yatkil sarvAsvapyavasthAsu yadAtmakatven vyAptan bhavati tadAtmakatvavyAptishUnyan na bhavati, tasya tai sah tAdAtmyalakShaNa sambandha syAt . tata sarvAsvapyavasthAsu varNAdyAtmakatvavyAptasya bhavato varNAdyAtmakatvavyAptishUnyasyAbhavatashcha pudgalasya varNAdibhi sah tAdAtmyalakShaNa sambandha syAt; sansArAvasthAyAn kathanchidvarNAdyAtmakatvavyAptasya bhavato varNAdyAtmakatvavyApti- shUnyasyAbhavatashchApi mokShAvasthAyAn sarvathA varNAdyAtmakatvavyAptishUnyasya bhavato varNAdyAtma-
ab yahAn prashna hotA hai ki varNAdike sAth jIvakA tAdAtmyalakShaN sambandha kyon nahIn hai ? usake uttarasvarUp gAthA kahate hain : —
sansArase parimuktake nahin bhAv ko varNAdike ..61..
gAthArtha : — [varNAdaya ] jo varNAdik hain ve [sansArasthAnAn ] sansAramen sthit [jIvAnAn ] jIvonke [tatra bhave ] us sansAramen [bhavanti ] hote hain aur [sansArapramuktAnAn ] sansArase mukta hue jIvonke [khalu ] nishchayase [varNAdaya ke chit ] varNAdik koI bhI (bhAv) [na santi ] nahIn hai; (isaliye tAdAtmyasambandha nahIn hai) .
TIkA : — jo nishchayase samasta hI avasthAommen yad-Atmakapanese arthAt jis -svarUpapanese vyApta ho aur tad-AtmakapanekI arthAt us-svarUpapanekI vyAptise rahit na ho, usakA unake sAth tAdAtmyalakShaN sambandha hotA hai . (jo vastu sarva avasthAommen jis bhAvasvarUp ho aur kisI avasthAmen us bhAvasvarUpatAko na chhoDe, us vastukA un bhAvonke sAth tAdAtmyasambandha hotA hai .) isaliye sabhI avasthAommen jo varNAdisvarUpatAse vyApta hotA hai aur varNAdisvarUpatAkI vyAptise rahit nahIn hotA aise pudgalakA varNAdibhAvonke sAth tAdAtmyalakShaN sambandha hai; aur yadyapi sansAr-avasthAmen kathanchit varNAdisvarUpatAse vyApta hotA hai tathA