ya khalu mithyAdarshanamagnAnamaviratirityAdirajIvastadamUrtAchchaitanyapariNAmAdanyat mUrtan pudgalakarma; yastu mithyAdarshanamagnAnamaviratirityAdirjIva sa mUrtAtpudgalakarmaNonyashchaitanyapariNAmasya vikAra .
mithyAdarshanAdishchaitanyapariNAmasya vikAra kut iti chet —
upayogasya hi svarasat ev samastavastusvabhAvabhUtasvarUpapariNAmasamarthatve satyanAdivastvantar- bhUtamohayuktatvAnmithyAdarshanamagnAnamaviratiriti trividha pariNAmavikAra . sa tu tasya
TIkA : — nishchayase jo mithyAdarshan, agnAn, avirati ityAdi ajIv hai so to, amUrtik chaitanyapariNAmase anya mUrtik pudgalakarma hai; aur jo mithyAdarshan, agnAn, avirati ityAdi jIv hai vah mUrtik pudgalakarmase anya chaitanya pariNAmakA vikAr hai ..88..
ab puna prashna karatA hai ki — mithyAdarshanAdi chaitanyapariNAmakA vikAr kahAnse huA ? isakA uttar kahate hain : —
— mithyAtva aru agnAn, aviratabhAv ye tray jAnanA ..89..
gAthArtha : — [mohayukta sya ] anAdise mohayukta honese [upayogasya ] upayogake [anAdaya ] anAdise lekar [traya pariNAmA ] tIn pariNAm hain; ve [mithyAtvam ] mithyAtva, [agnAnam ] agnAn [cha aviratibhAva ] aur aviratibhAv (aise tIn) [gnAtavya ] jAnanA chAhiye .
TIkA : — yadyapi nishchayase apane nijarasase hI sarva vastuonkI apane svabhAvabhUt svarUp- pariNamanamen sAmarthya hai, tathApi (AtmAko) anAdise anya-vastubhUt mohake sAth sanyuktapanA honese, AtmAke upayogakA, mithyAdarshan, agnAn aur aviratike bhedase tIn prakArakA pariNAmavikAr hai . upayogakA vah pariNAmavikAr, spha TikakI svachchhatAke pariNAmavikArakI bhAnti,