samayamanusaranto yadyapi dravyarUpA .
davatarati na jAtu gnAnina karmabandha ..118..
samyagdRuShTike mithyAtvakA aur anantAnubandhI kaShAyakA uday na honese use usaprakArake bhAvAsrav to hote hI nahIn aur mithyAtva tathA anantAnubandhI kaShAy sambandhI bandha bhI nahIn hotA . (kShAyik samyagdRuShTike sattAmense mithyAtvakA kShay hote samay hI anantAnubandhI kaShAyakA tathA tatsambandhI avirati aur yogabhAvakA bhI kShay ho gayA hotA hai, isaliye use usaprakArakA bandha nahIn hotA; aupashamik samyagdRuShTike mithyAtva tathA anantAnubandhI kaShAy mAtra upashamamen — sattAmen — hI honese sattAmen rahA huA dravya udayamen Aye binA usaprakArake bandhakA kAraN nahIn hotA; aur kShAyopashamik samyagdRuShTiko bhI samyaktvamohanIyake atirikta chhah prakRitiyAn vipAk-udayamen nahIn AtI, isaliye usaprakArakA bandha nahIn hotA .)
aviratasamyagdRuShTi ityAdike jo chAritramohakA uday vidyamAn hai usamen jisaprakAr jIv yukta hotA hai usIprakAr use navIn bandha hotA hai; isaliye guNasthAnonke varNanamen avirat-samyagdRuShTi Adi guNasthAnommen amuk amuk prakRitiyonkA bandha kahA hai, kintu vah bandha alpa hai, isaliye use sAmAnya sansArakI apekShAse bandhamen nahIn ginA jAtA . samyagdRuShTi chAritramohake udayamen svAmitvabhAvase yukta nahIn hotA, vah mAtra asthiratArUpase yukta hotA hai; aur asthiratArUp yuktatA nishchayadRuShTimen yuktatA hI nahIn hai . isaliye samyagdRuShTike rAgadveShamohakA abhAv kahA gayA hai . jab tak jIv karmakA svAmitva rakhakar karmodayamen pariNamit hotA hai tab tak hI vah karmakA kartA hai; udayakA gnAtAdRuShTA hokar parake nimittase mAtra asthiratArUp pariNamit hotA hai tab kartA nahIn; kintu gnAtA hI hai . is apekShAse, samyagdRuShTi honeke bAd chAritramohake udayarUp pariNamit hote hue bhI use gnAnI aur abandhak kahA gayA hai . jab tak mithyAtvakA uday hai aur usamen yukta hokar jIv rAgadveShamohabhAvase pariNamit hotA hai tab tak hI use agnAnI aur bandhak kahA jAtA hai . isaprakAr gnAnI-agnAnI aur bandha-abandhakA yah bhed jAnanA . aur shuddha svarUpamen lIn rahaneke abhyAs dvArA kevalagnAn pragaT honese jab jIv sAkShAt sampUrNagnAnI hotA hai tab vah sarvathA nirAsrav ho jAtA hai yah pahale kahA jA chukA hai ..173 se 176..
ab is arthakA kalasharUp kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [yadyapi ] yadyapi [samayam anusaranta ] apane apane samayakA anusaraN
276