്തു ജിസസേ ഭേദജ്ഞാന ഹോതാ ഹൈ ഐസേ നിശ്ചയകോ വേ നഹീം ജാനതേ. ഐസേ പുരുഷ സത്യാര്ഥ, പരമാത്മരൂപ,
ശുദ്ധജ്ഞാനമയ സമയസാരകോ നഹീം ദേഖതേ..൪൧൩..
അബ, ഇസീ അര്ഥകാ കലശരൂപ കാവ്യ കഹതേ ഹൈം : —

Page 586 of 642
PDF/HTML Page 619 of 675
single page version

(വിയോഗിനീ)
വ്യവഹാരവിമൂഢദ്രഷ്ടയഃ പരമാര്ഥം കലയന്തി നോ ജനാഃ .
തുഷബോധവിമുഗ്ധബുദ്ധയഃ കലയന്തീഹ തുഷം ന തണ്ഡുലമ് ..൨൪൨..
(സ്വാഗതാ)
ദ്രവ്യലിംഗമമകാരമീലിതൈ-
ദ്രര്ശ്യതേ സമയസാര ഏവ ന .
ദ്രവ്യലിംഗമിഹ യത്കിലാന്യതോ
ജ്ഞാനമേകമിദമേവ ഹി സ്വതഃ ..൨൪൩..
ശ്ലോകാര്ഥ : — [വ്യവഹാര-വിമൂഢ-ദൃഷ്ടയഃ ജനാഃ പരമാര്ഥ നോ കലയന്തി ] ജിനകീ ദൃഷ്ടി
(ബുദ്ധി) വ്യവഹാരമേം ഹീ മോഹിത ഹൈ ഐസേ പുരുഷ പരമാര്ഥകോ നഹീം ജാനതേ, [ഇഹ തുഷ-ബോധ-വിമുഗ്ധ-
ബുദ്ധയഃ തുഷം കലയന്തി, ന തണ്ഡുലമ് ] ജൈസേ ജഗതമേം ജിനകീ ബുദ്ധി തുഷകേ ജ്ഞാനമേം ഹീ മോഹിത ഹൈ
( – മോഹകോ പ്രാപ്ത ഹുഈ ഹൈ) ഐസേ പുരുഷ തുഷകോ ഹീ ജാനതേ ഹൈം, തംദുല ( – ചാവല) കോ നഹീം ജാനതേ.
ഭാവാര്ഥ : — ജോ ധാനകേ ഛിലകോം പര ഹീ മോഹിത ഹോ രഹേ ഹൈം, ഉന്ഹീംകോ കൂടതേ രഹതേ ഹൈം,
ഉന്ഹോംനേ ചാവലോംകോ ജാനാ ഹീ നഹീം ഹൈ; ഇസീപ്രകാര ജോ ദ്രവ്യലിംഗ ആദി വ്യവഹാരമേം മുഗ്ധ ഹോ രഹേ ഹൈം
(അര്ഥാത് ജോ ശരീരാദികീ ക്രിയാമേം മമത്വ കിയാ കരതേ ഹൈം), ഉന്ഹോംനേ ശുദ്ധാത്മാനുഭവനരൂപ പരമാര്ഥകോ
ജാനാ നഹീം ഹൈ; അര്ഥാത് ഐസേ ജീവ ശരീരാദി പരദ്രവ്യകോ ഹീ ആത്മാ ജാനതേ ഹൈം, വേ പരമാര്ഥ ആത്മാകേ
സ്വരൂപകോ ജാനതേ ഹീ നഹീം.൨൪൨.
അബ, ആഗാമീ ഗാഥാകാ സൂചക കാവ്യ കഹതേ ഹൈം : —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [ദ്രവ്യലിങ്ഗ-മമകാര-മീലിതൈഃ സമയസാരഃ ഏവ ന ദൃശ്യതേ ] ജോ ദ്രവ്യലിംഗമേം
മമകാരകേ ദ്വാരാ അംധ — വിവേക രഹിത ഹൈം, വേ സമയസാരകോ ഹീ നഹീം ദേഖതേ; [യത് ഇഹ ദ്രവ്യലിംഗമ്
കില അന്യതഃ ] ക്യോംകി ഇസ ജഗതമേം ദ്രവ്യലിംഗ തോ വാസ്തവമേം അന്യ ദ്രവ്യസേ ഹോതാ ഹൈ, [ഇദമ്
ജ്ഞാനമ് ഏവ ഹി ഏകമ് സ്വതഃ ] മാത്ര യഹ ജ്ഞാന ഹീ നിജസേ (ആത്മദ്രവ്യസേ) ഹോതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥ : — ജോ ദ്രവ്യലിംഗമേം മമത്വകേ ദ്വാരാ അംധ ഹൈ ഉന്ഹേം ശുദ്ധാത്മദ്രവ്യകാ അനുഭവ ഹീ
നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി വേ വ്യവഹാരകോ ഹീ പരമാര്ഥ മാനതേ ഹൈം, ഇസലിയേ പരദ്രവ്യകോ ഹീ ആത്മദ്രവ്യ മാനതേ
ഹൈം.൨൪൩.

Page 587 of 642
PDF/HTML Page 620 of 675
single page version

വവഹാരിഓ പുണ ണഓ ദോണ്ണി വി ലിംഗാണി ഭണദി മോക്ഖപഹേ .
ണിച്ഛയണഓ ണ ഇച്ഛദി മോക്ഖപഹേ സവ്വലിംഗാണി ..൪൧൪..
വ്യാവഹാരികഃ പുനര്നയോ ദ്വേ അപി ലിങ്ഗേ ഭണതി മോക്ഷപഥേ .
നിശ്ചയനയോ നേച്ഛതി മോക്ഷപഥേ സര്വലിങ്ഗാനി ..൪൧൪..
യഃ ഖലു ശ്രമണശ്രമണോപാസകഭേദേന ദ്വിവിധം ദ്രവ്യലിംഗംം ഭവതി മോക്ഷമാര്ഗ ഇതി പ്രരൂപണപ്രകാരഃ
സ കേവലം വ്യവഹാര ഏവ, ന പരമാര്ഥഃ, തസ്യ സ്വയമശുദ്ധദ്രവ്യാനുഭവനാത്മകത്വേ സതി പരമാര്ഥത്വാ-
ഭാവാത്; യദേവ ശ്രമണശ്രമണോപാസകവികല്പാതിക്രാന്തം ദ്രശിജ്ഞപ്തിപ്രവൃത്തവൃത്തിമാത്രം ശുദ്ധജ്ഞാനമേവൈകമിതി
നിസ്തുഷസംചേതനം പരമാര്ഥഃ, തസ്യൈവ സ്വയം ശുദ്ധദ്രവ്യാനുഭവനാത്മകത്വേ സതി പരമാര്ഥത്വാത് . തതോ യേ
വ്യവഹാരമേവ പരമാര്ഥബുദ്ധയാ ചേതയന്തേ, തേ സമയസാരമേവ ന സംചേതയന്തേ; യ ഏവ പരമാര്ഥം പരമാര്ഥബുദ്ധയാ
‘വ്യവഹാരനയ ഹീ മുനിലിംഗകോ ഔര ശ്രാവകലിംഗകോ — ദോനോംകോ മോക്ഷമാര്ഗ കഹതാ ഹൈ, നിശ്ചയനയ
കിസീ ലിംഗകോ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം കഹതാ’ — യഹ ഗാഥാ ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈം : —
വ്യവഹാരനയ, ഇന ലിംഗ ദ്വയകോ മോക്ഷകേ പഥമേം കഹേ.
നിശ്ചയ നഹീം മാനേ കഭീ കോ ലിംഗ മുക്തീപംഥമേം..൪൧൪..
ഗാഥാര്ഥ : — [വ്യാവഹാരികഃ നയഃ പുനഃ ] വ്യവഹാരനയ [ദ്വേ ലിങ്ഗേ അപി ] ദോനോം ലിംഗോംകോ
[മോക്ഷപഥേ ഭണതി ] മോക്ഷമാര്ഗമേം കഹതാ ഹൈ (അര്ഥാത് വ്യവഹാരനയ മുനിലിംഗ ഔര ഗൃഹീലിംഗകോ മോക്ഷമാര്ഗ
കഹതാ ഹൈ); [നിശ്ചയനയഃ ] നിശ്ചയനയ [സര്വലിങ്ഗാനി ] സഭീ ലിംഗോംകോ (അര്ഥാത് കിസീ ഭീ ലിംഗകോ)
[മോക്ഷപഥേ ന ഇച്ഛതി ] മോക്ഷമാര്ഗമേം നഹീം മാനതാ.
ടീകാ : — ശ്രമണ ഔര ശ്രമണോപാസകകേ ഭേദസേ ദോ പ്രകാരകേ ദ്രവ്യലിംഗ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈം —
ഇസപ്രകാരകാ ജോ പ്രരൂപണ-പ്രകാര (അര്ഥാത് ഇസപ്രകാരകീ ജോ പ്രരൂപണാ) വഹ കേവല വ്യവഹാര ഹീ ഹൈ,
പരമാര്ഥ നഹീം, ക്യോംകി വഹ (പ്രരൂപണാ) സ്വയം അശുദ്ധ ദ്രവ്യകീ അനുഭവനസ്വരൂപ ഹൈ, ഇസലിയേ ഉസകോ
പരമാര്ഥതാകാ അഭാവ ഹൈ; ശ്രമണ ഔര ശ്രമണോപാസകകേ ഭേദോംസേ അതിക്രാന്ത, ദര്ശനജ്ഞാനമേം പ്രവൃത്ത
പരിണതിമാത്ര ( – മാത്ര ദര്ശന-ജ്ഞാനമേം പ്രവര്തിത ഹുഈ പരിണതിരൂപ) ശുദ്ധ ജ്ഞാന ഹീ ഏക ഹൈ — ഐസാ ജോ നിഷ്തുഷ
( – നിര്മല) അനുഭവന ഹീ പരമാര്ഥ ഹൈ, ക്യോംകി വഹ (അനുഭവന) സ്വയം ശുദ്ധ ദ്രവ്യകാ അനുഭവനസ്വരൂപ
ഹോനേസേ ഉസീകേ പരമാര്ഥത്വ ഹൈ. ഇസലിയേ ജോ വ്യവഹാരകോ ഹീ പരമാര്ഥബുദ്ധിസേ ( – പരമാര്ഥ മാനകര)
അനുഭവ കരതേ ഹൈം, വേ സമയസാരകാ ഹീ അനുഭവ നഹീം കരതേ; ജോ പരമാര്ഥകോ പരമാര്ഥബുദ്ധിസേ അനുഭവ കരതേ