(svAgatA) karma sarvamapi sarvavido yad bandhasAdhanamushantyavisheShAt . ten sarvamapi tatpratiShiddhan gnAnamev vihitan shivahetu ..103..
pravRutte naiShkarmye na khalu munaya santyasharaNA .
svayam vindantyete paramamamRutan tatra niratA ..104..
isI arthakA kalasharUp kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [yad ] kyonki [sarvavida ] sarvagnadev [sarvam api ka rma ] samasta (shubhAshubh) ka rmako [avisheShAt ] avisheShatayA [bandhasAdhanam ] bandhakA sAdhan (kAraN) [ushanti ] ka hate hain, [ten ] isaliye (yah siddha huA ki unhonne) [sarvam api tat pratiShiddhan ] samasta ka rmakA niShedh kiyA hai aur [gnAnam ev shivahetu vihitan ] gnAnako hI mokShakA kAraN kahA hai .103.
jab ki samasta karmonkA niShedh kar diyA gayA hai tab phi ra muniyonko kisakI sharaN rahI so ab kahate hain : —
shlokArtha : — [sukRutadurite sarvasmin ka rmaNi ki la niShiddhe ] shubh AcharaNarUp ka rma aur ashubh AcharaNarUp ka rma — aise samasta ka rmakA niShedh ka ra dene par aur [naiShka rmye pravRutte ] isaprakAr niShka rma (nivRutti) avasthA pravartamAn hone par [munaya khalu asharaNA na santi ] munijan ka hIn asharaN nahIn hain; [tadA ] (kyonki) jab niShka rma avasthA pravartamAn hotI hai tab [gnAne praticharitam gnAnan hi ] gnAnamen AcharaN ka ratA huA — ramaN ka ratA huA — pariNaman karatA huA gnAn hI [eShAn ] un muniyonko [sharaNan ] sharaN hai; [ete ] ve [tatra niratA ] us gnAnamen lIn hote hue [paramam amRutan ] param amRutakA [svayam ] svayam [vindanti ] anubhav karate hain — svAd lete hain .
bhAvArtha : — kisIko yah shankA ho sakatI hai ki — jab sukRut aur duShkRut — dononkA niShedh kar diyA gayA hai tab phi ra muniyonko kuchh bhI karanA sheSh nahIn rahatA, isaliye ve kisake