Samaysar-Hindi (English transliteration). Gatha: 49.

< Previous Page   Next Page >


Page 98 of 642
PDF/HTML Page 131 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
yadyevan tarhi kinlakShaNosAvekaShTangkotkIrNa paramArthajIv iti pRuShTa prAh
arasamarUvamagandhan avvattan chedaNAguNamasaddan .
jAN alingaggahaNan jIvamaNiddiTThasanThANan ..49..
arasamarUpamagandhamavyaktan chetanAguNamashabdam .
jAnIhi alinggagrahaNan jIvamanirdiShTasansthAnam ..49..

ya khalu pudgaladravyAdanyatvenAvidyamAnarasaguNatvAt, pudgaladravyaguNebhyo bhinnatven svayamarasaguNatvAt, paramArthata pudgaladravyasvAmitvAbhAvAd dravyendriyAvaShTambhenArasanAt, svabhAvata kShAyopashamikabhAvAbhAvAdbhAvendriyAvalambenArasanAt, sakalasAdhAraNaikasamvedanapariNAmasvabhAvatvAt kevalarasavedanApariNAmApannatvenArasanAt, sakalagneyagnAyakatAdAtmyasya niShedhAdrasaparichchhedapariNat-

ab shiShya pUchhatA hai ki yah adhyavasAnAdi bhAv jIv nahIn hain to vah ek, TankotkIrNa, paramArthasvarUp jIv kaisA hai ? usakA lakShaN kyA hai ? is prashnakA uttar kahate hain :

jIv chetanAguN, shabda-ras-rUp-gandha-vyaktivihIn hai,
nirdiShTa nahin sansthAn usakA, grahaN nahin hai lingase
..49..

gAthArtha :he bhavya ! tU [jIvam ] jIvako [arasam ] rasarahit, [arUpam ] rUparahit, [agandham ] gandharahit, [avyakta m ] avyakta arthAt indriyagochar nahIn aisA, [chetanAguNam ] chetanA jisakA guN hai aisA, [ashabdam ] shabdarahit, [alinggagrahaNan ] kisI chihnase grahaN na honevAlA aur [anirdiShTasansthAnam ] jisakA AkAr nahIn kahA jAtA aisA [jAnIhi ] jAn .

TIkA :jIv nishchayase pudgaladravyase anya hai, isaliye usamen rasaguN vidyamAn nahIn hai ata vah aras hai .1. pudgaladravyake guNonse bhI bhinna honese svayam bhI rasaguN nahIn hai, isaliye aras hai .2. paramArthase pudgaladravyakA svAmitva bhI usake nahIn hai, isaliye vah dravyendriyake Alambanase bhI ras nahIn chakhatA ata aras hai .3. apane svabhAvakI dRuShTise dekhA jAy to usake kShAyopashamik bhAvakA bhI abhAv honese vah bhAvendriyake Alambanase bhI ras nahIn chakhatA, isaliye aras hai .4. samasta viShayonke visheShommen sAdhAraN aise ek hI samvedanapariNAmarUp usakA svabhAv honese vah keval ek rasavedanApariNAmako pAkar ras nahIn chakhatA, isaliye aras hai .5. (use samasta gneyonkA gnAn hotA hai parantu) sakal gneyagnAyakake tAdAtmyakA (ekarUp honekA) niShedh

98