parasparamatyantan svarUpavaiparItyen paramArthAdhArAdheyasambandhashUnyatvAt . na cha yathA gnAnasya jAnattA svarUpan tathA krudhyattAdirapi, krodhAdInAn cha yathA krudhyattAdi svarUpan tathA jAnattApi ka thanchanApi vyavasthApayitun shakyet, jAnattAyA krudhyattAdeshcha svabhAvabhedenodbhAsamAnatvAt svabhAvabhedAchcha vastubhed ev iti nAsti gnAnAgnAnayorAdhArAdheyatvam . kinch yadA kilaikamevAkAshan svabuddhimadhiropyAdhArAdheyabhAvo vibhAvyate tadA sheShadravyAntarAdhiropanirodhAdev buddherna bhinnAdhikaraNApekShA prabhavati . tadaprabhave chaikamAkAshamevaikasminnAkAsh ev pratiShThitan vibhAvayato na parAdhArAdheyatvan pratibhAti . evan yadaikamev gnAnan svabuddhimadhiropyAdhArAdheyabhAvo vibhAvyate tadA sheShadravyAntarAdhiropanirodhAdev buddherna bhinnAdhikaraNApekShA prabhavati . tadaprabhave chaikan gnAnamevaikasmin gnAn ev pratiShThitan vibhAvayato na parAdhArAdheyatvan pratibhAti . tato gnAnamev gnAne ev, krodhAday ev krodhAdiShveveti sAdhu siddhan bhedavignAnam . viruddha honese) unake paramArthabhUt AdhAraAdheyasambandha nahIn hai . aur jaise gnAnakA svarUp jAnanakriyA hai usIprakAr (gnAnakA svarUp) krodhAdikriyA bhI ho, athavA jaise krodhAdikA svarUp krodhAdikriyA hai usIprakAr (krodhAdikA svarUp) jAnanakriyA bhI ho aisA kisI bhI prakArase sthApit nahIn kiyA jA sakatA; kyonki jAnanakriyA aur krodhAdikriyA bhinna-bhinna svabhAvase prakAshit hotI hain aur is bhAnti svabhAvonke bhinna honese vastuen bhinna hI hain . isaprakAr gnAn tathA agnAnamen (krodhAdikamen) AdhArAdheyatva nahIn hai .
isIko visheSh samajhAte hain : — jab ek hI AkAshako apanI buddhimen sthApit karake (AkAshake) AdhAraAdheyabhAvakA vichAr kiyA jAtA hai tab AkAshako sheSh anya dravyommen Aropit karanekA nirodh honese (arthAt anya dravyommen sthApit karanA ashakya honese) buddhimen bhinna AdhArakI apekShA ❃
AkAshamen hI pratiShThit hai’ yah bhalIbhAnti samajh liyA jAtA hai aur isaliye aisA samajh lenevAleko par-AdhArAdheyatva bhAsit nahIn hotA . isaprakAr jab ek hI gnAnako apanI buddhimen sthApit karake (gnAnake) AdhAraAdheyabhAvakA vichAr kiyA jAye tab gnAnako sheSh anya dravyommen Aropit karanekA nirodh hI honese buddhimen bhinna AdhArakI apekShA prabhavit nahIn hotI; aur usake prabhavit nahIn honese, ‘ek gnAn hI ek gnAnamen hI pratiShThit hai’ yah bhalIbhAnti samajh liyA jAtA hai aur isaliye aisA samajh lenevAleko par-AdhArAdheyatva bhAsit nahIn hotA . isaliye gnAn hI gnAnamen hI hai, aur krodhAdik hI krodhAdimen hI hai . ❃prabhavit nahIn hotI = lAgU nahIn hotI; lag sakatI nahIn; shaman ho jAtI hai; udbhUt nahIn hotI .
288