paradravyaparihAreN shuddhasyAtmana siddhi sAdhanan vA rAdha . apagato rAdho yasya chetayitu soparAdha . athavA apagato rAdho yasya bhAvasya soparAdha, ten sah yashchetayitA vartate sa sAparAdha . sa tu paradravyagrahaNasadbhAven shuddhAtmasiddhayabhAvAdbandhashankAsambhave sati svayamashuddhatvAdanArAdhak ev syAt . yastu niraparAdha sa samagraparadravyaparihAreN shuddhAtmasiddhisadbhAvAdbandhashankAyA asambhave sati upayogaikalakShaNashuddha Atmaik evAhamiti
gAthArtha : — [sansiddhirAdhasiddham ] sansiddhi, 1rAdh, siddha, [sAdhitam ArAdhitan cha ] sAdhit aur ArAdhit — [ekArtham ] ye ekArthavAchI shabda hain; [ya khalu chetayitA ] jo AtmA [apagatarAdha ] ‘apagatarAdh’ arthAt rAdhase rahit hai, [sa ] vah AtmA [aparAdha ] aparAdh [bhavati ] hai .
[puna ] aur [ya chetayitA ] jo AtmA [niraparAdha ] niraparAdh hai [sa tu ] vah [nishshangkita bhavati ] nishank hotA hai; [aham iti jAnan ] ‘jo shuddha AtmA hai so hI main hUn ’ aisA jAnatA huA [ArAdhanayA ] ArAdhanAse [nityan vartate ] sadA vartatA hai .
TIkA : — paradravyake parihArase shuddha AtmAkI siddhi athavA sAdhan so rAdh hai . jo AtmA ‘apagatarAdh’ arthAt rAdh rahit ho vah AtmA aparAdh hai . athavA (dUsarA samAsavigrah isaprakAr hai :) jo bhAv rAdh rahit ho vah bhAv aparAdh hai; us aparAdhase yukta jo AtmA vartatA ho vah AtmA sAparAdh hai . vah AtmA, paradravyake grahaNake sadbhAv dvArA shuddha AtmAkI siddhike abhAvake kAraN bandhakI shankA hotI hai, isaliye svayam ashuddha honese, anArAdhak hI hai . aur jo AtmA niraparAdh hai vah, samagra paradravyake parihArase shuddha AtmAkI siddhike sadbhAvake kAraN bandhakI shankA nahIn hotI, isaliye ‘upayog hI jisakA ek lakShaN hai aisA ek shuddha AtmA hI main hUn’ isaprakAr nishchay karatA huA shuddha AtmAkI siddhi
1rAdh = ArAdhanA; prasannatA; kRupA; siddhi; pUrNatA; siddhi karanA; pUrNa karanA .