Samaysar-Hindi (Punjabi transliteration). Kalash: 222-227 ; Gatha: 383-389.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 29 of 34

 

Page 528 of 642
PDF/HTML Page 561 of 675
single page version

ਅਸ਼ੁਭਃ ਸ਼ੁਭੋ ਵਾ ਸ਼ਬ੍ਦੋ ਨ ਤ੍ਵਾਂ ਭਣਤਿ ਸ਼੍ਰੁਣੁ ਮਾਮਿਤਿ ਸ ਏਵ .
ਨ ਚੈਤਿ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰਵਿਸ਼ਯਮਾਗਤਂ ਸ਼ਬ੍ਦਮ੍ ..੩੭੫..
ਅਸ਼ੁਭਂ ਸ਼ੁਭਂ ਵਾ ਰੂਪਂ ਨ ਤ੍ਵਾਂ ਭਣਤਿ ਪਸ਼੍ਯ ਮਾਮਿਤਿ ਸ ਏਵ .
ਨ ਚੈਤਿ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਚਕ੍ਸ਼ੁਰ੍ਵਿਸ਼ਯਮਾਗਤਂ ਰੂਪਮ੍ ..੩੭੬..
ਅਸ਼ੁਭਃ ਸ਼ੁਭੋ ਵਾ ਗਨ੍ਧੋ ਨ ਤ੍ਵਾਂ ਭਣਤਿ ਜਿਘ੍ਰ ਮਾਮਿਤਿ ਸ ਏਵ .
ਨ ਚੈਤਿ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਘ੍ਰਾਣਵਿਸ਼ਯਮਾਗਤਂ ਗਨ੍ਧਮ੍ ..੩੭੭..
ਅਸ਼ੁਭਃ ਸ਼ੁਭੋ ਵਾ ਰਸੋ ਨ ਤ੍ਵਾਂ ਭਣਤਿ ਰਸਯ ਮਾਮਿਤਿ ਸ ਏਵ .
ਨ ਚੈਤਿ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਰਸਨਵਿਸ਼ਯਮਾਗਤਂ ਤੁ ਰਸਮ੍ ..੩੭੮..
[ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ] ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯ [ਸ਼ਬ੍ਦਤ੍ਵਪਰਿਣਤਂ ] ਸ਼ਬ੍ਦਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੁਆ ਹੈ; [ਤਸ੍ਯ
ਗੁਣਃ ] ਉਸਕਾ ਗੁਣ [ਯਦਿ ਅਨ੍ਯਃ ] ਯਦਿ (ਤੁਝਸੇ) ਅਨ੍ਯ ਹੈ, [ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ] ਤੋ ਹੇ ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਜੀਵ ! [ਤ੍ਵਂ
ਨ ਕਿਞ੍ਚਿਤ੍ ਅਪਿ ਭਣਿਤਃ ] ਤੁਝਸੇ ਕੁਛ ਭੀ ਨਹੀਂ ਕਹਾ ਹੈ; [ਅਬੁਦ੍ਧਃ ] ਤੂ ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਹੋਤਾ ਹੁਆ [ਕਿਂ
ਰੁਸ਼੍ਯਸਿ ] ਕ੍ਯੋਂ ਰੋਸ਼ ਕਰਤਾ ਹੈ ?
[ਅਸ਼ੁਭਃ ਵਾ ਸ਼ੁਭਃ ਸ਼ਬ੍ਦਃ ] ਅਸ਼ੁਭ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਭ ਸ਼ਬ੍ਦ [ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਣਤਿ ] ਤੁਝਸੇ ਯਹ ਨਹੀਂ
ਕਹਤਾ ਕਿ [ਮਾਮ੍ ਸ਼੍ਰੁਣੁ ਇਤਿ ] ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਸੁਨ’; [ਸਃ ਏਵ ਚ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ (ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ
ਹੋਕਰ), [ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰਵਿਸ਼ਯਮ੍ ਆਗਤਂ ਸ਼ਬ੍ਦਮ੍ ] ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰ-ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਆਯੇ ਹੁਏ ਸ਼ਬ੍ਦਕੋ [ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਨ
ਏਤਿ ] ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇਕੋ ( – ਜਾਨਨੇਕੋ) ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ.
[ਅਸ਼ੁਭਂ ਵਾ ਸ਼ੁਭਂ ਰੂਪਂ ] ਅਸ਼ੁਭ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਭ ਰੂਪ [ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਣਤਿ ] ਤੁਝਸੇ ਯਹ ਨਹੀਂ ਕਹਤਾ
ਕਿ [ਮਾਮ੍ ਪਸ਼੍ਯ ਇਤਿ ] ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਦੇਖ’; [ਸਃ ਏਵ ਚ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ (ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਛੂਟਕਰ),
[ਚਕ੍ਸ਼ੁਰ੍ਵਿਸ਼ਯਮ੍ ਆਗਤਂ ] ਚਕ੍ਸ਼ੁ-ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਆਯੇ ਹੁਏ [ਰੂਪਮ੍ ] ਰੂਪਕੋ [ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਨ ਏਤਿ ]
ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ.
[ਅਸ਼ੁਭਃ ਵਾ ਸ਼ੁਭਃ ਗਨ੍ਧਃ ] ਅਸ਼ੁਭ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਭ ਗਨ੍ਧ [ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਣਤਿ ] ਤੁਝਸੇ ਯਹ ਨਹੀਂ
ਕਹਤੀ ਕਿ [ਮਾਮ੍ ਜਿਘ੍ਰ ਇਤਿ ] ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਸੂਂਘ’; [ਸਃ ਏਵ ਚ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ [ਘ੍ਰਾਣਵਿਸ਼ਯਮ੍ ਆਗਤਂ
ਗਂਧਮ੍ ] ਧ੍ਰਾਣਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਆਈ ਹੁਈ ਗਂਧਕੋ [ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਨ ਏਤਿ ] (ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ ਹੋਕਰ)
ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ.
[ਅਸ਼ੁਭਃ ਵਾ ਸ਼ੁਭਃ ਰਸਃ ] ਅਸ਼ੁਭ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਭ ਰਸ [ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਣਤਿ ] ਤੁਝਸੇ ਯਹ ਨਹੀਂ ਕਹਤਾ
ਕਿ [ਮਾਮ੍ ਰਸਯ ਇਤਿ ] ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਚਖ’; [ਸਃ ਏਵ ਚ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ [ਰਸਨਵਿਸ਼ਯਮ੍ ਆਗਤਂ ਤੁ
ਰਸਮ੍ ] ਰਸਨਾ-ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਆਯੇ ਹੁਯੇ ਰਸਕੋ (ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ ਹੋਕਰ), [ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਨ
ਏਤਿ ] ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ.

Page 529 of 642
PDF/HTML Page 562 of 675
single page version

ਅਸ਼ੁਭਃ ਸ਼ੁਭੋ ਵਾ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੋ ਨ ਤ੍ਵਾਂ ਭਣਤਿ ਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼ ਮਾਮਿਤਿ ਸ ਏਵ .
ਨ ਚੈਤਿ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਕਾਯਵਿਸ਼ਯਮਾਗਤਂ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਮ੍ ..੩੭੯..
ਅਸ਼ੁਭਃ ਸ਼ੁਭੋ ਵਾ ਗੁਣੋ ਨ ਤ੍ਵਾਂ ਭਣਤਿ ਬੁਧ੍ਯਸ੍ਵ ਮਾਮਿਤਿ ਸ ਏਵ .
ਨ ਚੈਤਿ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਬੁਦ੍ਧਿਵਿਸ਼ਯਮਾਗਤਂ ਤੁ ਗੁਣਮ੍ ..੩੮੦..
ਅਸ਼ੁਭਂ ਸ਼ੁਭਂ ਵਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਨ ਤ੍ਵਾਂ ਭਣਤਿ ਬੁਧ੍ਯਸ੍ਵ ਮਾਮਿਤਿ ਸ ਏਵ .
ਨ ਚੈਤਿ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਬੁਦ੍ਧਿਵਿਸ਼ਯਮਾਗਤਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮ੍ ..੩੮੧..
ਏਤਤ੍ਤੁ ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾ ਉਪਸ਼ਮਂ ਨੈਵ ਗਚ੍ਛਤਿ ਮੂਢਃ .
ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹਮਨਾਃ ਪਰਸ੍ਯ ਚ ਸ੍ਵਯਂ ਚ ਬੁਦ੍ਧਿਂ ਸ਼ਿਵਾਮਪ੍ਰਾਪ੍ਤਃ ..੩੮੨..
ਯਥੇਹ ਬਹਿਰਰ੍ਥੋ ਘਟਪਟਾਦਿਃ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯਜ੍ਞਦਤ੍ਤਮਿਵ ਹਸ੍ਤੇ ਗ੍ਰੁਹੀਤ੍ਵਾ, ‘ਮਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਯ’ ਇਤਿ
ਸ੍ਵਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨੇ ਨ ਪ੍ਰਦੀਪਂ ਪ੍ਰਯੋਜਯਤਿ, ਨ ਚ ਪ੍ਰਦੀਪੋਪ੍ਯਯਃਕਾਨ੍ਤੋਪਲਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਯਃਸੂਚੀਵਤ੍ ਸ੍ਵਸ੍ਥਾਨਾਤ੍ਪ੍ਰਚ੍ਯੁਤ੍ਯ
67
[ਅਸ਼ੁਭਃ ਵਾ ਸ਼ੁਭਃ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਃ ] ਅਸ਼ੁਭ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਭ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ [ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਣਤਿ ] ਤੁਝਸੇ ਯਹ ਨਹੀਂ
ਕਹਤਾ ਕਿ [ਮਾਮ੍ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਇਤਿ ] ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਕਰ’; [ਸਃ ਏਵ ਚ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ, [ਕਾਯਵਿਸ਼ਯਮ੍
ਆਗਤਂ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਮ੍ ] ਕਾਯਕੇ (-ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੇ) ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਆਯੇ ਹੁਏ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਕੋ (ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ
ਹੋਕਰ), [ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਨ ਏਤਿ ] ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ.
[ਅਸ਼ੁਭਃ ਵਾ ਸ਼ੁਭਃ ਗੁਣਃ ] ਅਸ਼ੁਭ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਭ ਗੁਣ [ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਣਤਿ ] ਤੁਝਸੇ ਯਹ ਨਹੀਂ ਕਹਤਾ
ਕਿ [ਮਾਮ੍ ਬੁਧ੍ਯਸ੍ਵ ਇਤਿ ] ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਜਾਨ’; [ਸਃ ਏਵ ਚ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ (ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ
ਹੋਕਰ), [ਬੁਦ੍ਧਿਵਿਸ਼ਯਮ੍ ਆਗਤਂ ਤੁ ਗੁਣਮ੍ ] ਬੁਦ੍ਧਿਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਆਯੇ ਹੁਏ ਗੁਣਕੋ [ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਨ ਏਤਿ ]
ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ.
[ਅਸ਼ੁਭਂ ਵਾ ਸ਼ੁਭਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ] ਅਸ਼ੁਭ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਭ ਦ੍ਰਵ੍ਯ [ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਣਤਿ ] ਤੁਝਸੇ ਯਹ ਨਹੀਂ ਕਹਤਾ
ਕਿ [ਮਾਮ੍ ਬੁਧ੍ਯਸ੍ਵ ਇਤਿ ] ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਜਾਨ’; [ਸਃ ਏਵ ਚ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ (ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ
ਹੋਕਰ), [ਬੁਦ੍ਧਿਵਿਸ਼ਯਮ੍ ਆਗਤਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮ੍ ] ਬੁਦ੍ਧਿਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਆਯੇ ਹੁਏ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੋ [ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹੀਤੁਂ ਨ ਏਤਿ ]
ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ.
[ਏਤਤ੍ ਤੁ ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾ ] ਐਸਾ ਜਾਨਕਰ ਭੀ [ਮੂਢਃ ] ਮੂਢ ਜੀਵ [ਉਪਸ਼ਮਂ ਨ ਏਵ ਗਚ੍ਛਤਿ ]
ਉਪਸ਼ਮਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ; [ਚ ] ਔਰ [ਸ਼ਿਵਾਮ੍ ਬੁਦ੍ਧਿਂ ਅਪ੍ਰਾਪ੍ਤਃ ਚ ਸ੍ਵਯਂ ] ਸ਼ਿਵ ਬੁਦ੍ਧਿਕੋ
(ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਰੀ ਬੁਦ੍ਧਿਕੋ, ਸਮ੍ਯਗ੍ਜ੍ਞਾਨਕੋ) ਨ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਆ ਸ੍ਵਯਂ [ਪਰਸ੍ਯ ਵਿਨਿਰ੍ਗ੍ਰਹਮਨਾਃ ] ਪਰਕੋ ਗ੍ਰਹਣ
ਕਰਨੇਕਾ ਮਨ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਟੀਕਾ : — ਪ੍ਰਥਮ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਨ੍ਤ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : ਇਸ ਜਗਤਮੇਂ ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥ – ਘਟਪਟਾਦਿ – , ਜੈਸੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤ
ਨਾਮਕ ਪੁਰੁਸ਼ ਯਜ੍ਞਦਤ੍ਤ ਨਾਮਕ ਪੁਰੁਸ਼ਕੋ ਹਾਥ ਪਕੜਕਰ ਕਿਸੀ ਕਾਰ੍ਯਮੇਂ ਲਗਾਤਾ ਹੈ ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ,

Page 530 of 642
PDF/HTML Page 563 of 675
single page version

ਤਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਯਿਤੁਮਾਯਾਤਿ; ਕਿਨ੍ਤੁ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਯ ਪਰੇਣੋਤ੍ਪਾਦਯਿਤੁਮਸ਼ਕ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ ਪਰਮੁਤ੍ਪਾਦਯਿਤੁਮਸ਼ਕ੍ਤਤ੍ਵਾਚ੍ਚ
ਯਥਾ ਤਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇ ਤਥਾ ਤਤ੍ਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇਪਿ ਸ੍ਵਰੂਪੇਣੈਵ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤੇ . ਸ੍ਵਰੂਪੇਣੈਵ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨਸ੍ਯ ਚਾਸ੍ਯ
ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਾਦੇਵ ਵਿਚਿਤ੍ਰਾਂ ਪਰਿਣਤਿਮਾਸਾਦਯਨ੍ ਕਮਨੀਯੋਕਮਨੀਯੋ ਵਾ ਘਟਪਟਾਦਿਰ੍ਨ ਮਨਾਗਪਿ
ਵਿਕ੍ਰਿਯਾਯੈ ਕਲ੍ਪ੍ਯਤੇ . ਤਥਾ ਬਹਿਰਰ੍ਥਾਃ ਸ਼ਬ੍ਦੋ, ਰੂਪਂ, ਗਨ੍ਧੋ, ਰਸਃ, ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੋ, ਗੁਣਦ੍ਰਵ੍ਯੇ ਚ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ
ਯਜ੍ਞਦਤ੍ਤਮਿਵ ਹਸ੍ਤੇ ਗ੍ਰੁਹੀਤ੍ਵਾ, ‘ਮਾਂ ਸ਼੍ਰੁਣੁ, ਮਾਂ ਪਸ਼੍ਯ, ਮਾਂ ਜਿਘ੍ਰ, ਮਾਂ ਰਸਯ, ਮਾਂ ਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼, ਮਾਂ ਬੁਧ੍ਯਸ੍ਵ’
ਇਤਿ ਸ੍ਵਜ੍ਞਾਨੇ ਨਾਤ੍ਮਾਨਂ ਪ੍ਰਯੋਜਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਚਾਤ੍ਮਾਪ੍ਯਯਃਕਾਨ੍ਤੋਪਲਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਯਃਸੂਚੀਵਤ੍ ਸ੍ਵਸ੍ਥਾਨਾਤ੍ਪ੍ਰਚ੍ਯੁਤ੍ਯ ਤਾਨ੍
ਜ੍ਞਾਤੁਮਾਯਾਤਿ; ਕਿਨ੍ਤੁ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਯ ਪਰੇਣੋਤ੍ਪਾਦਯਿਤੁਮਸ਼ਕ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ ਪਰਮੁਤ੍ਪਾਦਯਿਤੁਮਸ਼ਕ੍ਤ ਤ੍ਵਾਚ੍ਚ ਯਥਾ
ਤਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇ ਤਥਾ ਤਤ੍ਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇਪਿ ਸ੍ਵਰੂਪੇਣੈਵ ਜਾਨੀਤੇ . ਸ੍ਵਰੂਪੇਣੈਵ ਜਾਨਤਸ਼੍ਚਾਸ੍ਯ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਾਦੇਵ
ਵਿਚਿਤ੍ਰਾਂ ਪਰਿਣਤਿਮਾਸਾਦਯਨ੍ਤਃ ਕਮਨੀਯਾ ਅਕਮਨੀਯਾ ਵਾ ਸ਼ਬ੍ਦਾਦਯੋ ਬਹਿਰਰ੍ਥਾ ਨ ਮਨਾਗਪਿ ਵਿਕ੍ਰਿਯਾਯੈ
ਦੀਪਕਕੋ ਸ੍ਵਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਮੇਂ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥਕੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨੇਕੇ ਕਾਰ੍ਯਮੇਂ) ਨਹੀਂ ਲਗਾਤਾ ਕਿ ‘ਤੂ
ਮੁਝੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰ’, ਔਰ ਦੀਪਕ ਭੀ ਲੋਹਚੁਮ੍ਬਕ – ਪਾਸ਼ਾਣਸੇ ਖੀਂਚੀ ਗਈ ਲੋਹੇਕੀ ਸੁਈਕੀ ਭਾਂਤਿ
ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ ਹੋਕਰ ਉਸੇ ( – ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥਕੋ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨੇ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ; ਪਰਨ੍ਤੁ, ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵ
ਦੂਸਰੇਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕਿਯਾ ਜਾ ਸਕਤਾ, ਇਸਲਿਯੇ ਤਥਾ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵ ਪਰਕੋ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਤਾ
ਇਸਲਿਯੇ, ਦੀਪਕ ਜੈਸੇ ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥਕੀ ਅਸਮੀਪਤਾਮੇਂ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਾ ਹੈ. ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ
ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥਕੀ ਸਮੀਪਤਾਮੇਂ ਭੀ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਾ ਹੈ (ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ) ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਾ ਹੈ ਐਸੇ ਦੀਪਕਕੋ, ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੀ ਵਿਚਿਤ੍ਰ ਪਰਿਣਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਮਨੋਹਰ ਯਾ
ਅਮਨੋਹਰ ਘਟਪਟਾਦਿ ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥ ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਵਿਕ੍ਰਿਯਾ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ.
ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾਰ੍ਸ਼੍ਟਾਨ੍ਤ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : ਬਾਹ੍ਯ ਪਦਾਰ੍ਥ — ਸ਼ਬ੍ਦ, ਰੂਪ, ਗਂਧ, ਰਸ, ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਤਥਾ ਗੁਣ ਔਰ
ਦ੍ਰਵ੍ਯ — , ਜੈਸੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤ ਯਜ੍ਞਦਤ੍ਤਕੋ ਹਾਥ ਪਕੜਕਰ ਕਿਸੀ ਕਾਰ੍ਯਮੇਂ ਲਗਾਤਾ ਹੈ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ, ਆਤ੍ਮਾਕੋ
ਸ੍ਵਜ੍ਞਾਨਮੇਂ (ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਜਾਨਨੇਕੇ ਕਾਰ੍ਯਮੇਂ) ਨਹੀਂ ਲਗਾਤੇ ਕਿ ‘ਤੂ ਮੁਝੇ ਸੁਨ, ਤੂ ਮੁਝੇ ਦੇਖ, ਤੂ ਮੁਝੇ
ਸੂਂਘ, ਤੂ ਮੁਝੇ ਚਖ, ਤੂ ਮੁਝੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਕਰ, ਤੂ ਮੁਝੇ ਜਾਨ,’ ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ ਲੋਹਚੁਮ੍ਬਕ-ਪਾਸ਼ਾਣਸੇ
ਖੀਂਚੀ ਗਈ ਲੋਹੇਕੀ ਸੁਈਕੀ ਭਾਁਤਿ ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ ਹੋਕਰ ਉਨ੍ਹੇਂ ( – ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ) ਜਾਨਨੇਕੋ
ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ; ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵ ਪਰਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕਿਯਾ ਜਾ ਸਕਤਾ, ਇਸਲਿਯੇ ਤਥਾ
ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵ ਪਰਕੋ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਤਾ ਇਸਲਿਯੇ, ਆਤ੍ਮਾ ਜੈਸੇ ਬਾਹ੍ਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੀ ਅਸਮੀਪਤਾਮੇਂ
(ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ ਜਾਨਤਾ ਹੈ) ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੀ ਸਮੀਪਤਾਮੇਂ ਭੀ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ
ਜਾਨਤਾ ਹੈ. (ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ) ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ ਜਾਨਤੇ ਹੁਏ ਉਸ (ਆਤ੍ਮਾ) ਕੋ, ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੀ
ਵਿਚਿਤ੍ਰ ਪਰਿਣਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਮਨੋਹਰ ਅਥਵਾ ਅਮਨੋਹਰ ਸ਼ਬ੍ਦਾਦਿ ਬਾਹ੍ਯਪਦਾਰ੍ਥ ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਵਿਕ੍ਰਿਯਾ
ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ.

Page 531 of 642
PDF/HTML Page 564 of 675
single page version

ਕਲ੍ਪ੍ਯੇਰਨ੍ . ਏਵਮਾਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਦੀਪਵਤ੍ ਪਰਂ ਪ੍ਰਤਿ ਉਦਾਸੀਨੋ ਨਿਤ੍ਯਮੇਵੇਤਿ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਥਿਤਿਃ, ਤਥਾਪਿ ਯਦ੍ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ੌ
ਤਦਜ੍ਞਾਨਮ੍ .
(ਸ਼ਾਰ੍ਦੂਲਵਿਕ੍ਰੀਡਿਤ)
ਪੂਰ੍ਣੈਕਾਚ੍ਯੁਤਸ਼ੁਦ੍ਧਬੋਧਮਹਿਮਾ ਬੋਧੋ ਨ ਬੋਧ੍ਯਾਦਯਂ
ਯਾਯਾਤ੍ਕਾਮਪਿ ਵਿਕ੍ਰਿਯਾਂ ਤਤ ਇਤੋ ਦੀਪਃ ਪ੍ਰਕਾਸ਼੍ਯਾਦਿਵ .
ਤਦ੍ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਥਿਤਿਬੋਧਵਨ੍ਧ੍ਯਧਿਸ਼ਣਾ ਏਤੇ ਕਿਮਜ੍ਞਾਨਿਨੋ
ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮਯੀਭਵਨ੍ਤਿ ਸਹਜਾਂ ਮੁਂਚਨ੍ਤ੍ਯੁਦਾਸੀਨਤਾਮ੍ ..੨੨੨..
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾ ਦੀਪਕਕੀ ਭਾਂਤਿ ਪਰਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਸਦਾ ਉਦਾਸੀਨ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਰਹਿਤ; ਤਟਸ੍ਥ)
ਹੈ — ਐਸੀ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਥਿਤਿ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਜੋ ਰਾਗ-ਦ੍ਵੇਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ ਸੋ ਅਜ੍ਞਾਨ ਹੈ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਸ਼ਬ੍ਦਾਦਿਕ ਜੜ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਗੁਣ ਹੈਂ. ਵੇ ਆਤ੍ਮਾਸੇ ਕਹੀਂ ਯਹ ਨਹੀਂ ਕਹਤੇ, ਕਿ
‘ਤੂ ਹਮੇਂ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਤੂ ਹਮੇਂ ਜਾਨ)’; ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ ਅਪਨੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਚ੍ਯੁਤ ਹੋਕਰ ਉਨ੍ਹੇਂ ਗ੍ਰਹਣ
ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ( – ਜਾਨਨੇਕੇ ਲਿਯੇ) ਉਨਕੀ ਓਰ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ. ਜੈਸੇ ਸ਼ਬ੍ਦਾਦਿਕ ਸਮੀਪ ਨ ਹੋਂ ਤਬ ਆਤ੍ਮਾ
ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ ਜਾਨਤਾ ਹੈ, ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ਬ੍ਦਾਦਿਕ ਸਮੀਪ ਹੋਂ ਤਬ ਭੀ ਆਤ੍ਮਾ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ
ਜਾਨਤਾ ਹੈ. ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ ਜਾਨਨੇਵਾਲੇ ਐਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੀ
ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੁਏ ਸ਼ਬ੍ਦਾਦਿਕ ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਵਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ, ਜੈਸੇ ਕਿ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਦੀਪਕਕੋ ਘਟਪਟਾਦਿ ਪਦਾਰ੍ਥ ਵਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ. ਐਸਾ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ
ਜੀਵ ਸ਼ਬ੍ਦਕੋ ਸੁਨਕਰ, ਰੂਪਕੋ ਦੇਖਕਰ, ਗਂਧਕੋ ਸੂਂਘਕਰ, ਰਸਕਾ ਸ੍ਵਾਦ ਲੇਕਰ, ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਕੋ ਛੂਕਰ, ਗੁਣ-
ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੋ ਜਾਨਕਰ, ਉਨ੍ਹੇਂ ਅਚ੍ਛਾ ਬੁਰਾ ਮਾਨਕਰ ਰਾਗ-ਦ੍ਵੇਸ਼ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਅਜ੍ਞਾਨ ਹੀ ਹੈ..੩੭੩ ਸੇ ੩੮੨..
ਅਬ, ਇਸੀ ਅਰ੍ਥਕਾ ਕਲਸ਼ਰੂਪ ਕਾਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — [ਪੂਰ੍ਣ-ਏਕ-ਅਚ੍ਯੁਤ-ਸ਼ੁਦ੍ਧ-ਬੋਧ-ਮਹਿਮਾ ਅਯਂ ਬੋਧੋ ] ਪੂਰ੍ਣ, ਏਕ, ਅਚ੍ਯੁਤ
ਔਰ ( – ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ) ਜ੍ਞਾਨ ਜਿਸਕੀ ਮਹਿਮਾ ਹੈ ਐਸਾ ਯਹ ਜ੍ਞਾਯਕ ਆਤ੍ਮਾ [ਤਤਃ ਇਤਃ ਬੋਧ੍ਯਾਤ੍ ] ਉਨ
(ਅਸਮੀਪਵਰ੍ਤੀ) ਯਾ ਇਨ (ਸਮੀਪਵਰ੍ਤੀ) ਜ੍ਞੇਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਸੇ [ਕਾਮ੍ ਅਪਿ ਵਿਕ੍ਰਿਯਾਂ ਨ ਯਾਯਾਤ੍ ] ਕਿਂਚਿਤ੍ ਮਾਤ੍ਰ
ਭੀ ਵਿਕ੍ਰਿਯਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, [ਦੀਪਃ ਪ੍ਰਕਾਸ਼੍ਯਾਤ੍ ਇਵ ] ਜੈਸੇ ਦੀਪਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼੍ਯ ( – ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਨੇ
ਯੋਗ੍ਯ ਘਟਪਟਾਦਿ) ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਸੇ ਵਿਕ੍ਰਿਯਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ. ਤਬ ਫਿ ਰ [ਤਦ੍-ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਥਿਤਿ-ਬੋਧ-ਵਨ੍ਧ੍ਯ-
ਧਿਸ਼ਣਾਃ ਏਤੇ ਅਜ੍ਞਾਨਿਨਃ ] ਜਿਨਕੀ ਬੁਦ੍ਧਿ ਐਸੀ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਥਿਤਿਕੇ ਜ੍ਞਾਨਸੇ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਐਸੇ ਯਹ ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਜੀਵ
[ਕਿਮ੍ ਸਹਜਾਮ੍ ਉਦਾਸੀਨਤਾਮ੍ ਮੁਂਚਨ੍ਤਿ, ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮਯੀਭਵਨ੍ਤਿ ] ਅਪਨੀ ਸਹਜ ਉਦਾਸੀਨਤਾਕੋ ਕ੍ਯੋਂ ਛੋੜਤੇ
ਹੈਂ ਤਥਾ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮਯ ਕ੍ਯੋਂ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ? (ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ ਸੋਚ ਕਿਯਾ ਹੈ.)

Page 532 of 642
PDF/HTML Page 565 of 675
single page version

(ਸ਼ਾਰ੍ਦੂਲਵਿਕ੍ਰੀਡਿਤ)
ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਵਿਭਾਵਮੁਕ੍ਤ ਮਹਸੋ ਨਿਤ੍ਯਂ ਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼ਃ
ਪੂਰ੍ਵਾਗਾਮਿਸਮਸ੍ਤਕਰ੍ਮਵਿਕਲਾ ਭਿਨ੍ਨਾਸ੍ਤਦਾਤ੍ਵੋਦਯਾਤ੍ .
ਦੂਰਾਰੂਢਚਰਿਤ੍ਰਵੈਭਵਬਲਾਚ੍ਯਂਚਚ੍ਚਿਦਰ੍ਚਿਰ੍ਮਯੀਂ
ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸ੍ਵਰਸਾਭਿਸ਼ਿਕ੍ਤ ਭੁਵਨਾਂ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਯ ਸਂਚੇਤਨਾਮ੍ ..੨੨੩..
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਜੈਸੇ ਦੀਪਕਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਘਟਪਟਾਦਿਕੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨੇਕਾ ਹੈ, ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਜ੍ਞਾਨਕਾ
ਸ੍ਵਭਾਵ ਜ੍ਞੇਯਕੋ ਜਾਨਨੇਕਾ ਹੀ ਹੈ. ਐਸਾ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ. ਜ੍ਞੇਯਕੋ ਜਾਨਨੇਮਾਤ੍ਰਸੇ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਵਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ.
ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੋ ਜਾਨਕਰ, ਉਨ੍ਹੇਂ ਅਚ੍ਛਾ-ਬੁਰਾ ਮਾਨਕਰ, ਆਤ੍ਮਾ ਰਾਗੀਦ੍ਵੇਸ਼ੀ – ਵਿਕਾਰੀ ਹੋਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਅਜ੍ਞਾਨ ਹੈ.
ਇਸਲਿਯੇ ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ ਸੋਚ ਕਿਯਾ ਹੈ ਕਿ — ‘ਵਸ੍ਤੁਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਤੋ ਐਸਾ ਹੈ, ਫਿ ਰ ਭੀ ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਅਜ੍ਞਾਨੀ
ਹੋਕਰ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਰੂਪ ਕ੍ਯੋਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ? ਅਪਨੀ ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਉਦਾਸੀਨ-ਅਵਸ੍ਥਾਰੂਪ ਕ੍ਯੋਂ ਨਹੀਂ
ਰਹਤਾ ?’ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ ਜੋ ਸੋਚ ਕਿਯਾ ਹੈ ਸੋ ਉਚਿਤ ਹੀ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਜਬ ਤਕ ਸ਼ੁਭ ਰਾਗ ਹੈ ਤਬ
ਤਕ ਪ੍ਰਾਣਿਯੋਂਕੋ ਅਜ੍ਞਾਨਸੇ ਦੁਃਖੀ ਦੇਖਕਰ ਕਰੁਣਾ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੀ ਹੈ ਔਰ ਉਸਸੇ ਸੋਚ ਭੀ ਹੋਤਾ ਹੈ.੨੨੨.
ਅਬ, ਆਗਾਮੀ ਕਥਨਕਾ ਸੂਚਕ ਕਾਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — [ਰਾਗ-ਦ੍ਵੇਸ਼-ਵਿਭਾਵ-ਮੁਕ੍ਤ-ਮਹਸਃ ] ਜਿਨਕਾ ਤੇਜ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਰੂਪੀ ਵਿਭਾਵਸੇ ਰਹਿਤ
ਹੈ, [ਨਿਤ੍ਯਂ ਸ੍ਵਭਾਵ-ਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼ਃ ] ਜੋ ਸਦਾ (ਅਪਨੇ ਚੈਤਨ੍ਯਚਮਤ੍ਕਾਰਮਾਤ੍ਰ) ਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਕਰਨੇਵਾਲੇ ਹੈਂ,
[ਪੂਰ੍ਵ-ਆਗਾਮਿ-ਸਮਸ੍ਤ-ਕਰ੍ਮ-ਵਿਕਲਾਃ ] ਜੋ ਭੂਤਕਾਲਕੇ ਤਥਾ ਭਵਿਸ਼੍ਯਕਾਲਕੇ ਸਮਸ੍ਤ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਰਹਿਤ
ਹੈਂ ਔਰ [ਤਦਾਤ੍ਵ-ਉਦਯਾਤ੍ ਭਿਨ੍ਨਾਃ ] ਜੋ ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਕਾਲਕੇ ਕਰ੍ਮੋਦਯਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਹੈਂ, [ਦੂਰ-ਆਰੂਢ-ਚਰਿਤ੍ਰ-
ਵੈਭਵ-ਬਲਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਯ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾਮ੍ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ] ਵੇ ( – ਐਸੇ ਜ੍ਞਾਨੀ – ) ਅਤਿ ਪ੍ਰਬਲ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੇ ਵੈਭਵਕੇ
ਬਲਸੇ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਸਂਚੇਤਨਾਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤੇ ਹੈਂ – [ਚਂਚਤ੍-ਚਿਦ੍-ਅਰ੍ਚਿਰ੍ਮਯੀਂ ] ਜੋ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ-ਚਮਕਤੀ ਹੁਈ
ਚੈਤਨ੍ਯਜ੍ਯੋਤਿਮਯ ਹੈ ਔਰ [ਸ੍ਵ-ਰਸ-ਅਭਿਸ਼ਿਕ੍ਤ-ਭੁਵਨਾਮ੍ ] ਜਿਸਨੇ ਅਪਨੇ (ਜ੍ਞਾਨਰੂਪੀ) ਰਸਸੇ ਸਮਸ੍ਤ
ਲੋਕਕੋ ਸੀਂਚਾ ਹੈ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਜਿਨਕਾ ਰਾਗ-ਦ੍ਵੇਸ਼ ਦੂਰ ਹੋ ਗਯਾ, ਅਪਨੇ ਚੈਤਨ੍ਯਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਜਿਨ੍ਹੋਂਨੇ ਅਂਗੀਕਾਰ ਕਿਯਾ
ਔਰ ਅਤੀਤ, ਅਨਾਗਤ ਤਥਾ ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਕਰ੍ਮਕਾ ਮਮਤ੍ਵ ਦੂਰ ਹੋ ਗਯਾ ਹੈ ਐਸੇ ਜ੍ਞਾਨੀ ਸਰ੍ਵ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ਅਲਗ
ਹੋਕਰ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਅਂਗੀਕਾਰ ਕਰਤੇ ਹੈਂ. ਉਸ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੇ ਬਲਸੇ, ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਜੋ
ਅਪਨੀ ਚੈਤਨ੍ਯਕੀ ਪਰਿਣਮਨਸ੍ਵਰੂਪ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੈ ਉਸਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤੇ ਹੈਂ.
ਯਹਾਁ ਯਹ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਏ ਕਿ : – ਜੀਵ ਪਹਲੇ ਤੋ ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾਸੇ
ਭਿਨ੍ਨ ਅਪਨੀ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਆਗਮ-ਪ੍ਰਮਾਣ, ਅਨੁਮਾਨ-ਪ੍ਰਮਾਣ ਔਰ ਸ੍ਵਸਂਵੇਦਨਪ੍ਰਮਾਣਸੇ ਜਾਨਤਾ
ਹੈ ਔਰ ਉਸਕਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ (ਪ੍ਰਤੀਤਿ) ਦ੍ਰੁਢ ਕਰਤਾ ਹੈ; ਯਹ ਤੋ ਅਵਿਰਤ, ਦੇਸ਼ਵਿਰਤ, ਔਰ ਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ

Page 533 of 642
PDF/HTML Page 566 of 675
single page version

ਕਮ੍ਮਂ ਜਂ ਪੁਵ੍ਵਕਯਂ ਸੁਹਾਸੁਹਮਣੇਯਵਿਤ੍ਥਰਵਿਸੇਸਂ .
ਤਤ੍ਤੋ ਣਿਯਤ੍ਤਦੇ ਅਪ੍ਪਯਂ ਤੁ ਜੋ ਸੋ ਪਡਿਕ੍ਕਮਣਂ ..੩੮੩..
ਕਮ੍ਮਂ ਜਂ ਸੁਹਮਸੁਹਂ ਜਮ੍ਹਿ ਯ ਭਾਵਮ੍ਹਿ ਬਜ੍ਝਦਿ ਭਵਿਸ੍ਸਂ .
ਤਤ੍ਤੋ ਣਿਯਤ੍ਤਦੇ ਜੋ ਸੋ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਣਂ ਹਵਦਿ ਚੇਦਾ ..੩੮੪..
ਜਂ ਸੁਹਮਸੁਹਮੁਦਿਣ੍ਣਂ ਸਂਪਡਿ ਯ ਅਣੇਯਵਿਤ੍ਥਰਵਿਸੇਸਂ .
ਤਂ ਦੋਸਂ ਜੋ ਚੇਦਦਿ ਸੋ ਖਲੁ ਆਲੋਯਣਂ ਚੇਦਾ ..੩੮੫..
ਭੀ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਔਰ ਜਬ ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਅਵਸ੍ਥਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਤਬ ਜੀਵ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਹੀ ਧ੍ਯਾਨ ਕਰਤਾ ਹੈ;
ਉਸ ਸਮਯ, ਉਸਨੇ ਜਿਸ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਕਾ ਪ੍ਰਥਮ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਿਯਾ ਥਾ ਉਸਮੇਂ ਵਹ ਲੀਨ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ਸ਼੍ਰੇਣਿ
ਚਢਕਰ, ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਕੇ, ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ੧ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਰੂਪ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ..੨੨੩..
ਜੋ ਅਤੀਤ ਕਰ੍ਮਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਮਮਤ੍ਵਕੋ ਛੋੜ ਦੇ ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਹੈ, ਜੋ ਅਨਾਗਤਕਰ੍ਮ ਨ
ਕਰਨੇਕੀ ਪ੍ਰਤਿਜ੍ਞਾ ਕਰੇ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜਿਨ ਭਾਵੋਂਸੇ ਆਗਾਮੀ ਕਰ੍ਮ ਬਁਧੇ ਉਨ ਭਾਵੋਂਕਾ ਮਮਤ੍ਵ ਛੋੜੇ) ਵਹ
ਆਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਹੈ ਔਰ ਜੋ ਉਦਯਮੇਂ ਆਯੇ ਹੁਏ ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਕਰ੍ਮਕਾ ਮਮਤ੍ਵ ਛੋੜੇ ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ ਆਲੋਚਨਾ
ਹੈ; ਸਦਾ ਐਸੇ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ, ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਔਰ ਆਲੋਚਨਾਪੂਰ੍ਵਕ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਆਤ੍ਮਾ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ. — ਐਸੇ
ਚਾਰਿਤ੍ਰਕਾ ਵਿਧਾਨ ਇਨ ਗਾਥਾਓਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਕਰਤੇ ਹੈਂ : —
ਸ਼ੁਭ ਔਰ ਅਸ਼ੁਭ ਅਨੇਕਵਿਧ, ਕੇ ਕਰ੍ਮ ਪੂਰਵ ਜੋ ਕਿਯੇ.
ਉਨਸੇ ਨਿਵਰ੍ਤੇ ਆਤ੍ਮਕੋ, ਵਹ ਆਤਮਾ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਹੈ..੩੮੩..
ਸ਼ੁਭ ਅਰੁ ਅਸ਼ੁਭ ਭਾਵੀ ਕਰਮਕਾ ਬਨ੍ਧ ਹੋ ਜਿਸ ਭਾਵਮੇਂ.
ਉਸਸੇ ਨਿਵਰ੍ਤਨ ਜੋ ਕਰੇ ਵਹ ਆਤਮਾ ਪਚ੍ਚਖਾਣ ਹੈ..੩੮੪..
ਸ਼ੁਭ ਔਰ ਅਸ਼ੁਭ ਅਨੇਕਵਿਧ ਹੈਂ ਉਦਿਤ ਜੋ ਇਸ ਕਾਲਮੇਂ.
ਉਨ ਦੋਸ਼ਕੋ ਜੋ ਚੇਤਤਾ, ਆਲੋਚਨਾ ਵਹ ਜੀਵ ਹੈ..੩੮੫..
੧ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨੀ ਜੀਵਕੇ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਹੋਨੇਸੇ ਪੂਰ੍ਵ ਭੀ, ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ ਅਨੁਭਵਕੇ ਸਮਯ
ਜੀਵਕੇ ਉਪਯੋਗਾਤ੍ਮਕ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਯਦਿ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਕੇ ਉਪਯੋਗਾਤ੍ਮਕਤ੍ਵਕੋ ਮੁਖ੍ਯ ਨ ਕਿਯਾ ਜਾਯੇ ਤੋ,
ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੇ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਨਿਰਂਤਰ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਉਸਕਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰ
ਪਰਿਣਮਨ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਕਰ੍ਮਕੇ ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਕੇ ਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਵਭਾਵਸੇ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ.

Page 534 of 642
PDF/HTML Page 567 of 675
single page version

ਣਿਚ੍ਚਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਣਂ ਕੁਵ੍ਵਦਿ ਣਿਚ੍ਚਂ ਪਡਿਕ੍ਕਮਦਿ ਜੋ ਯ .
ਣਿਚ੍ਚਂ ਆਲੋਚੇਯਦਿ ਸੋ ਹੁ ਚਰਿਤ੍ਤਂ ਹਵਦਿ ਚੇਦਾ ..੩੮੬..
ਕਰ੍ਮ ਯਤ੍ਪੂਰ੍ਵਕ੍ਰੁਤਂ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਮਨੇਕਵਿਸ੍ਤਰਵਿਸ਼ੇਸ਼ਮ੍ .
ਤਸ੍ਮਾਨ੍ਨਿਵਰ੍ਤਯਤ੍ਯਾਤ੍ਮਾਨਂ ਤੁ ਯਃ ਸ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਮ੍ ..੩੮੩..
ਕਰ੍ਮ ਯਚ੍ਛੁਭਮਸ਼ੁਭਂ ਯਸ੍ਮਿਂਸ਼੍ਚ ਭਾਵੇ ਬਧ੍ਯਤੇ ਭਵਿਸ਼੍ਯਤ੍ .
ਤਸ੍ਮਾਨ੍ਨਿਵਰ੍ਤਤੇ ਯਃ ਸ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਂ ਭਵਤਿ ਚੇਤਯਿਤਾ ..੩੮੪..
ਯਚ੍ਛੁਭਮਸ਼ੁਭਮੁਦੀਰ੍ਣਂ ਸਮ੍ਪ੍ਰਤਿ ਚਾਨੇਕਵਿਸ੍ਤਰਵਿਸ਼ੇਸ਼ਮ੍ .
ਤਂ ਦੋਸ਼ਂ ਯਃ ਚੇਤਯਤੇ ਸ ਖਲ੍ਵਾਲੋਚਨਂ ਚੇਤਯਿਤਾ ..੩੮੫..
ਨਿਤ੍ਯਂ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਂ ਕਰੋਤਿ ਨਿਤ੍ਯਂ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਾਮਤਿ ਯਸ਼੍ਚ .
ਨਿਤ੍ਯਮਾਲੋਚਯਤਿ ਸ ਖਲੁ ਚਰਿਤ੍ਰਂ ਭਵਤਿ ਚੇਤਯਿਤਾ ..੩੮੬..
ਪਚਖਾਣ ਨਿਤ੍ਯ ਕਰੇ ਅਰੁ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਜੋ ਨਿਤ੍ਯ ਹਿ ਕਰੇ.
ਨਿਤ੍ਯ ਹਿ ਕਰੇ ਆਲੋਚਨਾ, ਵਹ ਆਤਮਾ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ..੩੮੬..
ਗਾਥਾਰ੍ਥ : — [ਪੂਰ੍ਵਕ੍ਰੁਤਂ ] ਪੂਰ੍ਵਕ੍ਰੁਤ [ਯਤ੍ ] ਜੋ [ਅਨੇਕਵਿਸ੍ਤਰਵਿਸ਼ੇਸ਼ਮ੍ ] ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ
ਵਿਸ੍ਤਾਰਵਾਲਾ [ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਮ੍ ਕਰ੍ਮ ] (ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣੀਯ ਆਦਿ) ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮ ਹੈ; [ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ] ਉਸਸੇ [ਯਃ ]
ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ [ਆਤ੍ਮਾਨਂ ਤੁ ] ਅਪਨੇਕੋ [ਨਿਵਰ੍ਤਯਤਿ ] ਦੂਰ ਰਖਤਾ ਹੈ [ਸਃ ] ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ [ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਮ੍ ]
ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਕਰਤਾ ਹੈ.
[ਭਵਿਸ਼੍ਯਤ੍ ] ਭਵਿਸ਼੍ਯਕਾਲਕਾ [ਯਤ੍ ] ਜੋ [ਸ਼ੁਭਮ੍ ਅਸ਼ੁਭਂ ਕਰ੍ਮ ] ਸ਼ੁਭ-ਅਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮ [ਯਸ੍ਮਿਨ੍
ਭਾਵੇ ਚ ] ਜਿਸ ਭਾਵਮੇਂ [ਬਧ੍ਯਤੇ ] ਬਁਧਤਾ ਹੈ. [ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ] ਉਸ ਭਾਵਸੇ [ਯਃ ] ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ [ਨਿਵਰ੍ਤਤੇ ]
ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, [ਸਃ ਚੇਤਯਿਤਾ ] ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ [ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਂ ਭਵਤਿ ] ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਹੈ.
[ਸਮ੍ਪ੍ਰਤਿ ਚ ] ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਕਾਲਮੇਂ [ਉਦੀਰ੍ਣਂ ] ਉਦਯਾਗਤ [ਯਤ੍ ] ਜੋ [ਅਨੇਕਵਿਸ੍ਤਰਵਿਸ਼ੇਸ਼ਮ੍ ]
ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਵਿਸ੍ਤਾਰਵਾਲਾ [ਸ਼ੁਭਮ੍ ਅਸ਼ੁਭਮ੍ ] ਸ਼ੁਭ ਔਰ ਅਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮ ਹੈ [ਤਂ ਦੋਸ਼ਂ ] ਉਸ ਦੋਸ਼ਕੋ
[ਯਃ ] ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ [ਚੇਤਯਤੇ ] ਚੇਤਤਾ ਹੈ — ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ — ਜ੍ਞਾਤਾਭਾਵਸੇ ਜਾਨ ਲੇਤਾ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਉਸਕੇ ਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਵ — ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਕੋ ਛੋੜ ਦੇਤਾ ਹੈ), [ਸਃ ਚੇਤਯਿਤਾ ] ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ [ਖਲੁ ] ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ
[ਆਲੋਚਨਂ ] ਆਲੋਚਨਾ ਹੈ.
[ਯਃ ] ਜੋ [ਨਿਤ੍ਯਂ ] ਸਦਾ [ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਂ ਕਰੋਤਿ ] ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਕਰਤਾ ਹੈ, [ਨਿਤ੍ਯਂ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਾਮਤਿ

Page 535 of 642
PDF/HTML Page 568 of 675
single page version

ਯਃ ਖਲੁ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਵਿਪਾਕਭਵੇਭ੍ਯੋ ਭਾਵੇਭ੍ਯਸ਼੍ਚੇਤਯਿਤਾਤ੍ਮਾਨਂ ਨਿਵਰ੍ਤਯਤਿ, ਸ ਤਤ੍ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਪੂਰ੍ਵਂ
ਕਰ੍ਮ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਾਮਨ੍ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਂ ਭਵਤਿ . ਸ ਏਵ ਤਤ੍ਕਾਰ੍ਯਭੂਤਮੁਤ੍ਤਰਂ ਕਰ੍ਮ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਚਕ੍ਸ਼ਾਣਃ
ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਂ ਭਵਤਿ . ਸ ਏਵ ਵਰ੍ਤਮਾਨਂ ਕਰ੍ਮਵਿਪਾਕਮਾਤ੍ਮਨੋਤ੍ਯਨ੍ਤਭੇਦੇਨੋਪਲਭਮਾਨਃ ਆਲੋਚਨਾ ਭਵਤਿ .
ਏਵਮਯਂ ਨਿਤ੍ਯਂ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਾਮਨ੍, ਨਿਤ੍ਯਂ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਚਕ੍ਸ਼ਾਣੋ, ਨਿਤ੍ਯਮਾਲੋਚਯਂਸ਼੍ਚ, ਪੂਰ੍ਵਕਰ੍ਮਕਾਰ੍ਯੇਭ੍ਯ
ਉਤ੍ਤਰਕਰ੍ਮਕਾਰਣੇਭ੍ਯੋ ਭਾਵੇਭ੍ਯੋਤ੍ਯਨ੍ਤਂ ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਃ, ਵਰ੍ਤਮਾਨਂ ਕਰ੍ਮਵਿਪਾਕਮਾਤ੍ਮਨੋਤ੍ਯਨ੍ਤਭੇਦੇਨੋਪਲਭਮਾਨਃ,
ਸ੍ਵਸ੍ਮਿਨ੍ਨੇਵ ਖਲੁ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵੇ ਨਿਰਨ੍ਤਰਚਰਣਾਚ੍ਚਾਰਿਤ੍ਰਂ ਭਵਤਿ . ਚਾਰਿਤ੍ਰਂ ਤੁ ਭਵਨ੍ ਸ੍ਵਸ੍ਯ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰਸ੍ਯ
ਚੇਤਨਾਤ੍ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਭਵਤੀਤਿ ਭਾਵਃ .
ਚ ] ਸਦਾ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਕਰਤਾ ਹੈ ਔਰ [ਨਿਤ੍ਯਮ੍ ਆਲੋਚਯਤਿ ] ਸਦਾ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਤਾ ਹੈ, [ਸਃ
ਚੇਤਯਿਤਾ ] ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ [ਖਲੁ ] ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ [ਚਰਿਤ੍ਰਂ ਭਵਤਿ ] ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ.
ਟੀਕਾ : — ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਕੇ ਵਿਪਾਕ (ਉਦਯ) ਸੇ ਹੁਯੇ ਭਾਵੋਂਸੇ ਅਪਨੇਕੋ ਛੁੜਾਤਾ
ਹੈ ( – ਦੂਰ ਰਖਤਾ ਹੈ), ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ ਉਨ ਭਾਵੋਂਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਪੂਰ੍ਵਕਰ੍ਮੋਂਕੋ (ਭੂਤਕਾਲਕੇ ਕਰ੍ਮੋਂਕੋ)
ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਤਾ ਹੁਆ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਹੈ; ਵਹੀ ਆਤ੍ਮਾ, ਉਨ ਭਾਵੋਂਕੇ ਕਾਰ੍ਯਭੂਤ ਉਤ੍ਤਰਕਰ੍ਮੋਂਕੋ
(ਭਵਿਸ਼੍ਯਕਾਲਕੇ ਕਰ੍ਮੋਂਕੋ) ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਰੂਪ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਹੈ; ਵਹੀ ਆਤ੍ਮਾ, ਵਰ੍ਤਮਾਨ
ਕਰ੍ਮਵਿਪਾਕਕੋ ਅਪਨੇਸੇ ( – ਆਤ੍ਮਾਸੇ) ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਭੇਦਪੂਰ੍ਵਕ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਆਲੋਚਨਾ ਹੈ.
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ ਸਦਾ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਸਦਾ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਔਰ ਸਦਾ ਆਲੋਚਨਾ
ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਪੂਰ੍ਵਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਕਾਰ੍ਯਰੂਪ ਔਰ ਉਤ੍ਤਰਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਕਾਰਣਰੂਪ ਭਾਵੋਂਸੇ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ,
ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਕਰ੍ਮਵਿਪਾਕਕੋ ਅਪਨੇਸੇ (ਆਤ੍ਮਾਸੇ) ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਭੇਦਪੂਰ੍ਵਕ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਅਪਨੇਮੇਂ ਹੀ —
ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਹੀ — ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਚਰਨੇਸੇ (-ਆਚਰਣ ਕਰਨੇਸੇ) ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਚਾਰਿਤ੍ਰਸ੍ਵਰੂਪ
ਹੈ). ਔਰ ਚਾਰਿਤ੍ਰਸ੍ਵਰੂਪ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਅਪਨੇਕੋ – ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰਕੋ – ਚੇਤਤਾ (ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ) ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ
(ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ) ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੈ, ਐਸਾ ਆਸ਼ਯ ਹੈ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਚਾਰਿਤ੍ਰਮੇਂ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ, ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਔਰ ਆਲੋਚਨਾਕਾ ਵਿਧਾਨ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ,
ਪਹਲੇ ਲਗੇ ਹੁਏ ਦੋਸ਼ੋਂਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਕਰਨਾ ਸੋ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਹੈ, ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਨੇਕਾ ਤ੍ਯਾਗ
ਕਰਨਾ ਸੋ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਹੈ ਔਰ ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਦੋਸ਼ਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਕਰਨਾ ਸੋ ਆਲੋਚਨਾ ਹੈ. ਯਹਾਁ
ਨਿਸ਼੍ਚਯਚਾਰਿਤ੍ਰਕੋ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕਰਕੇ ਕਥਨ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੇ ਪਰ, ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ
ਤ੍ਰਿਕਾਲਕੇ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਅਪਨੇਕੋ ਭਿਨ੍ਨ ਜਾਨਤਾ ਹੈ, ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਕਰਤਾ ਹੈ ਔਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ
ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਹੈ, ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਹੈ ਔਰ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਆਲੋਚਨਾ ਹੈ. ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ
ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਸ੍ਵਰੂਪ, ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਸ੍ਵਰੂਪ ਔਰ ਆਲੋਚਨਾਸ੍ਵਰੂਪ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਨਿਰਂਤਰ ਅਨੁਭਵਨ ਹੀ
ਨਿਸ਼੍ਚਯਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ. ਜੋ ਯਹ ਨਿਸ਼੍ਚਯਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ, ਵਹੀ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਅਨੁਭਵਨ) ਹੈ. ਉਸੀ

Page 536 of 642
PDF/HTML Page 569 of 675
single page version

(ਉਪਜਾਤਿ)
ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਯ ਸਂਚੇਤਨਯੈਵ ਨਿਤ੍ਯਂ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤੇ ਜ੍ਞਾਨਮਤੀਵ ਸ਼ੁਦ੍ਧਮ੍ .
ਅਜ੍ਞਾਨਸਂਚੇਤਨਯਾ ਤੁ ਧਾਵਨ੍
ਬੋਧਸ੍ਯ ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਂ ਨਿਰੁਣਦ੍ਧਿ ਬਨ੍ਧਃ ..੨੨੪..
ਵੇਦਂਤੋ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਅਪ੍ਪਾਣਂ ਕੁਣਦਿ ਜੋ ਦੁ ਕਮ੍ਮਫਲਂ .
ਸੋ ਤਂ ਪੁਣੋ ਵਿ ਬਂਧਦਿ ਬੀਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਵਿਹਂ ..੩੮੭..
ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਸੇ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਅਨੁਭਵਨਸੇ) ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਸ੍ਵਰੂਪ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਮਯ ਆਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਗਟ
ਹੋਤਾ ਹੈ..੩੮੩ ਸੇ ੩੮੬..
ਅਬ, ਆਗੇਕੀ ਗਾਥਾਓਂਕਾ ਸੂਚਕ ਕਾਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ; ਜਿਸਮੇਂ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਔਰ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ
(ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾ) ਕਾ ਫਲ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਤੇ ਹੈਂ —
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — [ਨਿਤ੍ਯਂ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਯ ਸਂਚੇਤਨਯਾ ਏਵ ਜ੍ਞਾਨਮ੍ ਅਤੀਵ ਸ਼ੁਦ੍ਧਮ੍ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤੇ ] ਨਿਰਨ੍ਤਰ
ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਸਂਚੇਤਨਾਸੇ ਹੀ ਜ੍ਞਾਨ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ; [ਤੁ ] ਔਰ [ਅਜ੍ਞਾਨਸਂਚੇਤਨਯਾ ] ਅਜ੍ਞਾਨਕੀ
ਸਂਚੇਤਨਾਸੇ [ਬਨ੍ਧਃ ਧਾਵਨ੍ ] ਬਂਧ ਦੌੜਤਾ ਹੁਆ [ਬੋਧਸ੍ਯ ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਂ ਨਿਰੁਣਦ੍ਧਿ ] ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧਤਾਕੋ ਰੋਕਤਾ
ਹੈ, ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਨੇ ਦੇਤਾ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਕਿਸੀ (ਵਸ੍ਤੁ) ਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਏਕਾਗ੍ਰ ਹੋਕਰ ਉਸੀਕਾ ਅਨੁਭਵਰੂਪ ਸ੍ਵਾਦ ਲਿਯਾ ਕਰਨਾ
ਵਹ ਉਸਕਾ ਸਂਚੇਤਨ ਕਹਲਾਤਾ ਹੈ. ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਹੀ ਏਕਾਗ੍ਰ ਉਪਯੁਕ੍ਤ ਹੋਕਰ ਉਸ ਓਰ ਹੀ ਧ੍ਯਾਨ ਰਖਨਾ
ਵਹ ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਸਂਚੇਤਨ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੈ. ਉਸਸੇ ਜ੍ਞਾਨ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋਕਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇ ਪਰ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਕਹਲਾਤੀ ਹੈ.
ਅਜ੍ਞਾਨਰੂਪ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕਰ੍ਮਰੂਪ ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਰੂਪ) ਉਪਯੋਗਕੋ ਕਰਨਾ, ਉਸੀਕੀ ਓਰ ( – ਕਰ੍ਮ
ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਕੀ ਓਰ ਹੀ – ) ਏਕਾਗ੍ਰ ਹੋਕਰ ਉਸੀਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨਾ, ਵਹ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੈ. ਉਸਸੇ
ਕਰ੍ਮਕਾ ਬਨ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਨ੍ਧ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧਤਾਕੋ ਰੋਕਤਾ ਹੈ..੨੨੪..
ਅਬ, ਇਸੀਕੋ ਗਾਥਾਓਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਜੋ ਕਰ੍ਮਫਲਕੋ ਵੇਦਤਾ ਜੀਵ ਕਰ੍ਮਫਲ ਨਿਜਰੂਪ ਕਰੇ.
ਵਹ ਪੁਨਃ ਬਾਂਧੇ ਅਸ਼੍ਟਵਿਧਕੇ ਕਰ੍ਮਕੋ — ਦੁਃਖਬੀਜਕੋ..੩੮੭..

Page 537 of 642
PDF/HTML Page 570 of 675
single page version

ਵੇਦਂਤੋ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਮਏ ਕਦਂ ਮੁਣਦਿ ਜੋ ਦੁ ਕਮ੍ਮਫਲਂ .
ਸੋ ਤਂ ਪੁਣੋ ਵਿ ਬਂਧਦਿ ਬੀਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਵਿਹਂ ..੩੮੮..
ਵੇਦਂਤੋ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਸੁਹਿਦੋ ਦੁਹਿਦੋ ਯ ਹਵਦਿ ਜੋ ਚੇਦਾ .
ਸੋ ਤਂ ਪੁਣੋ ਵਿ ਬਂਧਦਿ ਬੀਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਵਿਹਂ ..੩੮੯..
ਵੇਦਯਮਾਨਃ ਕਰ੍ਮਫਲਮਾਤ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ ਯਸ੍ਤੁ ਕਰ੍ਮਫਲਮ੍ .
ਸ ਤਤ੍ਪੁਨਰਪਿ ਬਧ੍ਨਾਤਿ ਬੀਜਂ ਦੁਃਖਸ੍ਯਾਸ਼੍ਟਵਿਧਮ੍ ..੩੮੭..
ਵੇਦਯਮਾਨਃ ਕਰ੍ਮਫਲਂ ਮਯਾ ਕ੍ਰੁਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਯਸ੍ਤੁ ਕਰ੍ਮਫਲਮ੍ .
ਸ ਤਤ੍ਪੁਨਰਪਿ ਬਧ੍ਨਾਤਿ ਬੀਜਂ ਦੁਃਖਸ੍ਯਾਸ਼੍ਟਵਿਧਮ੍ ..੩੮੮..
ਵੇਦਯਮਾਨਃ ਕਰ੍ਮਫਲਂ ਸੁਖਿਤੋ ਦੁਃਖਿਤਸ਼੍ਚ ਭਵਤਿ ਯਸ਼੍ਚੇਤਯਿਤਾ .
ਸ ਤਤ੍ਪੁਨਰਪਿ ਬਧ੍ਨਾਤਿ ਬੀਜਂ ਦੁਃਖਸ੍ਯਾਸ਼੍ਟਵਿਧਮ੍ ..੩੮੯..
68
ਜੋ ਕਰ੍ਮਫਲਕੋ ਵੇਦਤਾ ਜਾਨੇ ‘ਕਰਮਫਲ ਮੈਂ ਕਿਯਾ’.
ਵਹ ਪੁਨਃ ਬਾਂਧੇ ਅਸ਼੍ਟਵਿਧਕੇ ਕਰ੍ਮਕੋ — ਦੁਃਖਬੀਜਕੋ..੩੮੮..
ਜੋ ਕਰ੍ਮਫਲਕੋ ਵੇਦਤਾ ਜੀਵ ਸੁਖੀ ਦੁਃਖੀ ਹੋਯ ਹੈ.
ਵਹ ਪੁਨਃ ਬਾਁਧੇ ਅਸ਼੍ਟਵਿਧਕੇ ਕਰ੍ਮਕੋ — ਦੁਃਖਬੀਜਕੋ..੩੮੯..
ਗਾਥਾਰ੍ਥ : — [ਕਰ੍ਮਂਫਲਮ੍ ਵੇਦਯਮਾਨਃ ] ਕਰ੍ਮਕੇ ਫਲਕਾ ਵੇਦਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ [ਯਃ ਤੁ ] ਜੋ
ਆਤ੍ਮਾ [ਕਰ੍ਮਫਲਮ੍ ] ਕਰ੍ਮਫਲਕੋ [ਆਤ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ ] ਨਿਜਰੂਪ ਕਰਤਾ ( – ਮਾਨਤਾ) ਹੈ, [ਸਃ ] ਵਹ
[ਪੁਨਃ ਅਪਿ ] ਫਿ ਰਸੇ ਭੀ [ਅਸ਼੍ਟਵਿਧਮ੍ ਤਤ੍ ] ਆਠ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਕਰ੍ਮਕੋ — [ਦੁਃਖਸ੍ਯ ਬੀਜਂ ] ਦੁਃਖਕੇ
ਬੀਜਕੋ — [ਬਧ੍ਨਾਤਿ ] ਬਾਂਧਤਾ ਹੈ.
[ਕਰ੍ਮਫਲਂ ਵੇਦਯਮਾਨਃ ] ਕਰ੍ਮਕੇ ਫਲਕਾ ਵੇਦਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ [ਯਃ ਤੁ ] ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ [ਕਰ੍ਮਫਲਮ੍
ਮਯਾ ਕ੍ਰੁਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ] ਯਹ ਜਾਨਤਾ (ਮਾਨਤਾ) ਹੈ ਕਿ ‘ਕਰ੍ਮਫਲ ਮੈਂਨੇ ਕਿਯਾ ਹੈ,’ [ਸਃ ] ਵਹ [ਪੁਨਃ ਅਪਿ ]
ਫਿ ਰਸੇ ਭੀ [ਅਸ਼੍ਟਵਿਧਮ੍ ਤਤ੍ ] ਆਠ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਕਰ੍ਮਕੋ — [ਦੁਃਖਸ੍ਯ ਬੀਜਂ ] ਦੁਃਖਕੇ ਬੀਜਕੋ —
[ਬਧ੍ਨਾਤਿ ] ਬਾਂਧਤਾ ਹੈ.
[ਕਰ੍ਮਫਲਂ ਵੇਦਯਮਾਨਃ ] ਕਰ੍ਮਫਲਕੋ ਵੇਦਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ [ਯਃ ਚੇਤਯਿਤਾ ] ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ [ਸੁਖਿਤਃ
ਦੁਃਖਿਤਃ ਚ ] ਸੁਖੀ ਔਰ ਦੁਃਖੀ [ਭਵਤਿ ] ਹੋਤਾ ਹੈ, [ਸਃ ] ਵਹ [ਪੁਨਃ ਅਪਿ ] ਫਿ ਰਸੇ ਭੀ [ਅਸ਼੍ਟਵਿਧਮ੍
ਤਤ੍ ] ਆਠ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਕਰ੍ਮਕੋ — [ਦੁਃਖਸ੍ਯ ਬੀਜਂ ] ਦੁਃਖਕੇ ਬੀਜਕੋ — [ਬਧ੍ਨਾਤਿ ] ਬਾਂਧਤਾ ਹੈ.

Page 538 of 642
PDF/HTML Page 571 of 675
single page version

ਜ੍ਞਾਨਾਦਨ੍ਯਤ੍ਰੇਦਮਹਮਿਤਿ ਚੇਤਨਮ੍ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ . ਸਾ ਦ੍ਵਿਧਾ — ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾ ਚ .
ਤਤ੍ਰ ਜ੍ਞਾਨਾਦਨ੍ਯਤ੍ਰੇਦਮਹਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਚੇਤਨਂ ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ; ਜ੍ਞਾਨਾਦਨ੍ਯਤ੍ਰੇਦਂ ਵੇਦਯੇਹਮਿਤਿ ਚੇਤਨਂ
ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾ . ਸਾ ਤੁ ਸਮਸ੍ਤਾਪਿ ਸਂਸਾਰਬੀਜਂ; ਸਂਸਾਰਬੀਜਸ੍ਯਾਸ਼੍ਟਵਿਧਕਰ੍ਮਣੋ ਬੀਜਤ੍ਵਾਤ੍ . ਤਤੋ
ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਰ੍ਥਿਨਾ ਪੁਰੁਸ਼ੇਣਾਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਪ੍ਰਲਯਾਯ ਸਕਲਕਰ੍ਮਸਂਨ੍ਯਾਸਭਾਵਨਾਂ ਸਕਲਕਰ੍ਮਫਲਸਂਨ੍ਯਾਸਭਾਵਨਾਂ ਚ
ਨਾਟਯਿਤ੍ਵਾ ਸ੍ਵਭਾਵਭੂਤਾ ਭਗਵਤੀ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨੈਵੈਕਾ ਨਿਤ੍ਯਮੇਵ ਨਾਟਯਿਤਵ੍ਯਾ .
ਤਤ੍ਰ ਤਾਵਤ੍ਸਕਲਕਰ੍ਮਸਂਨ੍ਯਾਸਭਾਵਨਾਂ ਨਾਟਯਤਿ —
(ਆਰ੍ਯਾ)
ਕ੍ਰੁਤਕਾਰਿਤਾਨੁਮਨਨੈਸ੍ਤ੍ਰਿਕਾਲਵਿਸ਼ਯਂ ਮਨੋਵਚਨਕਾਯੈਃ .
ਪਰਿਹ੍ਰੁਤ੍ਯ ਕਰ੍ਮ ਸਰ੍ਵਂ ਪਰਮਂ ਨੈਸ਼੍ਕਰ੍ਮ੍ਯਮਵਲਮ੍ਬੇ ..੨੨੫..
ਟੀਕਾ : — ਜ੍ਞਾਨਸੇ ਅਨ੍ਯਮੇਂ (-ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਸਿਵਾ ਅਨ੍ਯ ਭਾਵੋਂਮੇਂ) ਐਸਾ ਚੇਤਨਾ (-ਅਨੁਭਵ ਕਰਨਾ)
ਕਿ ‘ਯਹ ਮੈਂ ਹੂਁ,’ ਸੋ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੈ. ਵਹ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰਕੀ ਹੈ — ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ ਔਰ ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾ. ਉਸਮੇਂ,
ਜ੍ਞਾਨਸੇ ਅਨ੍ਯਮੇਂ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਸਿਵਾ ਅਨ੍ਯ ਭਾਵੋਂਮੇਂ) ਐਸਾ ਚੇਤਨਾ ਕਿ ‘ਇਸਕੋ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ’, ਵਹ
ਕਰ੍ਮਚੇਤਨਾ ਹੈ; ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਸੇ ਅਨ੍ਯਮੇਂ ਐਸਾ ਚੇਤਨਾ ਕਿ ‘ਇਸੇ ਮੈਂ ਭੋਗਤਾ ਹੂਁ’, ਵਹ ਕਰ੍ਮਫਲਚੇਤਨਾ ਹੈ.
(ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਹੈ.) ਵਹ ਸਮਸ੍ਤ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਸਂਸਾਰਕਾ ਬੀਜ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ
ਸਂਸਾਰਕੇ ਬੀਜ ਜੋ ਆਠ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ (ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦਿ) ਕਰ੍ਮ, ਉਨਕਾ ਬੀਜ ਵਹ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਉਸਸੇ ਕਰ੍ਮੋਕਾ ਬਨ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ). ਇਸਲਿਯੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਰ੍ਥੀ ਪੁਰੁਸ਼ਕੋ ਅਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਕਾ ਪ੍ਰਲਯ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ
ਸਕਲ ਕਰ੍ਮੋਕੇ ਸਂਨ੍ਯਾਸ ( – ਤ੍ਯਾਗ)ਕੀ ਭਾਵਨਾਕੋ ਤਥਾ ਸਕਲ ਕਰ੍ਮਫਲਕੇ ਸਂਨ੍ਯਾਸਕੀ ਭਾਵਨਾਕੋ
ਨਚਾਕਰ, ਸ੍ਵਭਾਵਭੂਤ ਐਸੀ ਭਗਵਤੀ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾਕੋ ਹੀ ਏਕਕੋ ਸਦੈਵ ਨਚਾਨਾ ਚਾਹਿਏ..੩੮੭ ਸੇ ੩੮੯..
ਇਸਮੇਂ ਪਹਲੇ, ਸਕਲ ਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਸਂਨ੍ਯਾਸਕੀ ਭਾਵਨਾਕੋ ਨਚਾਤੇ ਹੈਂ : —
(ਵਹਾਁ ਪ੍ਰਥਮ, ਕਾਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : — )
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — [ਤ੍ਰਿਕਾਲਵਿਸ਼ਯਂ ] ਤ੍ਰਿਕਾਲਕੇ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਤੀਤ, ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਔਰ ਅਨਾਗਤ ਕਾਲ
ਸਂਬਂਧੀ) [ਸਰ੍ਵ ਕਰ੍ਮ ] ਸਮਸ੍ਤ ਕਰ੍ਮਕੋ [ਕ੍ਰੁਤ-ਕਾਰਿਤ-ਅਨੁਮਨਨੈਃ ] ਕ੍ਰੁਤ-ਕਾਰਿਤ-ਅਨੁਮੋਦਨਾਸੇ
ਔਰ — [ਮਨਃ-ਵਚਨ-ਕਾਯੈਃ ] ਮਨ-ਵਚਨ-ਕਾਯਸੇ [ਪਰਿਹ੍ਰੁਤ੍ਯ ] ਤ੍ਯਾਗ ਕਰਕੇ [ਪਰਮਂ ਨੈਸ਼੍ਕਰ੍ਮ੍ਯਮ੍
ਅਵਲਮ੍ਬੇ ] ਮੈਂ ਪਰਮ ਨੈਸ਼੍ਕਰ੍ਮ੍ਯਕਾ ( – ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਨਿਸ਼੍ਕਰ੍ਮ ਅਵਸ੍ਥਾਕਾ) ਅਵਲਮ੍ਬਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ. (ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ,
ਸਮਸ੍ਤ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਤ੍ਯਾਗ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਜ੍ਞਾਨੀ ਪ੍ਰਤਿਜ੍ਞਾ ਕਰਤਾ ਹੈ.)..੨੨੫..
(ਅਬ, ਟੀਕਾਮੇਂ ਪ੍ਰਥਮ, ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ-ਕਲ੍ਪ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਕੀ ਵਿਧਿ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : — )
(ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਕਹਤਾ ਹੈ ਕਿ : — )

Page 539 of 642
PDF/HTML Page 572 of 675
single page version

ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ
ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ,
ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ
ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ,
ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ,
ਯਦਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੫ .
ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੬ .
ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ
੭ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੮ .
ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ
ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੯ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤਕਾਲਮੇਂ ਕਰ੍ਮ) ਕਿਯਾ, ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਦੂਸਰੇ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ,
ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ, ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ, ਯਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ. (ਕਰ੍ਮ ਕਰਨਾ, ਕਰਾਨਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ
ਕਰਨੇਵਾਲੇਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਨਾ ਵਹ ਸਂਸਾਰਕਾ ਬੀਜ ਹੈ, ਯਹ ਜਾਨਕਰ ਉਸ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਹੇਯਬੁਦ੍ਧਿ ਆਈ
ਤਬ ਜੀਵਨੇ ਉਸਕੇ ਪ੍ਰਤਿਕਾ ਮਮਤ੍ਵ ਛੋੜਾ, ਯਹੀ ਉਸਕਾ ਮਿਥ੍ਯਾ ਕਰਨਾ ਹੈ).੧.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤ ਕਾਲਮੇਂ ਕਰ੍ਮ) ਕਿਯਾ, ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ,
ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ, ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ
ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ)
ਕਿਯਾ, ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ
ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤ ਕਾਲਮੇਂ) ਕਿਯਾ, ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ, ਮਨਸੇ,
ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੫. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ, ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ
ਕਿਯਾ, ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੬. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ, ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ
ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ, ਕਾਯਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੭.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਕਰਾਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੮. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਔਰ
ਕਾਯਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੯. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ

Page 540 of 642
PDF/HTML Page 573 of 675
single page version

ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੦ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਮਨਸਾ ਚ
ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੧ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ,
ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੨ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ
ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੩ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ,
ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੪ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ
ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੫ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ
ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੬ .
ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੭ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ,
ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੮ .
ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ
ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੧੯ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਮਨਸਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੦ .
ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੧ .
ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਮਨਸਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੨ .
ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੦.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤ ਕਾਲਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਕਰਾਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ
ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੧. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ
ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੨. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ
ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੩. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ
ਔਰ ਕਰਾਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੪. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ
ਤਥਾ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੫.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ
ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੬. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਕਰਾਯਾ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ
ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੭. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਤਥਾ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ
ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੮. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਤਥਾ ਅਨ੍ਯ
ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੧੯.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤ ਕਾਲਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਕਰਾਯਾ, ਮਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੦.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਂਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਕਰਾਯਾ ਤਥਾ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਹ
ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੧. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ

Page 541 of 642
PDF/HTML Page 574 of 675
single page version

ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੩ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ,
ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੪ . ਯਦਹਮ-
ਚੀਕਰਂ, ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੫ .
ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ, ਯਦਚੀਕਰਂ, ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੬ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ,
ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੭ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ,
ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ, ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੮ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ
ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੨੯ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ ਮਨਸਾ
ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੦ . ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ
ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੧ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ ਮਨਸਾ
ਚ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੨ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ
ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੩ . ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ
ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੪ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੫ .
ਮਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੨. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਕਰਾਯਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ
ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੩. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ
ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੪. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਤਥਾ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ
ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੫. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ
ਔਰ ਕਰਾਯਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੬. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ
ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੨੭. ਜੋ ਮੈਂਨੇ
(ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੨੮.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤ ਕਾਲਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੨੯. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩੦.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੩੧.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤ ਕਾਲਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩੨.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩੩. ਜੋ ਮੈਂਨੇ
(ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੩੪. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩੫.

Page 542 of 642
PDF/HTML Page 575 of 675
single page version

ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੬ . ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤ-
ਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੭ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ
ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੮ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ ਵਾਚਾ ਚ
ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੩੯ . ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ ਵਾਚਾ
ਚ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੦ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ ਮਨਸਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ
ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੧ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ ਮਨਸਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੨ .
ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ ਮਨਸਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੩ .
ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੪ . ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ ਵਾਚਾ ਚ,
ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੫ . ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ ਵਾਚਾ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ
ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੬ . ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੭ .
ਯਦਹਮਚੀਕਰਂ ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੮ . ਯਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨ੍ਵਜ੍ਞਾਸਿਸ਼ਂ
ਕਾਯੇਨ ਚ, ਤਨ੍ਮਿਥ੍ਯਾ ਮੇ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਮਿਤਿ ੪੯ .
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩੬. ਜੋ ਮੈਂਨੇ
(ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੩੭. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩੮.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੩੯. ਜੋ ਮੈਂਨੇ
(ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੪੦.
ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਅਤੀਤ ਕਾਲਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੧. ਜੋ ਮੈਂਨੇ
(ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੨. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ
ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਮਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੩. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਵਚਨਸੇ,
ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੪. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ
ਹੋ.੪੫. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਵਚਨਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ
ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੬. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਿਯਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੭. ਜੋ ਮੈਂਨੇ
(ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਕਰਾਯਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੮. ਜੋ ਮੈਂਨੇ (ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ) ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ
ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਿਯਾ ਕਾਯਾਸੇ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਦੁਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ.੪੯.
(ਇਨ ੪੯ ਭਂਗੋਂਕੇ ਭੀਤਰ, ਪਹਲੇ ਭਂਗਮੇਂ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾ – ਯੇ ਤੀਨ ਲਿਯੇ ਹੈਂ ਔਰ ਉਨ

Page 543 of 642
PDF/HTML Page 576 of 675
single page version

(ਆਰ੍ਯਾ)
ਮੋਹਾਦ੍ਯਦਹਮਕਾਰ੍ਸ਼ਂ ਸਮਸ੍ਤਮਪਿ ਕਰ੍ਮ ਤਤ੍ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮ੍ਯ .
ਆਤ੍ਮਨਿ ਚੈਤਨ੍ਯਾਤ੍ਮਨਿ ਨਿਸ਼੍ਕਰ੍ਮਣਿ ਨਿਤ੍ਯਮਾਤ੍ਮਨਾ ਵਰ੍ਤੇ ..੨੨੬..
ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯ – ਯੇ ਤੀਨ ਲਗਾਯੇ ਹੈਂ. ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਬਨੇ ਹੁਏ ਇਸ ਏਕ ਭਂਗਕੋ੧ ‘੩੩’ ਕੀ
ਸਮਸ੍ਯਾਸੇ – ਸਂਜ੍ਞਾਸੇ – ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ੨ ਸੇ ੪ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਮੇਂ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾਕੇ ਤੀਨੋਂ
ਲੇਕਰ ਉਨ ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯਮੇਂਸੇ ਦੋ ਦੋ ਲਗਾਏ ਹੈ. ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਬਨੇ ਹੁਏ ਇਨ ਤੀਨੋਂ ਭਂਗੋਂਕੋ੨ ‘੩੨’
ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਸੇ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ੫ ਸੇ ੭ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਮੇਂ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾਕੇ ਤੀਨੋਂ ਲੇਕਰ
ਉਨ ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯਮੇਂਸੇ ਏਕ ਏਕ ਲਗਾਯਾ ਹੈ. ਇਨ ਤੀਨੋਂ ਭਂਗੋਂਕੋ ‘੩੧’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਸੇ ਪਹਿਚਾਨਾ
ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ੮ ਸੇ ੧੦ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਮੇਂ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾਮੇਂਸੇ ਦੋ-ਦੋ ਲੇਕਰ ਉਨ ਪਰ ਮਨ,
ਵਚਨ, ਕਾਯ ਤੀਨੋਂ ਲਗਾਏ ਹੈਂ. ਇਨ ਤੀਨੋਂ ਭਂਗੋਂਕੋ ‘੨੩’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਵਾਲੇ ਭਂਗੋਂਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ
ਸਕਤਾ ਹੈ. ੧੧ ਸੇ ੧੯ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਮੇਂ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾਮੇਂਸੇ ਦੋ-ਦੋ ਲੇਕਰ ਉਨ ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ,
ਕਾਯਮੇਂਸੇ ਦੋ ਦੋ ਲਗਾਯੇ ਹੈਂ. ਇਨ ਨੌ ਭਂਗੋਂਕੋ ‘੨੨’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਵਾਲੇ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ੨੦ ਸੇ
੨੮ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਮੇਂ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾਮੇਂਸੇ ਦੋ-ਦੋ ਲੇਕਰ ਉਨ ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯਮੇਂਸੇ ਏਕ
ਏਕ ਲਗਾਯਾ ਹੈ. ਇਨ ਨੌ ਭਂਗੋਂਕੋ ‘੨੧’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਵਾਲੇ ਭਂਗੋਂਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ੨੯
ਸੇ ੩੧ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਮੇਂ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾਮੇਂਸੇ ਏਕ ਏਕ ਲੇਕਰ ਉਨ ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯ ਤੀਨੋਂ
ਲਗਾਯੇ ਹੈਂ. ਇਨ ਤੀਂਨੋਂ ਭਂਗੋਂਕੋ ‘੧੩’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਸੇ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ੩੨ ਸੇ ੪੦ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਮੇਂ
ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾਮੇਂਸੇ ਏਕ-ਏਕ ਲੇਕਰ ਉਨ ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯਮੇਂਸੇ ਦੋ ਦੋ ਲਗਾਯੇ ਹੈਂ. ਇਨ
ਨੌ ਭਂਗੋਂਕੋ ‘੧੨’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਸੇ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ੪੧ ਸੇ ੪੯ ਤਕਕੇ ਭਂਗੋਂਕੇ ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ,
ਅਨੁਮੋਦਨਾਮੇਂਸੇ ਏਕ ਏਕ ਲੇਕਰ ਉਨ ਪਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯਮੇਂਸੇ ਏਕ ਏਕ ਲਗਾਯਾ ਹੈ. ਇਨ ਨੌ ਭਂਗੋਂਕੋ
‘੧੧’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾਸੇ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸਬ ਮਿਲਾਕਰ ੪੯ ਭਂਗ ਹੁਯੇ.)
ਅਬ, ਇਸ ਕਥਨਕਾ ਕਲਸ਼ਰੂਪ ਕਾਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — [ਯਦ੍ ਅਹਮ੍ ਮੋਹਾਤ੍ ਅਕਾਰ੍ਸ਼ਮ੍ ] ਮੈਂਨੇ ਜੋ ਮੋਹਸੇ ਅਥਵਾ ਅਜ੍ਞਾਨਸੇ
(ਭੂਤਕਾਲਮੇਂ) ਕਰ੍ਮ ਕਿਯੇ ਹੈਂ, [ਤਤ੍ ਸਮਸ੍ਤਮ੍ ਅਪਿ ਕਰ੍ਮ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮ੍ਯ ] ਉਨ ਸਮਸ੍ਤ ਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ
੧ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾ – ਯਹ ਤੀਨੋਂ ਲਿਯੇ ਗਯੇ ਹੈਂ ਸੋ ਉਨ੍ਹੇਂ ਬਤਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਪਹਲੇ ‘੩’ ਕਾ ਅਂਕ ਰਖਨਾ
ਚਾਹਿਏ; ਔਰ ਫਿ ਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯ – ਯਹ ਤੀਨ ਲਿਯੇ ਹੈਂ ਸੋ ਇਨ੍ਹੇਂ ਬਤਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਉਸੀਕੇ ਪਾਸ ਦੂਸਰਾ ‘੩’
ਕਾ ਅਂਕ ਰਖਨਾ ਚਾਹਿਏ. ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ‘੩੩’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾ ਹੁਈ.
੨ਕ੍ਰੁਤ, ਕਾਰਿਤ, ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਤੀਨੋਂ ਲਿਯੇ ਹੈਂ, ਯਹ ਬਤਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਪਹਲੇ ‘੩’ ਕਾ ਅਂਕ ਰਖਨਾ ਚਾਹਿਏ; ਔਰ
ਫਿ ਰ ਮਨ, ਵਚਨ, ਕਾਯਮੇਂਸੇ ਦੋ ਲਿਯੇ ਹੈਂ ਯਹ ਬਤਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ‘੩’ ਕੇ ਪਾਸ ‘੨’ ਕਾ ਅਂਕ ਰਖਨਾ ਚਾਹਿਏ.
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ‘੩੨’ ਕੀ ਸਂਜ੍ਞਾ ਹੁਈ.

Page 544 of 642
PDF/HTML Page 577 of 675
single page version

— ਇਤਿ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਕਲ੍ਪਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ .
ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ
ਚੇਤਿ ੧ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੨ .
ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩ .
ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੪ .
ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚੇਤਿ ੫ . ਨ ਕਰੋਮਿ,
ਕਰਕੇ [ਨਿਸ਼੍ਕਰ੍ਮਣਿ ਚੈਤਨ੍ਯ-ਆਤ੍ਮਨਿ ਆਤ੍ਮਨਿ ਆਤ੍ਮਨਾ ਨਿਤ੍ਯਮ੍ ਵਰ੍ਤੇ ] ਮੈਂ ਨਿਸ਼੍ਕਰ੍ਮ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮਸ੍ਤ
ਕਰ੍ਮੋਸੇਂ ਰਹਿਤ) ਚੈਤਨ੍ਯਸ੍ਵਰੂਪ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਆਤ੍ਮਾਸੇ ਹੀ ( – ਨਿਜਸੇ ਹੀ – ) ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਵਰ੍ਤ ਰਹਾ ਹੂਁ (ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ
ਜ੍ਞਾਨੀ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ).
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਭੂਤ ਕਾਲਮੇਂ ਕਿਯੇ ਗਯੇ ਕਰ੍ਮਕੋ ੪੯ ਭਂਗਪੂਰ੍ਵਕ ਮਿਥ੍ਯਾ ਕਰਨੇਵਾਲਾ
ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ ਕਰਕੇ ਜ੍ਞਾਨੀ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਰੂਪ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਲੀਨ ਹੋਕਰ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਚੈਤਨ੍ਯਸ੍ਵਰੂਪ ਆਤ੍ਮਾਕਾ
ਅਨੁਭਵ ਕਰੇ, ਇਸਕੀ ਯਹ ਵਿਧਿ ਹੈ. ‘ਮਿਥ੍ਯਾ’ ਕਹਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ : — ਜੈਸੇ, ਕਿਸੀਨੇ
ਪਹਲੇ ਧਨ ਕਮਾਕਰ ਘਰਮੇਂ ਰਖ ਛੋੜਾ ਥਾ; ਔਰ ਫਿ ਰ ਜਬ ਉਸਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਮਮਤ੍ਵ ਛੋੜ ਦਿਯਾ ਤਬ
ਉਸੇ ਭੋਗਨੇਕਾ ਅਭਿਪ੍ਰਾਯ ਨਹੀਂ ਰਹਾ; ਉਸ ਸਮਯ, ਭੂਤ ਕਾਲਮੇਂ ਜੋ ਧਨ ਕਮਾਯਾ ਥਾ ਵਹ ਨਹੀਂ
ਕਮਾਨੇਕੇ ਸਮਾਨ ਹੀ ਹੈ; ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ, ਜੀਵਨੇ ਪਹਲੇ ਕਰ੍ਮ ਬਨ੍ਧ ਕਿਯਾ ਥਾ; ਫਿ ਰ ਜਬ ਉਸੇ
ਅਹਿਤਰੂਪ ਜਾਨਕਰ ਉਸਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਮਮਤ੍ਵ ਛੋੜ ਦਿਯਾ ਔਰ ਉਸਕੇ ਫਲਮੇਂ ਲੀਨ ਨ ਹੁਆ, ਤਬ
ਭੂਤਕਾਲਮੇਂ ਜੋ ਕਰ੍ਮ ਬਾਁਧਾ ਥਾ ਵਹ ਨਹੀਂ ਬਾਁਧਨੇਕੇ ਸਮਾਨ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੀ ਹੈ.੨੨੬.
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ-ਕਲ੍ਪ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਕੀ ਵਿਧਿ) ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਆ.
(ਅਬ, ਟੀਕਾਮੇਂ ਆਲੋਚਨਾਕਲ੍ਪ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : — )
ਮੈਂ (ਵਰ੍ਤਮਾਨਮੇਂ ਕਰ੍ਮ) ਨ ਤੋ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਔਰ ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ
ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ.੧.
ਮੈਂ (ਵਰ੍ਤਮਾਨਮੇਂ ਕਰ੍ਮ) ਨ ਤੋ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ
ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ.੨. ਮੈਂ (ਵਰ੍ਤਮਾਨਮੇਂ) ਨ ਤੋ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ
ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ, ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ.੩. ਮੈਂ ਨ ਤੋ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ,
ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਸੇ.੪.
ਮੈਂ ਨ ਤੋ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ.੫. ਮੈਂ

Page 545 of 642
PDF/HTML Page 578 of 675
single page version

ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੬ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ
ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੭ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ
ਕਾਰਯਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੮ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ
ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੯ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ
ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੧੦ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ,
ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੧੧ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ
ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੧੨ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ
ਚੇਤਿ ੧੩ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੧੪ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ
ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੧੫ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ
ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੧੬ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ,
ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੧੭ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ
ਚੇਤਿ ੧੮ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੧੯ .
ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚੇਤਿ ੨੦ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ,
69
ਨ ਤੋ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ.੬. ਮੈਂ ਨ ਤੋ ਕਰਤਾ
ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਕਾਯਾਸੇ.੭.
ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੮. ਨ ਤੋ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ,
ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੯. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ,
ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੧੦.
ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ.੧੧. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ
ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ.੧੨. ਨ ਤੋ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ
ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ.੧੩. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ
ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੧੪. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ
ਕਾਯਾਸੇ.੧੫. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ
ਕਾਯਾਸੇ.੧੬. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੧੭. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ
ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੧੮. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ
ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੧੯.
ਨ ਤੋ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ.੨੦. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ

Page 546 of 642
PDF/HTML Page 579 of 675
single page version

ਮਨਸਾ ਚੇਤਿ ੨੧ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਮਨਸਾ ਚੇਤਿ ੨੨ . ਨ
ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੨੩ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਵਾਚਾ
ਚੇਤਿ ੨੪ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੨੫ . ਨ ਕਰੋਮਿ,
ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੨੬ . ਨ ਕਰੋਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ
੨੭ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ, ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੨੮ . ਨ ਕਰੋਮਿ ਮਨਸਾ
ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੨੯ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩੦ . ਨ
ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩੧ . ਨ ਕਰੋਮਿ ਮਨਸਾ ਚ
ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੩੨ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੩੩ . ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ
ਮਨਸਾ ਚ ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੩੪ . ਨ ਕਰੋਮਿ ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩੫ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ ਮਨਸਾ
ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩੬ . ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ ਮਨਸਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩੭ . ਨ ਕਰੋਮਿ
ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩੮ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੩੯ . ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ
ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ ਵਾਚਾ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੪੦ . ਨ ਕਰੋਮਿ ਮਨਸਾ ਚੇਤਿ ੪੧ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ ਮਨਸਾ
ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ.੨੧. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ,
ਮਨਸੇ.੨੨. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ.੨੩. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ
ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ.੨੪. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ
ਹੂਁ, ਵਚਨਸੇ.੨੫. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਕਾਯਾਸੇ.੨੬. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ
ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਕਾਯਾਸੇ.੨੭. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ, ਨ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ
ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਕਾਯਾਸੇ.੨੮.
ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੨੯. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ
ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੩੦. ਮੈਂ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ ਮਨਸੇ, ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ
ਕਾਯਾਸੇ.੩੧.
ਨ ਤੋ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ.੩੨. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ.੩੩.
ਨ ਮੈਂ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ, ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਵਚਨਸੇ.੩੪. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ
ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੩੫. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੩੬. ਨ ਮੈਂ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ
ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੩੭. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੩੮. ਨ
ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਵਚਨਸੇ ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੩੯. ਨ ਮੈਂ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਵਚਨਸੇ
ਤਥਾ ਕਾਯਾਸੇ.੪੦.
ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ.੪੧. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਮਨਸੇ.੪੨. ਨ ਮੈਂ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ

Page 547 of 642
PDF/HTML Page 580 of 675
single page version

ਚੇਤਿ ੪੨ . ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ ਮਨਸਾ ਚੇਤਿ ੪੩ . ਨ ਕਰੋਮਿ ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੪੪ .
ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੪੫ . ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ ਵਾਚਾ ਚੇਤਿ ੪੬ . ਨ ਕਰੋਮਿ
ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੪੭ . ਨ ਕਾਰਯਾਮਿ ਕਾਯੇਨ ਚੇਤਿ ੪੮ . ਨ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਮਪ੍ਯਨ੍ਯਂ ਸਮਨੁਜਾਨਾਮਿ ਕਾਯੇਨ
ਚੇਤਿ ੪੯ .
(ਆਰ੍ਯਾ)
ਮੋਹਵਿਲਾਸਵਿਜ੍ਰੁਮ੍ਭਿਤਮਿਦਮੁਦਯਤ੍ਕਰ੍ਮ ਸਕਲਮਾਲੋਚ੍ਯ .
ਆਤ੍ਮਨਿ ਚੈਤਨ੍ਯਾਤ੍ਮਨਿ ਨਿਸ਼੍ਕਰ੍ਮਣਿ ਨਿਤ੍ਯਮਾਤ੍ਮਨਾ ਵਰ੍ਤੇ ..੨੨੭..
— ਇਤ੍ਯਾਲੋਚਨਾਕਲ੍ਪਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ .
ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ.੪੩. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਵਚਨਸੇ.੪੪. ਨ ਮੈਂ ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਵਚਨਸੇ.੪੫. ਨ ਮੈਂ
ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਵਚਨਸੇ.੪੬. ਨ ਮੈਂ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਕਾਯਾਸੇ.੪੭. ਨ ਮੈਂ
ਕਰਾਤਾ ਹੂਁ ਕਾਯਾਸੇ.੪੮. ਨ ਮੈਂ ਅਨ੍ਯ ਕਰਤੇ ਹੁਏਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨ ਕਰਤਾ ਹੂਁ ਕਾਯਾਸੇ.੪੯.
(ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ, ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣਕੇ ਸਮਾਨ ਆਲੋਚਨਾਮੇਂ ਭੀ ੪੯ ਭਂਗ ਕਹੇ.)
ਅਬ, ਇਸ ਕਥਨਕਾ ਕਲਸ਼ਰੂਪ ਕਾਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — (ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੋ ਅਂਗੀਕਾਰ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਕਹਤਾ ਹੈ ਕਿ – ) [ਮੋਹ-ਵਿਲਾਸ-
ਵਿਜ੍ਰੁਮ੍ਭਿਤਮ੍ ਇਦਮ੍ ਉਦਯਤ੍ ਕਰ੍ਮ ] ਮੋਹਕੇ ਵਿਲਾਸਸੇ ਫੈ ਲਾ ਹੁਆ ਜੋ ਯਹ ਉਦਯਮਾਨ (ਉਦਯਮੇਂ ਆਤਾ
ਹੁਆ) ਕਰ੍ਮ [ਸਕਲਮ੍ ਆਲੋਚ੍ਯ ] ਉਸ ਸਬਕੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਕੇ ( – ਉਨ ਸਰ੍ਵ ਕਰ੍ਮੋਂਕੀ ਆਲੋਚਨਾ
ਕਰਕੇ – ) [ਨਿਸ਼੍ਕਰ੍ਮਣਿ ਚੈਤਨ੍ਯ-ਆਤ੍ਮਨਿ ਆਤ੍ਮਨਿ ਆਤ੍ਮਨਾ ਨਿਤ੍ਯਮ੍ ਵਰ੍ਤੇ ] ਮੈਂ ਨਿਸ਼੍ਕਰ੍ਮ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਰ੍ਵ
ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਰਹਿਤ) ਚੈਤਨ੍ਯਸ੍ਵਰੂਪ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਆਤ੍ਮਾਸੇ ਹੀ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਵਰ੍ਤ ਰਹਾ ਹੂਁ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਕਾਲਮੇਂ ਕਰ੍ਮਕਾ ਉਦਯ ਆਤਾ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਜ੍ਞਾਨੀ ਯਹ ਵਿਚਾਰ
ਕਰਤਾ ਹੈ ਕਿ — ਪਹਲੇ ਜੋ ਕਰ੍ਮ ਬਾਂਧਾ ਥਾ ਉਸਕਾ ਯਹ ਕਾਰ੍ਯ ਹੈ, ਮੇਰਾ ਤੋ ਯਹ ਕਾਰ੍ਯ ਨਹੀਂ. ਮੈਂ ਇਸਕਾ
ਕਰ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੂਁ, ਮੈ ਤੋ ਸ਼ੁਦ੍ਧਚੈਤਨ੍ਯਮਾਤ੍ਰ ਆਤ੍ਮਾ ਹੂਁ. ਉਸਕੀ ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਹੈ. ਉਸ ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਰੂਪ
ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਮੈਂ ਇਸ ਉਦਯਾਗਤ ਕਰ੍ਮਕਾ ਦੇਖਨੇ-ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਹੂਁ. ਮੈਂ ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਮੇਂ ਹੀ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਹੂਁ.
ਐਸਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨਾ ਹੀ ਨਿਸ਼੍ਚਯਚਾਰਿਤ੍ਰ ਹੈ.੨੨੭.
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਆਲੋਚਨਾਕਲ੍ਪ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਆ.
(ਅਬ, ਟੀਕਾਮੇਂ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਕਲ੍ਪ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਕੀ ਵਿਧਿ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : — )
(ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਕਹਤਾ ਹੈ ਕਿ : – )