spha TikasvachchhatAyA iv paratopi prabhavan dRuShTa . yathA hi spha TikasvachchhatAyA svarUp- pariNAmasamarthatve sati kadAchinnIlaharitapItatamAlakadalIkAnchanapAtropAshrayayuktatvAnnIlo harita pIt iti trividha pariNAmavikAro dRuShTa, tathopayogasyAnAdimithyAdarshanAgnAnAviratisvabhAv- vastvantarabhUtamohayuktatvAnmithyAdarshanamagnAnamaviratiriti trividha pariNAmavikAro dRuShTavya .
parake kAraN ( – parakI upAdhise) utpanna hotA dikhAI detA hai . isI bAtako spaShTa karate hain : — jaise spha TikakI svachchhatAkI svarUp-pariNamanamen (apane ujjvalatArUp svarUpase pariNaman karanemen) sAmarthya hone par bhI, kadAchit (spha Tikako) kAle, hare aur pIle aise tamAl, kel aur soneke pAtrarUpI AdhArakA sanyog honese, spha TikakI svachchhatAkA, kAlA, harA aur pIlA aise tIn prakArakA pariNAmavikAr dikhAI detA hai, usIprakAr (AtmAko) anAdise mithyAdarshan, agnAn aur avirati jisakA svabhAv hai aise anya-vastubhUt mohakA sanyog honese, AtmAke upayogakA, mithyAdarshan, agnAn aur avirati aise tIn prakArakA pariNAmavikAr samajhanA chAhiye
bhAvArtha : — AtmAke upayogamen yah tIn prakArakA pariNAmavikAr anAdi karmake nimittase hai . aisA nahIn hai ki pahale yah shuddha hI thA aur ab isamen nayA pariNAmavikAr ho gayA hai . yadi aisA ho to siddhonko bhI nayA pariNAmavikAr honA chAhiye . kintu aisA to nahIn hotA . isaliye yah samajhanA chAhiye ki vah anAdise hai ..89..
ab AtmAke tIn prakArake pariNAmavikArakA kartRutva batalAte hain : —
gAthArtha : — [eteShu cha ] anAdise ye tIn prakArake pariNAmavikAr honese [upayoga ] AtmAkA upayog — [shuddha ] yadyapi (shuddhanayase) shuddha, [niranyjana ] niranjan [bhAva ] (ek)
164