Samaysar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 298 of 642
PDF/HTML Page 331 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-

santi tAvajjIvasya AtmakarmaikatvAdhyAsamUlAni mithyAtvAgnAnAviratiyogalakShaNAni adhyavasAnAni . tAni rAgadveShamohalakShaNasyAsravabhAvasya hetava . AsravabhAva karmahetu . karma nokarmahetu . nokarma sansArahetu iti . tato nityamevAyamAtmA AtmakarmaNorekatvAdhyAsen mithyAtvAgnAnAviratiyogamayamAtmAnamadhyavasyati . tato rAgadveShamoharUpamAsravabhAvan bhAvayati . tata karma Asravati . tato nokarma bhavati . tata sansAra prabhavati . yadA tu AtmakarmaNorbhedavignAnen shuddhachaitanyachamatkAramAtramAtmAnan upalabhate tadA mithyAtvAgnAnAviratiyogalakShaNAnAn adhyavasAnAnAn AsravabhAvahetUnAn bhavatyabhAva . tadabhAve rAgadveShamoharUpAsravabhAvasya bhavatyabhAva . tadabhAve bhavati karmAbhAva . tadabhAvepi bhavati nokarmAbhAva . tadabhAvepi bhavati sansArAbhAva . ityeSh samvarakrama .

TIkA :pahale to jIvake, AtmA aur karmake ekatvakA adhyAs (abhiprAy) jinakA mUl hai aise mithyAtva-agnAn-avirati-yogasvarUp adhyavasAn vidyamAn hain, ve rAgadveShamohasvarUp AsravabhAvake kAraN hain; AsravabhAv karmakA kAraN hai; karma-nokarmakA kAraN hai; aur nokarma sansArakA kAraN hai . isaliyesadA hI yah AtmA, AtmA aur karmake ekatvake adhyAsase mithyAtva-agnAn-avirati-yogamay AtmAko mAnatA hai (arthAt mithyAtvAdi adhyavasAn karatA hai); tata rAgadveShamoharUp AsravabhAvako bhAtA hai, usase karmAsrav hotA hai; usase nokarma hotA hai; aur usase sansAr utpanna hotA hai . kintu jab (vah AtmA), AtmA aur karmake bhedavignAnake dvArA shuddha chaitanyachamatkAramAtra AtmAko upalabdha karatA haianubhav karatA hai tab mithyAtva, agnAn, avirati aur yogasvarUp adhyavasAn, jo ki AsravabhAvake kAraN hain unakA abhAv hotA hai; adhyavasAnonkA abhAv hone par rAgadveShamoharUp AsravabhAvakA abhAv hotA hai; AsravabhAvakA abhAv hone par karmakA abhAv hotA hai; karmakA abhAv hone par nokarmakA abhAv hotA hai; aur nokarmakA abhAv hone par samvarakA abhAv hotA hai . isaprakAr yah samvarakA kram hai .

bhAvArtha :jIvake jab tak AtmA aur karmake ekatvakA Ashay haibhedavignAn nahIn hai tab tak mithyAtva, agnAn, avirati aur yogasvarUp adhyavasAn vartate hain, adhyavasAnase rAgadveShamoharUp AsravabhAv hotA hai, AsravabhAvase karma bandhatA hai, karmase sharIrAdi nokarma utpanna hotA hai aur nokarmase sansAr hai . parantu jab use AtmA aur karmakA bhedavignAn hotA hai tab shuddha AtmAkI upalabdhi honese mithyAtvAdi adhyavasAnonkA abhAv hotA hai, aur adhyavasAnake abhAvase rAgadveShamoharUp AsravakA abhAv hotA hai, Asravake abhAvase karma nahIn bandhatA, karmake abhAvase sharIrAdi nokarma utpanna nahIn hote aur nokarmake abhAvase sansArakA abhAv hotA hai . isaprakAr samvarakA anukram jAnanA chAhiye ..190 se 192..

298