shubhAshubhajIvapariNAmanimittatve sati kAraNabhedAt, shubhAshubhapudgalapariNAmamayatve sati svabhAvabhedAt, shubhAshubhaphalapAkatve satyanubhavabhedAt, shubhAshubhamokShabandhamArgAshritatve satyAshray- bhedAt chaikamapi karma kinchichchhubhan kinchidashubhamiti keShAnchitkil pakSha . sa tu sapratipakSha . tathA hi — shubhoshubho vA jIvapariNAma kevalAgnAnamayatvAdeka, tadekatve sati kAraNAbhedAdekan karma . shubhoshubho vA pudgalapariNAma kevalapudgalamayatvAdeka, tadekatve sati svabhAvAbhedAdekan karma . shubhoshubho vA phalapAka kevalapudgalamayatvAdeka, tadekatve satyanubhAvAbhedAdekan karma . shubhAshubhau
gAthArtha : — [ashubhan ka rma ] ashubh ka rma [ku shIlan ] kushIl hai ( – burA hai) [api cha ] aur [shubhak rma ] shubh ka rma [sushIlam ] sushIl hai ( – achchhA hai) aisA [jAnIth ] tum jAnate ho! [tat ] (ki ntu) vah [sushIlan ] sushIl [ka than ] kaise [bhavati ] ho sakatA hai [yat ] jo [sansAran ] (jIvako) sansAramen [praveshayati ] pravesh ka rAtA hai ?
TIkA : — kisI karmamen shubh jIvapariNAm nimitta honese kisImen ashubh jIvapariNAm nimitta honese karmake kAraNommen bhed hotA hai; koI karma shubh pudgalapariNAmamay aur koI ashubh pudgalapariNAmamay honese karmake svabhAvamen bhed hotA hai; kisI karmakA shubh phalarUp aur kisIkA ashubh phalarUp vipAk honese karmake anubhavamen ( – svAdamen) bhed hotA hai; koI karma shubh ( – achchhe) aise mokShamArgake Ashrit honese aur koI karma ashubh ( – bure) aise bandhamArgake Ashrit honese karmake Ashrayamen bhed hotA hai . (isaliye) yadyapi (vAstavamen) karma ek hI hai tathApi kaI logonkA aisA pakSha hai ki koI karma shubh hai aur koI ashubh hai . parantu vah (pakSha) pratipakSha sahit hai . vah pratipakSha (arthAt vyavahArapakShakA niShedh karanevAlA nishchayapakSha) isaprakAr hai : —
shubh yA ashubh jIvapariNAm keval agnAnamay honese ek hai; aur usake ek honese karmake kAraNamen bhed nahIn hotA; isilaye karma ek hI hai . shubh yA ashubh pudgalapariNAm keval pudgalamay honese ek hai; usake ek honese karmake svabhAvamen bhed nahIn hotA; isilaye karma ek hI hai . shubh yA ashubh phalarUp honevAlA vipAk keval pudgalamay honese ek hI hai; usake ek honese karmake anubhavamen ( – svAdamen) bhed nahIn hotA; isaliye karma ek hI hai . shubh ( – achchhA) aisA mokShamArga to keval jIvamay hai aur ashubh ( – burA) aisA bandhamArga to keval pudgalamay hai, isaliye ve anek ( – bhinna bhinna, do) hai; aur unake anek hone par bhI karma to