yata sadavasthAyAn tadAtvapariNItabAlastrIvat pUrvamanupabhogyatvepi vipAkAvasthAyAn prApta- yauvanapUrvapariNItastrIvat upabhogyatvAt upayogaprAyogyan pudgalakarmadravyapratyayA santopi karmoday- kAryajIvabhAvasadbhAvAdev badhnanti, tato gnAnino yadi dravyapratyayA pUrvabaddhA santi santu, tathApi sa tu nirAsrav ev karmodayakAryasya rAgadveShamoharUpasyAsravabhAvasyAbhAve dravyapratyayAnAmabandha- hetutvAt . upabhogya [bhavanti ] hote hain [tathA ] usIprakAr, [gnAnAvaraNAdibhAvai ] gnAnAvaraNAdi bhAvase [saptAShTavidhAni bhUtAni ] sAt-ATh prakArase honevAle karmonko [badhnAti ] bAndhate hain . [santi tu ] sattA-avasthAmen ve [nirupabhogyAni ] nirUpabhogya hain arthAt bhoganeyogya nahIn hain — [yathA ] jaise [ih ] is jagatamen [bAlA strI ] bAl strI [puruShasya ] puruShake liye nirupabhogya hai . [yathA ] jaise [taruNI strI ] taruN strI (yuvatI) [narasya ] puruShako [badhnAti ] bAndh letI hai, usIprakAr [tAni ] ve [upabhogyAni ] upabhogya arthAt bhogane yogya hone par bandhan karate hain [eten tu kAraNen ] is kAraNase [samyagdRuShTi ] samyagdRuShTiko [abandhak : ] abandhak [bhaNita ] ka hA hai, kyonki [AsravabhAvAbhAve ] AsravabhAvake abhAvamen [pratyayA ] pratyayonko [bandhakA ] (ka rmonkA) bandhak [na bhaNitA ] nahIn kahA hai
TIkA : — jaise pahale to tatkAlakI pariNIt bAl strI anupabhogya hai, kintu yauvanako prApta vah pahalekI pariNIt strI yauvanAvasthAmen upabhogya hotI hai aur jisaprakAr upabhogya ho tadanusAr vah, puruShake rAgabhAvake kAraN hI, puruShako bandhan karatI hai — vashamen karatI hai, isIprakAr jo pahale to sattAvasthAmen anupabhogya hain, kintu vipAk-avasthAmen upabhogayogya hote hain aise pudgalakarmarUp dravyapratyay hone par bhI ve upayogake prayog anusAr (arthAt dravyapratyayonke upabhogamen upayog prayukta ho tadanusAr), karmodayake kAryarUp jIvabhAvake sadbhAvake kAraN hI, bandhan karate hain . isaliye gnAnIke yadi pUrvabaddha dravyapratyay vidyamAn hain, to bhale rahen; tathApi vah (gnAnI) to nirAsrav hI hai, kyonki karmodayakA kArya jo rAgadveShamoharUp AsravabhAv hai usake abhAvamen dravyapratyay bandhake kAraN nahIn hain . (jaise yadi puruShako rAgabhAv ho to hI yauvanAvasthAko prApta strI use vash kar sakatI hai isIprakAr jIvake AsravabhAv ho tab hI udayaprApta dravyapratyay navIn bandha kar sakate hain .)
bhAvArtha : — dravyAsravonke uday aur jIvake rAgadveShamohabhAvakA nimitta-naimittikabhAv hai . dravyAsravonke uday binA jIvake bhAvAsrav nahIn ho sakatA aur isaliye bandha bhI nahIn ho sakatA . dravyAsravonkA uday hone par jIv jaise usamen yukta ho arthAt jisaprakAr use bhAvAsrav ho usIprakAr dravyAsrav navIn bandhake kAraN hote hain . yadi jIv bhAvAsrav na kare to usake navIn bandha nahIn hotA .