na naikakaraNAni vA na chidachidvadho bandhakRut .
sa ev kil kevalan bhavati bandhaheturnRuNAm ..164..
shlokArtha : — [bandhakRut ] ka rmabandhako ka ranevAlA kAraN, [na karmabahulan jagat ] na to bahut ka rmayogya pudgalonse bharA huA lok hai, [na chalanAtmakan karma vA ] na chalanasvarUp ka rma (arthAt kAy-vachan-manakI kriyArUp yog) hai, [na naikakaraNAni ] na anek prakArake ka raN hain [vA na chid-achid-vadha ] aur na chetan-achetanakA ghAt hai . kintu [upayogabhU rAgAdibhi yad- aikyam samupayAti ] ‘upayogabhU’ arthAt AtmA rAgAdik ke sAth jo aikyako prApta hotA hai [sa ev kevalan ] vahI ek ( – mAtra rAgAdik ke sAth ek tva prApta karanA vahI – ) [kil ] vAstavamen [nRuNAm bandhahetu bhavati ] puruShonke bandhakA kAraN hai .
samyagdRuShTi upayogamen rAgAdik nahIn karatA, upayogakA aur rAgAdikA bhed jAnakar rAgAdik kA svAmI nahIn hotA, isalie use pUrvokta cheShTAse bandha nahIn hotA — yah kahate hain : —