pakke phalamhi paDie jah Na phalan bajjhae puNo vinTe . jIvassa kammabhAve paDie Na puNodayamuvedi ..168..
yathA khalu pakvan phalan vRuntAtsakRudvishliShTan sat na punarvRuntasambandhamupaiti, tathA ka rmodayajo bhAvo jIvabhAvAtsakRu dvishliShTa san na punarjIvabhAvamupaiti . evan gnAnamayo rAgAdyasankIrNo bhAva sambhavati . sAth amishrit gnAnamay bhAv bandhakA kartA nahIn hai, — yah niyam hai ..167..
gAthArtha : — [yathA ] jaise [pakve phale ] pake hue phalake [patite ] girane par [puna ] phi rase [phalan ] vah phal [vRuntai ] us DaNThalake sAth [na badhyate ] nahIn juDatA, usIprakAr [jIvasya ] jIvake [ka rmabhAve ] ka rmabhAv [patite ] khir jAne par vah [puna ] phi rase [udayam na upaiti ] utpanna nahIn hotA (arthAt vah karmabhAv jIvake sAth puna nahIn juDatA) .
TIkA : — jaise pakA huA phal ek bAr DaNThalase gir jAne par phi ra vah usake sAth sambandhako prApta nahIn hotA, isIprakAr karmodayase utpanna honevAlA bhAv jIvabhAvase ek bAr alag hone par phi ra jIvabhAvako prApta nahIn hotA . isaprakAr rAgAdike sAth na milA huA gnAnamay bhAv utpanna hotA hai .
bhAvArtha : — yadi gnAn ek bAr (apratipAtI bhAvase) rAgAdikase bhinna pariNamit ho to vah puna kabhI bhI rAgAdike sAth mishrit nahIn hotA . isaprakAr utpanna huA, rAgAdike sAth na milA huA gnAnamay bhAv sadA rahatA hai . phi ra jIv asthiratArUpase rAgAdimen yukta hotA hai vah nishchayadRuShTise yuktatA hai hI nahIn aur usake jo alpa bandha hotA hai vah bhI nishchayadRuShTise bandha hai hI nahIn; kyonki abaddhaspRuShTarUpase pariNaman nirantar vartatA hI rahatA hai . tathA use mithyAtvake sAth rahanevAlI prakRitiyonkA bandha nahIn hotA aur anya prakRitiyAn sAmAnya sansArakA kAraN nahIn hai; mUlase
266