viviktan kevalamekatvam . at ekatvasya na sulabhatvam .
bhAvArtha : — is lokamen samasta jIv sansArarUpI chakrapar chaDhakar panch parAvartanarUp bhramaN karate hain . vahAn unhen mohakarmodayarUpI pishAchake dvArA jotA jAtA hai, isaliye ve viShayonkI tRuShNArUpI dAhase pIDit hote hain aur us dAhakA ilAj (upAy) indriyonke rUpAdi viShayonko jAnakar unakI or dauDate hain; tathA paraspar bhI viShayonkA hI upadesh karate hain . isaprakAr kAm tathA bhogakI kathA to ananta bAr sunI, parichayamen prApta kI aur usIkA anubhav kiyA, isaliye vah sulabh hai . kintu sarva paradravyonse bhinna ek chaitanyachamatkArasvarUp apane AtmAkI kathAkA gnAn apaneko to apanese kabhI nahIn huA, aur jinhen vah gnAn huA hai unakI kabhI sevA nahIn kI; isaliye usakI kathA na to kabhI sunI, na usakA parichay kiyA aur na usakA anubhav kiyA . isaliye unakI prApti sulabh nahIn durlabh hai ..4..
ab AchArya kahate hain ki isIliye jIvonko us bhinna AtmAkA ekatva batalAte hain : —
gAthArtha : — [tam ] us [ekatvavibhaktan ] ekatvavibhakta AtmAko [ahan ] main [Atmana AtmAke [svavibhaven ] nij vaibhavase [darshaye ] dikhAtA hUn; [yadi ] yadi main [darshayeyan ] dikhAUn to [pramANan ] pramAN (svIkAr) karanA, [skhaleyan ] aur yadi kahIn chUk jAUn to [chhalan ] chhal [na ] nahIn [gRuhItavyam ] grahaN karanA .