Samaysar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 113 of 642
PDF/HTML Page 146 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
jIv-ajIv adhikAr
113
pathi muShyamANan dRuShTavA lokA bhaNanti vyavahAriNa .
muShyate eSh panthA na cha panthA muShyate kashchit ..58..
tathA jIve karmaNAn nokarmaNAn cha dRuShTavA varNam .
jIvasyaiSh varNo jinairvyavahArat ukta ..59..
gandharasasparsharUpANi deha sansthAnAdayo ye cha .
sarve vyavahArasya cha nishchayadraShTAro vyapadishanti ..60..

yathA pathi prasthitan kanychitsArthan muShyamANamavalokya tAtsthyAttadupachAreN muShyat eSh panthA iti vyavahAriNAn vyapadeshepi na nishchayato vishiShTAkAshadeshalakShaNa kashchidapi panthA muShyate, tathA jIve bandhaparyAyeNAvasthitankarmaNo nokarmaNo vA varNamutprekShya tAtsthyAttadupachAreN jIvasyaiSh varNa iti vyavahAratorhaddevAnAn pragnApanepi na nishchayato nityamevAmUrtasvabhAvasyopayogaguNAdhikasya jIvasya kashchidapi varNosti . evan gandharasasparsharUpasharIrasansthAnasanhananarAgadveShamohapratyayakarmanokarma-

gAthArtha :[pathi muShyamANan ] jaise mArgamen jAte huye vyaktiko luTatA huA [dRuShTavA ] dekhakar ‘[eSha panthA ] yah mArga [muShyate ] luTatA hai’ isaprakAr [vyavahAriNa lokA ] vyavahArIjan [bhaNanti ] kahate hain; kintu paramArthase vichAr kiyA jAye to [kashchit panthA ] koI mArga to [na cha muShyate ] nahIn luTatA, mArgamen jAtA huA manuShya hI luTatA hai; [tathA ] isaprakAr [jIve ] jIvamen [karmaNAn nokarmaNAn cha ] karmonkA aur nokarmonkA [varNam ] varNa [dRuShTavA ] dekhakar ‘[jIvasya ] jIvakA [eSha varNa ] yah varNa hai’ isaprakAr [jinai ] jinendradevane [vyavahArata ] vyavahArase [ukta : ] kahA hai . isIprakAr [gandharasasparsharUpANi ] gandha, ras, sparsha, rUp, [deha sansthAnAdaya ] deh, sansthAn Adi [ye cha sarve ] jo sab hain, [vyavahArasya ] ve sab vyavahArase [nishchayadraShTAra ] nishchayake dekhanevAle [vyapadishanti ] kahate hain .

TIkA :jaise vyavahArI jan, mArgamen jAte hue kisI sArtha(sangh)ko luTatA huA dekhakar, sanghakI mArgamen sthiti honese usakA upachAr karake, ‘yah mArga luTatA hai’ aisA kahate hain, tathApi nishchayase dekhA jAye to, jo AkAshake amuk bhAgasvarUp hai aisA koI mArga to nahIn luTatA; isIprakAr bhagavAn arahantadev, jIvamen bandhaparyAyase sthitiko prApta (rahA huA) karma aur nokarmakA varNa dekhakar, (karma-nokarmake) varNakI (bandhaparyAyase) jIvamen sthiti honese usakA upachAr karake, ‘jIvakA yah varNa hai aisA vyavahArase pragaT karate hain, tathApi nishchayase, sadA hI jisakA amUrta svabhAv hai aur jo upayogaguNake dvArA anyadravyonse adhik

15